iANLN’S
Fabrieken
4ERVEER
«richt 1765
iRHElD
amsvormen door D. Fr.
2RSCHE KRACHTPIL
Vonderbare Bustes. Ook
en zwakken. Bekroond
es en eere-dipl oma’s. In
pond toeneming. Gega-
jk. Door Artsen aanbe-
Vele dankbetuigingen,
n 100 stuks 3.50, 200
a thuis onder rembours
n postwissel.
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
bergambacht, berkenwoude, bodegraven, boskoop, gouderak, haastrecht, moordrecht, moercapelle,
NIEUWERKERK, OUDERKERK, OUDEWATER, REEUWIIK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK, WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN, enz.
65»Jaargang
Dit blad verschijnt dagelijks behalve op Ëcm- en Feestdagen
FEUILLETON.
MT
I®
DE MAANSTEEN
JOTSTE
gswaatde.
EERSTE BLAD.
jyo. 18064
Uit nummer bestaat uit twee bladen.
HAGEN AAR.
MEDISCHE BRIEVEN.
ai.—
was
(Wordt vervolgd).
k
30
34
kenschetst wel zeer de merkwaardige men
taliteit die ontstaan is, waarin natuurlijk
geen seconde dé gedachte opkomt aan het
feit dat zy geregeld ondersteuning ontvan
gen.
.Het is een zeer belangrijke bijdrage tot de
kennis der hedéndaagsche toestanden, waar
in allerlei wanverhoudingen zijn ontstaan.
Nu dat domme raadslid, dat maar dade
lijk bereid was praatjes te aanvaarden van
duimzuigers, in zyn onderste kleedingstuk
is komen te staan, moge dit feit eens een
voorbeeld zijn voor andere raadsleden. Daar
naast echter is het noodig dat er eens op
gewezen wondt welke onbeleefdheden en on
behoorlijkheden de inspectrices dikwijls heb
ben door te maken. Zij zullen de laatste zyn
om daarover te klagen of er ziah over te
beklagen, omdat zy veel te goed weten dat
het juist een deel der sociale taak is te
trachten het publiek betere manieren by te
brengen. Dit neemt niet weg dat haar taak
dikwijls veel moeilijken er door wordt en
een raadslid moest zich schamen om in
plaats van deze inspectrices te steunen in
haar arbeid, haar openlijk nog aan te vallen.
Er blijkt uit hoe een dergelyk raadslid ook
behoort tot hen op wien nog een belangrijk
beschavingswerk moet worden verricht en
wien het stellig ontbreekt aan een behoor
lijke hoeveelheid .levenswijsheid om lid te
Spannend romantisch verhaal
van
WILKIE COLLINS.
val was.
»rs van den be-
r alleen te ver-
momisch besef.
bedoeling de
wdigheid te die-
de onrechtvaar-
eren.
N.V.
jn, zoodat hun alle»
innen komen; die te
het weerstandsver-
Zeestr. 21, Den Haag.
;elijke middelen vèr
van bovengenoemde
dankbaarheid wordt
heel best op den goecfen voet staan met tal
van burgers van het land waarin hy ver
toeft; hy' kan zelfs zyn vrienden onder hen
hebben met wien hy eenige toenadering
heeft, maar de grenzen die hij zich daarbij
heeft te stellen dienen streng geëerbiedigd
te worden. Al te intieme relaties zyn voor
hun uit den booze/En in dit opzicht heeft
dit zwarte schaap onder de overigens zoo
blanke diplomaten-schaar, zich op weinig
verstandige wijze gedragen.
Dat kon niet blijven en het liep dan ook
mis.
Wolf in de tanden.
Nauwelyks is er een aandoening te be
denken, welke zulk een algemeene ver
maardheid bezit, als bovengenoemde. Im
mers wanneer wy het gebit onzer mede-
menschen eens nazien, vooral wanneer zy
in een stadium verkeeren, dat gryze lokken
hun hoofd sieren, dan ontkomt bijna nie
mand aan het ontdekken van één of andere
hollen tand of kies. Wy kunnen dan ook met
een gerust geweten verklaren, dat „de wolf
in de tanden", of zooals de wetenschappe
lijke benaming luidt „caries dentium” zoo
veelvuldig voorkomt, dat nauwelyks iemand,
Het is maar een eenvoaj
kenschetst zoo merkwaaj
toestand en het is daaro
de aandacht op willen vei!
te heeft eenige
eigendom en vout l^tli ÜQFllllABMi’te een tegewAïer fogiwnrti te bütefrii,
centraal instituut gevormd dat een aantal
vnouwelyke ambtenaren in dienst heeft, die
omiddellyk toezicht houden op en belast zijn
met het beheer der gemeentelijke*1 huizen
verhuurder jj. Deze woning-inspectrices heb
ben geen gemakkelijke taak. Ze zyn veel
meer en veel anders dan het type huisjes-
ihelkens, wijl haar arbeid ook een sociaal
karakter draagt. Men moet in de eerste
plaats niet vergeten dat deze woningen alle
beneden den kostprijs worden verhuurd, zoo
dat feitelyk alle huurders bedeeld worden
vanwege de gemeenschap. Het is dus alles
zins begrypelyk, dat de gemeente vergt dat
de woningen goed wonden bewoond, dat zoo
nauwgezet mogelijk toezicht wordt gehou
den op de huurders en dat eenige uitkiezing
plaats heeft by het verhuizen. De inspectri
ces hebben dus het recht de woningen gere
geld te inspecteeren, hetgeen voor hen, die
hun best dioen om de woningen in goeden
staat te houden, eer een goed dan een slecht
ding is.
Ieder echter die ons volk kent, begrijpt
aanstonds dat het amfbt van deze inspectri
ces tot heel veel moeilijkheden kan leiden.
Zy 'hebben vaak heel wat uit te staan met
de huurders, die naarmate zij minder aan
goed eischen voldoen, meer aan „eer-gevoel”
en zelfoverschatting leiden. De maatschap
pelijke wanverhoudingen hebben er nu een-
„geschutte" en „onbeschutte”
bedrijven.
De tallooze ontdekkingen en uitvindingen
en de zich .schier dagelijks voltrekkende
wijzigingen in de maatschappelijke ver
houdingen verrijken voortdurend onzen
woordenschat met nieuwe woorden en uit
drukkingen en geven aan bestaande woor
den eene beteekenis, die zy tot dusver niet
hadden.
Zoo zyn in de allerlaatste jaren ook ont
slaan de als opschrift boven dit artikel ge
plaatste termen, waarvan hét ons niet zou
verwonderen, dat de beteekenis aan de mees
te lezers onbekend is.
Deze termen duiden in de na-oorlogsjaren
op de arbeidsmarkt ontstane verhoudingen
aan, welke verhoudingen ook in verschillen
de ander landen voorkomen. In Engeland
spreekt men van „sheltered occupations”
en „unsheltered occupations.”
De loonactie der laatste jaren heeft er
toegeleid, dat eene wanverhouding is ont
staan tusschen de loonen in bedrijven, die
niet en in bedrijven, welke wel met het
buitenland moeten concurreeren. Dit staat
in verband met de omstandigheid, dat men
in eerstgenoemde bedrijven tot zekere
hoogte de pryzen kan regelen naar de loo
nen, terwijl in de aan buitenlandsche mede-
diogiug onderhevige- bedrijven de pryaen
wonden gedicteerd door de onaandoenlijke
wereldmarkt en de loeren zich daaraan
hebben aan te passen. Het ligt toch in den
aard der zaak, dat in bedrijven, die „be
schut” zijn tegen buitenlandsche concurren
tie de patroons er veel gemakkelijker toe
zÜn te brengen, aan de looneischen der ar
beiders toe te geven dan in de bedrijven,
die „onbeschut” aan dé buitenlandsche con
currentie zijn blootgesteld. Een typisch voor
beeld van de „beschutte” bedrijven levert
b.v, het bouwbedrijf. Onder de „onbeschut
te" bedrijven zyn wel de belangrijkste het
landbouwbedrijf, de metaalindustrie en de
textielnijverheid. En nu behoeft men slechts
de in de laatste jaren in deze bedrijtven be
taalde loonen te vergelijken met die, betaald
in het bouwbedrijf of in verschillende over
heidsbedrijven, om zich van de bestaande
wanverhouding te overtuigen.
Het gevolg van deze wanverhouding is,
dat de arbeiders in de „onbeschutte” be
drijven van hun loon moeilijk kunnen leven.
Zij moeten allerlei producten der „onbe
schutte” bedrijven, welke zy voor hun on
derhoud noodig hebben, naar verhouding te
duur betalen, terwijl dezelfde duurte ook
allerlei onkosten in de „onbeschutte’* be-
lluitend. Later oiweAte ik, dal nij zied
siechts dan zoover vergat van te Hui
len, wanneer zijn hersenen ing espan
nen aan het werk waren.
Een minuut of twee daarna stapte
hij tot in het midden der- kamer, waar
hij stil hield, diep in gedachten ver
zonken, zijn oogen op de deur van
juffrouw Rachels slaapvertrek genent.
P.otselnhg hief hij het hoofd op, knik
te alsof hij zeggen wilde Dat kan
en wendde zich tot mij met de vraag,
of hij een onderhoud van tien minu
ten kon hebben met mijn meesteres,
zoodra het mevrouw gelegen kwam.
Toen ik de kamer wilde uitgaan met
deze boodschap, hoorde ik mijnheer
FranT lin den sergeant iets vragen en
bleef wachten op den drempel, om
ook het antwoord1 te hoor en.
gij reeds eenig vermoeden,
diamant kan gestolen heb-
129 41
Den Haag. j
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda omstreken (behooreode tot den bezorgkrin»
1—5 regels ƒ1.30, elke regel meer 0.25. Van buiten Gouda en den bezorgkring:
15 regels 1 55, elke regel meer 0.30. Advertentiën in het Zaterdagnummer 20
bjjslag op den prijs. Liefdadigheidi-advertentiën do helft van den prijs.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN: 1—4 regels /2.05, elke regel meer ƒ0.60. Op
de voorpagina 50 hooger.
Gewone advertentiën en ingezonden mededeelingen bij contract tot zeer gereduceer
den prijs. Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte.
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tuMchenkomst van soliede Boekhan
delaren, Advertentiebureau! en onze Agenten en moeten daaga vóór de plaatsing
aan het Bureau zijn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te zijn.
Menigeen denkt af spreekt alsof hij de
eerste mensch ware, die op aarde geboren
werd.
BRIEVEN UIT DÉ HOFSTAD.
doocH;;,
geval doch het
bepaalden
l at wy er eens
en. De gemeen-
h Woningen in
80UISIHE ffll lil\T.
zyn van het bestuur eener gemeente als den
Haag.
Heel veel opzien heeft het geval van den
thans ontslagen Portugeeschen gezant ge
maaid. Het laatste bericht luidt dat hij thans
in zijn land in hechtenis is genomen. Deze
gezant had een eigenaardige reputatie in
den Haag. Zonder dat iemand iets wist of
kon weten van affaires waarbij hfj, althans
zijn broer, betrokken was, gingen er altijd
zonderlinge verhalen. Zijn connecties waren
van bizonderen aard; hy trachtte ook wel
perslieden om zich te verzamelen. Daarin
is hij niet geslaagd, slechts een enk»! on-
ervaren blaaskaakje dat uiterst gecoiffeerd
met deze relatie was, heeft een oogenblik
voor spreek(kimder) trompet trachten te fun-
geeren. Ook zyn relaties met het tooneel
waren van anderen dan strikt diplomatieken
aard. Men mag natuurlijk niet alles geloo-
ven wat er aan verhalen rondwaart, maar
dat het vertrek van dezen hoogwaardig-
heidsbekleeder ergens in den Haag wel eens
een debacle kon veroorzaken, is niet gan-
soheljjk van waarschijnlijkheid ontbloot.
Voor zoover ons bekend is, is dat wel hpt
eerste geval dat zich van dezen aard in iBn
diplomatieken kring voordoet. Steeds staat
die kring op hoog peil en de afzondering
waarin de diplomaten leven, het geringe
contact dat zy met de „inlanders” hebben,
moge wel eens in zooverre nadeelig zijn dat
zij minder goed op de hoogte zyn van de
toestanden, ze hebben dit goede, dat zij zich
een hoog» standing geven en aanzien,,behou
den.
Uit dien hoofde was bet gedrag van decea
aan bedoelt gij niet ver naar den dia
mant te zoeken. Ik zal deze vragen
zeif oplossen, als gij het goedvindt,
en u dus niet langer afhouden
uwe bezigheden in de stad. Laat één
uwer mannen te mijner beschikking,
in geval ik hem noodig mocht hebben
en sta mtij toe, u goeden morgen ie
wenschen.”
Mijnheer Seegrave’si eerbied' voor
den sergeant was groot de eerbied
voor zich zelven echter grooter. Up
die wijze door den beroemden Cuff
vernederd, schoot hij voor zijn vertrek
zijn laatsten en eenigen pijl op zijn
vijand af en zeide met zijn militaire
stem, terwijl hij de borst nog hooger
opzette
,,Ik heb er mij tot dusver van ont
houden mijn meening te zeggen. Thans
moet ik echter één opmerking maken
en daarmee geef ik de zaak aan u
over. Er zijn menschen, sergeant, die
een molshoop voor een berg aanzien.
Goeden morgen.”
,,Men kan ook een molshoop soms
niet opmerken, omdat men te hoog
kijkt.”
Nadat hij aldus den uitval van zijn
ambtgenoot beantwoord had. keerde
Cuff zich om' en wandelde naar het
venster.
Mijnheer Frarikilin en ik wachtten,
wat er verder zou komen. De inspec
teur stond' voor hei raam, de handen
in de zakken, zachtjes een deuntje
„Hebt
wie den
ben?”
„Niemand heeft den. diamant gesto
len.”
Wij keken beiden verrast op bij de
ze onverwachte bewering en verzoch
ten hem ernstig, zijn bedoeling nader
toe te lichten.
„Hebt nog wat geduld”, zeide hij.
,,De stukken van de legkaart passen
nog niet alle goed in elkander.”
Ik vond' mevrouw in haar zitkamer.
Zij .scheen het onaangenaam te vinden,
den inspecteur te woord' te moeten
staan.
dryven te hoog opvoert en daar malaise ver
oorzaakt. En aangezien juist deze „onbe
schutte” bedrijven den grondslag uatma-
ken van onze welvaart, werkt dit ook weer
terug op de „beschutte” bedrijven. Kort
om het geheele bedrijfsleven ondervindt
ten slotte van die wanverhouding den na-
deeligen invloed.
Deze wanverhouding kan echter, tenzy de
prijzen op de wereldmarkt rijzen, slechts
verdwijnen door verlaging der loonen in de
„beschutte” bedrijven. De arbeiders in
laatstgenoemde bedrijven beweren wel, dat
niet hunne loonen naar beneden, doch die,
betaald in de „onbeschutte” bedrijven, om
hoog moeten, doch bij eenig nadenken zal
men begrijpen, dat dit niet kaat> zoolang
men de wereldmarktprijzen niet kan be-
heerschen. En slaagde men er dn ook in de
„onbeschutte” bedrijven de prijzen te rege
len naar de loonen, dan zouden de arbeiders
in de „beschutte” bedrijven wel hun geld-
loon kunnen behouden, maar zy zouden voor
dit geldloon minder kunnen koopen. Nu
is het wel te verwachten, dat langza
merhand de concurrentie de bedoelde wan
verhouding zal doen verdwijnen. Teekenen,
dat dit geschiedt, zijn er reeds. Maar dan
nroet men die concurrentie niet tegenwer
ken. Hier nu ligt het groote bezwaar tegen
de wettelijke verbindend1 verklaring der
collectieve arbeidsovereenkomsten, welke
blijkens een door Minister Aalberse het
vorig jaar aan den IJoogen Raad van Ar
beid om advies gezonden voorontwerp van
wet, op komst is.
Het is daarbij de 'bedoeling, dat, zoo in
een bedrijfstak door de georganiseerde pa
troons en arbeiders eene collectieve ar
beidsovereenkomst is gesloten, de minister
de in die C. A O. vervatte arbeidsvoorwaar
den ook toepasselijk kan verklaren op de
arbeidsovereenkomsten, gesloten tusschen
de ongeorganiseerde patroons en arbeiders
in bedoeld bedrijf. Deze maatregel wordt
verdedigd met het argument, dat zoodoen
de aan de ongeoganiseerde arbeiders wordt
'belet tegen lager loon te werken dan in de
C. A. O. is bepaald en dientengevolge de
«ongeorganiseerde patroons niet door lagere
pryzen aan de georganiseerde patroons
eene wat men noemt „vernietigende” con
currentie kunnen aandoen.
Dit alles lykt heel „arbeiterfreundlich”.
Het is zulks ook, zoo men alleen het oog
richt op de arbeiders, werkzaam in de „be
schutte.” bedrijven. Deze arbeiders worden
echter reeds door de omstandigheden be
voordeeld, naar wy zagen, ten koste van
de arbeiders, werkzaam in de „onbeschutte”
bedrijven. Deze laatsten zullen van de ver
bindend verklaring niet kunnen profitee
red aangezien de Invloed daarvan zich niet
,,is net noouig, uat ia met ne.n
spreek, Gabriel Kunt gij mij niet
vervangen
Ik begreep er niets van en liet haar
dat aan mijn houaing merken, geioof
ik. Zij was ten minste zoo goeu, mij
een verklaring te geven.
„Ik vrees, dat mijn zenuwen van
streek zijn”, zeide zij. „Er is ^ets m
dien politiebeambte uit Lonnen, dat
mij tegen de borst stuit, ik weel
zelf niet, waarom. Ik heb een voor
gevoel, dat hij verdriet en ellende in
dit huis zal brengen.
Heel dwaas van mij ik be.ien
het maar het is zoo.”
Ik wist niet, wat daarop te antwoor
den. Hoe beter ik den sergeant leer
de kennen, hoe meer ik van nem be
gon te houden. Mevrouw* herstelde zich
een weinig, na haar hart dus voor mij
te hebben uitgestort. Zij was moedig
en vastberaden van karakter gelijk ik
u reeds gezegd heb.
,,A’s ik hem' moet ontvangen, zal
het gebeuren”, hervatte zij. ,,Maar gij
moet bij het onderhoud tegenwoordig
blijven, Gabriöl.
Ik ging terug naar het boudoir. Mijn
heer Franklin slenterde den tuin in
naar mijnheer Godfrey, wiens tijd van
vertrek thans naderde. Sergeant Cuff
en ik begaven ons recht naar de Ka
mer mijner meesteres.
geluk tegen de deur had gesenuuiu,
lerwijl zij naar buiten ging, Zij wist
nog heel goed, welke japon zij had
gedragen, daar het een n euwe was,
een gesohenk van juffrouw Rachel. Z j
zou ze halen, o zeker.
Na onderzoek geen zweem van verl
te bespeuren. Nu ondervroeg de in
specteur mij omtrent de honden, oie
misschien in huis konden geweest zijn
en met hunne staarten langs de deur
hebben gestrekend'. Hoorend, dat zulks
ónmogelijk was, let hij zich een ver
grootglas brengen en bekeek daardoor
het beschadigde plekje.
Tot dezen' uitslag gekomen zijnde,
herinnerde sergeant Cuff zich, dat
mijnheer de commissaris zich ook nog
in de kamer bevond, en somde, lot
stichting vlan zijn ambtgenoot zijn ge-
vogtrekkingen volgender wijz_' u
„Deze beuzeling, mijnheer de com
missaris, is tot een belangrijk iets aan
gegroeid, sedert gij ze het laatst hebt
opgemerkt. Op dit oogenblik zijn er,
als ik het wel hdb, drie ontde'ik.n
gen te doen in verband met deze vlek
op de deur. Ten eerste, of er in d-t
huis zich eenig kleedigstuk bevindt
met een verfvlefc erop. Ten tweede,
aan wien dat kleedingstuk behoort. In
de derde plaats hoe die persoon re
kenschap kan geven van zijn aanwe
zigheid' in deze kamer tussdhen mid
dernacht en drie uur in den morgen.
Kan die persoon dat niet ophelderen,
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal <L25, per week 17 cent, met Zondagsblad
per kwartaal 2.90, per week 22 cent, overal waar de bezorging per looper geschiedt.
Franco per poet per kwartaal 3.15, met Zondagsblad 3.80.
Abennementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31, GOUDA
hy onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantoren.
Onze bureaux zün dagelijks geopend van 9—6 uur. Administratie Tel. Int. 82;
Redactie, Tel. 83.
maal toe geleid dat vele van het slag waar
uit de huurders dér gemeentewoningen be
staan, in de waan verkeeren dat zy réchten
hebben en van verplichtingen ook-in verband
met het feit dat zy week-in week-uit on
dersteuning uit de gemeentelijke schatkist
ontvangen, niet wilden hooren.
De figuur der moeilijkheden die ontstaan
laat zich dadelijk begrijpen. Wannéér de
huurders zich verongelijkt gevoelen en
dat doen ze dadelijk als zy weten ongelijk
te hebben spoeden zy zich naar leden van
den gemeenteraad, waaronder er zyn die
zelf in zoo’n gemeentewoning gehuisvest
zyn. Dat soort raadsleden is aanstonds be-
reid de klachten in ontvangst te nemen en
zonder onderzoek die in het openbaar te
uiten.
Zoo,, was er dan bij de jongste begrootings-
discussdes ook weer zoo’n raadslid die ge-
hoorgevend aan de hem opgedrongen praat
jes, vertelde van wandaden der inspectrices.
Ditmaal liet men het er niet op zitten, en
een gestreng onderzoek werd ingesteld. Bur
gemeester en Wethouders deelen thans mede
dat van geen enkel dier praatjes iets waar
is gebleken. Men heeft nu bok den duimzui
ger gevonden, n.l. de secretaris vande
vereeniging van huurders van gemeentewo-
1 niugenl w
Stel je voor, die huurders hébben n.l. een
vereeniging! Zelfs geven zij een eigen blad
uit! Wat die vereeniging zich ten doel stelit
is ons niet heel duidelijk. Dat zy die door
de gemeente aan. te goedkoope woningen
worden geholpen nu nog geld uitgeven om
gemeensciMppelijk de belangen dier huur-
zal uitstrekken tot de prijaen, betaald op
de wereldmarkt. Daarentegen aal het hun
in het vervolg nog moeilykey worden ge
maakt van hun loon te leven, aangeznen de
verbindend verklaring de strekking zal
hebben de prijzen der producten van de
„beschutte” bedrijven hooger te doen zijn
dan anders het geval zou wezen.
In het kort gezegd, moet de verbindend
verklaring der collectieve arbeidsovereen
komsten worden beschouwd als een maat
regel, die de strekking iteeft het econo
misch herstel tegen te ga^n. En sociaal is
die strekking wel allerminst. Aan cle eene
groep arbeiders toch zal als het ware de
steun der wet worden verleend, om de an
dere groep nog meer uit te buiten dan in de
laatste jaren reeds het geval
De houding der voorstander
doelden maatregel is dan pok
klaren uit een onjuist Icon
Met5 de pryzenswaardijê
maatschappelijke i-echtv
nen, zullen zy de bestas
digheden helpen vei
38)
De sergeant scheen een goede
meening te koesteren - ont rent Penelo
pe. Hij werd iets minder droog en
keek naar haar met dezelfde uitdruk
king, als toen hij de muskusroos in
den tuin zag.
Uit het verhoor bleek, dat Penelope
veel belang stelde in het beschilderen
van de deur en göholpen had de kleu
ren te mengen. Zij had goed gelet op
«at gedeelte onder het slot, daar dat
net laatst was afgemaakt. Eenige uren
daarna had zij het nog gezien, onbe
schadigd. Zij had toen haar juffrouw
goeden nachf. gewenscht met de hand
den knop van de beschilderde
Zij wist, dat de verf nog nat
was, en paste wel op er niet aan te
raken. Z j kon er op zweren, dat zij
ar rokken bij elkaar had gehouden
en dat er toen geen vlek op de verf
Zij durfde echter niet verzeke-
dat haar kleed soms niet bij on-
206 210