IJ N
UT
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
No. 16092
Donderdag 4 Maart 1926
NIEUWERKERK, OUDERKERK, OUDEWATER, REEUWIJK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK, WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN,
Dit blad verschijnt dagelijks behalve op Zon- en Feestdagen
FEUILLETON.
I
-
1>E MAANSTEEN
vzleken
I
85« Jaargang
BERGAMBACHT, BERKENWOUDE, BODEGRAVEN, BOSKOOP, GOUDERAK, HAASTRECHT, MOORDRECHT, MOERCAPEI.LE,
enz.
Het verdrag met België.
nTTnrrnTrnnTr AïTnnr» ^*->9 wvx/AJMivzi aju DVorvWJF, UUUVEKAA, nAAö 1 JvrAJtl 1 j iVl VvKVKIJjVil JLIVlVILKCArlL
F
464 200
I
'1
BUITENUANDSCH NIEUWS.
10
sommige
wat
ken.
die lasteraars zeggen, (Jat de Maan
laten
ruller
n uit
een
en
smeek-
ZOO-
De Fransche delegatie naar den Volken
bond, die Zaterdagavond uit Parijs ver
trekt, bestaat uit Briand, Boncour en Lou-
cheur.
slotte toch niet zal uitspreken voor een on
middellijke uitbreiding van den Raad: het
is toch bekend, dat dte meeste Britsche mi
nisters er meer voor voelen de kwestie der
reorganisatie van dien raad pas in den
herfst aan de orde te stellen. Een en ander
maakt het waarschijnlijk, dat Chamberlain
dus voor zijn vertrek naar Genève van het
kabinet opdracht zal krijgen Duitschland
onvoorwaardelijke toelating tot den Raad
te bepleiten; tevens zal de deur voor toetre
ding van andere staten tot den Raad, doch
op een later tijdstip, worden opengelaten.
Spannend romantisch verhaal
van
WILKIE COLLINS.
In verband met de Duitsche oppositie
tegen uitbreiding van den Raad behalve met
Duitschlad .wordt herinnerd aan den tekst
van de Duitsche lidmaatschapsaanvrage van.
Februari j.l. De Duitsche regeering
steunt haar aanvrage op vier documenten,,
ten eerste het Duitsche memorandum aan
de regeeringen in den Raad vertegenwoor
digd, waarin Duitschland expresselijk ver
klaart geen bijzondere voorrechten te vragen
en alleen zekerheid moet bezitten onmiddel
lijk na intrede een Raadszetel te zullen krij
gen. Ten tweede de Duitsche nota aan het
Bondssecretariaat, waarin wordt vermeld,
dat de regeering in den Raad vertegen
woordigd de Duitsche aanspraak op een ze
tel gunstig hebben aanvaard. Ten derde
’s 'Raads antwoord aan Duitschland met de
verklaring, dat de vertegenwoordigers in
den Raad zich aan de toezegging hunner
regeeringen zullen houden. Ten vierde de
nota van de onderteekenaars der Locarno-
verdragen aan Duitschland met de verkla
ring omtrent de aan Duitschland welgeval
lige interpretatie van artikel 16 van het
Bondspact, waaromtrent trouwens ook in
de andere drie documenten bijzonderheden
werden gevraagd en gegeven.
Nergens in deze vier documenten is spra
ke van een Duitschen eisch of een Raads-
toezegging om geen andere candddaten voor
den Raad ter sprake te brengen. Op deze
documenten kan Duitschland' zulk een ex
clusieve aanspraak dus niet gronden. For
meel kan Duitschland of wie ook trouwens
geen enkel Raadslid of Bondslid beletten om
op elk oogenblik nieuwe candidaturen voor
te leggen aan de goedkeuring van Raad en
Vergadering.
>rgie, neerslachtigheid,
tanden, hypochondrie,
gratis brochure van
Frankenstraat 79,
1158 18
DUITSCHLAND.
De nieuwe commissaris te Dantzig.
Een onderhoud van prof. Van
Hamel met de persvertegen
woordigers.
Uit Dantzig wordt gemeld dat prof. Van
Hamel, die gisteren is aangekomen, na de
begroeting in den Senaat de vertegenwoor-
digers van de pers ontvangen heeft.
Zijn mededeelingen konden natuurlijk;
slechts een algemeen karakter dragen. HM
betoogde dat hij als Volkenbondscommis-
saris te Dantzig in de eerste plaats een be-'
middelende rol wenscht te spelen, teneinde
de tegenstellingen tusschen Dantzig en Po
len uit den weg te ruimen en de bestaande,
geschillen te slechten,, zonder er den Vol-]
kenbond mee lastig te vallen. Zooveel mo-
gelijk wil hij trachten dit te bereiken door
rechtstreekse he onderhandel ing tusschen de
lilHIISUIE (IHIIIVL
re doeleind, Dij hem alleen bekeaiu.
Hij heeft herhaaldelijk verklaard nooit
vroeger van den Maansteen gehoord te
hebben. En die lage Lieden houden
vol ,,hij heeft zijn redenen om de
waarheid te verzwijgien wij gelooven
hem niet.” Sdhandeiijk! Schandelij 1
Rachel keek hem aan op zonderlin-,
ge wijze. Ik weet zelve niet, hoe net
te beschrijven. En toen hij •uitgespro
ken had, voegde zij hem toe
,,In aanmerking nemende, dal mijn
heer Luker sledhts een toevallig be
kende van u is, neemt gij het nog al
warmi voor hem1 op, Godfrey.”
Mijn dierbare vriend gaf haar een
antwoord1, waarin al zijn bewonde-
renswaardige grootheid van ziel door
straalde.
,„Ik hoop. Rachel, dat ik de zaak
van alle verdrukten met warmte ver
dedig”, zeide hij.
De toon, waarop deze woorden
werden gesproken. Zou een steen week
hebben gemaakt. Maar ach. Wat is de
hardheid! van steen, vergeleken bij de
hardheid van een verdorven' hart. Zii
lachte. Ik schaam) mij, het te moeten
zeggen zij bespotte hem1 in zijn ge
zicht.
Bewaar die mooie praatjes voor
uwe dtemes ver een igingen, Godfrey. Ik
ben zeker, dat men u ook niet ge
spaard zou hebben, evenmin als mijn
heer Lufcer”. Deze woorden wekten
66,
i Zij keerde zich nogmaals tot mijn- j
Geschiedenis en ontstaan.
Onze verhouding tot België men den-
ke slechts aan de scheiding in 1839 is
altijd van kieschen aard geweest. Dat onzé
Zuidelijke naburen in den wereldoorlog
werden getroffen door «en noodlot, waar
aan Nederland ontkwam, moest de stem
ming in België jegens Nederland wel tijde-
Ijjk bederven. Wjj kregen na de overwin
ning der Entente met een nabuur te doen,
die de (vermeende) gunst van het oogen-
bkk ten volle tot zijn particulier voordeel
trachtte te gebruiken. Nederland gaf ech
ter in hfet begin van 1919 ondubbelzinnig te
kennen, dat het elke overweging van ge-
biedsafstand uitgesloten achtte, en de Op
perste Raad ging dan ook niet voider, dan
een herziening der tractaten van 1839 nood-
zakelijk te verklaren, waarbij een commis
sie zou hebben te onderzoeken of de Belgi
sche wenscheij alleen te bevredigen waren
door pverdracht van grondgebied dan even
goed op andere wijze.
Het gevaar, dat Minister van Kamebeek
had af te wenden, was dus nog ernstig ge
noeg; hij trad het echter onverschrokken te
gemoet. Om erger te keeren, legde hij een
zóó groote tegemoetkoming aan den dag
inzake Schelde-beheer en Belgische uitwe
gen, dat h(j in Juni 1919 in de Kamer kon
verklaren, dat de bedreiging, die uit het na
burige land was opgekomen, ter zijde was
gesteld. Ongetwijfeld zouden dan ook in
1920 door België en .Nederland in gemeen
overleg gevonden formules aan de Geal
lieerde Mogendheden zijn aangeboden
had niet België te elfder uré door het op de
spits drijven van het Wielingengeschil (in
1919 met geen woord aangeduid) die aan
bieding verhinderd.
In het afbreken der onderhandelingen
De uitbreiding van dan Volkenbondsraad.
Op zoek naar een compromis.
ren reeds in ons blad heeft kunnen lezen.
De houding van Engeland blijft nog steeds
onzeker. Thans verluidt weer dat Chamber-
lain vandaag een uitvoerige verklaring zal
afleggen aangaande de quaesties, welke
door den Raad van den Volkenbond' zullen
behandeld worden.
In politieke kringen is men van oordeel,
dat de door Briand en door Luther gehou
den redevoeringen door hun verzoenlyken
toon er toe zullen bijdragen een acute cri
sis in den Volkenbond te vermijden.
De Duitsche ambassadeur was op de 'tri
bune van het Lagerhuis aanwezig toen Bald
win aankondigde dat Chamberlain vandaag
over de Volkenbond-quaestie zal spreken.
Men verwacht dat Chamberlain zich ten-
IJverig wordt, ook in Volkenbondskrin-
gen in Genève gezocht naar een compro
mis. Volgens de Hbld. cotresp. zou de raad
na opneming van Duitschland aan de As
semblee voorstellen de verdere uitbreiding'
voor het oogenblik te beperken tot toevoe
ging van een niet-permanenten zetel, welke
dan stilzwijgend voor Polen zou zijn be
doeld. Daarna zou het gansche vraagstuk
van uitbreiding van den Raad worden on
derworpen aan een bijzondere studiecom
missie, die aan een volgende Assemblée rap
port zou uitbrengen. Tot deze procedure
zouden Spanje en Brazilië alsook Londen
en Parijs reeds hebben toegestemd.
Uit verschillende onofficieele Poolsche
kringen vernam de Cqrr. verder, dat de
Poolsche regeering geenszins verdere mede
werking in den Bond afhankelijk stelt van
verkrijging van een .raadszetel, maar de
candidatuur hoofdzakeljjk zal verdedigen op
grond, dat Polen de belangrijkste staat is
van OostrEuropa, .zoolang Rusland buiten
.den bond blijft, terwiRj^ie Poolsche invloed
in den Raad een leemte zal kunnen vullen
van de Locamo-verdragen, die de Oost-Eu-
ropeesche problemen minder grondig regel
den dan de West-Europeesche. Tevens zou
Polen meenen dat de Oost-Europeesche sta-,
ten tot dusver te zeer onder dep pol iti eken
druk van de West-Europeesche groote mo
gendheden hebben bestaan en een onafhan
kelijke autoriteit in den Raad behoeven. Het
denkbeeld van een FranschnPoolsch blok te
gen Duitschland werd door zijn zegsman
ernstig bestreden. De Poolsche regeering.
zou betreuren, dat de pers in Frankrijk en
elders, de Poolsche pers inbegrepen, van
zulke tegestelljngen spreekt. Daardoor
wordt de houding der Poolsche regeering
ook in het eigen land bemoeilijkt. Bovenver
meld compromis zou hier evenwel een uit-;
weg bieden.
De kwestie der uitbreiding van het aan
tal raadszetels is een onderwerp, dat nog
steeds de gemoederen bezig houdt. De toe
stand is nu, ruw aan gegeven, zóó, dat
Frankrijk en Frankrijk’s protégés en vrien
den, Italië inbegrepen, dat den laatsten tijd
een anti-Duitsche houding aanneemt, vast
blijven houden aan de opvatting, dat het niet
aangaat bezwaren te laten gelden tegen op
neming in den Volkenbondsraad van Polen
of een anderen staat, die een aanspraak zou
mogep laten gelden. Duitschland daarente
gen is tegen deze vermeerdering gekant,
tenminste, wanneer deze gelijktijdig plaats
vindt met de opneming van Duitschland. Dit
bleek o.a. uit de door rjjkskanselier Luther
te Hamburg gehouden rede, die men giste-
Het beste leven is het leven, dat in zich
zelf genoeg heeft.
ABONNEMENTSPRIJS: par kwartaal /2J25, per waak 17 cant, met Zondagsblad
per kwartaal ƒ2.90, par waak 22 cent, o>ral waar de bezorging per üpeï ^Sied
Franco per poet per kwartaal 8.15, met Zondagsblad 8.80 fréscniedt.
Abennemanten worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 81. GOUDA
bfl onze agenten en loopers, den boekhandel en da postkantoren.
Onze hureaux zijn dagelijks geopend van 9—6 uur. Administratie Tel. Int. 82;
Radactie, Tel. 83.
beide partijen ,dus zonder zelf als scheids
rechter op te treden. Dringend verzocht hij
ten slotte de pers hem bij zijn bemoeiingen
om alle meeningsverschillen en twistpunten -
langs vreedzamen weg uit den weg te rui
men ,te ondersteunen.
De „Dantziger Zeitung” bevatte gister
avond een hoofdartikel onder het opschrift
„Twee gelijke ooren”, waarin het blad de
hoop uitspreekt, dat de nieuwe commissaris
beide partijen recht zal doen wedervaren.
Het blad waarschuwt er tegen, prof. Van
Hamel uitsluitend te beoordeelen naar de
anti-Duitsché houding, die hij gedurende
den oorlog heeft aangenomen. Wellicht is
ook hij als zooveel anderen een slachtoffer
van den oorlogspsychose geweest en thans
tot een ander inzicht gekomen.
BELGIë.
Het Vlaamsch op de Brusselsche scholen.
Voor een buitengewoo groot auditorium
heeft de minister van Kunsten en Weten
schappen, Huysmans, in het Volkshuis van
Molenbeek, een Fransche lezing gehouden
over: Moedertaal-Onderwij.staal in het Brus
selsche. Deze vergadering was op touw ge
zet door hét Plaatselijk Comité voor Arbei-
ders-opvoeding.
Aan de hand van reeds door hem in den
Senaat en elders aangehaalde statistieken,
wees die minister op het onzinnige en onpe
dagogische van het Brusselsche onderwijs
stelsel. Men speculeert zeide hij, heel een
voudig op het vooroordeel vai\ de ouders,
diie denken dat met de Fransche onderwijs
taal hun kinderen gauwer Fransch zullen
leenen.
Wijzende ook op de algemeene hervor
mingen die hij in het onderwijs wil invoe
ren, verklaarde de minister dat er wel eeni-
gen tijd zal noodig zijn alvorens alles ge
regeld is zooals dat behoort te zijn. Maar
met vastberadenheid, goeden wil en de g«'
wenschte voorlichting kan dit doel toch
langzamerhand' bereikt worden.
De Bond van West-Vlaaningen te Brus
sel heeft besloten de actie van minister
Huysmans tot bestrijding van de onpaeda-
gogische toestanden in Brusselsche scholen,
waar het onderwijs der Vlaamsche kinderen
geheel Fransch is, onvoorwaardelijk te steu
nen en samen met andere Vlaamsche ver
een) gingen uit de hoofdstad een beweging
voor het herstel van het Vlaamsche onder
wijs te Brussel en voorsteden pp touw te
zetten. Binnenkort zal met hetzelfde doel
een groote vergadering worden gehouden.
VER. STATEN.
Het Witte Huis in gevaar.
Volgens een mededeeling van het depar
tement der openbare gebouwen te Washing
ton dreigt het dak van het Witte Huis in te
storten.*De reparatiekosten worden geschat
op 500.000 dollar.
Men is van meening, dat president Coo
lidge zal aarzelen om zulk een uitgave goed
te keuren.
steen verpand is aan mijnheer Luker
en dat ik de man ben, die het hem
in bewaring heb gegeven.”
Zij stiet een gil uit, terwijl zij op-^
sprong. Zij zag van mijnheer Godlrey
naar mijn tanta en van, mijn tante
naar mijnheer Godfrey, met zulke wil
de oogen, dat ik vreesde, dat zij
krankzinnig was geworden.
Spreek niet tot.mij. Raak m.j niet
aan”, riep zij uit, van ons allen lo-
rugdejnzende in een hoek als een ot
ander opgejaagd dier. „Dit is mijn
schuld. Ik moet het weer goedmaken.
Ik heb mij zelf opgeofferd' en daar,
had ik het recht toe. Maar een on
schuldig man te doen lijden. Een ge-i
heim te bewaren, dat zijn goeden
naam voor het leven zal verwoesten,
o. groote hemel 1 dat is te verschrik
kelijk. Dat kan ik niet dulden.”
Mijn tante hief zidh half overeind
n haar stoel, doch ging eensklaps
weer zitten. Zij riep mij met zwakke
sleuf en wees naar een fleschje' in
haar werkdoosje.
Haast u”. fluisterde zij. Zes drup
pels in een glas water. Laiat Rachel;
het niet zien.”
Onder andere omstandigheden zou
ik zulks vreenudi gevonden hebben
Thans had ik slechts den tijd' om het.
medicijn klaar te maken, terwijl mijn-;
heer Godfrey mij, zonder het te we
ten; hielp om hei voor Rachel te ver-
4- MM I
heer Godfrey.
„Straks vroeg ik u, wat sommige
menschel! over ons zeggen. Vertel net
mij zonder omwegen, Godfrey; wordt
er beweerd, dat het kostbare juweel;
van mijnheer Luker de Maansteen
Toen die naam over hare lippen
kwam, meende ik een aanmerkelijke
verandering bij mijn dierbaren vriend
te bespeuren. Zijn gelaatskleur iuün
koeger tint aan, zijn gemoedskalmte,
welkie een zijner grootste aantrekke
ijkheden uitmaakt, verliet hem in ze
kere mate.
Wen edele verontwaardiging sprak i
u,t den toon van zijn antwoord.
„Dat beweren sommigen. Er zijn
J*nschen, die met aarzelen mijnheer
Luker te beschuldïgeni van een leu
gen te vertellen tot het een of ande- -
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda «a omacrakau (behoorend* tot den bezorgkrin®;
1—5 regale 1.80, elke régel moer /0.26. Van buiten Gouda en den bazorgkring
1—5 regels f 1 55, elke regel meer 0.80. Advertentiën in het Zataidagnummer 20 G
bijslag op den prtje. Liefdadigheide-advertentiOn de helft van den prtfs.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN1regels f 2.05, elke regel moer 0.50. üp
de voorpagina 50 hooger.
Gewone advertentiën eo ingezonden mededeelingen bfj contract tot zeer geroduceer
den prijs. Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte.
Advertentiën kunnen worden ingezonde» door tusschenkomst van «oliede Boekhan
delaren, Advertentiebureau! en onze Agenten on moeten daags vóór do plaatsing
aan het Bureau zfjn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te zfjn.
I.
door België kon worden berust: wij hadden
aan België zeer weinig te vragen en België
zeer veel aan ons. Het was Minister van
Karnebeek zelf, die toen zeide, dat Neder
land, hetwelk de herziening der tractaten
van 1839 niet gezocht heeft, de Belgische
verklaring (van af breken der onderhande
lingen) rustig naast' zich kon neerleggen.
Totdat plotseling op 28 April 1925 aan
de Staten-Generaal een wetsontwerp werd
aangeboden tot goedkeuring van een ver
drag, op 8 April tevoren gesloten tusschen
de Ministers van Buitenlandfcche Zaken van
Nederland en België, ter herziening van dat
van 1839.
Er dient helder licht op te gaan over de
vraag, hoe het mogelijk is, dat een tractaat
alleen als uitvloeisel van den geest van
Versailles te begrijpen, doch waarvan Bel
gië de totstandkoming in* 1920 zelf verhin
derd heeft; een tractaat, dat de levensbe
langen van Nederland aantast en ons las
ten oplegt, die niet bipnen redelijke gren
zen zyn beperkt, ons desniettemin ter rati
ficatie wordt voorgelegd op een oogenblik,
dat Europa leert ademen in de sfeer van
Locarno. Moet men besluiten, dat Minister
van Karnebeek door zijn verklaring in 1919
zich meer gebonden rekent dan eenlg Ne-
derlandsch staatsman het thans zou wen-
schen te zijn? Immers dit tractaat levert,
voor Nederland politieke, economische en
financieele bezwaren op, welke niet nood
zakelijk verbonden behoeven te zijn aan de
tegemoetkomingen, welke ook wij ten op
zichte van België zouden willen betoenen.
Heb bedreigt de goede verstandhouding met
België eerder dan dat het die zou bevorde
ren.
Eer het te laat is, opene de natie de
oogen voor wat haar boven het hoofd hangt!
zelfs mijiu tante uit haar onverschil
ligheid.
„Rachel”, zoo kwamii zij tusschen
beide. „Gij hebt inderdaad' geen recht'
om dat te z?ggen.
„Ik bedoel niets kwaads, mama. lk|
meen het goed. Heb nog een weinigs
geduld en gij zult zien Ik ben erf
zeker vain, zoo ging zij tot m jnheer
Godfrey voort, ,.dat ik de ware reden
gevondien heb, waarom gij voor mijn
moeder en mij niet over deze zaa'c
wilt spreken. Een ongelukkig toeval
heeft u in één adem doen noemen
met mijnheer Luker. Gij hebt mij me
degedeeld, welke lasterpra tjes er om
treat hem in omloop zijn. Maar
zegt men van u
Zelfs nu nog trachtte mijnheer God
frey haar te siparen.
Vraag er mij niet naar. Het .s
beter, dat wij het vergeten, Rachel.
Inderdaad.”
..Ik wil het hooren”, riep zij met
luide stem.
„Vertel hét haar, Godfrey”,
te mijn tante. „Niets kan haör
veel kiwaad doen, alls uw stilzwijgen
thans”.
„Mijnheer Godfrey's oogen vulden
zich met tranen. Hij wierp nog
veelbeteekenenden blik op haar
sprak toen de noodlottige woorden
„Als gii er dan op staat. Rachel
De voornaamste Britsche gedelegeerden
naar de bijeenkomst van den Raad van den
Volkenbond zullen zijn Sir Austen Cham
berlain en burggraaf Cécil. Zij zulten ver
gezeld worden door Sir Cecil Hurst, juri
disch adviseur van het Foreign Office, de
heeren Lampson Selby, Cadogan, Roberts
en Bentinck van genoemd departement,
schout-bij-nacht Aubrey Smith als technisch
deskudige en majoor Young van het depar
tement van koloniën.
bergeni, doordat hij eenige troost
woorden tot haar richtte aan het an
dere eind der kamer.
„Kom, kom, gij overdrijft”, hoorde
ik hem zeggen. ,,Mijn goede naam
staat te hoog om door dergelijke las
terpraatjes te lijden. Binnen een week
is alles vergeten. Laten wij er niet
njper over spréken.
Zij wilde niet naar hem luisteren
en ging van kwaad tot erger.
„Ik wil en moet er een eind aan
maken”, zeide zij. „Mama, hoor wat
ik zeg. Ik weet, wie dei) Maansteen
heeft weggenomen. Ik weet het
zij legde een heftigen nadruk op die
woorden en stampte met den voet op
den vloer „Ik weet, dat Gpdfrev
Abl©white onschuldig is. Ik wil het
bezweren voor welke rechtbank ook.”
Mijn tante nam mij bij de hand en
fluisterde
„Blijf hier even tusschen ons beiden
staan, dat Rachel mij niet zien kan.
Ik bemerkte een roode vlek op elk
harer wangen, wat mij erg verschrik
te.! Zij zag het.
..Die dmp'X'ls zullen mii dadelijk
doen herstellen”, zeide zii, waarna
zij die oogen sloot en een poöSje
wachtte.
Terwijl dit voorviel, hoorde ik mijn
heer Godfrey nog altijd zachtjes gpre_
(Wordt vervolgd)