fEN!
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD' VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
Nó. 16137
Dit blad verschijnt dagelijks behalve op Zon- en Feestdagen
1.OO.
letten I
behandeling.
.EGD, DAT HET
IKKELEN KAN
[RVING’S GIST-
AXIMUM AAN
96 GIST EN
SKEND IN DE
IG
DE MAANSTEEN
FEUILLETON.
Donderdag April 1826 BB" Jaarganfl
BERGAMBACHT, BERKENWOUDE, BODEGRAVEN, BOSKOOP, GOUDERAK, HAASTRECHT, MOORDRECHT, MOERCAPELI-E,
NIEUWERKERK, OUDERKERK, OUDEWATER, REEUWIJK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK, WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN, enz.
5 10
x 3(W
\1W
ver
wan rcoor gij U’
rOUDA.
(Wordt vervolgd).
iduttrle
DEN HAAG
Drogristen.
pordeeld, Toantikow wordt beschuldigd ty
dens de EngeJsche besetting- te Bakoe 26
Sovjetcommissarissen en te Aakhasbad ne
gen commissarissen te hebben laten dood
schieten.
en van dankbare
TEN.
maanden tijd in
lezer eeuw.
>1.
10 15
LO 15
14 uur
dt ontegenzegge-
Spannend romantisch verhaal
van
WILKIE COLLINS.
en potentaatjes tezam^ï óók nog eens een
paar honderd millioen in de wacht zouden
sieepen
Niets heeft de monarchistische gedachte
in iDuitschland zoozeer geschaad als de w(j-
ze, waarop de vroegere heerschers, onbe
kommerd om den nood van land en volk, ge
tracht hebben hun eigen belang te dienen.
Met hun matelooze eisehen hebben de vor
sten zichzelf gediscrediteerd niet in de
laatste plaats juist in die kringen, die vóór
dien de trouwste aanhangers van het „an-
gestammte” vorstenhuis waren. Honderd
duizenden, die in liefde en vereering hun
keizer of koning of hertóg waren blijven ge
denken en die te allen tijde bereid zouden
zijn geweest, voor hem door het vuur te
gaan, hebben hun ideaal aan scherven zien
valilen en keeren, bedroefd of verbitterd
over zooveel kleln-menschelijks, de monar
chistische gedachte den rug toe.
De vorsten zijn, ongewild, gangmakers
voor de republiek geweest?
2LEN NEEMT U
U GEVOELT U
f.
t volgende
5 Minuten
Indien iemands leven ongelukkig is,
valt het hem zwaar hét te dragen; indien
het gelukkig is, valt het hem moeilijk om
ervan te scheiden. Het een weegt tegen
hef ander op.
De vroegere vorstenhuizen eischten hun
(al dan niet vermeende) eigendomsrechten
op tal van bosschen, landgoederen, heerlijk
heden, kasteelen, paleizen, musea en schouw
burgen op en er ontstond tusschen de vor
sten en de regeeringen van de betrokken
Duitsche landen een levendige gedachten
wisseling die ir. verschillende landen (o.a. in
Beieren en Baden) vrij spoedig tot een, bei
de partijen bevredigende, regeling leidde.
Elders echter bleek een minnelijke schik
king niet zoo gemakkelijk te treffen. De re
geeringen van Pruisen, Thüringen, Mecklen
burg, Gotha, Meiningen, enz. waren van
meening, dat de onttroonde monarchen wel
wat al te buitensporige eischen stelden en
veelal aanspraak maakten op bezittingen,
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda n omstreken (behoorwde tot den bMorgfrrin»):
1—6 regels ƒ1.80, elke regel meer ƒ0.26. Van buiten Gouda en den bazorgfcring
1—6 regels f 1 55, elke regel meer ƒ0.80. Advertentiün in het Zaterdagnummer M
bijslag op den prijs. Liefdadigheida-advertontièn de helft van den prijs.
INGEZONDEN MEDE DEEL ING EN: 1—4 regels ƒ2.06, elke regel meer 1.60. Op
de voorpagina 50 booger.
Gewone advertenciën en ingezonden mededeelingen btf contrast tot seer geredueeor-
den prijs. Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte.
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tueechenkomct van «oliede Boekhan
delaren. Advertentiebureaus en onze Agenten en moeten daags vóór de plaatsing
aan het Bureau zijn ingekomen, teneind van opname verzekerd te a*a.
KHOONHIIO
PUIST4U
NUIOZISMTB*
gen, waar gij misschien later ontdek
ken zult, ze verspild' te hebben. Ik
heb gesproken van een beschuldiging,
waaronder ik al jaren lang gebukt
ga. Er zijn omstandigheden in ver
band er mede, die tegen mij getuigen.
Ik kon er mij zeiven niet toe bren
gen, te zeggen, wel.e beschuldiging
het is, en ik ben volstrekt h»et in
ft?at om mijn onschuld te bewijzen.
Ik kan slechts verzekeren, dat ik niet
schuldig ben. en dat doe ik, mijnheer,
op m/ijn woord van mensch en chris
ten.”
Hij hield wederom op. Ik sloeg een
blik op hem. Hij van zijn kant zag
mij niet aan. Zijn geheele wezen
scheen geschokt door de smart der
herinnering en de moeite, welke hel
hem kostte om te spreken.
..Ik zou veel kunnen zeggen’ zoo
hervette hij. ..over de meedoog en I oo
ze behandeling welke mijn eigen fa
milie mij heeft aangedaan en den on-
bainnhartigen vijand, wiens slachtoffer
ik geworden ben. Doch het kwaad is
geschied en herstel is niet meer mo-
geliik Ik wil u niet vervelen of uw
medelijden opwekken mijnheer. In het
begin mijner loopbaan sloeg de lage
laster, waarover ik u gesproken heb,
mij voor eens en altijd ter neer.
BINNENLAND.
Het huwelijksrecht.
Initiatief -‘voorstel van de V. D.- fractie,
te wachten.
Naar de Tel. verneemt, bereidt de
V.-D. Tweede Kamerfractie een ini
tiatiefvoorstel van wet voor in zaka
het huwelijksrecht.
Zorg voor dijken in Zuid-Holland.
Resultaten van een inspectie-tocht.
Geu. Staten van Zuiu-noiiand heb
ben aan de polderbesturen in die pro
vinrie medegedeeld, dat bij de inspec
tie door den provincialen waterstaat
xan de zee- en rivierwaterkeerende
dijken is gebleken, dan het aangedre
ven veen i» het belang van den goe
den toestand van db graebekleediug
op vele plaatsen te lang op de dijk»
beloopen blijft liggen. Dit, alsmede
alle andere aangedreven voorwerpen,
liehooren uiterlijk in de eerste helft
van de maand April van de dijksbe-
loopen en bennen te worden verwij
derd, opdat het gras in Mjn groei daar
door niet word* belemmerd.
Voorts worden beloopen en bermen
van dijken ernstig beschadigd door
varkens en kippen, die dmarop wor
den uitgelatenniet alleen, dat de
grasbekleeding wordt vernield1, doch
in het aarde# belóóp fruiBBÉt dlspe
putten en kuilen gemaakt. Het plaat
sen van varkens- en kippenhokken op
de beloopen en op de bermen op kor
ten afstand van den diijksteen is niet
in het belang van de veiligheid van
de waterkeering als geen steenen vloe
ren daarin worden aangebraaht. waar
door het beschadigen van den dijk
wordt voorkomen. Daartegen behoort
alzoo te worden gewaakt en bij het
voorkomen van beschadiging van be
loo pen en grasbek leeding. moet deze
met goeden kleigrond en levende gras
zoden worden hersteld.
Onder heggen, boomen en struikge
was wordt geen grasmat aangetroffen
of deze is daarop .onvoldoende ontwik
keld. Langs heggen, afheiningen. pa
len voor telefoon, telegraaf, electri-
sche geleidingen en onder boomen ko
men rauwe plaatsen voor of de beloo
pen zijn door vee diep uitgei oopen en
de grasbekleeding is beschadigd. Maat
regelen behoor en te worden genomen,
opdat zulks voorkomen wordt, of dat
voor den winter de uitgeloopen en be
schadigde plaatsen met kilei worden
aangevuld en met levende graszoden
worden afoedeVt of mie* krammat voor-
liddd D.D1).
dekte genezen, db U
t een last maakt Die
jeuken datbrtndto-
ut verdwlfnea. Ve*
en einde raad vtomu
D.D. reedt geneses.
I er baat bf viedea*
Een compromis-mtwerp van de regeerings
partyen dat de landsrtgeeringen in staat
stelt, zich tegen al te ver gaande vorstelijke
eischen te weren, maar tevens de belangen
der vorsten recht doet wedervaren zal,
vreest men wel in het water vallen.
Het heeft wat voeten in de aarde gehad,
voor dit ontwerp tot stand was gekomen.
Aanvankelijk hadden de democraten er een
ingediend, dat zij echter weer introkken
toen het plan geopperd werd om een ge-
--21 door de regee-
enen. Lang werd
tenslotte zat het
BUITENLANDSCH NIEUWS.
DUITSCHLAND.
De plaatselijke keuze.
De Duitsche Rijksdag heeft gisteren het
voorstel inzake de invoering der plaatselij
ke keuze verworpen.
■ELGIë.
1 Mei.
..Irtte Mt hM NtótegeMtaand. de MW»»
j vuTr eisten, dat zy een tegendmofistratie zullen
houden, wanneer de socialisten op 1 Mei een
optocht zullen houden, is daartoe aan de
socialisten verlof gegeven.
Te Antwerpen zal het Stadhuis gesloten
zijn. Te Gent, te Brugge en in de voornaam
ste steden in Wallonië zal de soc.-democra
tische party optochten houden.
Het personeel op het departement van
buitenlandsche zaken krijgt 1 Mei vrijaf.
ENGELAND.
Geboortebeperking in Engeland.
De gezondheidscommissies mogen
inlichtingen verstrekken dienaan
gaande.
In het Britsche Hoogerhuis heeft de libe
raal Buckmaster voorgesteld aan de ge
zondheidscommissies toe te staan gehuwde
vrouwen inlichtingen te verschaffen inzake
geboortebeperking. Ondanks de oppositie
van lord Salisbury en den lord-kanselier uit
r.aam der regeering, is het voorstel aange
nomen met 57 tegen 44 stemmen.
RUSLAND.
Ter dood veroordeeld.
Het Hoogste Gerechtshof te Bakoe heeft
den president van de oude z.g. Trans-Kapi-
sche regeering Toantikow, lid der revolu
tionaire socialistische party ter dood
meenschappelijk ontwe
ringspartijen te daten ïi
erover gedelibereerd, nyi
dan toch ih elkaar. AW
compromis bevredigde het niemand. Maar
het was er en dat was voorlocxpig de
hoofdzaak.
Nauwelyks was het gereed of het ryksmi-
nisterie van justitie kwam met op- en aan
merkingen. Weer wend er in den breede
over geredekaveld en eindelijk legde het de
partement een nieuwe, verbeterde uitgave
van het compromis-ontwerp aan de leiders
der coalitiepartijen voor.
Dit voorstel nu zal tweederde der stem
men op zich moeten vereenigen.
Wordt het verworpen welnu des te
hooger ryzen dan de papieren van de volks
stemming, die einde Juni over het socialis-
tisch-communistische wetsontwerp nopens
een algeheele onteigening van Alle vorstelij
ke vermogens zal plaats hebben.
Het inderdaad verrassend succes van het
„Volksbegehren” de inteekening op de
lijsten, waarop dit plebisciet werd gevraagd
heeft den vaders van het radicale wets
ontwerp moed gegeven. Ondanks de heftige
tegenpropaganda van rechts en het terroris
me van de grootgrondbezitters en ondanks
het feit, dat de democratische partij en het
Centrum hun aanhangers hadden ontraden
op de lijsten te teekenen, kwamen er ruim
1214 millioen handteekeningen byeen. Het
lijdt geen twijfel, dat zeer vele leden van de
gedaan heb. liioten gij daarna nog
volhoudt nrij te vertellen. wat gij u
voorgenomen hadt, kunt gij verzekerd
zijn van mijn, aandacht en op mijne
diensten rekenen. Zuilen wij op wan
delen
Ik boog en wij gingen den weg op.
Na een paar honderd schreden alge
legd te hebben, bleef Ezra Jenpings
staan bij een gat in den ruwen stee
nen muur, welke de heide van dit ge
deelte van den weg afsloot.
,.Hebt gij er tegen, wat te gaan zit
ten, mijnheer Blake”, vroeg hij. .Ik
ben niet meer, die ik weleer was, en
er is iets, dat mij drukt.”
Ik stemde natuurlijk toe. Hij ging
mij voor door de opening naar een
boschje in de nabijheid, waar wij ons
•zwijgend op den grond neerzetten.
Ezra Jennings legde zijn hoed naast
zich en streek met de hand over zijn
voorhoofd en door zijn wonderlijk ge
kleurd, wit en zwart haar.
..Mijnheer Blake”, zoo begon hij op
eens. ..gij bevindt u in slecht gezel
schap. Een afschuwelijke verdenk me
heeft jaren lang op mij gerust Ik ben
een man. wiens leven is verwoest, en
die zijn goeden naam onherstelbaar
verloren heeft.” Ik wilde spreken. Hij
onderbrak mij.
„Neen”, redde hij. ..wacht nog wat
Volg niet dadelijk de» inspraak van
uw hart, om uwe sympathie te betui
„hu is er mei» meer aan te doen.
Ik moet hem de waarheid vertellen
Hij kwam* dadelijk naar mij toe. ik
van mijn kant ging hem een eind te
gemoet.
„Mijnheer Jennings”, zeide ik, „tk
ben niet geheel oprecht tegen u ge
weest. Het belang, dat ik heb bij nel
nasporen van hetgeen mijnheer Can
dy’s ver lie./ van geheugen ons verbor
gen houdt, betreft nog iets anders dan
den Maansteen. Uien zeer ernstige re
den ligt ten grondslag aan mijn be
zoek in Yorkshire. Ik heb slechts eén
verechooning. in deze zaak niet open
hartiger jegens u te zijn geweest. Het
valt mij smartelijker, dan ik het u kan
zeggen, aan iemand te moeten mede-
deelen welke mijn eigenlijke toestand
is”.
Ezra Jennings keek mij aan met net
eerslie blijk van verlegenheid, dat ik
nog bij hem had waargenomen.
,,Ik heb geen recht, mijnheer Blake,
en geen plan ook. mij in uwe bijzon
dere aangelegenheden in te dringen
Veroorloof mij. u op mijn beurt ver
giffenis te vragen, dat ik (hoewel on
wetend) droevige herinneringen bij o
heb opgewekt.
„Gij hebt volkomen het recht”, ant
woordde ik, ..de voorwaarden te stel
len, op weike het u geoorloofd) voor
komt mijnheer Candy’s woorden te
herhalen. Ik begrijp en eerbiedig de
112) -
De uitdrukking van zijn zachte brui
ne oogen, zijn geheele houding toon
den maj, dat hij oprecht was. Hij zag
mij even aan met een blik van droef
geestige belangstelling, maakte een
buiging en sloeg, zonder verder een
woord te zieggen, de richting in naar
het dorp. Een tijdlang stond ik hem
na te kijken. Hij keerde zich nog eens
°ni>, na eenige schreden voortgegaan
te zijn, en mij nog altijd op dezelfde
Plek ziende staan, hield hij stil, als
in twijfel, of ik hem nog spreken wil
de of niet. Er was geen tijd meer om
thans nog te redeneeren over het ai of
hi®t WfenscheJijke van hem. in mijn
^rtrouwen te nemen. Ik had slechts
d^n tijd om hem terug te roepen en
«r later over te denken. Ik gaf hem
dus een wenk, bij mijzelf zeggend
burgerlijke partyen niet geteekend hebben,
omdat zy algeheele onteigening toch wel
wat al te radicaal vonden en liever eerst
eens wilden afwachten hoe het zou afloopen
met het compromis-ontwerp, dat immers
ieder ayn deel beloofde te geven: den landen
zoowel als den vorsten. Maar het lydt even
min twyfel dat, mocht dit ontwerp in den
Rijksdag vallen, millioenen kiezers, óók van
de burgerlijke en zelfs van de rechtsche par
tyen, bij het plebisciet voor de onteigening
zullen stemmen, liever dan toe te zien hoe
de vorsten uit het verarmde land onmetely-
ke rijkdommen wegsleepen.
Tot zoover het overzicht van de voorge
schiedenis. De kwestie heeft de laatste da
gen zulk een wending genomen, dat een po
sitief resultaat der beraadslagingen in den
Ryksdag over het voorstel der regeerings-
partijen zeer dubieus geworden is. De hoop
op de stemmen der sociaal-democraten is
gaan dalen. De strijdlustige stemming, die
door de voorbereidingen voor de volksstem
ming is wakker geroepen, geeft aan de nei
ging tot een bemiddelende oplossing geen
gelegenheid zich baan te breken.
kiesciiheid, wauraoo-r gij u m deze
zaak laat leiden. Hoe kan ik verwach
ten, dat gij mdj in uw vertrouwen zult
nonnen wanneer ik u ‘t mijne ont
houd Gij moet weten, waarom ik er
belang in steil te ontdekken, wat mijn
heer Candy mij wilde mededeel en. in-
dien het blijkt, dat ik mij in mijne
verwachtingen heb bedrogen en gij
mij niet kunt helpen, verlaat ik mij
op uwe eer. dat gij mijn geheim zult
eerbiedigen en iets in mij geeft mij
de verzekering, dat ik niet te ver
geefs daarop reken.
..Houd op. mijnheer Blake. Ik heb
nog iets te zeggen, dat gij weten
moet, eer gij verder gaat.’
Ik zag hem met verbazing aan. Len
onbegrijpelijke ontroering had zich
van hem meester gemaakt Zijn gele
gelaatskleur was overgegaan in een
aschachtig bleek zijn oogen schitter
den met wonderlijke glans de toon
zijner stem klonk laag, beslist, streng,
gelijk ik het nog nooit van hem ge
hoord had1.
..Voor en aleer gij mij uw vertrou
wen schenkt”, hervatte hij. ..moet gij
weten, onder welke omstandigheden ik
door mijnheer Candy in zijn huis ben
opgenomen.
Ik zal u niet lang ophouden. Alles
wat ik van u verooek. is. dat gil luis
tert naar mijne mededeeling, gelijk ik
die aan dokter Cahdy In den beginne
In de Duitsche Rijksdag is gister in ple
naire zitting begonnen de beraadslaging
over het wetsontwerp dat de regeering naar
aanleiding van de bekende volksstemming
over de verbeurdverklaring der vorstelijke
bezittingen by den I Ryksdaig heeft inge
diend, en het voorstelvan de sociaal-demo
craten en communisten om tot geheele ont
eigening van de vorstelijke vermogens over
te gaan.
Men wist van tevoren, dat dit ontwerp al
leen door de voorsteljers, de sociaal-demo-
cratische party en de Communistische party,
zou worden verdedigd en dat het dus defini
tief door een groote meerderheid zou wor
den verworpen. Desondanks heerschte er
groote spanning toen het bekend werd dat
het wmpromis-ontwerp der regeeringspar-
tyen na in 36 zittingen van de juridische
commissie te zijn besproken en bygevyid,
ten slotte toch was vastgeloopen, in hoofd
zaak doordat de democraten onverwacht
met een amendement op het socialist!sch-
communistiech ontiwehp voor den dag «yn
gekomen.
De sprekers van rechte uiten zich, in den
rijksdag natuurlijk zeer scherp tegeft het
onteigeningsontwerp. (Graaf Wwtaty hielfi
voor de Duitsch-natiorialen oen korte, maar
uiterst militante rede, waarin hij de toon
van zyn jongste artikel in de „kreuazei-
tung” nog wat aandikte, wat herhaaldeljjk
tot tumuilt aanleiding i^af
De regeeringspartyjen legden geformu
leerde verikiaiingen af, waarbij zy eveneens
het ontwerp der roode partijen ten stelligste
niwierpen.
Nandaag zal de tweede lezing van ’t ont
werp plaats vinden, in ‘jen loop van den dag
Ml de stemming piiats hebben, over «Jit
brandend vraagstuk,, dat zelfs het voortbe
staan van de regeering niet onbedreigd laat.
Waar deze kwestie op politiek gebied zulk
een ingrijpende rol i^ gaan spelen, is het
wel interessant te lezen wat de Berlynsche
Corr, van het Hbld. hierover in zyn 'blad
schreef.
GOlIkSCHL (01 ltl\T.
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal 2J26, per waak 17 cant, mat Zondagsblad
per kwartaal 2.90, par waak 22 cent, overal waar de bezorging par looper geschiedt
Franco per poet per kwartaal 8.16 net Zondagsblad 8.80.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT SI, GOUDA,
hy onze «genten en loopers, den boekhandel en de postkantoren.
Onze bureaux zfjn dagelijks geopeud van 9—6 uur. Administratie Tel. Int 82;
Redactie. Tel. 83.
De schadeloosstelling aan de vroegere Vorsten
huizen.
De Rijksdag opnieuw bijeen.
die onbetwistbaar staatseigendom waren.
De vorsten, die het hiermede natuurlijk niet
eens waren, betraden den rechterlijken weg
en nu begon een reeks van processen, die
jarenlang duurden, handen vol geld kosten
er. vrijwel zonder uitzondering door de vroe
gere heerschers gewonnen werden.
Dit alles geschiedde echter zoo rustig en
geruischloos dat de buitenwacht er vrijwel
niets van bemerkte. De openbare meening
werd eerst opgeschrikt door een noodkreet,
die de (rechtsche) regeering van het door
zeven vroegere vorstenhuizen in niet min
der dan 23 processen verwikkelde Thürin
gen slaakte. Het ongelukkige land verloor
proces op proces en dreigde door de verschil
lende „handesvaten” volkomen geruïneerd
te worden. Ten einde raad wendde de Thü-
ringsche regeering zich tot de rijksregee
ring met het verzoek, de landsregeeringen
te machtigen 4e schadeloosstelling van de
vorstenhuizen langa wettelyken weg (dus
met uitschakeling van de doorgaans anti-
repuiblikeinsche rechtbanken) te regelen.
Byna te zelfder tijd deelde de Pruisische
minister van Financiën in den (Landdag me
de, dat de Pruisische regeering zich gedwon
gen had gezien, met de Hohenzollem een
voor Pruisen buitengewoon ongunstig ver
gelijk te sluiten. Ook Pruisen ïwweet, de
rijksregeering, dat zij in gebreke'Was ge
bleven de landen tot een wettelijke ’regeling
van de quaestie te machtigen en hen zoo
doende aan de willekeur van de rechtban
ken had overgele^erd.
Deze beide noodkreten echoden door het
geheele rijk en schudden overal het volk
wakker. Een hoos van verontwaardiging
ging over het land. En deze verontwaardi
ging was maar al te begrijpelijk. Men be
denke het Duitsche volk is verarmd. De in
flatie heeft de spaarpenningen van den
Duitschen arbeider, het kapitaaltje van den
kleinen rentenier, het vermogen van hon
derdduizenden welgestelden verslonden. Mil
lioenen voelen zich bedrogen en bestolen
door den staat. Het bedrijfsleven wordt ge
teisterd door een crisis van ongekenden om
vang: Ruim twee millioen werkloozen staan
op straat, lijden koude en gebrek, millioenen
andere arbeiders werken slechts halve da
gen en zien het spook van den honger reeds
door het venster loeren. Honderdduizenden
kleine burgers, kantoorbedienden, ambtena
ren, onderwijzers, intellectueelen zyn
nauwelijks beter aan toe. Overal heerscht
nood, ontbering, ellende
Men denke zich even in wat de slachtof
fers van de inflatie, de werkloozen, al die
millioenen anderen, die stille armoede lijden,
gedacht en gevoeld hebben, toen zij lazen
dat die Hohenzollem kasteelen en bosschen
en landerijen voor een waarde van 180 mil
lioen Mark, alsmede 30 millioen in contan
ten zouden krijgen ert dat de andere vorsten