d
PER
1
irissen*
Mon. lil
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
BERGAMBACHT, BERKENWOUDE, BODEGRAVEN, BOSKOOP, GOUDERAK, HAASTRECHT, MOORDRECHT, MOERCAPELI.E,
NIEUWERKERK, OUDERKERK, OUDEWATER, REEUWIJK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK, WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN, enz.
90. '8|4'
Maandag 3 Mei 1926
Dit blad verschijnt dagelijks behalve op Zon- en Feestdagen
FEUILLETON.
I
DE MAANSTEEN.
65«Jaargang
irzleken
mag
spandoeken, waarop opschriften voor kat
1D
tegen-
IS.
(Wordt ▼©rrolgd).
wijze hij
9
in 20 verschillende
gdurige garantie.
'els, tegen zeer lage
et opstanden, Bios-
i week,
erdam.
■den tentoongesteld:
in alle afmetingen
kken, Spoelbakken
ed. Geheel complete
1X33 80
1133 80
she concurrentie, die
or de subsidies der
.wordt deze opgehe-
SPANJE.
Het nieuwe regime in Spanje.
Een hoogleeraar uit zijn ambt ont
zet.
Uit Barcelona wordt gemeld, dat <te hoog
leeraar Jemenez Asua uit zjjn ambt is ont
zet en naar een Manokkaansch eiland ia ver
bannen, omdat hy een rede tegen de regee
ring gehouden heeft, die tot s-tudentenrelle-
tjes geleid heeft.
Spannend romantisch verhaal
- van
WILKIE COLLINS.
1C44
Het is nog altijd mogelyk, dat Baldwin
thans zaj blijken te beantwoorden aan de
verwachtingen, die men van hem als bemid
delaar in industrieele conflicten heeft ge
koesterd en die dopr zyn krach tel ooze hou
ding in dit conflict sterk zijn geschokt.
De mijnwerkersstaking in Engeland.
Een „noodtoestand”. Geen bunkerkolen meer voor schepen uit
het buitenland.
voorraden worden aangevoerd. Het zal der
halve niet mogelijk zijn zich in Engeland
van bunkerkolen te voorzien. Een uitzonde
ring hierop wordt gemaakt voor die sche
pen, die speciaal in het nationaal belang
dienst verrichten.
De regeering heeft aan deze kennisgeving
toegevoegd, dat alles zal worden gedaan om
het ongemak voor de buitenlandsche sche
pen zoo gering mogelyk te maken.
Volgens efen Reuter-telegram heeft de
Koning den „nationalen noodtoestand afge-
kondigd.”
Zooals verwacht wend heeft het vakveree-
nigïngscongres in Engeland Zaterdag tot al-
gemeene staking besloten.
Dit besluit tot afkondiging eener staking
bij alle vitale diensten, wanneer er geen
overeenstemming met de mijnwerkers is be
reikt, is voorafgegaan door het nemen van
een besluit met de stemmen van bijna alle
vakvereenigingen, oen aan het bestuur van
het vakvereenigingscongres algeheel© vol
macht te verleenen. De staking zal zich uit
strekken tot de spoorwegarbeiders, de1
transportarbeiders te land en te water, de
dokwerkers, de typografen met inbegrip van
die In het dagbladbedrijf, die metaalarbei
ders, de arbeiders in de chemische industrie
en de bouwvakarbeiders, behalve die, welke
betrokken zijn bij den bouw van ziekenhui
zen Daar ook de arbeiders in de electrische
centrales en gasfabrieken bij de beweging
zijn aangesloten, zal de industrie verstoken
zyn van stroom. De gezondheidsdiensten zul
len blijven functionneeren; evenmin zal er
eenige stoornis zjjn in de hygiënische en
voedigediensten.
Het is moeilijk in te zien hoe de thans ge
proclameerde staking jje oplossing zal kun
nen brengen in den crisistoestand der En-
gelsche mijnindustrie, onverschillig welk der
beide partijen uit den strijd als overwinnaar
te voorschijn ''zal kamen. De mijnwerkers
kunnen niet zonder een loon dat beant
woordt aan de bestaan seise hen, tefwjjl de
mijneigenaren het hoofth moeten bieden aan
de concurrentie op de steenkolenmairkt. Op
dat laatste terrein laat zich trouwens meer
en meer de noodzakelijkheid gevoelen eener
internationale regeling. Het is toch wel tee-
kend dat juist nu de staknngsberichten uit
Engeland komen, bij de behandeling der be
groeting van het mijnwezen in den Pruisi-
schen landdag een klacht is geuit over den
emstigen toestand in het mijnbedrijf van
het Roergebied. Daar zijn niet minder dan
38 mijnen en 11 cokesovens stilgelegd, ten-
Verder betoogde Mac Donald in een rede,
die hy gisteren voor het T.UjC. hield: ,Jk
hoop, geloof en vertrouw, dat wij Dinsdag
het werk niet behoeven neer te leggen.”
Thomas verklaarde: „Wij zullen voort
gaan met het opzoeken naar een oplossing
en naar ik hoop, met gunstig resultaat.”
Clynus herinnerde uitdrukkelijk eraan,
dat een staking geen oplossing voor de be
staande moeilijkheden kan brengen.
Maar goede wil alleen is niet voldoende!
En slechts het vertrouwen in de eigenaar
dige mentaliteit van het Engelse he volk,
dat zoo vaak eerst op het allerlaatste
oogenblik als het gevaar reeds niet meer af
te wenden schynt, toont, wat het waard is,
kan de hoop wettigen, dat dezelfde men-
schen, die voor het mynconflict geen op
lossing hebben weten te vinden, het zooveel
ernstiger gevaar, waardoor het land thans
wordt bedreigd, zullen weten af te wenden
Ten slotte vermelden wij nog, dat eenige
beteekenis wordt gehecht aan het feit, dat
de leden van het bestuur van den mijnwer-
kersbond, van wie de meesten Vrjjdag na
het mislukken der onderhandelingen naar
hun districten waren teruggekeerd, tele
grafisch door het hoofdkwartier van den
bond naar Londen teruggeroepen zijn
'Deze maatregel is vermoedelijk het ge
volg van een officieel communiqué, v^n de
regeering naar aanleiding van een staking
by de Daily Mail, Dit communiqué luidt
aldus:
„De regeering gelooft niet, dat een op
lossing van de moeilijkheden in de mijn
industrie gevonden kan worden, welke uit
voerbaar en voor alle partijen eervol is,
zonder dat het steenkoolrapport oprecht
wordt aanvaard. Deze aanvaarding sluit in:
reorganisatie van de industrie, waarmede
onmiddellyk een aanvang gemaakt moet
worden In den tijd, die verloopen moet om
de resultaten van deze reorganisatie te ver
krijgen, dient men tijde! ijk de loonen of den
werktijd aan de omstandigheden aan te pas
sen,, waardoor het economisch mogelijk zal
De Leider der regeerings-hulporganisatie
heeft de volgende orders uitgevaardigd voor
het geval van een staking:
Voor huiselijke doeleinden mag geen
steenkool worden verstrekt of in ontvangst
genomen als het desbetreffend gezin reeds
over meer dan 250 K.G. beschikt. Voorts
mag zooals gemeld, niet meer dan 50 K.G.
per week worden geleverd of in ontvangst
genomen.
Wat betreft industrieën en hand elszaken,
waarbij inbegrepen fabrieken, winkels,
scholen en kan tor een, mag het wekelijksch
verbruik, hetzij uit voorraden of anderszins,
niet meer bedragen dan de helft van het ge
middelde, dat wekelijks verbruikt werd in die
vier weken, voorafgaande aan den Isten
Mei. Nieuwe voorraden kunnen slechts in
ontvangst wonden genomen na schriftelijke
toestemming der plaatselijke autoriteiten.
Lichtreclame en verlichting van etalages
is verboden, maar lichten die naar de mee-
ning der politie noodig zijn voor bescher
ming van den eigendom en voor de open
bare veiligheid, mogen blijven branden.
Er moet zooveel mogelijk worden bezui
nigd in het gas- en elecrtricitetisverbruik.
Ten einde hiertoe mede te werken zullende
gasfabrieken eventueel den gasdruk ver
minderen. De levering van gas en eiectrici-
teit voor industrieele doeleinden zal op de
zelfde wijze worden beperkt als die van
steenkool.
Overtreding van deze orders zal met ge
vangenis of boete worden gestraft.
COURANT.
Veel verdoen en weinig winnen,
Is de val der huisgezinnen.
zijn het bedrijf gedurende dien tyd voor te
zetten.
Als de mijnwerkers of, namens hen, de
vakverbondscommisaie bereid geweest «ou
den zijn duidelijk te verklaren, dat zij dit
voorstel aanvaarden, dan zou de regeering
bereid zijn geweest de onderhandelingen te
hervatten en het subsidie gedurende veer
tien dagfen te verlengen.
Sedert de onderhandelingen tusschen den
premier en de leden van de vakverbonds-
comisaie plaats hebben gehad is niet alleen
algemeene staking tegen Dinsdag a.s. ge
proclameerd in de belangrijkste bedrijven,
doch heeft reeds een grove inbreuk plaats
gehad op de vrijheid van de pers. Dm*
laatste daad is een tarten van de conatatu-
tioneele rechten en de vrijheid der natie.
Zijner Majesteit» regeering eischt, voor
dat de onderhandelingen hervat kunnen
worden, dat de vakvereenigingscomaniaai®
de inbreuk, door de staking gepleegd op de
persvrijheid, desavoureert en onmiddallijk
en onvoorwaardeiijk de instructie» voor een
algemeene staking intrekt”.
In Londen en overig Engeland is het be
sluit van het Trades Union Congress, oen
Dinsdag de algemeene staking te beginnen,
ontvangen in dezelfde stemming, waarin het
genomen is: zonder uiterlijke opwinding,
zonder felle woorden in de pers en in het al
gemeen zonder verwijten aan de mijnwer
kers. 'Doch met den ernstigen en vastbera
den wil by het groote publiek, om, indien
het werkelyk tot een algemeene staking
mocht komen, de gevolgen daarvan binnen
de nauwst mogéljjke grenzen te houden, nu
het T. U. C. (besloten heeft deze algemeene
staking zoo volledig mogelijk te maken, met
uitzondering der levensmiddielenvoorziening
en van de gezondheidsdiensten, die 'gehand
haafd zullen blijven.
Zooals tot op het laatste oogenblik overal
gehoopt en door velen verwacht werd, dat de
lock-out der mijnwerkers nog voorkomen
zou kunnen worden, zoo hoopt men thans en
verwachten velen, dat de algemeene werk
staking op het laatste oogenblik nog verme
den zal kunnen Worden. Een algemeene sta
king toch zou in dit hoog-geïndustrialiseer-
de land een ramp zijn, die in haar uitwer
king, ook zonder dat het tot onlusten (waar
voor alle arbeidersleidiers, ook Cook, ten
dringendste waarschuwen) komt, met een
oorlogsramp gelijk zou staan.
BUITENLANDSCH NIEUWS.
BELGIS.
1 Mei te Brussel.
Zaterdag is het feest van den arbeid heet
België door in de meest volmaakte orde ge
vierd. Te Brussel trok een optocht van ver
scheidene duizenden betoogers, met muziek
korpsen, roode en syndicale vaandel» en
varnAwm V/WM* 41Slt
behoud van sociale hervormingen, tegen den
oorlog en het fascisme, door de stad. Ster
ke afdeelingen roode wachten, cnet stokken
gewapend, namen aan den stoet deel. Van-
dervelde, de Brouckére en andere Parle
mentsleden, die den optocht in ©ogenschouw
namen, van de trappen van <ie beurs af,
werden herhaaldelyk toegejuicht. De betoo
gers werden bij het volkshuis van het bal
kon af door het Kamerlid Brunfaut, senator
Deswarte en den syndicaten leider Everling
toegesproken. Deswarte sprak in het Ne-
derlandsch. Verscheidenen spandoeken in
den stoet droegen ook Nederiandsche op
schriften. Incidenten deden zich nergens
voor.
Elders in het land, te Gent, Bergen, Aalst,
in ds Borinage hebben de socialisten even
eens in massa betoogd. De meeste locomo
tieven waren met groen en rood getooid.
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda aa omstreken (bahoorend» tot den baxorgkrin»;
1-5 ragate ƒ1.80, alk» regal meer ƒ0.25. Van buiten Gouda en (tan bworgfcring
1—5 regels 155, elke regel meer ƒ9.80. Advortentiën in hat Zatardagnummer M
bijslag op den prijs. Liafdadigheida-advortentita de helft van dan prijs.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN1—4 regels /2.06, olke regd f9M. Op
de voorpagina 50 hoogar.
Gewone advartantün en ingezonden medodeolingen Mj contract bot soar gwadneeor
den prijs. Groote lettere en randen worden berekend naar plaatsruimte.
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tueechenkomet van Bollede Boekhan
delaren, Advertentiebureau! en onze Agenten en moeten daage vóór da plaatsing
aan het Bureau zijn ingekomen, teneind van opname verzekerd te zijn.
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal 2.25, per week 17 cent, met Zondagsblad
per kwartaal 2.90, per week 22 cent, overal waar de bezorging per looper geschiedt
Franco per post per kwartaal 8.15 net Zondagsblad f 8.80.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31, GOUDA
bij onze agenten «xf loopers, den boekhandel en de postkantoren.
Onzb bureaux zijn degelijk» geopend van 9—0 uur. Administratie Tel. Int. 82;
Redactie, Tel. 83.
middelen hij zegt
de leidde weet ik. wat het is
aardig een gerusten nacht tegen
zijn zin heeft slaan noodig me
vrouw Verinder’s medicijnkistje een
kleine tfosis zonder zijn weten
115) -
Het heugde mij nog, dal mevrouw
Verinder een eind had gemaakt aan
ons geschil en dat de kleine dokter
°n ik het hadden bijgelegd en dien
avond de beste vrienden van de we
reld waren, toen wij afscheid) namen.
,E is nog iets, hetwelk van belanig
voor mij is te weten”, zeide Ezra Jen-
ning.Bestond er voor u eenige re
den, u op bijzondere wijze over den
diamant ongerust te maken
,,Zeer zeker. Ik wist, dat de steen
net voorwerp was eener samenspan
ning en was gewaarschuwd, dat er
maatregelen getroffen moesten worden
voor juffrouw Verinder’s veiligheid,
die het juweel in haar bezit had
»Was de veiligheid Van den dia
mant het onderwerp van gesprek tus
schen u en eenig ander persoon, on-
mnddeilijk voor gij u ter ruste begaf”.
"Hij was het ondleriwerp eener woor
denwisseling tusschen mevrouw Verin-
han uw eigen geneugen u den persoon
aanwijaen, men gij verdenken moet.
„Neen.’’
„Dan is het nutteloos, er verder on
derzoek naar te doen. Lees de aan-
teekeningen. Maak uw geest wederom
gemeenzaam met hetgeen in het ver
leden is voorgevallen. Ik heb u iets
zeer gewaagds voor te stellen met be
trekking tot de toekomst.”
Deze laatste woorden maakten mijn
belangstelling op nieuw gaande, ik
keek naar de papieren, zooals Ezra
Jennings ze mij in handen had gege
ven. Het blad, waarop de minste let
ters stonden, lag boven op. Het be
vatte de onsamenhangende woorden,
en gedeelten van volzinnen, gelijk
mijnheer Candy, die in zijn ijlhoofdig
heid had gesproken.
Mijnheer Franklin Blake en
aangenaam mensch hoog en dunk
geneeskunde erkent des nachts
slaapt zeg hem van streek
geneesmiddelen hij zegt mij en
in het duister rondtasten één en het
zelfde bet eek enen het geheele ge
zelschap aan tafel ik zeg tast
rond naar slaap niets dan genees
middelen hij zegt die den blin
der en haar dochter.
„Welke plaats vond in uw
woordigheid
„Ja.”
Ezra Jennings nam zijn aanteekenin-
gen van de tafel op en gaf ze mij in
handen.
^Mijnheer Blake”, zeide hij, „als t
gij deze inziet bij het licht, dat mijn
vragen en uw antwoorden erop heb
ben geworpen, zult gij twee verras
sende ontdekkingen döen betreffende
u zelf. Gij zult in de eerste plaats
bevinden, dat gij juffrouw Verinder s
zitkamer zijt binnen gegaan en den
diamant hebt weggenomen in een toe
stand van bewusteloosheid, veroor
zaakt door opium'en ten tweede,
dat de opium- u was ingegeven door
dokter Candy buiten uw eigen weten,
als een practische weerlegging van
de opinies, welke gij gedurende net
diner had1 verkondigd.”
Ik zat daar sprakeloos van verba
zing met de papieren in mijn hand.
..Tracht den armen dokter Candy te
vergeven”, sprak de assistent opzach-
ten toon. „Hij heeft een groot kwaad
veroorzaakt, dat erken ik, doch' hij
heeft het onschuldig gedaan. Als gij
de aanteekeningen wilt raadpleeen
zult gij zien, dat hij den volgenden
morgen naar mevrouw Verinder had
willen gaan, om te zeggen, op welke
wijze hij u een poets had' gespeeld.
irgie, noeralachtifheid»
banden, hypochondrifc
gratis brochure
Fraakenstraat
1158 1«
muien hij daarin niet door zijn ziek
te verhinderd waré geworden, juf
frouw Verinder zou er van gehoord
en hem ondervraagd hebben, en de-
waarheid, welke thans een jaar lang
verborgen is gebleven, zou in eenüag'
ontdekt zijn.”
Ik begon mijn zeltboheerscliing te
rug te krijgen.
„Mijn gramschap kan mijnheer Can
dy niet meer treffen”, zeide ik. „Maar
de streek, dien hij mij gespeeld heeft,
is er niet te minder leelijk om. Het
is verraderlijk iemand zoo11 te behan
delen.”
„Elk geneesheer maakt zrsh in zijn
praktijk wel eens aan een dergelijk
verraad schuldig mijnheer Blake. Het
mistrouwen tegen opium heerscht in
Engeland niet alleen onder de gerin
gere en minder ontwikkelde klassen,
lediere dokter geraakt wel eens in
omstandigheden, dat hij zijn patiënten
moet bedriegen, gelijk mijnheer Can
dy dat u géclaan heeft. Ik verdedig
de handelwijze niet, u op die wijze
een poets te spelen. Ik. pleit alleen
voor een meer vergevingsgezinde wij
ze van opvatting.”
..Hoe is het gebeurd vroeg ik.
.Wie gaf mij opium in. zonder dat ik
het zelf wist
„Dat kan ik u niet zeggen. Daar
over heeft dokter Candy nooit gespro
ken gedurende zijn ziekte. Misschien
In allle kolengebieden is het werk reeds
gestaakt. De mannen 'belast met het water-
vrjj houden der enijnen en met andere dien
sten om de mijnen tegen schade te bescher
men zetten met toestemming der arbeiders
organisaties hun werk voort. In tal van dis
tricten blijven de mynponnies voorloopig
ook onder den grond een aanwijzing, dat
ofschoon de onderhandelingen mislukt zün
enen in de kolengebieden evenals trouwens
hi Londen nog de hoop koestert, dat er toch
Twg verbetering in den toestand kan komen.
Gisternacht is door de onderhandelaars
van de zijde der mijnwerkers een dringend
beroep gedaan op de arbeiders in alle dis
tricten om het hoofd koel te houden en
kalm te blijven. Een dergelyk beroep werd
gedaan door de gedelegeerdenconferentie
der mijnwerkers. Bij de arbeiders in de dis
tricten wend er krachtig op aangedrongen,
zich van ieder optreden te onthouden, dat
wanordelijkheden zou veroorzaken.
In die verklaring van die gedelegeerden
conferentie werd' eveneens gezegd, dat de
mijnwerkers den algecneenen raad van het
Vakverbond zouden vragen de leiding van
het geschil geheel in handen te nemen.
De berichten uit de kolengebieden wijzen
er op, dat er volkomen ordie en een kalme
stemming heerschen, maar dat de mijnwer
kers in de diepe teleurstelling van het pu
bliek deelen over het uitblijven van een re
geling. r
Door de regeering zijn maatregelen ge
troffen om de beschikbare kolen-voorraden
in Engeland' te houden. Zij heeft den buiten-
kmdschen regeeringen medegedeeld, dat er
geen reserve van bunkerkolen in de Brit-
sceh havens aanwezig is en geen nieuwe
morgen ochtend Wel mijnheer Bla
ke van daag wat medicijnen
nooit zonder dat mis, mijnheer
Candy zeer goeden de waarheid
voor den dag anders gehad do
sis laudanum bed wat nu ge
neeskunde.”
Daar eindigde het eerste vel papier.
Ik gaf het terug aan Ezra Jennings.
„Dat is het, wat gij aan het bed
van den zieke gehoord hebt?” vroeg
ik.
..Letterlijk hetgeen ik geboord' heb.
Alleen de herhalingen heb ik wegge
laten. Sommige woorden sprak hij
tien, twintig, vijftig keer achter elkan
der uit, naar mate het gewicht, dat
hij er aan scheen te hechten. In ze
keren zin hebben zij mij geholpen om
de?je fragmenten tot een geheel samen
te voegen. Oordeel zelf, in hoeverre
ik daarin geslaagd ben.”
Ik nam het tweede blad op Wat
mijnheer Candy in zifn ijlhoofdigheid
gezegd had. was er op geleekend met
zwarten inkt, terwijl de tusschenruira
ten door Ezra Jennings met rooden
inkt waren ingevuld.
Ik geeft het in d'ezx* bladyfjden weer
op de gewone schrijfwijze, daar de
lezer gemakkelijk beide stukken ver
gelijken kan.
gevolge waarvan 37000 arbeiders en ander
personeel ontslagen zjjn. Bovendien zijn nog
ongeveer 55000 arbeiders getroffen <toor de
beperking van de (bedrijven. „Verbetering
in dezen toestand zoo zeide de betrokken
minister is eerst (tan te wachten, indien
de algemeene economische toestand beter
wordt, zoodat ook in het binnenland de be
hoefte aan kolen toeneemt. Bovendien heeft
het Duitsche kolenbedrijf zeer te lijden on
der de scherpe concurrentie van de landen
met een zwakke valuta, doch vooral door de
oneconomische wyze, waarop men in Enge
land' heeft" gemeencL de mynnijverheid te
kunnen helpen. Nu het rapport der kolen-
comnrissie in Engeland bekend is geworden,
is het te hopen, dat de subsridie aan de En
gel sche kolennyverheid met Mei zal ophou
den. Overigens is ’n internationale vergelijk
in de kolennijverheid dringend noodig.
Terwijl de Engelsche mijnindustrie
tydens de Roertmetting een onge-
kenden bloeitjjd beleefde, welke onmad-
dellijk verdween toen de 'Roer weer vrij
kwam, zucht thans het Roergebied onder de
gevolgen van de Enj
alleen mogelijk is
Britsche regeering.
ven, dan kunnen de Britsche mijneigenaren
niet tegen het buitenland op en moeten ze
noodzakelijk de loonen verlagen, waarover
thans de groote strjjd zal worden uitge
vochten! Hier is d«s weer de bekende vi
cieuze cirkel. -s 1
De Britsche ptetafcr richtte zich Zater
dagavond draadJooë^bl het Engelsche volk
en zeide:
„iBljjft kalm. Bedenkt, dat vrede op aarde
tromt tot diegenen, die van goeden wille
zijn.”
'Die goede wil is aanwezig, zoowel bij de
regeering, als bij de arbeidersleiders.
Hij verklaarde, dat de regeering alle
maatregelen zal treffen, om de handhaving
der vitale diensten te verzekeren. Hy riep
vrijwilligers op voor ide te vormen corpsen.