=kas oB,ssro^^°w^
Blad
ra
KEN
3ON.
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
66* Jaargang
Donderdag 12 Januari 1928
No. 18662
kbanlc I
Dit blad verschijnt dagelijks behalve op Zon- en Feestdagen
5 jaar
garantie.
•91a’/.
FEUILLETON.
BERGAMBACHT,
1OORWEG.
begonnen te
I
(Wordt rerrolftS'
O
t
Vele menschen maken van hun leven
een tragedie en geven het noodlot de
schuld.
pold Hilmer. Hij verkeerde in zeer armoe
dige omstandigheden. Hilmer is ongeveer
30 jaar geleden betrokken geweest in een
proces over een ritueelen moord te Pol na,
dat toendertjjd veel opzien baarde.
Nadat hy 19 jaar in een kerker had door
gebracht werd hij door keizei Karei bege
nadigd. In ben later gehouden nieuw ge-
rechteiyk onderzoek ia toen zijn onschuld
gebleken.
te
d.
otterdam
i, Braukbandtn
courant gratia
2670
|s toenemende aan-
l blijkt wel hieruit,
'dat een bezoek aan
|45 steeg. Bij de
Jtaan de Nederlan-
Öe lijst met 489 te-
B staging van ruim
bn bedragen deze
i Te Schierke steeg
kn 11.743 op 13.165
I en dat der Kur-
16. Te Braunlage
r laatste bezoekers
F Bad Harzbung nam
k gasten buitenge-
)0.~
ZONNEWEELDE.
Roman van OLGA WOHLBRiiCK.
Met autorisatie vertaald door
Mevr I P. WESSELINK—Van Rossuni
(Nadruk verboden)
60UD8CHE COURANT
onderscheid tusschen J
hoogste 3 dagen op d
toeven en die men nx
„nachtgasten” besten»
Kurgasten, die langs
een zelfde plaats I
„nachtgasten” steeg I
zelfs met meer dan 1CN
aantal dezer touristenj
stein 7547 tegenover!
vorige jaar. Te Tal
dezer gasten mét 217j
aantal der Kurgastenj
Kleine plaatsen, die L
kend waren, zooals bi
Wemigerode) en Hasl
reeds verheugen in I
Hier steeg het aantal
100
Dat de Harz een
trekkingskracht uitoef!
dat het aantal person»
Wernigerode bracht, m
buitenlandsche gastei
rfers aan het hoofd val
genover 156 in 1926, e
200 Voor Denemai
getallen reep. 364 en I
het aantal nachtgasteri
gravin liet tienmaal bene-
of er geen brieven voor
BUITENLANDSCH NIEUWS.
DUITSCHLAND.
De Harz in 1927.
In het afgeloopen seizoen is het vreem
delingenverkeer in dien Harz sterk
toegenomen. Men maakt in deze streek een
I bezoekers, die ten
zelfde plaats ver-
F den naam van
lit en de eigenlijke
[dan drie dagen in
Hiven. Het aantal
sfera! sterk, vaak
Zoo bedroeg het
1,1927 te Bennecken-
[êchts 3810 in het
ie steeg het aantal
Bot op 693 en het
tan 1746 op 2341.
E nu toe weinig be
lt Nöschenrode bü
ffelde konden zich
vry druk bezoek,
■sten met meer dan
Mr. Rutgers te Genève.
De verbanning van Trotsky. Een Poolsch-Litausch grensconflict.
Vlootplannen der Vereenigde Staten.
Mr. V. H. Rutgers het Nederlandsch lid
van het Veiligheidscomité van de Ontwape
ningscommissie, die in December tot rap
porteur werd benoemd over de veiligheids-
bepalingen van het pact, is naar Genève
vertrokken, ter voorbereiding van de bijeen
komst der dri$, rapporteurs, die 26 Januari
te Praag onder voorzitterschap van Benesj
zal plaats hebben. Te Praag zulen de drie
ontwerp-rapporten van Rutgers, Politis en
Holsti worden besproken, waarna zij aan de
Ontwapeningscommissie worden toegezon-
den. Die rapporten zullen daarna bespro
ken worden op de zitting van het veilig-
heidscomité, welke te Genève 20 Februari
aanvangt.
zou weten te verhinderen. Daar men het te
Warschau in het geheel niet onmogelijk
acht, dat Litauen zal trachten die voorne
men ten uitvoer te brengen, heeft men be
sloten de grenstroepen in dit district te ver
sterken.
Een ander bericht zegt dat de Litausche
autoriteiten op de spoorlijn LibauRunny
op Litausch gebied de rails over een af
stand van 25 k.m. verwijderd hebben om ze
naar een ander gedeelte te brengen.
De bladen wijzen er op, dat de bloei van
de haven van Libau in het bijzonder van
het normale verkeer lanigs genoemde lijn
afhangt en verlangen van de Letlandsche
regeering in dit verband te protesteeren.
Voor de vlootcommissie van het Huis
van Afgevaardigden in de Ver. Staten heeft
gisteren Minister WiLbur, Minister van Ma
rine zijn vlootprogramma verdedigd.
Dit programma omvat den bouw van 25
kruisers, van 10.000 ton, 32 duikbooten, 9
groote torpedojagers en 5 vliegtuigmoeder-
schepen. Het hiervoor benoodigde bedrag
ij. 725.000.000 dollar, verdeeld over 5 jaren.
Een aanbouw -en vemieuwingsprograin
verdeeld over twintig jaar, zou naar schat
ting van den Minister, de gemiddelde
sterkte brengen op 43 kruisers met inbe
grip van de genoemde 25.
Met nadruk verklaarde minister WiLbur,
dat niet wordt gestreefd naar een bewape-
n inga wedstrijd, waartegen president Coolid
ge gekant is, maar hij verklaarde, dat
genoemd program noodzakelijk is voor de
bescherming van de vitale belangen der
Vereenigde Staten.
Wilbur schatte, dat het den Vereenigden
Staten een milliard dollar zou kosten om,
zooals Engeland te Genève voorstelde,
600.000 ton aan kruisers te bouwen, terwijl
de Britten door lagere bouwkosten in staat
zouden zijn, eenzelfde tonnage te bouwen
voor 600.000.000 dollar. Het voorgestelde
bouwprogram, aldus de minister, beteekent
een aanmerkelijke verkleining van elk oor
logsgevaar.
Wanneer het thans voorgestelde program
wondt uitgevoerd zal de vloot naar het oor
deel van het departement van Marine op
behoorlijke wijtze zijn samengesteld en zal
zij. een strijdmacht vormen, welke sterk ge
noeg is om het internationaal recht en den
handel te beschermen, de scheepvaartver
bindingen te dekken ton de natie op afdoende
wijze te verdedigen.
54
„Mevrouw roept.'
Als een automaat reageerde Mendel
op den roep.
„Ik heb het koud, Mendel,
ber bang voor het bed.”
Mendel hulde haar meesteres in war
me dekens, maakte thee gereed op den-
electrisehen snelkoker. Zulke nachtelij-
ke uren van angst waren niets nieuws
voor haar.
„U hebt de avondbestelling in het
geheel niet doorgelezen”, zei Mendel,
nam een paar brieven van denschoor-
Hleenmanitel en gaf ze aande gravin
Er was een brief bij met 'n Franseh
poststempel. Nog altijd kwamen er
brieven uit Frankrijk en rij werden al-
t jd het eerst door die gravin geopend
Zoo ook dezen keer.
Zij zette het groote lorgnet met broer
den rand op dien neus en wierp een
-biik op de handteekeninig. Het was de.
naam1 van haar schoondochter. Zij ont
stelde. Het bloed steeg haar naar het
hoofd en verwarmde haar verstijfde
leden. De brief was in het Fraoscb
geschreven. Hij was kort en pathe
tisch.
„Madame.
U bent moeder. U moet begrijpen
wat een moeder lijdt, die niet aan het
bed van haar riek kind mag vertoe
ven. Ik richt mij tot u. Niet omdat ik
ow uw toestemming wil smeeken te
'mogen komen. Maar omdat ik van mijnt
reent om te komen gebruik wil ma-
afkeurend het hoofd
„Je verzwakt je zoo, Mendel. Weet
je wel, dat wij m Mei rijn?'
„Het is juist weer
sneeuwen, mevrouw
„Zoo nu dan
„Zal ik mevrouw eerst in bed 'el
pen
„Waarom? Ben ik soms verlamd T
Het was in de laatste tien jaar geen
enkelen keer voorgevallen, dat rij ztoio-
der hulp naar bed waö gegaan. Heei
-vergenoegd schikte zij haar kussens,
ging op den rand van hert bed zitten
ten legde het eene been na het andere
voorzichtig onder de dekens. Daarna
strekte zij zich uit en wachtte.
„Lou promité jour die wtai
Lariari",
neuriede zij zachtjes.
Het was half drie toen Mendel te
rugkwam.’*'
„Ik kan niet slapen, je moet voor
lezen.”
Mendel ging voor het bed ritten en
nam een boek.
De gravin luisterde in het geheel
niet. Met wijd geopende, schitterende
oogen keek zij omhoog naar het pla
fond Eensklaps wendde rij het hoofd
om. Waarom las Mend tod niet, wat viel
haar in....
Mendel lag met het hoofd op den
rand van het bed, overmand dloor haar
vermoeidheid'. Het boek was uit haar
handen gegleden.
„Mendel, hé Mendel -
ken. Zoolang ik gelooven kon, dat de
s«-Leiding van mii^n kind tot zijn best
wil strekte, heb ik mij gevoegd naar
den wensch van mijn man. Maar niets
ter wereld zal er mij van overtuigen
dat mijn plaats nu niet aan zijn ziek
bed is Mijn gebeden, mijn heide en
mij plichten zullen meer ruitwerken
dan alle bekwaamheid van die dokto
ren. W.flt u mij telegrafeereh mevrouw
of u mij gastvrijheid! wilt verleenen
in het huis, dat, zooals ik weet, e
uwe is?
„Ik ben. mevrouw, uw zeer gehoor
zame schoondochter
Susanne, gravin Oberwall
De thee dampte in den pracht i gen
Sèvreskop. Mendel stuud tegen deu
muur, haar hoofd viel slaapdronken
op haar borst heen en weer.
De oude graivin las den brief twee,
driemaal. Haar oogen straalden weer.
Om haar mond speelde het oude sar
castische lachje. Zij dacht niet meer
wond en moest vier maanden het bed hou
den. Stammer bezocht hem dagelijks, toon
de veel belangstelling, maar toen Nielandt
een schadevergoeding eischte, weigerde
Stammer dit op barsche wijze. Een gevolg
daarvan was, dat hij naar een andere fa
briek moest omzien en zjjn oog viel op den
kelder der villa te Dahlem, Nielandt waar
schuwde hem als deskundige voor het ern
stige gevaar en ried hem aan met de fabri
catie op te houden, maar Stammer sloeg
den raad in den wind.
De „Voss. Ztg.” weet nog te vertellen, dat
een dergenen, die op de hoogte waren met
hetgeen in de villa geschiedde, de voorma
lige Oostenryksche aartshertog Leopold
was, die onder den naam Leopold Woffling
te Weienen woont.
Op 15 Januari zou een ander lid van den
voormaligen Oostenrijkschen adel, prins
Kherenhüller, de thans verwoeste villa hu
ren. Maandag 1.1., den dag na de ontplof
fing, zou het huurcontract worden getee-
kend. Weingartner had enkele dagen gele
den verklaard, dat hy", wanneer de nieuwe
huurder het huis betrok, „alles” zou verwij
deren, waarmee hij blijkbaar de ontplofbare
stoffen bedoelde. Hij en Stammer zouden in
de villa bly'ven wonen, waar hun en hun ge
zinnen enkele kamers zouden worden af
gestaan.
Huldiging van pioniers in het
Duitsche Spoorwegverkeer.
In een plechtige bijeenkomst, die verle
den Maandag plaats vond in het directie-
gébouw der Duitsche Spoorwegmaatschap
pij, is hu’de gebracht aan drie mannen, die
als baanbrekers hebben gearbeid in het
Duitsche spoorwegverkeer. Eerst werd een
borstbeeld onthuld van. Dr. von Breitenbach,
dlê*van 1906 tot 1918 Pruisisch Minister
van Spoorwegen is geweest en die zich in
het bijzonder verdienstelijk heeft gemaakt
voor de uitbreiding van het spoorwegnet.
Daar het „Archiv für Eisenbahnwesen”
thans een halve eeuw bestaat, werd van de
gelegenheid gebruik gemaakt, om den heer
von der Leyen, die sinds 48 jaar dit vak
blad leidt en die internationale vermaard
heid op spoorweggebied bezit, te huldigen.
De heer von der Leyen, die bü het overne
men der Pruisische spoorwegen door den
Staat, een belangrijke rol heeft gespeeld., is
buitengewoon hoogleeraar aan de Ber'ijn-
sche Universiteit, alwaar hij sinds lange
jaren colleges over vraagstukken betreffen
de het verkeerswezen geeft.
De derde held van den dag wa8 de gewe
zen onderstaatssecretaris Dr. Stieger, die
op 11 Januari zyu 85sten verjaardag viert
en die gedurende lange jaren leider is ge
weest van de afdeeling voor verkeerswezen
van het Pruisische Departement van Open
bare Werken.
OOSTENRIJK.
Eén onschuldig veroordeelde
die 19 jaar zat.
In het Rothschildhospitaa) te Weenen fs
in den ouderdom van 51 jaar gestorven Leo-
aan dien dood ternauwernood nog aan
de ziekte van haar kleinzoon. Zij dacht»
aan het leven, dat haar weer een zij
ner emotievolle grappen als speelbal
in den schoot wierp. Maar zij bedacl t
ook. dat het ,roed ken rijn een schoon
dochter te hebben die met zachte
warme handen dén angst voor "en
dood verre van haar zou houden in
haar laatste uren.
Maar boven alles had! de nieuws
gierigheid die overhand om de vrouw
van haar zoon te leeren kennen diet
zich zoo zonder strijd uit zijn leven
nad laten wegvagen.
..Mender*, zei zij, „je moet een te
legrain verzenden.”
„Het postkantoor ia a nachts nie*
open mevrouw.
Zij bukte zich, want gravin Marie
Antoinette Oberwall wierp met een
brievenschaar naar haar.
..Houd je mond. Er is een hoofd
postkantoor. Je kleedt je aan. Neem
een rijtuig, rijd1 heen en terug. Als
iemand in huis je vraagt, waar je
heengaat, zeg je. dat je wat -uit de
apotheek moet hallen. Begrepen
De gravin stond1 op en liep naar oe
secretarie. Z'j strompelde niet en hield
ziel, onder het loopen nergens aan
vast.
„Had reeds lang moeten komen
Verwacht u —.gravin Oberwall.”
Zij gaf hett telegram aan Mendel, d'e
geheel en al incebakerd weer terug
kwam. Toen rij haar zag, sdbudde zii
ZWEDEN.
De troonrede.
Verlaging van bdastii'gen.
Zooals gemeld, is gisteren de rijksdag
voor oen nieuwe zitting geopend. In de door
den koning voorgelezen troonrede werden
de betrekkingen uit het buitenland goed ge
noemd. Tengevolge van de verbetering dér
staatsfinanciën is de regeering in staat zoo
wel de inkomsten, als de vermogensbe’asting
ete verlagen. Het zelfde zal geschieden met
de suikeraccüns. Ten slotte wordt een ver
laging van de goederentarieven op de
staatsspoorwegen in uitzicht gesteld.
BELGIë.
Te veel onderwijzer».
Twee jaar geleden bedroeg het aantal
onderwijzers en onderwijzeressen, die op
plaatsing wachtten, niet minder dan 7000.
Thans noig zün «r duizenden, die sedert
ren hun benoeming afwachten en ondertus-
schen in den handel of in de industrie een
voorloopige broodwinning hebben gezocht.
Het zal dan ook niemand verwonderen,
dat het aantal nieuwe inschrijvingen voor
de staatsnormaalscholen aanzienlyk is afge
nomen. De negen normaalscholen voor on-
derwyzers hebben 569 leerlingen, terwijl ze
ven meisjesnormaalscholen 772 leerlingen
tellen. Daarnaast bestaat nog een aantal
katholieke normaalscholen, welke een groot
aantal kweekelingen tellen, zoodat er voor-
loopig geen gebrek aan leerkrachten in Bel
gië zijn zal.
VER. STATEN.
Het wrak van de S. 4.
De duikers, die op het wrak van de S. 4
werken, hebben thans het luik dat toegang
gaf tot de motorenkamer van de gezonken
duikboot er af weten te krijgen. Dertig
lyken zyn tot nu toe geborgen. Acht wor
den nog vermist.
De kindermoordenaar van Los Angelos.
Jerome K. Walsh is de advocaat die den
kindermoordenaar van Los Angelos, Wil
liam Edward Hickman, zal verdedigen.
Men weet, dat de jongen reeds een vol
ledige bekentenis heeft afgelegd. Walsli
heeft nu al te kennen gegeven, dat hij zyn
verdediging zal baseeren op de bewering,
dat Hickman lijdende is aan dementia
praecox. Wel heeft de advocaat nog meer
PÜ'len op zün boog, maar van de dementia
praecox verwacht hü toch het voornaamste
heil voor zün cliënt.
Een zeventiejarige geëxecuteerd.
Te Columbus, in din staat Ohio, is een
zeventienjarige jongen, genaamd Floyd He-
„Jai.... mevrouw, ja...”
Dat domme schepsel. Shep als een
marmot.
Gravin Maine Antoinette klemde
boos de lippen op elkaar. Daarna
schoof rij voorzichtig een kussen onder
itaiar hoofd en wierp een punt van de
zijden deken over haar schouders.
Als zij snorkt, geef ik haar een
schop dat zij opvliegt, dacht rij onder
tusschen.
Vijf minuten later snorkten meeste
ren em dienstmaagd om het hardst.
Dien nacht kwam de crisis. Twee
dagen later was Genbard Oberwal ge
red.”
De oude
der, vragen o_—
haar waren Zij had op een telegram
van haar schoondochter gerekend waar
in haar komst genteld zou worden. Nu
verwachtte rij een brief Z j telde de
uren. Niet zonder tonrust sloeg zij haar
zoon gade gedurende zijn dagelijkscht-
bezoeken. Misschien had hij bericht
E^ns vroeg rij
„Heeft de moeder van Gerhard niet
geschreven
Heel kalm antwoordde hij
„Zeker, verscheidene keeren. Ik neb
haar een paar dagen geleden volko
men gerust gesteld.'’
dus met ongeveer 11
gasten van 6389 op
steeg het aantal de
van 11.150 op 12.300. 1
het aantal Nedteriandf
woon toe.
Ontploffing te Dahlem.
^|E|ehei m zinni gheid.
Hoe verder het onderjsoek inzake de ont
ploffing in de villa varLWeingartncr voort
schrijdt, de^ te. geheigN]aniger wordt de
géFët!e'zaak7'^’'<“
Zooals reeds wend gemeld, denkt men,
in verband met Stammers huwelük, aan
zelfmoord. In December 1.1. heeft hü reeds
een poging gedaan zyn vrouw op straat
dood te schieten. Ook weet men, dat de bei
de echtgenooten sedert Oudejaar met el
kaar geen woord meer hebben gewisseld.
Verder heeft men een briefje gevonden in
het kantoor eener firma, waarvan Wein
gartner en Stammer deelgenooten waren,
in hetwelk Stammer schreef: „Indien ik op
een bepaalden dag niet aanwezig mocht
ZÜ»> moet geen rekening worden voldaan
en niets worden betaald”. Een kantoorbe
diende vond dit briefje, dat klaarblijkelijk
in de grootste opwinding wan geschreven,
des Zondagmorgens, terwy’l het er des Za-
terdagavonds neg niet had gelegen.
De fabrikant Rielandt, die te Mariendorf
bij Neukölin een pyrotechnische fabriek be
zit, heeft aan de politie medegedeeld, dat
Weingartner en Stammer hem reeds in 1925
en 1926 knalsigmalen voor de spoorwegen
hadden besteld, aan welker vervaardiging
ZÜ deelnamen. Reeds toen heeft een ernstig
ongeluk plaats gehad. Een half pond van
de gebruikte stof ontplofte, Nielandt werd
aan hoofd en handen levensgevaarlük ge-
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal, 2.25, per week 17 cent, met Zondagsblad
per kwartaal 2.90, per week 22 cent, overal waar de bezorging per looper geschiedt.
Franco per post per kwartaal 3.15, met Zondagsblad 8.80.
Abonnementen worden dagel/jks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31, GOUDA,
bü onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantoren.
Onze bureaux zün dagelüks geopend van 9—6 uur. Administratie Telef. Interc. 82;
Redactie Telef. 83. Postrekening 48400.
en ik
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda en omstreken (behoorende tot den bezorgkring)
15 regels 1.30, elke regel meer 0.25. Van buiten Gouda en den bezorgkring:
j.5 regels 1.56, elke regel meer 0.30. Advertentiën in het Zaterdagnummer 20
bijslag op den prijs. Liefdadigheids-advertentien de helft van den prys.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN: 1—4 regels 2.05, elke regel meer 0.50. Op
de voorpagina 50 hooger.
Gewone advertentiën en ingezonden mededelingen bü contract tot zeer gereduceerden
prü’s. Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte.
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tusschenkomst van soliede Boekhande
laren, Advertentiebureaux en onze agenten en moeten daags vóór de plaatsing aan het
Bureau zyn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te zün.
De correspondent van het „Berliner Ta-
geblatt” te Moskou geeft nog enkele aan
vullende mededeelingen naar aanleiding van
zün berichten over de verbanning van lei
ders der oppositie.
Volgens hem werd op 8 Januari aan 30
leiders van de oppositie door de staats
politie (GPoe) medegedeeld, dat zy na een
termün van drie dagen naar verschillende
verafgelegen streken van Europeesch en
Aziatisch Sovjet-Rusland zouden worden
gezonden. Den volgenden dag verging het
de allereerste leiders der oppositie even-
zoo, doordat men hun verklaarde, dat zü
Moskou moesten verlaten.
Het gaat hierbü allereerst om Trotzky,
die, naar verteld wordt, naar Astrakan moet
vertrekken, om Rakowski, die een verblüf-
plaats in het gouvernement Wjatka werd
aangewezen en verder om Radek, die zich
naar een dorpje in het Siberische gouverne
ment Tobolsk moet begeven, om Kamenew,
die naar Tobolsk en om Zinowjew, die naar
den Boven-Oeral wordt gezonden.
Allen bevonden zich reeds kort nadat zü
van hun functies waren ontheven, in geld
verlegenheid, ja zelfs in nood en moesten
onmiddellyk den een of anderen arbeid aan
vaarden.
Onder de verbannenen bevindt zich ook
Britnof, die reeds sedert dertig jaar by de
communistische party" was aangesloten.
Thisschen Polen en Litauen wil het nog
niet eng vlotten. Zoo is er thans weer een
geschil ontstaan over een incident aan de
Poolsch-Litausche grens. Reeds heeft een’
conferentie plaats gehad tusschen de Pool-
sche en de Litausche grenswachten.
De Litausche gedelegeerden drongen er
cp aan, dat de grenspalen achter de rivier
Assanisce zouden worden verplaatst, daar
deze rivier nog tot Litauen behoort. Polen
wilde hiefvan echter niets weten, waarop
de Litausche vertegenwoordiger verklaar
de, dat Litauen deze vrijziging zelfstandig
zou uitvoeren. Van Poolsche züde verklaar
de men daarop, dat men dit gewapenderhand