men
I
I
«f
I
1.
(TJE
a
I
T
;i
nten
gevallen,
i blaas
Deze Courant komt in meer dan 6000 gezinnen in Gouda en Omgeving
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
No. 16888
Zaterdag 8 October 1828
Dit blad verschijnt dagelijks behalve op Zon- en Feestdagen
EERSTE BLAD.
ikoop
5LONT.
FEUILLETON.
S
HEKEN
tank I
ORWEG. I
oaasiasiiTUuT
DE FAMILIE PONTOIS
EEN GEHEIMZINNIGE MISDAAD.
Oayrand—rd» oplag» atOQlax.
67» Jaargang
BERGAMBACHT, BERKENWOUDE, BODEGRAVEN, BOSKOOP, GOUDERAK, HAASTRECHT, MOORDRECHT, MOERCAPELLE,
NIEUWERKERK, OUDERKERK, OUDEWATER, REEUWUK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK, WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN, enz
Dit nummer bestaat uit twee bladen
Voor
»n lijdt.
ren,
(Wordt TerroLgdL
A
achtig voedsel,
huishoudgeld.
Iterdam
Br.ukb.ndin
irant gr.tl.
gewogen,
koopen
bliek,
5ADIHE
3ALLEM
Heit, heeft een
'er van smaak.
C. WILLEMS, dansleeraar, heeft de eer
inecfe te deelen dat hy zyn danslessen te
Gouda heeft overgedragen aan den Heer en
Mevrouw A. Th. M. v. ERP, den Haag. Met
beleefde dankzegging voor het genoten ver
trouwen teekent hoogachtend,
C. WILLEMS.
Bevolkingsdichtheid
ten plattelande.
Wanneer men eenige jaargangen van het
jaarlyks door het Centraal Bureau voor de
Statistiek uitgegeven kleine boekje betref
fende „Bevolking en bevolkingsdichtheid
der gemeenten van Nederland’’ met elkan
der vergelykt, dan ontwaart men naast
een sterken vooruitgang in zielental van
verschillende stedelijke en industrieele ge
meenten een constant blijven of zelfs ach
teruitgaan der bevolking in zuiver land
bouwende gemeenten. Vooral in Groningen
en Zeeland valt dit laatste te constateeren.
De verklaring van dit verschijnsel is niet
zoo heel ver te zoeken. In de landbouwende
gemeenten wordt de bestaansmogelijkheid
bepaald door de oppervlakte cultuurgrond.
Waar deze niet toeneemt, moet het bevol-
kingsaccres een uitweg zoeken naar de
steden en industrieele centra. En het is ge
lukkig, als daar een bestaan te vinden is.
Vooral in de jaren na den oorlog haperde
daaraan nog al iets en dit leidde tot groote
werkloosheid in verschillende landbouwen
de gemeenten.
Dit verband tusschen oppervlakte en zie
lental brengt ons tot de vermelding van
een dezer dagen uitgebracht belangrijk
rapport betreffende de veenafgraving in
Drenthe.
De nood in de venen deed het denkbeeld
naar voren komen, het veen met spoed af
te graven, ten einde zoodoende de beschik
king te krijgen over den voor landbouw
zeer geschikten ondergrond, waarop dan,
naar men meende, de voormalige veenbe
volking een blijvend bestaan zou kunnen
vinden. Minister Kan benoemde een com
missie, die dit vraagstuk zou bestudeeren.
Het resultaat van die studie is het genoem
de rapport, dat niet gunstig luidt. Het plan
zou veel geld kosten en niet tot het doel
voeren. De bevolking der Drentsche venen
toch is veel te groot, om in den landbouw
op de ter beschikking komende oppervlakte
een bestaan te kunnen vinden. Zoo wordt
er op gewezen, dat de gemeente Emmen
met zijn groote uitgestrektheid onvrucht-
baren grond 154 inwoners pêr K.M.2 telt,
terwijl dit aantal in de provincie Overijssel
met haar belangrijke industrie, 140 is, in
Zeeland, met zijn vruchtbaren kleigrond,
136, in Friesland 123 en in .geheel Drente
naar
con- lijfrente of
in een huis, waar weinig opgewektheid
heerschip weven ontevredenheid, verdriet
en ongeluk haar spinnenwebben. Geluk
kig de mensch, die vaak met den ragebol
der vraolijkheid dat rag weet te ver
storen.
gemiddeld 84. De benige uitweg vojr de
bevolking van Emmen bestaat dan ook,
naar de commissie meent, in verplaatsing^
van een groot aantal personen naar elders.
De structuur van ons land is nu eenmaal
zoo, dat het accres der plattelandsbevol
king een bestaan moet vinden in stedelijke
en industrieele bedrijven. En het getuigt
o. i. niet van het juiste inzicht ‘n die struc
tuur, als men stedelijke werkloozen naar
het platteland zendt.
Over het algemeen kan men dan ook wel
zeggen, dat de vermindering der landbou
wende bevolking in verhouding tot de ste-
delyke en industrieele voor landen als Ne
derland eert normaal verschijnsel is, dat
zich ook voordoet in andere Wcst-Euro-
peesche landen en dat geen bezwaren met
zich brengt, zoolang uit andere wereld-
deelen voldoende landbouwproducten kun
nen worden aangevoerd, om de toenemende
Europeesche bevolking van grondstoffen
voor voeding en kleeding te voorzien. Op
het oogenblik is dit nog het geval, getuige
de betrekkelijk lage prijzen der landbouw
producten. De vraag is echter, of dit zoo
zal blijven.
Bij het zoeken van een antwoord op deze
vraag dient ongetwijfeld ter dege in het
oog te worden gehouden, dat in de laatste
jaren onder den invloed van de moderne
loonactie en van de ontwikkeling van het
trust- en kartelwezen eene groote wanver
houding is ontstaan tusschen het loon- en
prijsniveau in den landbouw en dat in an
dere bedrijven. Het gevolg daarvan is, dat
zy, die van landbouwarbeid moeten leven,
als het ware de paria’s der maatschappij
dreigen te worden en daarom, als zij maar
eenigszins kunnen, den landbouw vaarwel
zeggen. Zoodoende ziet men naast den bo
venvermelden, normalen trek van het plat
teland naar de steden, ook een abnormalen
ontstaan. Deze valt in de eerste plaats in
de laatste jaren te constateeren in de Ver-
eenigde Staten van Amerika, waar dien
tengevolge de landbouw spoedig zoozeer zal
zyn ingekrompen, dat van uitvoer van land
bouwproducten naar Europa geen sprake
meer zal kunnen zijn.
De abnormale trek vay het land
de steden en de industrie valt ook te
stateeren in sommige landen van Europa.
Zoo vinden wij in een artikel in de N. Rott.
Courant vermeld, dat, terwijl Oost-Pruisen
vóór 1914 gemiddeld 17.500 personen per
jaar het platteland verlieten, de jaren 1924
en 1925 eene afneming te zien gaven met
gemiddeld 150000 personen. Waartoe een
kzucht
Maag of
zaarten in
lag, roode
z. op elke
eumatiek,
leverstee-
ekten van
leesmidde-
ragen aan
Ie Medicjj-
Markt 7,
i uit planten-
gtf lijdt, man
en uitvoerige
zenden aan
ledicijnen, bij
die-'U alle
eling, met de
same aardigmdil.
L>lt ailen was echter slechts het voorspel
van een nog dieper onderzoek want do
Changiron Had zijn vrouw verhaald, wat
er in liet atelier van Lavigmm en in dat
van Tprcy was voorgevallen, met het ge-
vxiig, dial men ook in het anstocraliecne
salon nieuwsgierig was geworden^ evenjwel
mot dit onderscheid, dat de onbekende, dia
men in he<t atelier van Lavignan zoo grol
nad beoordeeld, in het salon van mevrouw
de Changiron een romanesk wezen was ge
worden. Zij moest een Italiaansche gravin
of een Spaansche donna wezen, die haar
prachtige paleizen was ontvlucht.
De Changiron, die vóór zijn huwelijk
veel met kunstenaar® had omgegaan, lachte
bij ziohzelven over de poëtische vlucht der
onderstellingen van zijn vrouw, maar zag
geen reden, om baar uit den droom te hel
pen, en Camdlle had' derhalve vast beslo
ten om het geheim van Torcy te doorgron
den. Na de kunstige inleiding, die slechte!
gediend had, om Toroy tot vertrouwelijke
mededelingen te stemmen, zeide zij: „Een
man van uw vernuft moet in den arbeid,
waarmede gij u op verzoek van mijn man
hebt belast, iets bekoorlijks vinden. Voor
een ander zou zoodanig iets yrisschiien ver
velend zijn, maar voor u is het een nieu
we studie; g" zult, als het ware,, met uw
penseel de geschiedenis van alle schilder
scholen schrijven, alle doode meesters in
'het leven terugroepen.”' - Toroy voelde
zich gestreeld door dit compliment, ofschoon
hij zeer wel wist, divt de taak, die hij voor
dacht luistert ieder er wel een oogenblik
naar wanneer hij toevallig in den omtrek
der kerk is. Voor de verbetering van de
kefc-k-koorzang heeft Do Zwaan geijverd
door de oprichting Van verschillende koor
tjes o.a. een knapenkoor, waarmede hij in
do arme buurten wel uitvoeringen gaf. Als
opvolger van den bekende Nicolai was hij
leeraar aan de Koninklijke Muziekschool
voor de orgelklaesen.
De orgelspeeUunst wordt niet altijd even
hoog gewaardeerd maar dat is niet ver
diend. De heer de Zwaan hoeft getoond
dat deze kun4 in de muziekwereld een be
langrijke plaats kan innemen.
Het is overigens heel kalmpjes in de re
sidentie en e|c gebeurt weinig. Verleden
week hebben de vrijwillige landstonners
even wat leven in de brouwerij georachi
Met db sport gaat het niet ul te
best in onze stal. Men komt er een beet je
van terug en die groote attractie welke ze
vroeger voor zeer velen was is nogal ge
luwd De glyinnastiek-vereeniging Olympia
bestaat vijftig jaar en viert derhalve feest.
Ze hoefit een tweelionderd leden, een cijfer
dat voor den Haag zeer gering moet hee-
ten. Maar voor de gymnastieksport, de
maken.
,,Het js mogplijk,. mevrlouw!” antwoord
de Torcy ,,en waarschijnlijk is dit het
geval, omdat zij de heiligheid hunner lief
de boven hun roem stallen.” ,,Is dan
de roem niet het eerste verlangen van een
kunstenaar zeide Camille met schijnbare
overijling, ;;die alle andere moet overhear-
schen en. te niet doen?” - „O mevrouw
antwoordde Toroy, niet wetende, dat elk
zijner wookden op do goudschaal werden
,,dati zou men den roem te duur
De afgod zijner ziel aan het pu
bliek, aan de wereld, aan wangunstige
boozen, onverschilligen zelfs, over te leve
ren, wat men met al de kracht van zijn
gemoed bemint, tot een voorwerp van kri
tiek, minachting of koude bewondering te
maken? Neen, mevkouw! dat zou een be-
leediging zijn voor haar, in wiemen leeft;
een verlaging van zichzelven; zoo zou men
het heiligdom zijner ziel tot een kijkspel
letje voor de menigte maken
Torcy sprak slechts in het algemeen
maar zij laatste woorden pasten zoo juist
op de onbescheidens nieuwsgierigheid van
mevrouw de Changiron, dat zij die als op
haar gemunt Iwchouwrie, en tamelijk ge
raakt antwoordde: Ik verzoek u te ge-
looven, mijnheer, dat ik mij niet in uwe
geheimen wil dringen.” - „Geheimen?”
herhaalde Torcy, opnieuw ontroerende; „ge
looft gij dan, dlat ik geheimen heb?”
en ander zal leiden, is natuurlijk niet met
zekerheid te zeggen. Het zou echter best
kunnen zyn, dat een» belangrijke vermin
dering der landbouwproductie er ten slotte
het gevolg van was, die weer leidde tol
hoogere prijzen der landbouwvoortbrengse-
len. Het verbroken evenwicht tusschen het
loon- en prijspeil in den landbouw en dat
in de industrie zou dan door de maatschap
pij zelve worden hersteld.
ADVERTENTIEPRIJS! Uit Gouda «n omstrokan (behoorand» tot dao beaorgkring)
1—4 regels LM, «Ik» regel meer A2S. Van Guiten Gouda en den beiorgkring:
1—4 regels 1-55, elke regel meer AM. Advertentie in bot ZaUrdagnummer 26
bfjaiag op den prijs. Liefdadighrids-advertentiin de helft van den prfja.
INGEZONDEN MEDEDELINGEN! 1—4 regels IN, elke regel moer f MA O»
de voorpagina M fc booger.
Gewone advertentiin en ingezonden mededeeiingeta btf contract tot zeer goreduceerden
prija. Groote letter» en randen worden berekend naar plaatsruimte.
AdvortentÜn kunnen worden ingezonden door tuaachenkomst van «oliede Boekhande
laren, Advertentiebuxeaux en onze agenten en moeten daag» vóór de plaataing aan bot
Bureau zyn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te rijn.
da Hear an Marrcuw VAN EBP.
A. Th. v. ERP, dansleeraar, den Hang
heeft de eer mede te deeien-dat hy de dans
lessen te Gouda van den Heer WILLEMS
heeft overgenomen en die hoopt voort te
zetten In Hotel Restaurant „CENTRAL”,
(Ingang Zeug est raat;.
CORRECTE ENGELSCH STIJL. Inschrijving Woensdagmiddag 2%—o 14;
Nieuwste dansen. 7—8. Vraagt 'geïllustreerde prospectus.
CLUBS voor beteren stand, geen betaling per les.
- Gegoede middenstand.
Gehuwden, Gymnasia, H.B.S.-Scholieren,
oudere Dames en Heeren. Ook streng besloten clubs.
Cursusgeld 18.50, Privélessen 3.50, ieder vod(gende L50. Kinderlessen 11.—.
Corr.-Adres: v. ERP, Hotel Paulez, den Haag. 1921 50
Keeuia op zeveudenjarigen leeftijd werd hij
aangas told tot organist in de Kloosterkerk,
welke hindue hij meer dan dertig jaren
heeft vervuld. Toen ging hij over naar de
gjroote of Sint Jacobskerk, die hij sedert
1910 met zijn muziek vereert.
De Zwaan is ean statige verschijning
met zijn grijze lokken en zijn imponeerde
gehalte. Hij is een figuur die op straat, ul
opvalt en dat hij een artist is daaraan
twijfelt niemand die hem ziet.
Het kllokkenspel heeft hij in dienst der
gemeente meer dan veertig jaren bediend;
twee keer per week bespeelde hij op zijn
hooigen post het carillon en met veel aan-
11 -
Vooral ontving de schoone markiezin Ca
naille de Cnangiron hem met een coquette-
rie, welke allen, die daarvan getuigen war
ren, deed glimlachen. Torcy begreep niet,
dat de man, wien men zooveel gunst kan
'bewijzen, zonder daardoor eenige wangunst
of kwaadspraxendheid op te wekken, in de
hogen van onverschilligen zeer weinig moet
beteekenen. Inderdaad had mevrouw de
Changiron ziöh met niemand zoo durven
onderhouden, als zij zich met Torcy on
derhield. Wien huil zij zooveel durven Vra
gen over z’n levenswijze, z’b smaak, z n
inzichten en begrippen? Zij doorenuffelde
de riel van. dézen man als een museum,
waarin allerlei vreemde en onbekende nei
gingen moesten te vinden zijn; en de kun
stenaar, die deze nieuwsgierigheid voor
oen eerbewijs hield, was onnoozel genoeg
om zich als cicerone te laten gebruiken
door de jonge dlame, d)ie, zoo zij al niet
den spot met ham dreef, zich ten minste
met hem vermaakte als met een interes-
ABONNEMENTSPRUSt per kwartaal 2.25, per week 17 cent, met Zondagsblad
per kwartaal 2.90, per week 22 cent, overal waar de bezorging per looper geschiedt.
Franco per post per kwartaal f 8.15, met Zondagsblad 8.80.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan one Bureau: MARKT SI, GOUDA,
bfj onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantoren.
Onze bureaux zijn dagelijks geopend van 96 uur. Administratie Telef. Interc. 82;
Redactie Telef. 88. Postrekening 48400.
BRIEVEN UIT DE HOFSTAD.
CMXXX1X.
'Onder de vele puzzlee die vadertje btaat
neeft op te lossen is die van zorg voor <1
ouden van dagen de moeilijks te en de duur
ste maar juist de meest dringende. Eigen
lijk wordt er op dit gebied ■w lang niet
genoeg gedaan. Het is *niet alleen een
awesue van geld al is deze van veel be
teakeuis. Van bellang is ook dia zorg voor
do ouden die zondar verderen steun in het
loven staan, weduwen en weduwnaren die
verzorging noodig hebban. Particulieren
hebben ton allen tijde heal veel op dit ter
rein van sociale zorg gedaan en het is
vreemd dat dia overheid dat niet met kracht
heeft voortgezet. Voor vé»l minder belang
rijke zaken wordt veel meer geld uitge
geven en dat dan ten bate van hen, die
zelf in slaat zijn te beb&leo.
Een bizonder mooie instelling heeft haar
tienjarig bestaan herdacht^Wat nu eigen
lijk nog pas tien jaar? el een bewijs
hoe men altijd nog dringend dezen tak' vaa
zo.B voor de ipoustchen wènsoht te doen
groa.en. Het is de yproot „One Thuis’’
die dit jubilé viert. Deze vereeuiging stelt
zich tea doel oude, alleenstaande dames te
vorzorgen. Het is niet een gesticht met al
die leelijke conventioneede narigheden maar
een echt tehuis, leder der dames beeft een
eigen kamer, dat naar hun eigen smaak
met hun eigen Spulletjes is ingericht en
waarin zij leven met de herinnering aan
hun leven dat ten einde spoedt. Zij heb
ben een onbezorgd bestaan en Vooral is
het zooveel waard dat zij zelf goed ver
zorgd worden en in dö moeielijke oogen-
blikken van ziekte onmiddellijk alle hulp
hebben. Een rustige gezellige levensavond,
dat is het doel van deze instelling, een
periode van langzaam en kalm leven nadat
de levenskracht grootendeels in uitgeput.
Velen hebben een klein, kapitaaltje, eey
f zoo iets dat bij elkaar niet
voldoende is om zelfstandig te bestaan maar
dat hier wel genoeg kan zijn. Er zijn er
nu 57 van deze dames' in dit tehuis en
zij hebben het trillen zeer naar hun zin.
Natuurlij k zullen er wel eens zij n die heel
iets andens zouden willen en die hun leven
lang hebben gehoopt dat het einde anders
zou zijn maar als zij eens bedenken hoe
nel zuu wezen ais zij did tenuis met had
den zullen zij wel wèer toi tevredenheid
zijn gestemd.
Er zyn m den Haag ontzaggelijk veel
van deze oude éénlingen die le veel heb
ben om te sterven en te weinig om goed
te leven; die met hun beperkt inkomentje
eigenlijk niet een zelfstandig huishouden
kunnen voeren. Over het inwonen, hetzij
bij vreemden hetzij bij familie behoeven
wij niets te zeggen, want ieder onzer weet
uit eigen ervaring en kennis daar het zijne
van. Dit tehuis neemt de mogelijkheden
weg en is daarom voor velen een zeoen.
Natuurlijk is het aantal gegadigden voor
een paats zeer groot en dus zint het be
stuur op uitbreiding. Hier kon de overheid
nu eens helpen, beter dan zeventig mille
uit te geven Voor subsidie aan muziek voor
hen die het zelf wel betalen kunnen.
In Rijswijk bestaat ook reeds een soort
gelijke stichting en in Wassenaar is het
bekende Wavo-park ongeveer hetzelfde. In
dat park staan aardige huisjes waarin zelf
standig ouden van dagen wonen die daar
vlrij wo.ien hebben. Onder andere woont
daar ook de bekende musicus Wouter Hut-
scheruyter.
^kiVij nlochten wel wenschen dat op dit
gebied nog veel meer werd gedaan. Het is
het dankbaarste werk en het is i,n ons
land met zijn over bevolking en zijn zwa-
ren levensstrijd zoo noodig dat de ouderen
beholpen worden.
Eén der veteranen van onze stad, die
algemoen. bekend is, willen wij even ber
denken, nu hij zij n gouden ambtefeest viert
Het is de organist J A. de Zwaan, wiens
naam verre buiten de residentie een goe
den klank heejft- Heel wat genoegen en
kunstgenot heeft hij met zijn orgelspel ge
geven en heel wat wijding, is er van zijn
begeleiding der kerkdiensten uitgegaan.
sche, of liever bekende schoonheid, gelij
kende naar de schoonste vrouwen, die men
tegenwoordig ziet. Het leven van die Mar
guerite was zoo schitterend en te gelijk
4oo zonderling, zij is zoo hoog vereerd
ea zoo bitter belasterd, men heeft haar
>zulk een heerschzucbt en zulk een volstrek
te zelfopoffering toegeschreven, - dat zij
een wezen of zichzdif, een gewaagde, maar
bekoorlijke vereeuiging der tegcnstrijdlgste
^olmaakthede moet zijn geweest. Ik ver
beeld mij in haar iets, dat misschien niet
bestaat,maar tooh moet kunen bestaan.”
Toroy was op zijn hoede en antwoordde
slechts „Ik zou dan voor haar een mo
del uit mijn verbeelding moeten nemèiï.
„Gij hebt mij daar zooeven smaak en ge
voel voor de kunst toegeschreven,” xervat-
te Camille, terwijl zij hare stem liet da
len, om een vortrOuwelijken toon aan te
neme-i. ,,Weln)u! zeg het mij, als ik mij
bedrieg; maar het komt mij voor, dat, in
dien ik een schilder was, dit model altijd
voor mij zou bestaan Dat is de vrouw,
die hij bemint; deze moet voor een achil-
‘der een alles te boven gaande schoonheid
bezitten; want hij ziet haar door zijn lief
de, en schildert haar, gelijk hij haar ziet
Ik houd mij verzekerd, dat de minnares
sen van Raphaëi en Leonard dat Vinei niet
zoo schoon zijn geweest, als deze haar
geschilderd hebben, en geloof haast, dat
onze kunstenaars zulke schoone beelden
nf.et meer schilderen, omdat zij niet langer
den moed hebben, om het voorwerp hunner
liefde tot dat der aJgemeene bewondering te
een aanzienlij *.e feom op zien had genomen
vreeselijk vervelend zou zijn, en beant
woordde derhalve een gezegde, dat hem
eigenlijk aan zijn afhankelijkheid van de
luimen der grooten had moeten herinneren,
mot een compliment over den smaak en het
kunstgevoel van mevrouw de Changiron.
Ik heb eemter bij de voorwaajden, die
mijn echtgenoot giemaairt heeft,, ook de mij
ne te voegen’ liernam deze dame gllmla-
cnend. ,,Alle mannen laat ik aaiu u over;
als zij den familietrek slechts behouden,
inoogt fijij hen zoo krijgshaftig! en leelijk
maken als gij wilt, maar dé dames moe-
te allen schoon zijn, en de schoonste on
der allen moet de beroemde Marguerie de
Changiron wezen.” - ,,Ahl” zeide Torcy,
wien dezen naasn' aan de dwaasheid her
innerde, welke hij dien morgen hadl begaan.
Uit de oetroering, welke de toon zijner
stem aan den dag legde, begreep mevrouw
de Changiron,dat zij op den rechten weg
was. „Gij weet misschien niet, wie die
beroemde Marguerite geweest is?”
„Mijnheer de Changiron heeft mij dezen
morgen over haar gesproken’ zeide Torcy
die hoopte uit het antwoord op deze ver
klaring te kunnen opmaken, of het bij toe
val of met opzet was, dat er een naam
werd genoemd, dio met het geheim va zijn
hart in zulk een nauw verband stond.. Het
antwoord van Camille stelde hem volko
men gerust. „Mijn man is wel vriende
lijk, zeide zij „Heeft hij u reeds gezegd,
dat ik voor deze dame een volmaakte
schoonheid verlangde? Malar geen alledaag-
1EMHJDSCHE COURANT.