R
Door donker Zuid-Holland
imitht
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD WOK GOlSlA EN OM^REKEN
Goudi
bin
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen
FRANSCHE NOTA TE TOKIO OVERHANDIGD.
eekbank
T
sso
EEN TREINRIT VAN 128 K.M.
VOOR CONTROLE DER
SHANGHAI"
LUCHTBESCHERMING.
BERGAMBACHT, berkenwoude, bodegraven, boskoop, gouderak,
nieuwerkerk, ouderkerk, oudewater, reeuwijk, schoonhoven.
No. 19937 Vrijdag 20 Januari 1939 77e Jaargang
- HAASTRECHT, MOORDRECHT, MOERCAPELLE,
STOLWIJK WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN, enz.
OO'
scheen
R. HOORWEG
on-
I
TELEGRAFISCH WEERBERICHT.
kwaliteit.
A ’S GRAVENHAGI
ct en de kenmerkende
wijs voor de buiten*
vlakken licht
r—J met de luchtbeschermings-
een lichtende lijn om
Geen vliegtuigen in de lucht.
Het was jammer, dat de belde vlieg
tuigen met autoriteiten en pers, welke
ftijd met
LOOPER.
der Standard benzine
en wij, dar deze kwa-
>iel- en motorrijwiel-
der in Nederland kan
>f van hooge klasse:
;ing.
isso te noemen.
„Ik ben tevreden”.
Naar het oordeel van jhr. Van Karne-
beek is de verduisteringsproef in de ge-
heele provincie voor zoover dit thans
waarneembaar is geweest, zeer goed ge
slaagd. De bevolking heeft in het alge
meen hare volle medewerking er aan ge
geven.
Ik ben tevreden, zei jhr. Van Karne-
beek.
ming te
Ken, n.i.
i mode-
WARNER OLANDah
den, dat de minister en de gouverneur-ge-
nervil de gevaren ondetschattan, welke in
het bijzonder van de zijde der N.S.B. drei
gen.
T
'ANJES
GEN
NISDADELS
N BLIK EN GLAS
)RTEN NOTEN
FRUITMANDEN.
■p concurreerende prijjt
lithande
SLD,
TELEFOON 3311
VLIEGTOCHTEN GINGEN
NIET DOOR.
De inspecteur van den luchtbescher-
hingsdienst, kapitein Van Riesen, die
aanvankelijk de controle vanuit de lucht
op zien zou nemen, doch wegens den
mist niet kon opstijgen, gaf als zijn oor
deel dat er by de bevolking een zeer
groote vooruitgang merkbaar is om in
volle ernst aan deze verduisteringsproe
ven mede te werken. Er is echter nog op
menig pum crltiek te oefenen. De ver
lichting der overwegen, is te zeer op den
grond gericht, de üchtspleeten van de
iocomotiellampen zijn nog te groot, in
Den j menig geval is er te onvoldoende reke
ning mee gehouden dat het gevaar komt
van uit de lucht. Elke lichtgllmp geeft
aan een viieger een aanwijzing.
Het resultaat is echter zeer bevredi
gend. Deze proef heeft er zeer toe mede
gewerkt dat de bevolking thans weet wat
in geval van dreigend luchtgevaar moet
geschieden en dat door doeltreffende
enkele blauwe I
L J medewerking onheil kan worden voor
komen. f
stijgen om de resultaten van de verduis
tering na te gaan, niet de lucht in kon
den. De mist was, evenals bij enkele vo
rige verduisterlngsoefeningen, de spel
breker. Er zijn nog omstreeks half negen
op Waalhaven peilingen verricht, die
uitwezen, dat het wolkendek op slechts
50 meter hoogte hing. Wel was dit een
kleine verbetering ten opzichte van de
peiling van half zeven, die 25 meter was,
doch de vooruitzichten waren van dien
aard, dat vermindering van den mist
voorloopig niet kon worden verwacht.
Kazerne was... goed zichtbaar.
Naar het oordeel van den waarne
mend commandant van politie, den heer
Keuning, is de luchtbeschermlngsoefe-
ning te Dordrecht niet geslaagd. Dit moet
niet gezocht worden in onwil van de be
volking, hoewel er wel wat proces-ver-
balen zijn opgemaakt, maar eerder aan
onbekendheid met de eischen, die aan
een behoorlijke alscherming moeten wor
den gesteld. Aan de straatzijde van de
huizen was alles uitstekend, maar aan
de achterzijde was het beslist onvol
doende.
Vermelding verdienen de doeltreffen
de maatregelen, die aan de groote veer
diensten waren genomen met behulp
van protectorlampen. De diensten func-
tionneerden regelmatig, terwijl er van
uit de lucht niets was te bespeuren.
Kan ook van het stationsemplacement
worden gezegd, dat alles doeltreffend
was verduisterd, het tegendeel geldt voor
de Benthien-kazerne, waar de ponton-
minder kosten geeft;
product garandeert;
irborgt voor een serie
:r de gehctele wereld
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal 2.25, per week 17 cent, overal waar de
bezorging per looper geschiedt. Franco per post per kwataal 8.15.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31, GOUDA,
bij onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantooren.
Onze bureaux zijn dagelijks geopend van 9*—6 uur. Administratie en Redactie Telef
latere 2745. Postrekening 48400.
1
)9%
van dc blauwe lampjes Excellentie
Van Hoeyen die nier in oen uein
stapte, veilig en wel pinnen te lood
sen. ue spoorstraat en Kidaer van
catsweg by den overweg waren niet
waar te nemen en ook van ntt ge-
heeie stadsDeeid viel mets te ontdek
ken.
Chamberlain zoekt weer contact
met Hitler.
In politieke kringen te Londen verluidt
dat Chamberlain zóó tevreden is over de
resultaten van zijn bezoek aan Rome, dat
hij opnieuw contact met Hitler wil gaan
zoóken. Een aanstaand bezoek aan Duitsch-
land wordt in deze kringen waarschijnlijk
geacht. Ter inleiding van dit bezoek zou
den Engelsche en Duitsche staatsmannen
worden uitgenoodigd om naar Londen te
komen en generaal Goering wordt in dit
verband genoemd.
van de afdeeling voor het Verre Oosten van
het departement van buitenlandsche zaken.
De ambassadeur heeft na zijn bespre
king met Cordell Hull verklaard, dat de
Crineesch-Japansche oorlog nog langer tijd
gou voortduren. „De tegenstand van China
duurt voort, verklaarde hy, en het is on-
omstootelyk gebleken, dat luchtbombarde-
menten een oorlog niet doen winnen.”
Johnson had geconstateerd, dat het moreel
der Chineezen krachtig is. De bevolking is
niet ontmoedigd en toen de ambassadeur
China verliet, ging het leven denzelfdon
gang als tevoren.
Ook voor het verdere gedeelte van den
tocnv Woerden—bodegraven-—Allen tot
Koudekerk was de duisternis zeer groot.
De ane laatste stations zijn gepasseerd,
zonder ze op te merken, bij meiden was
er vrij veel licht waarneembaar. Toen
waren de groote ziekenhuizengeöouwen
niet te ontdekken.
Van Leiden tot Den Haag was het
laatste traject van dezep tocht in den
donkeren trein. Nabij Den. Haag floepten
ineens alle lichten aan, het uur van de
oeiemng was verstreken. In het plotse
ling helie licht wreven alle gasten zich
de oogen uit, om aan het licht te wen
nen.
De Bilt seint:
Verwachting geldig van hedenavftnd tot
morgenavond ongeveer 19 uur:
Voor de kuststrook: Zacht weer; zwaar
bewolkt met tydelyke opklaringen; plaat-
selyk nog lichte regenbuien; matige lijde
lijk krachtige Zuidelijke tot Zuidwestelyke
wind.
Voor het binnenland: Zacht weer; zwaar
bewolkt met tydelyke opklaringen; plaat-
selyk nog lichte regenbuien; meest matige
Zuidelijken tot Zuid westelijken wind.
Japansch ambassadeur te Londen
noemt Britsch-Japansche vriend
schap een steunpilaar voor den
wereldvrede.
Het ministerie van buitenlandsche zaken
te Tokio deelt mede, dat de secretaris der
Fransche ambassade om half twaalf e«n
nota aan het ministerie heeft overhandigd.
Deze nota erkent geen eenzijdige wijziging
van het negen-mogendhedenverdrag.
De Fransche kruiser Primauguet Is
vanochtend onverwachts met ver-
zegelde orders uitgevaren uit Sjang
hai. Men gelooft, dat de Primauguet
zich naar Saigon zal begeven, waar,
naar gemeld wordt, de meeste Fransche
oorlogsschepen, die zich in het Verre
Oosten bevinden, worden geconcentreerd
De pas benoemde Japansche ambassa
deur te Londen, Sjigemitsoe, heeft gistci-
avond tijdens een diner van het Japansche
genootschap te Londen een rede gehouden,
waarin hij het een feit noemde, dat de
Britsch-Japansche vriendschap een der
steunpilaren van het gebouw van den we
reldvrede vormt. „Het lijkt my thans ty'd
zoo voegde hy er aan toe, dat de twee
eilandenrijken in het Oosten en het Wes
ten elkaar de hand reiken om met hun po
litiek bü‘te dragen tot versterking van den
rede, «onder de Britsch-Japansche vriend
schap moet de vrede wel wankel zijn. Deze
vriendschap is een essentieel bestanddeel
van het werk van vrede en verzoening”.
De ambassadeur pleitte eveneens voor een
beter begrijpen van Japan en zeide, dat het
tegenwoordige gebrek aan begrip tot on
gelukkige resultaten leidde.
De Amerikaansche ambassadeur in Chi
na, Johnson, is te Washington aangekomen
om president Roosevelt verslag uit te bren
gen over den toestand in het Verre Oosten.
De ambassadeur heeft besprekingen gehad
met minister Hull en Hornbeck, directeur
Precies half negen, het aanvangsuur
voor de verduistering gleed de trein,
waarvan de afgeschermde lampen slechts
twee lichtspleetj es doorlieten, het op dat
oogenblik reeds donkere station D
Haag uit in de richting van Delft. De
Residentie had een deel der stad wat
laat in het donker gezet. Was er overal
duisternis, in de spoorwijk brandden de
lantaarns nog, toen de trein daar pas
seerde. Buiten de hulzenmassa’s viel de
donkerte zwaar in en was het van uit
den trein, waar slechts enkele blauwe I
lichtflitsen nu en dan zichtbaar werden.
om den gedienstige steward de gelegen- I
heid te geven de gasten koffie te ser- I
yeeren, ,waarvoor ln de duisternis wel
woo, muuuge- i
lijk de contouren van de gebouwen waar I
omsSX 'schiphor® Waalhaven louden op-
Onder de aanwezigen, behoorden met
Jhr. Van Karnebeek de minister van De
fensie, dr. J. J. C. van Dijk, de minister
van Binnenlandsche Zaken, H. v. Boeyen,
(die in Gouda instapte), luit.-generaal
P. H. A. de Ridder, inspecteur voor de
Bescherming van de Bevolking tegen
Luchtaanvallen, mr. A. Brants, procu-
reur-generaal bij het Haagsche gerechts
hof, mr. L. B. J. Vermeulen, advocaat-
generaal bij het Hof, mr. D. W. G. .Spit
zen, secretaris-generaal, namens den
minister van Waterstaat, leden van Ge
deputeerde Staten van Zuid-Holland
vergezeld van den griffier jhr. mr. B. W.
Th. Sandberg, H. Ch. B. van Ede van der
Pais, directeur van den Rijksluchtvaart
dienst, kolonel H. H. Thoden van Velzen,
directeur van den Etappen- en Verkeers--
dïenst, luit.-kol. V. E. Wilmar, namens
den commandant der Luchtverdediging,
mr. T. G. Haltsma Muller, namens de
directie der Spoorwegen en de inspec
teur van het Vervoer, de heer Posthu
mus Meyes, benevens nog vele andere
autoriteiten van Luchtbescherming en
Verkeer.
De Fransche nota aan Japan is, naar de
diplomatieke medewerker van Reuter ver
klaart, gezonden na besprekingen met de
Britsche regeering. De nota is in groote
trekken geljjk aan die welke onlangs door
Engeland is gezonden en men zal zich her
inneren, dat dit laatste document gezonden
was met voorkennis en goedkeuring van
Parijs.
De nota heeft in Japansche diplomatieke
kringen geen verbazing gewekt. Men is
hier thans overtuigd van de nauwe samen
werking van Amerika, Engeland en Frank
rijk.
In welingelichte kringen wordt verno
men, dat Japan zich niet zal haasten met
antwoorden. Het antwoord van Japan aan
de drie mogendheden zal worden gegrond
vest op de drie volgende stellingen:
Ten eerste: de gelegenheid aangrij
pen om de onderhandeTingen voort te
zetten en dus tyd te winnen en voorstel
len in te dienen tot herstel van de orde
in het Verre Oosten.
Ten tweede: zoo mogelyk tweedracht
zaaien tusschen de drie mogendheden.
Ten derde: het voeren van bilaterale
onderhandelen hetgeen wil zeggen, dat
China van de besprekingen wordt uitge
sloten.
MOET VLOOTPROGRAM TER
WILLE VAN INDIë NIET
WORDEN HERZIEN’
Nieuwe verdeeliug vlootkosten
gunstig voor Indië geacht.
Aan het Voorloopig Verslag der Tweede
Kamer over de begroeting van Ned-Indië
^oor 1939 is het volgende ontleend:
Zeer vele leden waren teleurgesteld door
de voorstellen tot een nieuwe verdeeling
van de vlootkosten, welke zy zeer ongun
stig voor Nederlandsch-Indië achtten. Of
schoon de verdediging van dat gebiedsdeel
alle aandacht verdient, is een financieel be
leid, waarbij versterking van de defensie
leidt tot sociale verzwakking van het volk,
ongewenscht.
Verschillende groepen van ledèn vestig
den er de aandacht op, dat de nieuwe cri
sisvlaag opnieuw heeft aangetoond, dat
Nederlandsch-Indië in economisch en fi
nancieel opzicht in te groote mate afhanke
lijk is van crisisinvloeden van buiten af.
Deze leden achtten het hoopgevend fe't,
dat in steeds breeder kring, zoowel in Ne
derland als in Nederlandsch-Indië, de nood
zakelijkheid wordt ingezien om in dezen
zin een Ryks-economisch systeem op te
bouwen, ten einde niet alleen zeer dreigen
de economische, doch ook politieke gevaren
af te wenden.
Verscheidene leden achtten den budgetai-
ren toestand van Nederlandsch-Indië wei
nig rooskleurig.
Eenige leden noemden de in Indië ge
volgde financieels politiek katastrofaal
voor de bevolking. Er is, naar hun oordeel,
een onevenwichtigheid tusschen de cijfers
van het budget en die van de handejsbalans.
By^een totaal uitvoeroverschot van nage
noeg 2200 millioen in de jaren 19301937
gaf de begrooting een totaal tekort van
meer dan 500 millioen gulden en steeg de
Indische schuld van 1.1 tot 1.4 milliard
gulden. Ook uit de begrootlngscjjfers blijkt,
dat de Indische politiek te veel gericht is
op beveiliging van het kapitaal en het loon
der intellectueelen. Op een totaal van ruim
600 millioen begrotingsuitgaven vloeien
200 millioen af naar Nederland, terwijl
van de Indische middelen ad 500 millioen
maar 31 miUloen uit Nederland komen.
Onaantastbaarheid Rijksgebied.
Verscheidene leden vestigden de aan
dacht op de groote ongerustheid, waarvan
Gouda in volslagen duisternis
gehuld.
Vanaf het station D.P. reed de trein
via den Ceintuurbaan naar Gouda,
z-ooora Hillegersberg was gepasseerd,
waar van verschillende hulzen nog
iicnt uitstraalde, kwam de trein in
een volkomen donker gebied. Het was
°ndoenlijk, ondanks volkomen be
kendheid met den weg, vast te stel
len wanneer Capelle, Nieuwerkerk of
hi??.rd «chfc werden gepasseerd, alleen
dij de Qouwe-brug werden we gewaar
dat we dicht bij Gouda waren. Het
station Gouda was in volslagen duis
ternis gehuld. Het was hier zoo aarts-
donker dat het wel de gróótste moeite
moet hebben gekost met bijlichting
om den w
heid te geven de gasten koffie6te ser- I
veeren, waarvoor in de duisternis wel
eenige virtuositeit noodig was, onmoge- I
Hik de CfUltnurmi von i
-- B^wuncu waai
te nemen. De groote fabrieksgebouwen
van Delft ontsnapten dan ook aan de
aandacht. Het station Delft was donker,
2°r,van de stad waö weinig te zien. Met
Schiedam was dat niet het geval. Daar
tal van hu“en de llcht-
schijnscls door, die aan een vlieger aan- I
zouden kunnen geven. In de
buitenwijken va» Rotterdam was ook
nog vrij veel licht waar te nemen, waar-
door deze wijken goed herkenbaar waren.
hP?4<1?r?®11 de BerSP01der vooral heb
ben het bedorven. Niet alleen de ramen,
□ik S SeCht waren algeschermd
aokJUer bijna huls aan huls kleren en
-- n,aar vo°ral de straat-
lantaarns met
P lampjes teekenen
de stad.
de Indische pers heeft blyk gegeven, ook
nadat het dreigend gevaar voor een onmid-
deliyken oorlog in September was afge
wend.
Als diepere oorzaak van deze onrust za
gen sommige leden het nog in vele krin- i
gen heerschende onjuiste inzicht in de ver
houding tusschen de overzeesche gewesten
en het moederland. Sedert de Grondwets
herziening van 1922 is een principieele wij
ziging in de verhouding tot stand gekomen,
waardoor de gelijkwaardigheid van allo
ceelen en onderdeelen van het Rijk wetto-
lyk is vastgelegd. Het is daarom ook on
juist Nederland nog een koloniale mogend
heid en de betrekking van Nederland tot
Indië een koloniale verhouding te noemen.
J)e Nederlandsche regeering heeft deze
eenheid van het Konifikryk en de onaantast
baarheid van het Rijksgebied, waar ook ge
legen, tot grondslag van haar beleid aan
vaard, maar dit opzicht heeft niet alom
erkenning gevonden, in het bijzonder niet
bij gedachtenwisselingen, die een interna
tionaal karakter dragen.
Vele leden vroegen of het waar is, dat
de Siameesche regeering in 1937 aan Ja’
pansche werven opdracht heeft gegeven
tot den bouw van 12 torpedojagers en dat
onlangs in Italië de contracten werden af
gesloten voor den bouw van twee lichte
kruisers gevolgd door den bouw van twee
snelvarende „zakformaat”-slagschepen vaD
10.000 ton?
Deze ontwikkeling van een nieuwe ipacht
zeer dicht in de nabijheid der Nederlandsen-
Indische wateren is van te meer beteeke-
nis, omdat alle verschijnselen er op wijzen,
dat er zeer intieme betrekkingen bestaan
tusschen Siam en Japan en via Japan mót
Italië en misschien Duitschland.
Is de regeering van oordeel, dat deze
verschijnselen aanleiding behooren te
zijn tot herziening van ons Nederland
sche vlootprogram
Algemeen stemde het tot voldoening, dat
verschillende groepeeringen der nationale
beweging, welke tot dusverre een afzijdige
houding tegenover het Nederlandsche be
stuur aannamen, bljjk geven van een betere
waardeering en boreid zyn tot opbouwende
medewerking.
Vele leden achtten het wenschelijk, dat
krachtig worde opgetreden tegen de actio
van de extremistische groepen. Zij vrees-
uiers zijn gelegerd. Riet alleen scbecr.
naar bijna uit alle tarnen veel te veel
licht naai- bulten, maar af en toe brand
den zelfs lampen achter geheel open
ruiten.
Tijdens de verduiiterlngs
Delft zijn twee groote spieg<
die van een restaurant en -^v„
magazljn, vernield. Aangezien in het
restaurant een kei werd aangetroffen,
meent de politie, dat er moedwil In het
spel Is. Verder werd gerapporteerd, dat
omstreeks half tien in de nabijheid van
de gist- en spiritusfabriek, tot twee maal
toe hulpgeroep is gehoord. Onmiddellijk
werd een onderzoek ingesteld dat echter
tot op dit oogenblik geen resultaat heeft
opgeleverd.
De straatjeugd in Rotterdam heeft
zich in verschillende deelen van de stad
nog al misdragen. Aan den llnker-Maas-
oeVer is de politie er zelfs toe over ge
gaan met den gummiknuppel in te grij
pen. Op de Hoogstraat Is een winkelruit
van een magazijn tijdens de verduiste
ring ingedrukt. De politie heeft ten
groot aantal zaklantaarns, waarvan ook
vooral door de jeugd misbruik is ge
maakt, in beslag genomen.
Behalve eenige ongelukjes van onbe-
teekenenden aard is er tijdens de ver-
dulsteringsoefenlng een ernstig ongeluk
gebeurd, dat den 15-jarigen messroom-
bediende K. Franssen het leven heeft
gekost.
F., die thuis behoorde aan boord van
het Deensche s.s. „Nancy” keerde om
streeks kwart voor„ tien van den wal
terug aan boord en Is toen door de duis
ternis misleid, in de Maashaven geraakt.
Een bij de oefening betrokken brand
weerman en een burger zijn den jongen
direct nagesprongen, doch toen zij hem
ophaalden waren de levensgeesten reeds
geweken.
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda en omstreken (behoorende tot den bezorgkringj
1—5 regels 1.30, elke regel meer 0.25. Van buiten Gouda en den bezorgkring:
1—b regels 1.55. elke regel meer 0.30 Advertentiën in het Zaterdagnummer 20
bijslag op den prijs. Laefdadigheids-advertentiën de helft van den prijs.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN: 1—4 regels 2.25, elke regel meer 0.50. Op
de voorpagina 50 hooger.
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tusschenkomst van soliede Boek
handelaren, Advertentiebureaux en onze agenten en moeten daags vóór de plaatsing
aan het Bureau zijn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te zijn.
Gewone advertentiën en ingezonden mededeelingen bij contract tot zeer gereduceerde»
prijs Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte.
GOIDSTHF (ÏHIR11VT
Funk op Schachts plaats.
Het D.N.B. meldt:
De vervulling van de aan het bedrijfs
leven voor den herbouw van groot Duitsch
land te stellen extra-taken vereischt een
uniforme leiding der economische geld en
kapitaalmarktpolitiek.
Om deze reden heeft de Führer bepaald,
dat de leiding van het ryksministerie van
economische zaken en der ryksbank weer
wordt vereenigd. De Führer heeft dienten
gevolge den president van het directorium
der ryksbank, Schacht, van zijn functie
ontheven en den ryksminister van econo
mische zaken, Walter Funk met behoud van
zyn functie van ryksminister van econo
mische zaken, voor den duur van vier jaren
genoemd tot president van het directorium
der ryksbank.
Schacht zal in zijn hoedanigheid van
ryksminister ook verder lid blyven van de
rijksregeering. Hij is bestemd voor de ver
vulling van bijzondere taken.
I I ET was een mysterieuze tocht die
II we gisterenavond dooi’ Zuid-Hol-
iand hebben gemaakt.
Met een extra inotortrein heeft de
I Commissaris der Koningin in Zuid-Hol-
land Jhr. Mr. Dr. H. A. van Karnebeex
talrijke autoriteiten van staat en ge
west, defensie, luchtbescherming en
spoorwegen, alsook de pers in de geiegen-
heid gesteld een indruk op te doen om
trent net al ot niet slagen der pogingen
om geheel Zuid-Holland in de diepste
duisternis te zetten.
