Thee
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
193
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen
Telefoon 228
34 cent per oiu
’z. - Gouda,
lotenfabriek
Probeert dan om
licht gewicht,
de prijs
N.
1625.-
ng van een nieuwe
ste verplichting een
Engelsche politie neemt
voorzorgsmaatregelen,
lersche terroristen zouden een groot
„offensief beramen in de nabije
toekomst.
SPAANSCHE REGEERING VERLAAT CATALONIE.
Azana en vele ministers naar Frankrijk uitgeweken.
‘Sir Henry Deterding te St. Moritz overleden.
No. 19951 Maandag 6 Februari 1939 77e Jaargang
BERGAMBACHT, BERKENWOUDE, BODEGRAVFN, BOSKOOP, GOUDERAK, HAASTRECHT, MOORDRECHT, MOERCAPELLE,
NIEUWERKERK, OUDERKERK, OUDEWATER, REEUWIJK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN, enz.
reken
Telef. 3016
GROOTE FASCISTISCHE RAAD VERGADERT.
Italiaansche legionarissen zullen Spanje niet verlaten
vóór de volledige overwinning van Franco.
I
ïi te koop
TELEGRAFISCH WEERBERICHT
If pond- en ons-paij*
)ËI
Onze bureaux zijn dagelijks geopend van 96 uur. Administratie
Interc 2745. Postrekening 48400.
en Redactie Telef
Gedurende het weekend zal de politie
controle te Manchester verscherpt worden
en zullen gewapende manschappen de
kwetsbare punten der stad bewaken.
De politie heeft Zaterdag een speciale
bewaking ingesteld bij het kasteel te Wind
sor, waar de koning, de koningin en de bei
de prinsessen het weekend doorbrachten.
De toegangen zijn gesloten eb alle chauf
feurs, die het park naderen worden onder
vraagd. Twee auto’s met politie-agenten
zijn vertrokken naar Chequers, waar
Chamberlain verblijf houdt. Zaterdagavond
is binnen een uur tyds op vier plaatsen een
begin van brand ontstaan in verschillende
magazijnen te Coventry. De branden wer
den veroorzaakt door brandbommen.
seind, dat de Spaansche ministers Vala*-
Onate en Giner de los Lios eveneens bil
Las Illas over de Fransche grens zijn ge
komen.
«tflTLe Perthus wordt gemeld, dat Zon
dagochtend talrijke officieels auto’s zich
een weg door de menigte baanden. In deze
auto’s was het personeel van het huis van
Azana gezeten.
Regas, de Spaansche minister van Ar
beid zou eveneens Zaterdagnacht de Fran
sche grens zyn gepasseerd.
Companys, de president der Catalaansche
generaliteit, en Aguirre, de president der
Baskische regeering, hebben zich naar de
prefectuur der Oostelijke Pyreneeën bega
ven, waar zij een diplomatiek paspoort
voor verblijf in Frankrijk aanvroegpn. Na
ontvangst der paspoorten vertrokken do
beide Spaansche staatslieden uit Perpignan,
ronder dat zij de plaats, waarheen zij gin
gen, bekend wilden maken.
Tezelfdertijd als Azana is ook Martinez
Barrio de grens gepasseerd. Negrin zou
Azana tot de grens hebben vergezeld.
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda en omstreken (behoorende tot den bezorgkringj
15 regels 1.30, elke regel meer 0.25. Van kuiten Gouda en den bezorgkring:
1—5 regels 1.55. elke regel meer 0.30 Advertentiën in het Zaterdagnummer 20
bijslag op den prijs. Liefdadigheids-advertentiën de helft van den pry's.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN: 1—4 regels 2.25, elke regel meer 0 50. Op
de voorpagina 50 hooger.
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tusschenkomst van soliede Boek
handelaren, Advertentiebureaux en onze agenten en moeten daags vóór de plaatsing
aan het Bureau zijn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te zijn.
Gewone advertentiën en ingezonden mededeelingen bij contract tot zeer gereduceerden
prijs Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte.
De politie gelooft belangrijke aanwijzin
gen te bezitten en zoekt in de eerste plaats
naar twee Ieren ,die de laatste aanslagen
te Londen georganiseerd zouden hebben.
„Halifax ontvangt een „ultimatum”.
In officieele kringen van Whitehall is
onthuld, dat Lord Halifax op 13 Januari
een mededeeling ontvangen heeft, welke af
komstig heette te zijn van/het verboden
lersche republikeinsche leger. Deze mede
deeling had, den vorm van een ultimatum
en eischte de terugtrekking van de in Ier
land gelegerde gewapende Britsche macht
binnen vier dagen. Vier dagen na den da
tum van het ultimatum begonnen de aan
slagen op electrische centrales en electri-
sche palen in verschillende deelen des lands.
Oud-Directeur Generaal
van de Koninklijke.
Te St. Moritz, zijn geliefde winterver
blijf plaats, is Zaterdag Sir Henry Deter
ding, oud-directeur-generaal vain de Ko
ninklijke Nederlgndsche Petroleum Maat
schappij, op 72-jarigen leeftijd plotseling
aan hartverlamming overleden.
Op 19 Augustus 1866 werd Henrich Wil
helm August Deterding te Amsterdam
als zoon van een koopvaardij-kapitein
van Deensche origine geboren. Na zijn
opleiding op de H.B.S. te hebben genoten
was hij van 1882 tot 1888 werkzaam bij
de Twentsche Bank. Toen de Ned. Han
del Mij. in 1888 jongelui opriep ter uit
zending naar Indië, was de toen 21-jarige
Deterding een der gegadigden van de 20)
sollicitanten; hij was bij het verelschte
examen nummer één. Zes weken later
vertrok hij reeds naar Indië, waar hij
eerst aan de Factory te Batavia, later te
Medan en op Pinang in de Strait Sett
lements werkzaam was. Toen hij agent
der N.H.M. op Pinang was, bereikte hem
in Mei 1896 telegrafisch het verzoek van
den heer Kessler, den directeur der „Ko-
nlnklijke” om naar deze maatschappij
l over te gaan. De „Koninklijke” was toen
niet de maatschappij zooals wij die thans
kennen. Opgericht .in 1890,t leidde zij in
de eerste jaren een moeilijk bestaan. De
resultaten in Indië waren niet geheel
naar wensch. Naar bulten, stond men
tegenover de machtige Amerikaansche
petroleummagnaten, zelfs naar binnen
moest men vechten tegen de macht van
het buitenlandsch kapitaal. De heer
Kessler zocht iemand, die bekwaam was
hem t^r zijde te staan.
Op 13 Juli 1896 trad Deterding in
dienst van de „Koninklijke”.
Spoedig had de heer Kessler ervaren,
dat de heer Deterding de man was, dien
hij zocht om aan de moeilijkheden het
-over
leed in December 1900, dan wordt De£er-
ding tot directeur benoemd; een jaar
later wordt hem de opperste leiding als
directeur-generaal toevertrouwd. Hij is
dan de man, die den strijd aan zal bin
den met Rockefeller en andere petro
leummagnaten, een strijd waarin de
„Koninklijke” de overwinning heeft be
haald. Zij is Immers onder Deterding’s
leiding van teere plant, aan zijn zorgen
toevertrouwd, opgewassen tot een boom,
waarvan de vertakkingen bijkans ontel
baar zijn, aldus de woorden van mr. A.
Capadose bij de viering van het 25-jarig
jubileum van den heer Deterding bij de
„Koninklijke”. Deterding wist de „Ko
ninklijke” op te werken tot de evenknie
van de Standard Oil, niet zonder veel
strijd. Haar schepen bevaren alle zeeën.
Geen gebied, waar men petroleum in
den bodem ontdekt heeft of verwacht, of
de „Koninklijke exploreert er en weet
zich een vooraanstaande plaats te ver
werven Over de geheele wereld heeft de
„Koninklijke” haar verkooporganisaties.
Df. Golijn noemde, eveneens bij ge
legenheid van genoemd jubileum, den
heer Deterding een economische „em-
pire-builder”, die de „Koninklijke” tot
een toonbeeld van Nederlandschen onder
nemingsgeest in de wereld heeft gemaakt
De groei van dé „Koninklijke” blijkt uit
de steeds grooter wordende kapltaalsver-
hooglngen In 1902 bedroeg he> gewone
aandelenkapitaal nog slechts 5 mil-
lioen, H millioen preferente aandeelen
en ongeveer 3 millioen aan obligaties.
In 1902 wordt het gewone kapiWTal ver
hoogd tot f 10 millioen. Daarna nemen
de kapltaalsuitbreidingen grooter pro
porties aan.
Het doel van Deterding is: de versnip
perde Nederlandsche petroleumbelangen
in Ned.-Indlë te vereenigen. Door de
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal 2.25, per week 17 cent, overal waar de
beiorging per looper geschiedt. Franco per post per kwataal 3.15.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31, GOUDA,
bij onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantooren.'
(lülIffllE UHRAM.
Door geheel Engeland zal een onderzoek
worden ingesteld naar de aanwezige voor
raden ontplofbare stoffen, aangezien men
meent, dat een enorme hoeveelheid hiervan
nog verborgen wordt gehouden. Het onder
zoek zal zich uitstrekken van, kleine fabriek
jes tot de inrichtingen van het ministerie
van oorlog en van de admiraliteit en tot de
perceelen der groote ryksaannemers.
De Londsche politie heeft meer dan honf
derd adressen bezocht en de detectives heb
ben eenige geheim gehouden aanwijzingen
gevonden, welke wellicht tot een snelle ont-
knooping leiden.
remmen.”
„De overwinning van Franco kan echter
niet als zeker beschouwd worden, zoolang
de roode wapens in Spanje en In de aan- I
grenzende gebieden, waar de rooden steeds
weer onderdak en ondersteuning vonden,
niet volledig geliquideerd zijn. Daarom zul
len de Italiaansche legionnairs het Spaan
sche gebied niet vBlaten, zoolang het niet
geheel en al van de roode benden en van
de vernielende invloeden van haar vrienden
in de omgeving van Spanje bevrijd is.1”
Voor het geheele land: Meest matige
Zuidelijke tot Zuidwestelijken wind, licht
tot half bewolkt, droog weer, weinig ver
andering in temperatuur.
Algemeene vooruitzichten: In den toe
stand komt weinig verandering.
vereeniglng van belangen een hechte
combinatie onder leiding van de Ko
ninklijke” is de leus.
Zoo1 worden overgenomen in den. loop
der jaren die bedrijven van Petr. Mij.
Hoeara Enim, Moes! Illir, Sumatra Pa-
lembang (Sumpal), Dordtsche Petro
leum.
Verder sloot de „Koninklijke” met vele
andere maatschappijen In Indië explol-
tatiecontracten. Maar inmiddels heeft
de „Koninklijke” haar belangensfeer
ook reeds tot buiten Ned.-Indië uitge
breid. In 1902 neemt zij deel in de „Asia
tic Petroleum Cy. Ltd.”. Deze maatschap
pij, in welker kapitaal de „Koninklijke”
voor 1/3 deefc nam werd door haar op
initiatief van Deterding te zamen met
de „Shell Transport Trading Cy.” en
de Kaspisch-Zwarte Zee Mij. opgericht ep
hierdoor werd de grondslag gelegd voor
de later, zoo nauwe samenwerking tus
schen 'de groote Nederlandsche en de
Engelsche onderneming, welke tot de
groote combinatie, de „Koninklijke Shell”
leidde.
Hierin nam de „Koninklijke” voor 60
pet., de „Shell” voor 40 pet. deel. De „An
glo-Saxon” nam het transport, opslag,
raffinage en verdere bewerking buiten
Indië ter hand. Alles wat op de produc
tie betrekking had, incl. de aandeelen in
andere produceerende mijen kwam in
handen der „Bataafsche”.
De „Koninklijke” treedt dus voortaan
geheel op als „holding-company” en De-‘
terding houdt de teugels van het geheele
concern In handen. Hoe die leiding werk
te, zoowel in- als uitwendig, moge uit een
klein voorbeeld blijken. In Augustus 1910
ontbrandde een felle concurrentie-strijd
tusschen Standard Oil en „Koninklijke’’.
Eerstgenoemde trachtte de „Koninklijke”
op haar speciale terrein in Indië aan te
tasten. Hoewel de prijs van ruwe olie
stijgend was, werden door de Standard Oil
de prijzen der geraffineerde producten
op de verkoopmarkten verlaagd. Het
sterkst en het spoedigst trad de prijsver
laging in in indië. De bedoeling van de
Standard Oil was kennelijk de uitbrei
ding van het bedrijf der „Koninklijke”
tegen te gaan en verschillende Neder
landsche maatschappijen, die in Indië
werkten, te nopen het hoofd in de schoot
te leggen en zich aan te sluiten bij de
groote Amerikaansche groep. Dit was o.a.
het geval met de Dordtsche Petroleum
Ind. Mij., die het sterkst door dezen prij
zenoorlog werd getroffen.
Het resultaat was echter, dat de Dordt
sche in 1911 met haar geheele bedrijf in
de „Koninklijke Shell”-groep trad! Met
voldoening constateerde het verslag van
de directie, dat alle tot stand gekomen
amalgamates en oplossingen van bedrij
ven van andere maatschappijen in de
„Koninklijke” niet het gevolg waren ge
weest van een door de „Koninklijke”
tegen andere Ned.-Indische maatschap
pijen ^evoerden strijd, doch vrijwillig in
het welbegrepen gezamenlijk belang zijn
tot stand gekomen.
De felle concurrentiestrijd van de
Standard Oil heeft ten slotte juist mede
gewerkt om de groep van de „Konink
lijke" hecht aaneen te smeden.
De Senaat der Delftsche Hoogcschool
heeft Sir Henry Deterding in 1928 tot
eeredoctor in de technische wetenschap
pen benoemd; zeldert is deze eere-titel
met meer recht verleend.
„Tot de eindoverwinning”
van Franco.
De Groote Fascistische Raad, die Zater
dagnacht vergaderde, heeft, naar Stefani
meldt, een resolutie aangenomen, waarin
de Raad „de wereld mededeelt, dat de fas
cistische vrijwilligers den strijd in Spanje
niet zullen staken, voordat hij geëindigd is
zooals hij eindigen moet: met de overwin
ning van Franco”.
De zitting van den Raad, aldus Stefani,
werd geopend met een exposé van Musso
lini, die verslag uitbracht over den alge-
meenen internationalen toestand. Deze uit
eenzetting werd verscheiden malen door
applaus onderbroken en de conclusie van
den duce werden met geestdriftige toe
juichingen aanvaard.
Vervolgens nam de minister van Buiten-
landsche Zaken, graaf Ciano, het woord ten
einde eenige bijzondere aspecten van de
Italiaansche buitenlandsche politiek toe te
lichten. De voornaamste punten van dez-s
toelichting werden vervolgens door den
duce van commentaar voorzien.
De Groote Raad nam voorts bij acclama
tie de volgende twee resolutipa aan:
le. „De Groote Fascistische Raad geeft
“uiting aan zyn groote voldoening over de
rede, die de Führer bij gelegenheid van den
zesden verjaardag van het nationaal-socia-
listische bewind gehouden heeft en waarin
hij de politieke, ideëele en militaire solida
riteit bevestigde, die de .fascistische en na-
tionaal-socialistische revoluties en de toe
komst van beide volken vereen igt.”
2e. „De Groote Fascistische Raad, bjjeen
op den dag, waarop door de bezetting van
Gerona zoo goed als geheel Catalonië van
de barbaarsche bolsjewistische onderdruk
king bevrijd is, zendt een geestdriftigen
groet aan de heldhaftige Spaansche strij
ders en tegionnairs, die eendrachtig de
overwinning behaalden.” In het vervolg van
deze motie werd, gelijk in den aanhef ge
meld, uiting gegeven aan het besluit, dat
de Italiaansche vrijwilligers tot aan <|a
eindoverwinning in Spanje zullen blijven.
Mussolini deed vervolgens mededeeling
van de besluiten i.z. den twintigsten ver
jaardag van de stichting der fasci. Aan het
einde van de zitting nam de Raad, nog de
volgende motie aan; „De Groote Fascisti-
sche Raad besluit op voorstel van den duce,
dat bij gelegenheid van den twintigsten ver
jaardag van de stichting der fasci de ge
heele sociale wetgeving uitgebreid zal wor
den.”
De Raadszitting, die door alle leden werd
bij gewoond, was eerst om 1.15 uur dos
nachts geëindigd. De volgende zitting van
der. Raad is bepaald op Vrtfdag a.s. Intu
schen zal morgen onder voorzitterschap
van den duce de opperste defensiè-commis-
sie haar zestiende zitting houden. De da-'
turn van deze zitting werd reeds gorulnien
tijd geleden vastgesteïd. i
I hoofd te bieden. De heer Kessler
vres tegen het eengeworden nationale en
onafhankelqke Spanje reeds begonnen zijn.
Men tracht door diplomatieken druk en in
terventie jjen opgang van dit Spanje te i
blik in de nabyheid van de grens vertoeven,
schijnen deze meening te bevestigen. De
verschillende persoonlijkheden schijnen voor
alles de beëindiging van den oorlog op hut
oog te hebben. De wijze, waarop de ge
beurtenissen op elkaar gevolgd zijn, heb
ben geleid tot verscherping van de mee-
ningsverschillen, die reeds geruimen tijd
bestonden tusschen de gematigde leden der
regeering en de voorstanders van verzet
tot het einde. Voorzoover men kan nagaan,
bevinden de laatsten zich vooral onder de
legerleiders en de leiders van de arbeiders-
organisaties en partijen, die zich onvoor-
I waardelijk achter de door Negrin bepleite
I politiek van verzet gesteld hebben.
I In verband met dit verzet tot het uiter-
i ste, dat Negrin voor moet staan, is het vol-
I gende Havas-bericht uit Parijs van betee-
I kenis.
Naar Zondagavond vernomen wordt,
heeft de Fransche regeering twee drin
gende demarches bij Negrin ondemo-
I men, teneinde van hem de verzekering
te krijgen, dat het leven der politieke
s gevangenen, die zich in handen der re-
I geering bevinden, niet in gevaar zal
I worden gebracht.
I Regeering naar Valencia?
f. Reeds eenige malen is het gerucht ver-
I spreid, dat de regeering per vliegtuig naar
I Valencia zou zijn uitgeweken. Uit de mede-
I deelingen hierboven blijkt echter at ver-
schillende leiifende figuren in Frankrijk
I vertoeven. Behalve de genoemden is ook de
minister over de verbindingen Girzer de
los Rios in Frankrijk en ook Alvarez del
Vayo is gisterochtend de Fransche grens
f .gepasseerd. Wel meldt Paris Soir dat hij
‘s teruggekeerd naar Catalonië, maar
Havas meldt uit le Perthus dat dit in het
I begin van gisteravond nog niet het geval
was.
I He echtgenoote van generaal de Cisne-
yes, je bevelhebber der regeeringsmacht,
heeft op vragen van een vertegenwoordiger
v«n Havas verklaard, dat haar echtgenoot
Z1ch in Spanje bevindt, n het hoofd van
de republikeinsche luchtstrijdkrachten. Zij
bevestigde, dat de regeering besloten heeft
ach naar Valencia te begeven.
He echtgenoote van kol. Cordon, den chef
den generalen staf van, het leger in de
Latalaansche zóne, heeft verklaard, dat de
i olonel zich ook op Spaansch gebied* be-
Vln<“ en daar de operaties leidt.
Spaansche ministerie van buiten-
1 ^dsche zaken heeft zyn bureaux te Per-
P*gnan gevestigd. Zijn voornaamste taak
‘-a bestaan uit het aanleggeiMftn dossiers,
waarin de Spanjaarden, die iflL Frankrijk
zyn gevlucht, -worden ingeseh^kn,
Staf van de vloot van mLnkrijk.
Havas meldt verder uit PorWendres:
Zondagmorgen zyn in 2 schepen uit
Las Rosas een dertigtal officieren en
ondersecretarissen, die tesamen den ge
neralen staf van de Spaansche vloei
vormden, aangekomen.
De hechte as.
Het officieuze „Giomale d’Italia”, aldus
het D.N.B., voorziet dit communiqué van
de raadszitting van het volgende com
mentaar: „Het exposé van Mussolini heeft
een volkomen duidelijk beeld gegeven van
de onrustige periode, welke Europa en de
wereld op het oogenblik medewaken. Het
schijnt, dat de vredespolitiek van de ver
antwoordelijke staatslieden, gezien de ma
noeuvres van de oorlogsophitser» aan deze
en gene zyde van den Oceaan, in steeds
sterkere mate bedreigd wordt. Gezien de
dagelijks toenemende geneigdheid om aai
te vallen, die de oorlogspartyen aan den
dag leggen, moesten de autoritaire mo
gendheden door vereeniging van al haar
krachten de voorwaarde voor een doeltref
fende verdediging scheppen. De ook uit de
rede van den Führer blijkende solidariteit
van de beide naties, die elkander aan den
Brenner raken, bedreigt niemand. Zy strekt
veeleer tot de verdediging van de levensbe
langen van beide volken en de Europee-
sche cultuur, doch geeft tevens blijk van
den onverzetteljjken wil, zich tegen elk
complot of tegen elke poging tot omsinge
ling te verzetten.
Wat den Spaanschen burgeroorlog be
treft, schrijft het blad, dat nieuwe manoeu-
1, GOUDA, Telef. 26ü
incl. garage.
- per maand.
Zy verklaarden, dat de regeering
Figueras heeft moeten ontruimen.
De beide oorlogsschepen, snelvarende
vaartuigen^ elk voorzien van twee torpedo-
lanceerbuizen, maar zonder brandstoffen,
kregen verlof om 48 uur in Port Vendres
te blijven in afwachting van instructies der
admiraliteit te Toulouse. Voorts zyn twe*'
kleine scheepjes met zestien regeerings-
officieren door de douane in beslag geno
men. Een zeer belangrijke hoeveelheid wa
pens van Duitsche herkomst werd aan wal
gebracht. Ten slotte wachten in den Col
des Abeilles op het gebied van Banyuls aan
zee 4000 soldaten op machtiging om
Fransch gebied te betreden; er zyn schik
kingengetroffen om hen naar een concen
tratiekamp in Argeles aan zee te vervoe
ren.
Uit le Pêrthus wordt hedenochtend ge
Ook Companys in Frankrijk.
Azana te Parjjs.
JJavas meldt uit Perpignan dat Azana
Zondagochtend in gezelschap van Gir il
minister zonder portefeuille in de huidige
regeering-Negrin, te Parijs is aangekomen.
Companys heeft ergens in de buurt van
Perpignan zyn intrek genomen.
In welingelichte kringen denkt men, dat
de reis van den president van Spanje be-
I teekent, dat Azana, en in het algemeen alle
I naar Frankrijk uitgeweken links-Spaansche
I figuren, niet geneigd zyn, de door Negrin
voorgestane wy’ze van verzet te steunen.
I Voorts verneemt Havas uit Perpignan:
I Martinez Barrio heeft Azana niet naar
I Parijs vergezeld. Hy vertoeft op het oogen-
I blik te Amelie-les-Bains.
Vele waarnemers zyn geneigd, de reis
van Azana, Companys en Aquirre naar
Parijs te beschouwen als een teeken van
I -ernstige meeningsverschillen tusschen
I hen en Negrin.
De verklaringen, afgelegd door talryke
I republikeinsche figuren, die op het oogpn