IANT
st
IS
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
BERGAMBACHT, BERKENWOUDE, bodegraven, boskoop, gouderak, haastrecht, MOORDRECHT, MOERCAPELLE,
NIEUWERKERK, OUDERKERK, OUDEWATER, REEUWIJK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN, enz.
No. 19965
Woensdag 22 Februari 1939
*-
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen
Internationale conferentie nog niet mogeljjk.
I"
iüwt
I
I
CHAMBERLAIN VRAAGT MEER ONDERLING
VERTROUWEN.
MODELLEN.
2.00 en 16.00.
L
rELEF. 3328,
117
Werk!
77e Jaargang
Behandeling gemeente-begrooting in de afdeelingen.
Moreele en geestelijke herbewapening.
Redactie Telef
te bad
der defensie. Spr.
Jw zaak
rooi be-
i in een
uit Uw
lom in
n
walireit
i zwari
der thans onder
®"l. i 580 millioen,
verdedigingsproblemen
Wenden, waardoor hij
als^
strevt
eldt
ik 22,
riidag
Lectuur in Leeszaal.
Eenige leden meenen, dat de voor zekere
groepen der bevolking kwetsende en stoo-
an-
eon
ADEAUI
ACHT VLIEGTUIGEN
VERONGELUKT.
Twee dooden bij de Amerikaansche
luchtmacht.
In den afgeloopen nacht zijn in Flo
rida in een dichten mist acht lesvlieg
tuigen van de luchtmacht der Vereenig-
de Staten verongelukt.
Twee piloten zijn om het leven geko
men, de overigen wisten zich met hun
parachutes te redden.
JWE
9
lak
tegen
transpi
e”, Pcr
9
voor hun
kinderen zien gedood
krachtsinspanning
zichtbar1
laatste paar
van oorlogs
zon kunnen gelooven, dat
-•e van leiders der naties
resultaten zou opleveren,
te aarj5el®n deze thans bijeen
‘e roenon n-
niet voldoende
in om een voorstel tot het hou-
■waarvan wij Xfog
De regeert
bevoegdheden
vestigd op 8l
gens aangeni
bevindt zich een vertegenwoordiger van
het Duitsche rljksmlnisterle van econo
mische zaken in Londen om aldaar be
paalde vraagstukken op te helderen, wel
ke met het van Engelsche zijde aange-
kondlgd bezoek van Engelsche ministers
aan Dultschland in verband staan. De
Engelsche minister van handel, Stanley,
zal zich op uitnoodiging van de rijks-
groep voor de industrie naar Duitsch-
land begeven waar hij aan een diner zal
aanzitten, dat naar aanleiding der be
sprekingen tusschen de Duitsche en En
gelsche industriegroep zal worden ge
geven. Deze besprekingen, die, zooals be
kend geen officieel karakter dragen, en
oorspronkelijk 28 Februari in Dusseldorf
zouden beginnen, zijn vastgesteld voor
de periode tusschen 15 en 17 Maart.
Nader wordt medegedeeld, dat de mi
nister van buitenlandsche zaken, Von
Ribbentrop, gistermiddag Ashton Gwat-
kin heeft ontvangen.
Het onderhoud had de voorbereiding
der aanstaande Britsch-Duitsche econo
mische besprekingen ten doel Men ver
neemt in dit verband, dat Dultschland
de economische betrekkingen in het bij
zonder met Engeland wenscht te verster
ken
I
D sajet
lot van
39
ENGELSCH ECONOOM
TE BERLIJN.
Ashton Gwatkin voert besprekingen ov«r
het vergooten en vaststellen van
de DuitschEngelsche
handels betrekkingen.
Van semi-officieele zijde wordt uit
Berlijn gemeld: de leider der economi
sche afdeeling in het Foreign Office,
Ashton Gwatkin is in Berlijn aangeko
men voor het voeren van besprekingen
met officieele instantes, welke besprekin
gen, naar in algemeen goed ingelichte
kringen verluidt, ten doel hebben het
vergrooten en vaststellen yan de Duitsch
Engelsche handelsLetrekkingen. Tevens
Chamberlain besloot met te zeggen, dat
hoewel Engeland er niet in kan toestem
men zijn bewapening te verminderen, tot
dat zulks kan gebeuren op grond van een
algemeene overeenkomst, hij het als Enge
land» plicht beschouwt iedere gelegenheid
grijpen om te trachten andere regeerin-
gen te ovetuigen van de dwaasheid van den
koers, welken allen volgen en om een einde
te maken aan een toestand, welke indien
voortgezet, ieder land van Europa naar het
bankroet moet voeren.
Churchill aan het woord.
Bij de voortzetting der debatten nam
Churchill het woord. Hij wenschte den mi
nister van financiën geluk met de wijze,
waarop hij de ontzaglijke financieele her-
„Koopt tandpasta uit eigen land
Dat geeft meer werk in Nederland."
„IVOROL” De Nederlandsche tandpasta
het Britsche Lagerhuis zijn de debatten
over de landsverdediging hervat. Minis
ter-president Chamberlain wees daarbij
met nadruk op de tegenstelling tusschen de
besprekingen van thans en vroegere defen-
siedebatten.
Hjj zeide, dat men eerst niet het gevoel
had van een scherpe tegenstelling. Alle
partijen werden gedrongen door Iets als een
algemeene overeenstemming ten aanzien
van het bewapeningsprogram en de wijze,
waarop het moet worden gefinancierd. De
Labour-afgevaardigde Dalton heeft noch
over de collectieve veiligheid, noch over don
Volkenbond gesproken. Dat schijnt er op
te wjjzen, aldus Chamberlain, dat de Labour
Party er zich van bewust is, dat het onder
de tegenwoordige omstandigheden geen zin
heeft een beroep op den Volkenbond te doen
en dat wjj op andere middelen moeten ver
trouwen om de veiligheid van het land te
handhaven.
Geen land heeft zooveel opgeofferd er
zooveel risico op zich genomen ten behoeve
van den Volkenbond als Groot-Brittannië
Misschien zullen wij tot de conclusie komen
dat, indien de Volkenbond in gebreke blijft,
de politiek van sancties ten uitvoer te leg
gen, dit niet moet worden toegeschreven
*an de actie of aan de werkloosheid van
Groot-Brittannië of van eenig ander land,
doch dat de verklaring gezocht moet wer
den in het feit, dat men heeft gepoogd den
Volkenbond een taak op te leggen, welke
volkomen boven zyn macht gaat. Spreker
wanhoopte niet, dat de Labour Party tot
de conclusie zal komen, dat de eenige kans
Voor den Volkenbond om een effectieve
factor voor het behoud van den vrede te
worden gelegen is in het prijsgeven van de
gedachte, dat de vrede door geweld kan
worden opgelegd.
Een lange pei
en voorbereiding
vruchten te dragen.
Het plan van de Groninger
Gemeenschap.
Het moreele en geèstelijke herbewape-
ningsplan van de Groninger gemeen
schap omvat in groote lijnen de volgende
onderdeelen, waaraan gelijktijdig z<ri
worden gewerkt:
a. Het stichten van een groot Gronin
ger Tehuis op een nader te bepalen
plaats in de provincie, welk Groninger
Tehuis geschikt zal zijn voor groote bij
eenkomsten en conferenties van twee of
meer dagen en tevens voor goede ver-
poozing van hen, die om redenen van
maatschappelijken aard tijdelijk daaraan
behoefte zullen hebben, elk onder eigen
leiding. Dit Tehuis, te bouwen door Jeug
dige werkloozen, zal een centrum kun
nen worden, zoowel van werk in de ver
schillende reeds bestaande organisaties
als van het streven naar het wederkee-
rlg kennen van de verschillende groepen
der bevolking.
b. Het verleenen van steun aan het
reeds bestaande werk tot uitzending van
vrouwen, die behoefte hebben aan gees
telijk en lichamelijk herstel en het ver
leenen van steun aan de uitzending van
kinderen naai' vacantiekolonies
c. Het nemen van initiatief en het
geven van leiding voor en aan bespre
king in provinciaal verband van vraag
stukken, welke voor de Groninger samen
leving van belang zijn, op ruim gebied,
als bijvoorbeeld het werkloosheidsvraag
stuk, het agrarische en het midden-
standsvraaagstuk, gelijk in 1938 is aange-
vanden door bespreking op den Gronin
ger Dag van dc samenwerking tusschen
landbouw, Industrie en handel.
d. Het houden van een provinciaale
tentoonstelling op geestelijk en cultureel
gebied tot onderlinge voorlichting.
e. Het verleenen van medewerking aan
de geestelijke en cultureele verzorging
van de jeugdige werkloozen en van de
werkloozen in de werkverschafflpgskam-
pen.
f Het aanmoedigen van plaatselijk en
persoonlijk werk' voor maatschappelijk
getroffenen.
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal 2.25, per week 17 cent, overal waar de
bezorging por looper geschiedt. Franco per post per kwataal 8.15.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31, GOUDA
b|j onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantooren.
Onze bureaux zijn dagelijks geopend van 96 uur. Administratie en
latere 2746. Postrekening 48400.
(■OUUSUIIE ÜHHAVL
ken, ook wederom in samenwerking met
anderen, b.v. het koloniale vraagstuk en.
het vraagstuk van het Nederlandsch
fabrikaat.
Groningen heeft een plan.
Een uiteenzetting van
nir. J. Linthorst Homan.
In aanwezigheid van zeer talrijke be
langstellenden uit alle kringen van de
bevolking der provincie Groningen Is in
de groote concertzaal van De Harmonie
te Groningen een bijeenkomst gehouden,
waarin mededeeling is gedaan van de
plannen ter uitvoering van de gedachte
der geestelijke herbewapening In de pro
vincie Groningen
Deze vergadering ging uit van het da-
gcUJksch bestuur van een voor dit werk
dezer dagen gevormde stichting De Gro
ninger Gemeenschap. Dc zeven leden
van dit bestuur voerden het woord.
De leiding der vergadering berustte
bij den Commissaris der Koningin in de
provincie Groningen, mr. J Linthorst
Homan, tevens voorzitter van de vereeni-
ging voor opbouwwerk in deze provincie,
voorzitter der nieuwe stichting.
In vele kringen der bevolking van de
provincie, zoo zeide hij in zijn openings
woord. heeft men zich afgevraagd, wat
zou kunnen worden gedaan om binnen
de provincie het gevoel van saamhoorig-
heid der inwoners te versterken.
Na de rede vaan Hare Majesteit de
Koningin over geestelijke herbewape-’
ning heeft men zich ook in de provincie
Groningen met elkander in verbinding
gesteld, teneinde na te gaan of in sa
menwerking hier iets kan worden be
reikt.
Thans kan worden meegedeeld, dat
men In onderling overleg is gekomen tot
een plan, om voor het gebied der pro
vincie leiding te geven aan dit streven,
hetwelk mede een uiting moet worden
geacht van goeden burgerzin Dit plan
berust op de verwachting dat leder, uit
allé kringen en groepen der Groninger
samenleving, naar eigen krachten voor
de gemeenschap zal werkzaam zijn naast
zijn werk in eigen omgeving. Uitdrukke
lijk heeft men zich voorgenomen, dit
werk in het nationale geheel in te scha-
kelen, zoodra men nationaal tot bepaal
de, aanvaardbare plannen komt
Het proplnger plan, dat onder den
nagm van De Groninger Gemeenschap
in den vorm eêfier stichting is be
lichaamd de stlchtingsacte is reeds
gepasseerd is uiteraard te beschouwen
jn begin van een gemeenschappelijk
waaraan bij welslagen verdere
uitbouw zal kunnen worden, gegeven.
Naast dit plan zal nog op ander ge
bied worden géwerkt. Zoo zal de organi
satie der zoogenaamde Groninger Dagen
ter verbetering van de verhouding tus
schen landbouw, Industrie en handel in
de provincie Groningen in de nieuwe
Aan het verslag van de commissie van
rapporteurs en de memorie van beantwoor
ding van B. en W. betreffende de behande
ling van de gemeentebegrooting 1039, ont-
leenen wij nog het volgende;
Opruiming krotwoningen.
In alle afdeelingen wordt de vraag ge
steld, welke maatregelen B. en W. zuller
nemen inzake de krotopruiming, daar er ir.
deze gemeente tientallen woningen zijn,
welke voor onmiddellijke slooping in aan
merking komen.
B. en W. verklaren, dat reeds geruimen
tijd deze zaak in onderzoek is. Gegeven-1
z\jn voorbanen, doch moeten worden bjj-
gewerkt en bewerkt. Het zal noodig zyn
daarmede een aparte werkkracht te belas
ten, hetgeen naar de meening van B. en W.
ook dient te geschieden. Het college zal
deze aangelegenheid met voortvarendheid
behandelen, zoodat de raad binnenkort
voorstellen tegemoet kan zien.
Nieuw Malthusiaansche Bond.
Dezelfde leden wjjzen er op, dtt van ge
meentewege ernstig dient te worden ge
waakt tegen de meer en meer insluipende
piopagandainiddelen van den Nieuw Mai
th usiaanschen Bond.
Waar allerwege op het gevaar van dezen
bond wordt gewezen, wenschen deze leden
onder de aandacht van B. en W. te bren
gen, dat ook in deze gemeente tegen dien
kanker der volksgezondheid dient te wor
den opgetreden.
B. en W. achten het zeer de vraag, of de
bedoelde verbodsbepalingen niet op het aan
den wetgever voorbehouden gebied zouden
liggen. Hoe dit ook zij, vertrouwd mag
worden, dat de burgemeester, van zijn wet
telijke bevoegdheid gebruik makende, "zal
waken tegen het doen van met de zedelijk
heid strijdige vertooningen.
Kosten kindertoeslag.
Eenige leden verzoeken een opgave var
de aan de invoering van kindertoeslag ver
bonden kosten en vragen voorts het totaal
bedrag aan salarissen en loonen van amb
tenaren en werklieden.
B. en W. deelen mede, dat uiteraard ver-
ADVERTENTIEPRUS: Udt Gouda en omstreken (behoorende tot den bezorgkring):
15 regels 1.30, elke regel meer 0.25. Van buiten Gouda en den bezorgkring:
15 regels 1.55. elke regel meer f 0.30 Advertentiën in het Zaterdagnummer 20
bijslag op den prijs. Liefdadigheids-advertentiën de helft van den prtfs.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN: 1—4 regel, 2.25, elke regel meer 0.50. Op
de voorpagina 50 hooger.
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tusschenkomst van soliede Boek
handelaren, Advertentiebureaux en onze agenten en moeten daags vóór de plaatsing
aan het Bureau zijn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te zijn.
Gewone advertentiën en ingezonden mededeelingen by contract tot zeer gereduceerden
prjjs Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte.
Een boek van Chamberlain
over het vredesprobleem.
De Evening Stnadaard weet te melden
dat binnenkort van de hand van Minister
Chamberlain een boek over het vredes-
probleeni zal verschijnen.
Het boek zal gebaseerd zijn op de rede
voeringen van den premier over den vrede,
die hij persoonlijk heeft bewerkt en aan
gevuld.
De uitgevers Hutchinson zijn reeds in on-
derhandeling over een aanzienlijk aantal
vertalingen ei. bereiden zich voor op een
zeer grooten verkoop. De titel waaronder
het boek zal verschijnen, staat nog niet
vast.
ii.
schillende uitwerkingen van het beginsel
van den kindertoeslag denkbaar zijn en dat
de financieele gevolgen daarvan- zeer kun
nen uiteenloopen. Bij wijze van voorbee’d
1 an worden medegedeeld, dat het verleenen
van een toeslag van 3% van het loon van
het 3e kind af, zou kosten 10.978.ter
wijl, indien de toeslag eerst met het 4’
kind ingaat, de kosten dalen tot 5616.
wordt de toeslag slechts uitgekeerd, voor-
zoover het loon een bedrag van 2100.
niet te boven gaat, dan worden de finan
cieele consequenties voor de gemeente
f 6634.—, resp. 3024.—.
Ter vergelijking diene, dat de total
loon post 727.039.bedraagt.
Speelplaatsen voor de jeugd.
Meerdere leden vestigen er de aandacht
op dat door het aanleggen van speelplaat
sen de toenemende baldadigheid der jeugd
zal worden tegengegaan.
B en W. antwoorden, dat deze aangele
genheid in den loop van dit jaar hun volle
aandacht zal hebben. Zoo het eenigszins
mogelijk is, zal tot het aanleggen van
speelplaatsen worden overgegaan.
Mocht by nader onderzoek blijken, dat de
middelen der gemeente dit niet toelaten,
dan stellen B. en W. zich voor in verschil
lende deelen der gemeente, b.v. braaklig
gende bouwgronden der gemeente als speel
ruimten voor de jeugd aan te wijzen.
Bezoek aan musea door scholieren.
Eenige leden spreken de wenschelykheid
Lit, dat ter bevordering van de historische
kennis der schooljeugd, de bezoeken aan
musea en verdere bezienswaardigheden der
stad, zoo mogelijk in klasseverband dienen
te worden bevorderd.
B. eh W. zullen nagaan, of deze sym
pathieke gedachte in toepassing kan wor
den gebracht. Voor wat het Stedelijk Mu
seum van Oudheden betreft, moet echter
cpgemerkt worden, dat de bestaande be
huizing zich weinig voor schoolbezoek
Igent.
eriode van
ing begint thans
In de
maanden heeft de productie
materiaal een opmerkelijke «vermeerdering
te tien gegeven. „Het zal niet lang meer
duren of wy zullen kunnen zeggen, dat de
voorzorgsmaatregelen de resultaten opleve-
rtn, welke wy wenschen.”
Lord Chatfield, de nieuwe minister voor
de coördinatie der defensie, heeft als voor-
litter der commissie van stafchefs een on
dervinding opgedaan, welke hem een gel-'-
l^nheid zonder weerga heeft geboden de
in hun geheel te
zoo bijzonder ge-
bewapening heeft behandeld.
De periode, die wij beleven, zoo zei
de hij, is geen gewone periode van
vrede, mdar een tijdvak van onbloedi-
gen oorlog.
Wij hopen en bidden, dat deze oorlog on
bloedig moge blijven en dat de vrede zal
opduiken na een zoo kort mogelijken tjjd.
Het is onder de huidige omstandigheden
van wezenlijk belang, dat de volledige
kracht van Groot-Brittannië, feitelijk en
potentieel, gebruikt wordt tot hfet hoogste
profijt. Daarom is het juist, dat de minister
van financiën gebruik maakt van het
machtige en zware wapen van het Britsche
crediet, zoo veel hij kan, zonder het te la-
ten-vallen of te breken. Zeker, de indiening
en aanvaarding van dit ontwerp op een
zware leening is een factor van vertrouwen
geweest in het binnenland en vormt een
factor aan den kant der stabiliteit in het
buitenland. De onbloedige oorlog wordt in
tensief. De inspanning zal niet alleen de
financieele en economische kracht der na
ties op de proef stellen, maar tevens de ge
zondheid van haar instellnigen in de sociale
structuur van haar beschaving. Het is zon
der twy'fel waar, dat wy deze inspanning
beter kunnen verdragen dan eenige ge
meenschap ter wereld en wel van ieder
standpunt. Het ligt voor de hand, dat het
komende begrootingsjaar een zeer groote
aanwas moet zien van onze daadwerkelijke
sterkte en voor de eerste maal zullen de
groote vliegtuigenfabrieken bedragen ver
dienen op een schaal als tot dusverre al
leen in Duitschland het geval was. De ge-
hecle wensch der natie is niet alleen de
regeering in haar inspanning te steunen
maa* tevens om haar aan te sporen.
Voortgaande drong Churchill er weder
om bij Chamberlain op aan een minister
voor de bevoorrading aan te stellen.
Churchille juichte van harte de recente
verklaring van Chamberlain toe, betreffen
de de EngelschFransche solidariteit.
Deze verklaring, zoo zeide hij, is een sterk
afschrikwekkend middel tegen gewelddadig
optreden in een tyd, waarin de druk onver
mijdelijk toenqfmt en nog eenigen tijd moet
toenemen.
In geval van oorlog, aldus spr., ben ik
er zeker van, dat, hetgeen God verhoede,
wij betrokken moeten geraken in een nieu
wen wereldoorlog. Groot-Brittannië en het
Britsche ryk zouden dan niet alleen tus
schen beide komen met hun vloot, hun
luchtstrijdkrachten en hun financieel ver
mogen, maar met alle mannen van Britsch
ras. In geval van een luchtoorlog, zoo
voegde hy hieraan toe, zou ons volk wape
nen en uitrusting vragen. De mannen op
deze eilanden zouden herhaaldelijk
©ogén vrouwen en - -
worden.
Het Britsche volk zou geen vrede vragen,
maar wapenen. De productie van ipunitie
had reeds lang geleden moe^^^den on
dernomen oP een schaaL^^^^^Mj^h veP'
grooter dan het depar|Br^pt^BjlrloR
gemachtigd is WV
ook l’1'1'
in d rste
ingsmotie, welke de leening-
voor defensiedo^einden bc-
X) millioen pond, werd ven’ol-
Jtaien by zitten en opstaan.
*chikt is voor het werk van de coördinati**
^e?ie Spr‘ Vroeg zich af of het Huis
e volle beteekenis besefte van den omvang
s onder ooRen geziene uitgaven,
lirt welk bedrag niet ver af-
van de nationale schuld op korten ter-
un in de jaren voor den oorlog. Onbewust
P”? men zich afvragen. of de jaarlijkscn*
«Ploitetiekosten der zoo sterk uitgebreide
wermacht tezamen met de rente en aflos-
/ng op de defensieleeningen niet meer zou
£aan bedragen dan uit de loopende in-
temsten zou kunnen worden betaald. Dit
éen zorgwekkend vooruitzicht, aldus
amberiain. Het zou daarom misdadig
W toe te laten, dat de toestand zich in die
ag ontwikkelde, zonder dat een vast-
en poging werd gedaan daaraan ep,n
ein<te te maken.
-Jndien ik zo
conferentie
doeltreffende
ik niet
to vn«*aio uyccil
noiTXn’ 15 V0€1 echter’ dat WÜ thani’
Kurk VoMoende vertrouwen hebben
den aPen °m een voor3tel tot het hou-
doen^" conferentie uitvoerbaar tf
ziin M 8sch'en zou het niet slech*
ndien wy zeft wat meer vertrou-
louden toonen en niet ieder ver-
k.. J,e zouden gelooven over agressieve
eimgen van anderen.
U.itgebreicle bewapening dient alleen
dat nnA e verdedi&en- Indien het waar is,
«an te evenmin als wü van Plan Mjn
«aken moet^ WÜ daar
sen a 8 en deze ruïneuze bewapenin-
u,t wanbegrip uitbreiden
stichting worden opgenomem. Op den
Groninger Dag op 18 Maart 1939 zal wor
den gesproken over de sociaal-economi
sche problemen in de provincie Gronin
gen. De minister van Economische Za
ken verklaarde zich bereid dezen dag
met een rede te openen. Voorts zal de
stichting werkzaam zijn ter voorlichting
der bevolking over bijzondere vraagstük-
