AKKERTJE Deze Courant komt in vele duizenden gezinnen Gegarandeerde oplage 8500 ex NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN BOSKOOP, gouderak, haastrecht, moordrecht, moercapelle, Zaterdag 25 Februari 1939 77e Jaargang nieuwerkerk, ouderkerk, oudewater, rèeuwijk, schoonhoven, stolwijk, waddinxveen, zevenhuizen, Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen *1 cJfianteleostuum IniL evenhuizen No. 19968 HS vraagt U tv da nd acht. Jmann Wapenmantels! Zomerplannen van den A. N. W. B. Brieven uit de Hofstad. Eén polsslag nog: wjj zijn niet meer Onze geestelijke herbewapening. ««.Hl, ▼*n daar, Dat naar HAGENAAR. I 1 De dichter Helmers, eveneens geheel ont moedigd, schreef toen: oed in. in M. IN; Teunis Muit, 91 j. echt; gshof. Willem den Tow van het Schreit, schreit mijne «ogen, bloed 'oor tranen, ik heb geen vaderland meer.” soliede Boek- >r de plaatsing Enorme keuze Dit nummer bestaat uit twee bladen EERSTE BLAD. GOUDA urgerlijke Stand. Aaltje Adriana, d. van L Dam. Alexander Berth an W. Kapteijn en F. I. Ook in „Armoe, rondsluipend op d’ontvolkte straten, Van de koopbeum als een doode vallei, V an het eenzame strand en de van de zee verdreven vlag. Een Fransche Sultan zendt zijn benden met ketenen naar Holland neer! Eén polsslag nog: wij zijn niet meer! De kiezerslijst, jst 1839-1940 dezer ezers. J. M. A. Verburg n. aar Ter Aar; srcapelle tand sloot de voorzitter .ijk woord de uitvoering uk blijspel volgde. Tot ri Jlegenheid tot dansen. Monuniententocht, enz. Februari ia dit jaar in het algemeen een sombere maand en daarom is het een ver kwikking iets te hooren van zomerplannen, zomerplannen van den Kon. Ned. Toeris tenbond A.N.W.B. In het aanstaand zomer seizoen zal de bond ook werkzaam zyn ter bevordering van het kampeeren en or zal dit jaar weer een monumententocht door het geheele land worden gehouden, waar voor echter de aan de deelnemers te stellen cischen belangrijk zyn vereenvoudigd. Zjj ontvangen thans een Ijjst, waarop 22 monumenten zijn vermeld (2 in elke pro vincie). waarvan zy ten minste 15 moeten hebben bezocht om voor het ontvangen van de uitgeloofde plaquette^ in aanmerking te komen. Bovendien moeten zy alle provin cies van ons land hebben bezocht. Verder zijn provinciale monumententochten uitge schreven, met een bezoek aan 15 monumen ten in elke provincie. Voor 1939 staan de provincies Gelder en Zeeland op het pro gramma. In volgende jaren komen de an- ng Burg. Armbestuur. het Burpj. -»-t en uij ?n van secretaris en pennirtf »n onder dankzegging pd heeren C, Doomhein, A F. V Dijksman werden metbjja mmen herkozen als bestirs jchillende huishoudelijke i prettige bespreking plu» srzitter in zijn sluitingsw ■t komen. Amsterdam over de lieden die ook zy op het kussen had helpen brengen: „Moeten wij zuchten onder het domme geweld van hongerige smeerlappen? Of moeten wy den geliefden Stadhouder weder inhalen en nog maals laten bespotten, smaden, uitplunde ren en verjagen? Hebben wij dan zooveel tevergeefsch geleden?’’ Tien jaren later, toen, niettegenstaande de mooie beloften der Patriotten, de jam mer nog veel grooter geworden was en er byna geen huis in Nederland was waar men niet in angst verkeerde over de naar het een of andere vreemde oorlogsveld wegge voerde vader of zoon, en de nood zóó hoog gestegen was dat men bijna niet meer aan eten wist te komen, noch wist waarmede zich te kleeden, ja, toen Nederland zelfs weggevaagd was uit den rjj der Natiën, hadden zelfs de felste Patriotten meer dan genoeg van hun proefnemingen. Toen waren zy genezen van hun dwaas heden! Maar toen kwamen óók de wan hoopskreten! De oud-patriot Feith zong toen, terwijl het stokte in z’n keel: ring Middenstandsbond. >nd hield de afd. Nieuwerieii n de Kon. Ned. Middenstand! irvergadering in de zaal val lonkoop. De voorzitter, dl opende de vergadering a “zigen een harteljjk welk» te hun een gelukkig jaart» ■rsoon, familie en zakenlew» oreerde spr. met enkele >rden het heengaan van dn r, de heer Ed. ScMma adering zijn instemming M gem*®” Immerwel Zoeten»»1 M M x"nM. Herï a.s. een PredUc^ it te vervullen we«eM chart. Neem dadelijk1 ’n als de Griep U grijpt 1 of 2 "Akkertjes", direct genomen, stuiien dien aanval. Die nare hoofd- i‘ pijn, dat grieperige, rillerige gevoel ien die opkomende koorts verdwijnen. jPer koker van 13 stuks -12 stuivers. Per doos van 2 stuks - 2 stuivers. rdacht het overlijden v»n lid der vereeniging, mej ij de aanwezigen van hun en eenige oogenblikken st" men. Hierna werd een W’ het uitgebreide programn* den heer J. Compeer, u >mt alle hulde toe voor es. Door jeugdige leden wj leeuwwitje”, wat door a®1*1' n goede Wfehthig erg i» was het resultaat van het bewieroken van een andere natte en het inhalen van ons vreemde denkbeelden: „een wanhoopskreet! Eén polsslag nog: wij zyn niet meer.” P. D. MUYLWIJK. kwartaal 2.25, per week 17 cent, overal waar de Franco per post per kwartaal ƒ3,15 Abonnementen werden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31, GOUDA, bjj onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantoren. Onze bureaux zyh dagelijks geopend van 9—6 uur. Administratie en Redactie Telef. [nterc. 2745. Postrekening. 48400. Geestelijke herbewapening! Dat is niet het dapperder en volhardender en krachtiger vechten met de oude wapenen, maar het vernieuwen van onze geestelijke uitrusting, het ons zelf vernieuwen. En deze zelfver nieuwing kan dan en zal dan ook naar bui ten uitstralen in nieuwen arbeid ten bate van anderen, van ons volk, van de mensch- heid. Meer nog zy zal ook aan het leven Zoo zong dat patriotsgezinde jongmensch van een Oranje wiens kleed onbezoedeld was. Dergelyk optreden was het gevolg het importeeren van denkbeelden die Nederlandsche volk vreemd waren, en ge heel in stryd met Neerlands glorierijk ver leden. Toen jaren later de Patriotten de afgrond zagen waarin hun revolutionnair voelen het vaderland gestort had, en hun eigen kroost door de ingehaalde vreemde heerschers op buitenlandsche slagvelden voor kanonnen- vleesch werd gebruikt, leerden zy wel an ders praten. De beroemde schrijfsters Bet je Wolf en Aagje Deken hadden reeds spoedig meer dan genoeg van de uit den vreemde geïm porteerde denkbeelden die ook zij verheer lijkt hadden. Betje Wolf schreef reeds in 1801 over de Stadhouder: „Hadden wij die goeiert nog maar.” Aagje Deken schreef terzelfder tijd aan haar beider vriend Mr. H. Vollen'hoven te 'Iging lot wering «ehoolrernitm. de commissie tot wedn,M IMS blijkt het volgWdM rerd een onderzoek inj dat In 26 gevallen had plaats gehad, gevallen waren er met betr^ hr. school Onderweg 18, weg 2 en openb. school dorpj. ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda en omstrexen (behoorende tot den bezorgkring): 15 regels ƒ1.30, elke regel meer ƒ0.25. Van buiten Gouda en den bezorgkring: 15 regels ƒ1.55, elke regel meer ƒ0.30. Advertentiën in het Zaterdagnummer 20 bijslag op den prijs. Liefdadigheids-ad verten tien de helft van den prys. INGEZONDEN MEDEDEELINGEN: 1--1 regels ƒ2.25, elke regel meer ƒ0.50. Op de voorpagina 50 hooger. Gewone advertentiën en ingezonden mededeelingen bij contract tot zee? gereduceerden prijs. Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte. Advertentiën kunnn worden ingezonden door tusschenkomst van handelaren, Advertentiebureaux en onze agenten en moeten daags vóói aan het Bureau zijn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te zijn. varen, be- Oranjegc- een leemte is, die dringend aanvulling ver- eischt. Een enkele maal is er wel eens een tee- ken dat er op duidt, dat de bouw van een nieuw stadhuis toch geleidelyk vordert. D. w. z. nog a.tyd de voorbereiding tot den bouw, want er is nog geen spade in den grond gestoken. Thans is weer besloten tot den aankoop van diverse perceelen teneinde den toegang tot het nieuwe raadhuis groot- scher te maken, in den loop der tijden wa ren voor dit doel al diverse panden aange kocht, maar het is nog altyd niet voldoen de. Het laat zich aanzien, dat er nog wei meer voor noodig zal zyn en dat op den duur de gentele ry heerenhuizen aan de Javastraat, die aan den achterkant op het Alexanderveld, waarop het stadnuis wordt gesticht, het uitzicht hadden, zal moeten verdwijnen. En daarmede is het misschien nog niet eens uit. De toegang naar den ouden Scheveningschen weg tegenover het redespaleis dient ’ook verbreed te worden en ook hiervoor zullen wel eenige panden moeten vallen. Dat zijn dan alle kosten die bU den stadhuisbouw behoofen, maar die in posten van begrooting en leeningen ver- dwynen, zoodat niemand ze ziet. Men kent die bureaucratische tactiek van verbergen en camoufleeren, die men altyd toepast als de bedragen wat al te hoog dreigen te wor den. Indertyd zyn op een andere plaats in deze oude stad tal van panden aangekocht toén men aldaar het stadhuis nog had ont worpen. Over die kosten praat niemand meer, want zy zyn allang vergeten, al zit ten zy natuurlijk nog dik-op in de gemeen- te-leeningen. By hel Binnenhof is men thans ook druk aan het sloopen. Alles wat tegen het Twee de Kamergebouw aangeplakt zat en er niet byhoorde, wordt thans afgebroken, gedeel telijk voor verbreeding van de verkeersw-g het Buitenhof. Nog verkeert de af braak in den chaostoestand en kunnen wy geen overzicht krygëfl van de nieuwe si tuatie, die inderdaad daar ter plaatse het oude stadsbeeld weer zal wyzigen. Van het middeleeuwsche is hier niet veel meer over: de oppermacht van het snelverkeer heeft alles weggevaagd wat in den weg stond; alleen het mooie architectonische wordt althans nog gered, zy het ook al ten koste van het rustige en gemoedèlyke der om geving. Mooier wordt het in ieder geval niet. ABONNEMENTSPRIJS: per bezorging Per lo°Per geschiedt. van ons volk, aan het leven der ilensch- heid nieuwe grondslagen kunnen geven, zij zal een vernieuwing kunnen worden van het leven der menschheid. O, we zyn daar nog ver van af. Maar geestelijke herbewapening is het eenige middel tot nieuwe orienteering van het menschelyk leven tot het scheppen van een nieuwe menschheid en een nieuwe aarde. lering Perseverance. 'an den heer Joh. Boerop zangver. „Perseverance” ■de' uitvoering onder leidi^ K. J. de Beun uit Got'a imers werden, zooalg wij ■ance” giewoon züa. pracht» a de pauze werd opgevow! n de Olmehoeve” een spel eestavond O.S.S. rond heeft de gymnastierifr I. haar jaarlyksche uitvoerig lotel Vos. De avond werd rt* i défilé van alle deelnemen irzitter, de heer A. van Zoj- zigen welkom heette en ider richtte tot burgemeesW Ginkhamer. Hü herinne* [ifgeloopen jaar behaalde'* C. Scherf" •UW. werd geheel dooriJ g op de planken gebracht bedrijf „Wie is GerartC Het geheel stom" van Hoogwaarde, muzikale gedeelte werd de „Nieuwerkerksche Het geheet was e avond. e telefoonkabel. en begonnen met het i telefoonkabel vanaf aar den Groeneweg to plannen ter automate elefoon. 1) Zie de uitgegeven brieven van Betje Wolf en Aagje Deken. ,,’t Was’nacht toen u uw moeder baarde, Een nacht zoo zwart als immer was, Een stoet van helsche geesten waarde, enz.” MCDLXVIO. De vele inbraken. Niet geheel ten onrechte begint men zich in onze stad wat ongerust te maken over de vele inbraken en. „opensluitingen”, die door de politie niet achterhaald zyn. In een paar maanden tjjd is_voor een bedrag van ongeveer vijftig mille op deze wyze ver donkeremaand. Niet ten onrechte dus wordt de vraag gesteld of er wel voldoende poli tietoezicht is èn wat weer iets verder gaat of dit toezicht wel voldoende ge organiseerd is. Het is moeilyk te beoordee- len, maar sommige verschijnselen zijn toch niet bemoedigend. Velen hindert dat gedraaf van de motor politie en alweer niet ten oprechte, heeft men van dit instituut niet den hoogen dunk als de verwachtingen wel zouden zyn. Zij vestigen het meest hun aandacht op het verkeer en op de rest letten zy niet, kunnen zy ook niet letten, want zy snorren veel te hard voorbij. Ons viel dat dezer dagen nog weer op. By een der postkantoren staan altyd eenige bedelende vrouwen geposteerd bij den ingang. Hinderlyk-vervelend. Ook vaak is daar over geklaagd ook door den leider van dat kantoor. Maar het baat niets. Toevallig zien wij dat ze weer hinderlijk iemand met hun bedelpraatjes volgen op hetzelfde moment dat de motorpolitie voor- by snort. Die zag niets! Behalve die motor-brigade zyn er de agenten op de fiets. Dat lykt ook een aar dig systeem, maar het fietsryden in een groote stad is altyd een min of meer hache lijk bedrjjf; het vraagt wel voortdurend de aandacht van den rijder en het is dus de vraag of een fietsende agent nu wel veel gelegenheid over houdt om naar wat anders te kijken. De wandelende agent is, gelooven wy, een historische figuur geworden. Hij had zijn bezwaren, maar er was ook iets goeds in hem, dat nu verloren is gegaan. Hij was n.l. veel beter op de hoogte van hetgeen er in zyn „wyk” gebeurde. Toen het straattoezicht nog gedecentraliseerd was en er allerlei secties waren, was fei telijk de stad gesplitst in dorpjes, die een eigen hermandad bezatne. Van dat gemoe delijke is met de centralisatie niets over gebleven. Niemand kent in een wyk ook nog maar één politieman en het lydt geen twyfvl of omgekeerd kent de politie nie mand van de bewoners. Het particulier initiatief heeft allang ge tracht in de leemte aan nachtelyk toezicht te voorzien door de instelling van de vei ligheidsdiensten. Ontegenzeggelyk hebben die veel goed gedaan al valt nooit te con- stateeren wat zy door hun aanwezigheid hebben voorkomen. En dit maakt natuurlyk dat velen zich daarbij niet aansluiten. Daar door ontstaat natuurlijk ook een onbillijk heid. Als in zoo’n wykje een man van den nachtveiligheidsdienst rondloopt, beschermt hy niet alleen de huizen die bij zyh dienst zyn aangesloten, maar ongetwijfeld ook de niet bij hem aangeslotenen, die profiteeren van het toezicht. Het is begrijpelijk, dat thans stemmen opgaan om in deze richting van wijkbewaking verder te gaan. Aan dui zenden werkloozen wordt steun verleend, zonder dat daar eenige arbeidsprestatie te genover staat. Men gaat nu allicht beden ken, dat de gemeente misschien door steun te verleenen aan die particuliere diensten, een aantal werkloozen aan eenigen arbeid kan helpen, waardoor de veiligheid wordt uitgebreid. Natuurlyk wordt dit?,een inge wikkelde zaak en wy vreezen dat het op die ingewikkeldheid zal afstuiten. Het is trouwens de moeilijke kant van de werkloosheidsbestryding, dat er nog ge noeg arbeid te verrichten zou zyn, die nu niet gedaan wordt, maar die heel nuttig zou zijn. Voor dien arbeid mogen geen werkloozen worden aangenomen, want dan loopt het vast met de uitkeering. Vandaar dat er eigenlijk niets gebeurt en de open bare kas maar bly’ft betalen. In vele be drijven wordt telkens overwerk verricht, dat best door een tydelyke kracht zou kun nen worden verricht, maar die is niet te krijgen, want een heele week werken voor het verschil tusschen loon en uitkeering trekt niet aan. Inmiddels blijft het vraagstuk der klaar blijkelijk verminderde veiligheid bestaan en wacht men op het volgende geval van een brutale inbraak, om daardoor weer opge schrikt te worden. Waar hier de fout ook moge schuilen, het publiek gevoelt dat er eoiim coniiM. Het is opvallend hoe in de tachtiger jaren van de 18e eeuw buitenlandsche invloeden een groot deel van ons volk tot allerlei on- Nederlandsche woorden en daden brachten. De Staten van Holland veranderden zelfs terwyl er nog een Oranje stadhouder was de namen van de oorlogsschepen die aan Oranje deden denken. De Willem de Eerste moest voortaan de Brutus heeten, de Prins Maurits: de Dap pere, de Staten-Generaal: de Wassington, de Frederik Willem: de Gelijkheid, de Prins Frederik: de Revolutie, de Wilhelmina: de Furie. In die kringen die zich aanpasten by den geest des tyds, koos men meer en meer vóór Frankrijk en tégen Oranje. Beschaafde en geleerde menschen ont zagen zich niet in allerlei ongekuischte taai over het Huis van Oranje te spreken. En dat niet alleen binnenskamers, maar even goed in het publiek. De rechtzinnige predikanten waren, houdens enkele uitzonderingen, OxaHjcjjc- zind, maar onder hen die de leer der Va deren verlaten hadden waren er velen die zelfs de kansel misbruikten om hun haat tegen het Oranje-Huis te doen blyken. Een dezer schaamde zich niet op den kan sel te spreken van: „onze gemeene Vorst en slecht wijf en hunne in zonden ontvangen en geboren kinderen”. En dèt, waar zoowel de Prinses als den Prins onbesproken van levenswandel waren. De Luthersche dominee Justus Hoop, van Schiedam, bad op den kansel: „dat Zyne Doorluchtige Hoogheid, benevens zyn ge heele aanhang, als Korach, Dathan en Abi- ram door de aarde mocht verzwolgen wor den”. De Doopsgezinde dominee Van der Kemp, van Leiden, commandeerde des Zondags na de preek in uniform het vrijcorps der Pa triotten. Hij vergeleek in zyn preek de Stadhouder by Rehabiam, en ontzag zich niet op één knie, als in biddende houding, te drinken op df*h gelukkigen uitslag van de poging tot moord op Prins Maurits door Slatius. De R^monstrantsche dominee Gjjsbert van Leeuwen, van Waddingsveen, was daar commandant van het Vrycorps. Zelfs professor Van der Palm ging, toen hy nog als jong predikant te Maartensdijk stond, des Zondogs na zyn predicatie naar het exerceeren der vrycorporisten kyken. De Utrechtsche student Bellamy dichtte zijn berucht ver» onder het opschrift: „Aan een verrader des Vaderlands”, dat vry al gemeen werd gezien als doelende op den Stadhouder: f over 1938 van Lt ur sluit in ontvangst tl.676.93 w.o. ii.ioo.5o ie. irmbestuur, dat uit drie leda tgebreid met twee leden, Man en D. v. Houwellng, enteraadsleden. F)e oproep van onze Koningin tot geeste lijke herbewapening van ons volk heeft in breetie lagen van dat volk weerklank gevonden. De oprichting van comité’s en dergelijke in Groningen werd dezer da gen op initiatief van den Commissaris der Koningin in de provincie de stichting ,Dv Groninger Gemeenschap” gevormd zyn de uiterlyke teekenen ervan. One volk voelt en begrypt den ernst der tijden en beseft, dat het dien met nieuwe wapenen moet te gemoet treden en een nieuwe geestelyke uitrusting onontbeerlijk is geworden. Maar juist daarom moet en kan het bij deze uiter- ijjke teekenen niet blyven niet alleen, maar leveren deze uiterlyke teekenen een ernstig gevaar op voor de bereiking van het doel, de geestelyke herbewapening. Want men make zich dit toch duidelijk bewust, dat het niet gaat om een comité of een stich ting meer by de talryke, die er zyn, maar om iets anders en diepers, dat het gaat om ons zelf. Geestelyke herbewapening dat is aller eerst een bewapening niet met stoffelijke middelen, maar een bewapening naar en van de» geest, een nieuwe bewapening van ons geestelyk leven, een nieuwe uitrusting van onzen geest. Wy behoeven tenslotte geen nieuwe vereenigingen en comité’s en hoe we dergelijke lichamen nog meer wen- schen te noemen op te richten, wanneer we zelf maar anders worden. Dat anders wor den, daar komt het op aan. Herbewapening, dat wil zeggen, dat onze bewapening, onze geestelyke uitrusting niet voldoende is voor dezen tijd. Daarin moeten we voorzien. En dat niet door veranderingen hier en ihaar door het trekken van nieuwe richt lijnen. We moeten innerlyk vernieuwd wor den, dat wil zeggen, dat ons innerlyk leven een andere basis krygt en dat daarom ons streven zich ook anders richt. We moeten nieuwe doelstellingen in ons persoonlijk leven aanvaarden, doordat we niet meer al leen en niet meer hoofdzakelyk ons zelven sien, maar den naaste en het geheel van ons volk, van de menschheid. Maar aller eerst we moeten ernst maken, diepen ernst niet ons leven. We leven over het geheel te wer aan de oppervlakte en durven vaak nauwelyks ernst toonen, ook al leeft die in ons, omdat we vreezen uit den toon te vallen. Dat beteekent, dat de frivoliteit, de frivole oppervlakkigheid de boventoon voert *n ons maatschappelijk leven. En dat ze dat doet en doen kan, bewyst, dat wy allen, wy in meerderheid althans deze frivoliteit de hoogste en beste levensuiting vinden. Dat in de eerste plaats moet anders worden. En dat kan alleen anders worden doordat we een nieuwen grondslag zoeken voor ons wnerlyk en ook voor ons uiterlijk leven. Vandaar uit moet de verandering, de ver nieuwing komen. Geestelyke herbewapening gint van binnen uit en kan zich dan van innen uit naar buiten openbaren in nieuwe «iterlyke doelstellingen, in nieuwe comité’s «n nieuwe stichtingen. Wanneer we gaan onken, dat we er met oprichting of deel- nanie aan nieuwe comité’s ter bestrijding van de werkloosheid of met welk prachtig oei er al zyn, dan loopt de geestelyke be- wapening op niets uit, dan is de oproep van onze Koningin vergeefs geweest. Het is goed, dat we ons daarvan, nu al- «vwege de drang om aan den oproep der °ningin gevolg te geven zich baan breekt, men wil toonen dien oproep verstaan te e door het vormen van nieuwe licha- ^eri ter behartiging van het een of ander del^v^*8 maat8chaPPelÜk doel, zeer dui- e tfk rekenschap geven. Doen we dat niet, dreigt deze zoo mooi bedoelde bewe- doo<i loopen in het bedriegeltfk zand er liefdadigheid en maatschappelijkheid. ®n we toch duidelijk het woord verstaan. lo Ned. Herv Kerk. I aan de Rotte Pla»*» ld met do alwezigM» k. ..-j

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1939 | | pagina 1