:herij
dacht
1
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen
TSJECHEN EN SLOW AKEN.
Het einde van een successie-staat.
N.
sthaven 30
l)E/rjE( H()-SLOWAAKS( HE STATEN
AANVAARDEN DUITSCH PROTECTORAAT.
Duitsche' militaire bezetting.
Hitler naar Praag.
neer Uw wasch
19983 - .a Woensdag 15 Maart 1939 77e Jaargang
NIEUWERKERK, OUDERKERK, OUDEWATER, REEUWIJK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN, *enz,
TELEF. 2084.
ons schitterend
Wet op de onafhankelijkheid van den
Slowaakschen staat.
Hongarije\reedt op tegen
Karpaten Oekraine.
Proclamatie van Hitler: 1
„Tsjecho-Slowakije heeft
opgehouden te bestaan.”
-
X
I
HET LAND IN HET HART VAN EUROPA.
wapenen, het leven
De Slowaken steeds als minderheid
beschouwd.
DE „MOZAIEKSTAAT" UIT
EEN GEVALLEN.
HET LAND WAARIN TSJE
CHEN, DUITSCHERS, SLO-
WAKEN, ROETHENEN, HON
GAREN, POLEN EN -MORA
VISCHE SLOWAKEN WO
NEN EN DAT 20 JAAR GE
LEDEN TOT EEN STAAT
WERD GEVORMD, THANS
GEHEEL ONDER DUITSCH
PROTECTORAAT.
de verantwoordelijke leiders van het Tsje
chische volk echter hebben op dezen goe
den wil geantwoord met geweld. Wij heb
ben niets tegen het Tsjechische volk, maar
dat volk staat onder heerschappij van men-
schen, die uit het verleden niets hebben
geleerd. De vyand van ons volksbestaan is
groot, maar God en zyn gerechtigheid zijn
grooter en hij zal ons op dit uiterst ern
stige oogenblilc van ons Volksleven niet
verlaten.
7
en het Tsjechische Volk haar rechts-
grondslag ^erloren. De Praagsche re-
geerjng heeft naar de wapens gegrepen
en een toestand in het leven geroepen,
die niet meer de betrekkingen van twee
rechtsgelijke volkeren, maar het „diktat”
van het Tsjechische volk ,dat ons zijn
wil wil opdringen, over ons beteekent.
De geschiedenis zal bewijzen, dat ons
geweten zuiver is en God zij onze getuige
ervoor, dat wij het goede hebben gewild:
jMS «A \T,
S?WFRKF’RK OTTnFnS^DnTT^™EGJlAVEN’ BOSKOOP- GOUDERAK, HAASTRECHT, MOORDRECHT, MOERCAPELLE,
De Tsjechen geven den strijd op, de
Tsjechische president Dr. Hacha,
vergezeld van den minister van bui-
tenlandsche zaken Chwalkowsky zijn
gisteren naar Berlijn gereisd en heb
ben, evenals Mgr. Tisso, een beroep
gedaan op Hitler en de bescherming
door hét Duitsche Ryk-gevraagd. Dit
is wel het voornaamste nieuws over
'den toestand in de Tsjechische repu
bliek, en de gebeurtenissen van de
laatste dagen.
Dr. Hacha kwam te half elf te Ber
lijn aan. Hy werd met alle eerbetoon
verschuldigd aan het hoofd van een
staat, ontvangen en maakte tegen
middernacht zijn opwachting bij den
Rjjkskansefier.
Het verluidt dat Dr. Hacha offi
cieel aan Hitler heeft verzocht, dat
het Duitsche Rijk het protectoraat
van het Tsjechische deel der repu-
bliek zal aanvaarden..
Hitler is natuurlijk op dit ver
zoek ingegaan, evenals op het ver
zoek van Mgr. Tisso. Volgens de laat
ste berichten zal deze nieuwe vazaf-
staat van het Duitsche Rijk Tsjechei
genoemd worden. De Di^tsche troe
pen hebben terstond opdracht gekre
gen op te marcheeren, hedenmorgen
om elf uur had een gedeelte Praag
reeds bereikt en werd het ministerie
van de P.T.T. door hen bezet.
De bevolking van Praag werd per
radio van de komst der Duitsche troe
pen op de hoogte gesteld. Verzocht
werd de Duitschers ongestoord hun
taak te laten volbrengen én in alles
ter wille te zijn. De bevolking werd
met nadruk verzocht aa)t den arbeid
te gaan en‘de kinderen naar school
te sturen. Er heerscht orde en rust
>n de stad.
Hedenmorgen zyn Dr. Hacha en
Chwalkowsky naar Praag terugge
keerd.
Hedenmorgen heeft Hitler Berlijn
verlaten om zich te begeven naar de
Duitsche troepen die Bohemën en Mo-
I ravië binnentrekken.
Op verzoek van Wolosjin" de minis
ter-president van de Sub-Karpatische I
Oekraïne, dat zich als zelfstan-
onder den druk der gewapende Tsjechische
macht heeft afgespeeld, is in strijd met de
natuurlijkste menschen- en volksrechten
Dit alles gebeurt om ons volk datgene te
ontnemen, dat het met zoo groote offers
veroverd heeft. Wederom wil men ons bui
gen onder een juk, dat niets lichter zou
zijn, dan dat, hetwelk wy tot dusverre heb
ben gedragen. Wij hebben alles gedaan om
een oplossing tot stand te brengen, die
voor ons en voor het Tsjechische volk ge-
lydelyk aanvaardbaar is. Wij waren bereid
afstand te doen van veel, waarop wij recht
gehad zouden hebben» omdat wij met de
Tsjechen tot overeenstemming wilden ko
men. Al onze pogingen waren intusschen
vergeefsch. De politieke vertegenwoordi
gers van het Tsjechische volk hebben ge
meend ons te kunnen dwingen tot capitula-
door verschillende maatregelen. De pre
sident der republiek heeft in den nacht on
10 Maart de Slowaaksche landsregeering
op een wijze, die in strijd met de grond
wet was, uit haar functie ontheven. Di’
optraden is zoowel politiek als juridisch
onduldbaar, want de Slowaaksche landdag
heeft de landsregeering nog op 23 Februar
zijn vertrouwen geschonken. Ook heeft de
grondwettelijke bepaling betreffende de
autonomie van Slowakije den president der
republiek geenszins het recht om op grond
van een eenzijdige beslissing de Slowaak-
sche landsregeering uit haar functie U
ontheffen of een nieuwe te benoemen.
De autonomie van Slowakije, die ons
sintls lang beloofd en in den vorigen
herfst eindelijk tot wet verheven is, is
vernietigd. Daarmede echter Rebben de
betrekkingen tusschen het Slowaaksche
De Tsjechische troepen moeten' uit do
Karpaten-Oekraine teruggetrokken worden
De aan de Hongaren toegebrachte scha
de moet vergoed worden.
Het ultimatum van Hongarije bevest gt
de nota van de regeering te Boedapest aan
Praag van 9 Januari j.l., na de eerste inci
denten te Munkacs.
Deze nota behelsde, dat het Hongaarschc
leger eiken aanval aan de grens door Tsje-
cho-Slowaaksche aanvallers zou beantwoor
den, en den binnendringer zou vervolgen
tot deze geheel vernietigd was.
Volgens een telegram uit Chust, dat door
de Duitsche radio is uitgezonden, heeft de
regeering der Karpatische Oekraine de cen
trale regeering te Praag reeds vewmcht
bevel te geven tot terugtrekking van) alle
Tsjechische troepen uit het gebied der Kar
patische Oekraine.
Volgens een te Praag ontvangen semi-
officieel bericht uit Chust hebben Tsjechi
sche troepen te Chust, de hofffdstad van
Roethenië, een poging tot opstand onder
drukt. Er zijn daarbij meer dan honderd
dooden en gewonden gevallen.
Volgens hedenmorgen ontvangen berich
ten zyn hedenmorgen vroeg talrijke vluchte
lingen uit de SuWKarpatische Oekraine de
grens vajj Roemenië overschreden.
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda en omstreken (behoorende tot den bezorgkring)
15 regels 1.30, elke regel meer 0.25. Van buiten Gouda en den bezorgkring:
15 regels 1.55. elke regel meer 0.30 Advertentiën in het Zaterdagnummer 20
bijslag op den pry’s. Liefdadigheids-advertentiën de helft van den prijs.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN: 14 regels 2.25/elke regel meer 0.50. Op
de voorpagina 50 hooger.
Advertentie kunnen worden ingezonden door tuaschenkomst van soliede Boek
JjRndelareng» Advertentiebureau» en onze agenten en moeten daags vóór de plaatsing
aan het Bureau zijn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te zyn.
Gewone advertentiën en ingezonden mededeelingen bij cohtract tot zeer gereduceerden
prjjs Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte.
chie viel uiteen en ook voor de Slowaak
sche nationalisten leek het te dagen. Zij
werden in hun loop echter goeddeels bedro
gen. Na bijna twintig jaar lang concessies
te hebben geweigerd op het gebied der
Slowaaksche autonomie, zag de centrale
Tsjechische regeering zich echter in der
zomer van het vorig jaar, oncier den ver-
eenigden druk van Duitschers, Polen, Hon
garen, Slowaken en Oekrainers, gedwongen
plannen uit te werken «voor verreikende
autonomie. De gebeurtemssen namen daar
na tenslotte een verrassenden loop; voor
Sudeten-Duitschets, Polen en Hongaren
bleef het niet bij autonomie, doch er vond
een volledige afscheiding plaats van de
„randgebieden met vreemde bevolking”,
zooals het befaamde Times-artikel het be
gin September 1938 uitdrukte.
Hlinka heeft deze ontwikkeling niet
meer meegemaakt; kort te voren had hij.
de oogen voor eeuwig gesloten. Hij heeft
geen invloed meer kunnen uitoefenen op de
ontwikkeling der betrekkingen tusschen
Tsjechen en Slowaken na de overeenkomst
van München. Misschien zou hij de extre
mistische groepen, die aiandrongen op vol
ledige afscheiding van de Tsjechen, hebben
kunnén (en willen) matigen Hlinka
immers stelde zich in. de eerste plaats een
samenwerking van Tsjechen en Slowaken
als gel y kwaardige volken tot doel
'pSJECHEN en Slowaken zyn twee geheel
verschillende volken. Het feit dat hui.
namen in 1919 zyn samengevoegd om den
nieuwen Tsjecho-Slowaakschen staat een
naam te geven, kon en kan daaraan mets
veranderen.
Reeds in de dagen van de vredesonder-
hanctelingen te Versailles koesterden de
Slowiken wantrouwen jegens de bedoelin
gen van Masaryk, Benesj en andere Tsje
chische leiders, en zy meenen. «dat de fei
ten dit wantrouwen nadien volkomen heb
ben gewettigd. Immers in het befaamde
Tsjechisch-Slowaaksche verdrag van Pitts
burgh .tijdens den Wereldoorlog (in 1917)
•gesloten door in de Ver. Staten vertoevende
leiders der twee volksgroepen, werd den
Slowaken een verreikende en niet slechts
cultureele autonomie toegezegd. Daarvan is
in feite niet veel terecht gekomen. De Tsje
chische leiders waren de voornaamste
machthebbers in den jongen successie-staat,
het Tsjechisch werd „staatstaal” en de
Tsjechen gevoelden zich en waren in
feite ook het staatsvolk”. Slowaken er
andere volksgroepen werden „minderhe
den”.
Reeds in de eerste dagen van de jonge
lepubliek was er aanleiding voor het ont
staan vaneen Slowaaksche autonomistische
beweging, welke zich tot doel stelde de
Tsjechen te bewegen of te dwingen
tot toekenning van de te Pittsburgh en
later toegezegde autonomie. Lei-
èer van deze Slowaaksche autonomistische
beweging werd de man, naar wien de thans
zoo actieve Hlinkagarde is genoemd; p a
ter Andrej Hlinka. Deze Katholieke
priester, die in den zomer van 1938, kort
voor de Septembercrisis, op by na 74-jari-
,gen leeftijd is overleden, stelde afscheiding
I dige staat beschouwt, en de hulp van
Duitschland tegen de tyongaarsche
bezetting heeft ingeroepen, zyn Duit-
sche troepen thans óok opgemar-
cheerd naar de Oekraïne.
Pe Hongaarsehe troepen zouden de
Latorica-vallei reeds hebben bezet.
De Hongaarsehe regeering heeft het vol
gende ultimatum, dat over 12 uur afloopt
aan de regeering te Praag gezonden.
De Tsjechen moeten de volgende eischen
inwilligen:
De geïnterneerde Hongaren moeten in vry-
heid worden gesteld. Het vervolgen der
Hongaarsehe bevolking moet stopgezet
worden.
De Hongaarsehe verdedigings-organisa-
ties moeten het rfcht hebben zich vrij te
bewaperfep.
uit het staatsverband met de Tsjechen *liiet 1 volksgenootén in bescherming te
op den voorgrond, al deden velen van zyn tpo-pn* ni»t te draMn tpr»»»»
volgelingen dit wel. Mgr. Hlinka, zooals hij regiem in Tsjecho-Slowakye,
in de laatste jaren algemeen placht te v.or- i m de laatste weken weden
den genoemd, heeft van $19 tot zijn dood
toe krachtig en met klem van redenen ge
eischt, dat het Tsjechisch-Slowaaksche ver
drag van Pittsburgh voor de Tsjechen
door wylen president Masaryk zelf getee-
kend naar letter en geest zou worden
uitgevoerd. Wegens zijn stelselmatige op
positie tegen het Tsjechische bewind, toen
zijn eischen steeds onvervuld bleven, werd
mgr. Hlinka te Praag meermalen een
„landsverrader” genoemd. De autonomist
Hlinka was echter dezelfde als de Slowaak
sche nationalist Hlinka, die vóór den we
reldoorlog reejls dlrtig jaar had gestreden
tegen Horgaarsche onderdrukking en dezen
stryd voor de nationale Slowaaksche rech
ten had moeten bekoopen met jaren ge
vangenisstraf en persoonlijke ach terugstel
ling.
Lang vóór den Wereldoorlog werd H’in-
ka wegens zyn verzet tegen het Hongaar-
.sche regime veroordeeld tot twee jaar ge
vangenisstraf te Szegedin. Na het beruch
te bloedbad van Tsjernovar, waarbij Hon-
gaarsche gendarmes een groot aantal Slo-
v-aaksche boeren neerschoten, werd Hlinka
cpnieuw gearresteerd. Als „oproerig pres
ter” (sacerdos tjurbulentus) werd hy, hoe
wel hij steeds een trouw dienaar der R-K.
kerk was, van zyn post ontheven. Daarna
keerde hij zich evenzeer tegen de hoogere
Hongaarsehe geestelijkkheid als tegen de
wereldlijke Hongaarsehe overheid
In deze situatie bracht het verloop van
den Wereldoorlog een totale wijziging. De
Oostenryksch-Hongaarsche Donau-monar-
Een oproep van Dr. Tisso.
Het Slowaaksche persbureau deelt het
volgende mede:
De Slowaaksche landdag heeft vandaag
een wet op de onafhankelijkheid van den
Slowaakschey staat aangenomen.
Deze’ wet luidt;
Slowakije proclameert zich tot vryen en
onaf hankel ijken staat. De Slowaaksche
landdag» wordt wettige vergadering van
den Slowaakschen staat.
Tol de publicatie van de grondwet van
den Slowaakschen staat wordt de geheele
I uitvoerende macht uitgeoefend door de re
geering, die benoemd is door het presidium
van het parlement.
Abt wetten, decreten en maatregelen
blijven van kracht, rekening houdend met
de wijzigingen, voortvloeiende uit den geesr
van onafhankelijkheid van den Slowaak-
scher. staat.
De regeering geeft zich volmacht doot
middel* varv decreten besluiten te nemen,
i.oodig voor de .handhaving van de orde en
de waarborging, der belangen van den, Slo
waakschen staat.
Deze wet treedt met ingang van heden
inwerking en de regeering zal over haar
naleving waken.
De minister-president van het onafhan
kelijke Slowakije, dr. Tisso, heeft heden een
oproep uitgegeven, waarin, hij o.m. ztgt;
Slowaken! Op dit zoo ernstige oogenblik
wenden wij ons als rechtmatige vertegen
woordigers van het Slowaaksche volk tol
u en alle volkeren ter wereld, die vrij zijn
en daardoor volksvrijheid het best op waar
de weten te schatten. Wat zich de laatste'
dagen op den bodem van vaderland
Hitler heeft de volgende proclamatie uit
gevaardigd:
„Aan het Duitsche volk”.
Nadat éérst voor eenige maanden
Duitschland gedwongen is geweest zyn,
in a-aneengesloten nederzettingen wonende
3 neme*;
tegen* de niet te dragen terreur van het
hebben zich
- laatste weken wederom dergelyxe
verschifhselen voorgedaan. Uit moest m
een gebied, waar zooveel nationaliteiten
naafet elkander leven, tot ondraaglijke toe
standen leiden.
Als reactie op deze nieuwe aanvallen op
de vryheid. en het leven van volksgroepen,
hebben zich deze van Praag losgemaakt.
Hiermede heeft Tsjecho-Slowakye opgehou
den te bestaan.
Sedert Zondag hebben zich op vele plaat
sen woeste uitspattingen voorgedaan waar
aan wederom talrijke Duitschers ten offer
vielen. Van uur tot uur neemt het geroep
om hulp van de vervolgden toe. Uit de
volkryke Duitsche taaleilanden, welke door
de grootmoedigheid van Duitschland in de
afgeloopen herfst by Tsjecho-Slowakye
zyn gebleven, komt wederom een stroom
Van vluchtelingen,die have en goed hebben
achtergelaten, naar Duitschland. Een
voortduren van dezen toestand moet leiden
tot een verstoring van de laatste orde, wel
ke nog in dit gebied, waarin Duitschland
een levensbelang stelt en dat zelfs meer
dan duizend jaar deel heeït uitgemaakt van
het Duitsche ryk, heerscht.
Teneinde nu definitief een einde te ma
ken aan deze bedreiging van den vrede en
goede voorwaarden te scheppen voor de
nieuwe orde in dit gebied heb ik besloten
vandaag Duitsche troepen te laten binnen
rukken in Bohemen en Moravië. Zij zullen
de terroristische benden en de Tsjechische
strijdkrachten, welke hen beschermen, ont-
t van aye bezigden be
schermen en de grondslagen leggen voor
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal 2.25, per week 17 cent, overal waar de
bezorging per looper geschiedt. Franco per post per kwataal 3.15.
Abonnementen worden dagelyks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31 GOUDA,
bfl onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantooren.
Onze bureaux zijn dagelyks geopend Van 9—6 uur. Administratie en Redactie Telef
Interc z745- Postrekening 48400.
