NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen
Britsche Rük gaf zijn meening duidelijk te kennen.
ELEF. 3328.
I
LONDEN, PARIJS EN MOSKOU BERADEN
CONFERENTIE.
IODELLEN.
1.00 en 16.00.
MJILLOly
Duitschland’s industrieele winsten in Tsjecho-Slowakjje.
No. 19988 Dinsdag 21 Maart 1939 77e Jaargang
VERGAMBACÏÏT, BËRKENWOUDE, BODEGRAVEN. BOSKOOP, GOUDERAK, HAASTRECHT, MOORDRECHT, MOERCAPELLE,
NIEUWERKERK, OUDERKERK, OUDEWATER, REEUWIJK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN, enz.
BRANDING
voor echtgen. en
atie, drager» en
it-leden 166.
snekeringlfond»
ng»-»ecreUre»»e,
Duitsche oliebronnen
in Roemenië.
OEGSTGEEST
dat
-
Britsche handelsnüssie
naar Roemenië.
gebeurtenissen v" 2-
moderne geschiedenis waanrschynlijk,
Bakker, Café Belve-
i, Sig. de Jong, Sig.
L. Binnendijk, Coiff.
e keuken...^
e. Er njn «o- I
iggi’a Bouillon- I
asten bewijzen. I
or «oep, wil ür I
jmaken of een I
rpdienen I
n daarvoor eert I
jen reputatieI
UTEN UI
Jw keuzet
m-Sydney
f6000.-
0.- Gratis
Pracht
lis, Ameu-
m, Motor-
loedapest,
stel., enz.
van den vrede opnieuw uit te zenden, welke
ik aan de hoofden van alle groote kerken
der christelijke kerkgenootschappen in
Europa heb gezonden in 1935 en daarbij mo
gelijk de Vereenigde Staten in te sluiten.
Is het ondenkbaar, dat onder leiding van
den nieuwen Paus andere leiders bereid zul
len zjj'n een verklaring-af te leggen van deze
strekking :„Dat de nieuwe verheerlijking
De Fmnsche President
en Mevrouw Lebrun naar Londen.
Vanochtend om kwart over acht is pre
sident Lebrun met zijn echtgenoote uit
Parijs vertrokken voor het voorgenomen
officieel© bezoek aan Londen,
Lebrun wordt vergezeld door minister
Bonnet, secretaris-generaal Magre, gene
raal Braconnier, den directeur van het ka
binet van den minister van buitenlandsche
zaken Bressey, alsmede door kapitein ter
zee Krantz en luitenant-kolonel Tassin van
het militaire huis van lebrun.
Mevrouw Lebrun wordt vergezeld dow
mevrouw Braconnier en mevrouw Loze.
Het gezelschap reisde in een specialen
trein.
Onzekere toekomst.
De juiste mate van controle, welke de
Duitsche regeering zich voorstelt uit te
oefenen over Slowakije, is nog onzek 'r.
alleen van Bohemen en Moravië weet men
thans dat zij geheel in het rjjk worden op
genomen.
Van economisch standpunt uit gezien,
aldus de „Financial News”, is de toekomst
van Slowakije onzeker, behalve dat er op
zijn minst een munt- en tol-unie tusschen
Slowakije en het Rijk zal komen. Dit sluit
echter noodzakelijkerwijze een overneming
in van het geheele Slowaaksche bedrijfs
leven door het Duitsche economische stel-
stel. Een munt- en tol-unie impliceert een
uitbreiding van Duitschland’s centrale con
trole over de deviezen en den grondstoffen-
voorraad en dit staat gelijk met een vol
ledige economische gelijkschakeling.
4 Bevolking met 15 millioen gestegen.
Door de inlijving van Tsjecho-Slowakije
steeg de Duitsche bevolking van 75 tot 90
millioen zielen. In deze staging zijn vervat
2.5 millioen industrie- en mijnwerkers en
1.6 millioen landarbeiders. De demobilisatie
van het machtige Tsjechische leger zal op
nieuw werkkrachten vrijmaken voor in
dustrieele doeleinden. Tsjecho-Slowakije
heeft een ernstig werkloozenvraagstuk
(zelfs de rompstaat Tsjecho-Slowakye had
140.000 werkloozen aan het einde van 19381
en hierin zit een groote mogelijkheid voor
het opvoeren der productie. Tsjecho-Slowa-
kjje kan zich van levensmiddelen vrijwel
zelf voorzien, doch het» is niet rjjk aan
grondstoffen. Er bestaat een productie van
ijzererts, doch niet voldoende om van groot
belang tp zijn voor Duitschland. De voor
raden steenkool en bruinkool’ vormen oen
aanvulling voor die van Duitschland. De
belangrijkste grondstof is het hout, dat
voor Duitschland4van groote beteekenis is.
De industrieën echter zijn buitengewoon
belangrijk, hoewel zy voor het grootste
deel afhankelijk zijn van ingevoerde grond
stoffen. De grootste industrie is de staal-
en machine-industrie. De product]P van
ueze industrie bedraagt 2.250.000 ton staal
per jaar, een belangrijke aanvulling op
Duitschland’s productie van 20 millioen ton.
Invoer van grondstoffen een pro
bleem.
Tevens bezit het land een machtige be-
wapenings-industrie, de grootste buitbn
Engeland, Frankrijk en Duitschland. Dit is
voor Duitschland een der grootste winsten,
De textiel-industrie volgt op de wapen, en
staal-industrie in belangrijkheid. Deze in
dustrie is grootendeels afhankelijk van den
invoer van grondstoffen en kan dientenge
volge voor Duitschland een probleem vor
men.
Voorts bezit het land een bouw-industrie,
schoen- en confectiefabrieken, een levens
middelenindustrie en een hout-industde.
Ook bezit het belangrijke glas- chemische-
cn papierfabrieken, alsmede mynbou.v-
industrieën. Ook deze vormen een bnfk-
bare aanvulling op Duitschland’s in
dustrieele hulpbronnen. De inwerkingstel
ling dezer fabrieken maakt een grooten In-
’•oer van industrieele grondstoffen noodza-
keljjk.
De grootste handel werd gedreven met
Duitschland en Oostenrijk.
Geen overschot aan levensmiddelen.
Een belangrijk feit echter is, dat Enge
land, Frankrijk en de Vereenigde Staten
22.4 pCt. van den uitvoer afnamen en 18.1
pCt. van den invoer leverden. Zoodoende
zal de aansluiting by het Duitsche Ryk
geen groot overschot aan levensmiddelen
opleveren voor de militaire- en burgerbe-
hoeften. Zij verschaft geen vetten, en var
de grondstoffen alleen hout. De werkelijke
industrieele winst voor Duitschland is de
zware industrie, welke niet geheel onafhaxf-
keljjk is van den invoer van grondstoffen.
Waarschynlyk zal Duitschland deze fabrie
ken voor andere doeleinden geschikt moe
ten maken en veel kapitaal voor de in
dustrieele ontwikkeling moeten besteden,
indien het deze hulpbronnen wil benutten
op zoodanige wjjze, dat in de Duitsche be
hoeften wordt voorzien.
60ED8CHE ffllllffl.
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal 2.25, per week 17 cent, overal waar de
bezorging per looper geschiedt. Franco per post per kwataal 8.15.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Burehu: MARKT 31, GOUDA,
bij onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantooren.
Onze bureaux zjjn dagelijks geopend van 9—6 uur. Administratie en Redactie Telef
latere 2745. Postrekening 48400.
Aichtvaart.
<egl Bij
iog een I
Aogelijk I
kerheid I
e v. bij I
n Haag. I
Maatregelen in het bezette gebied.
Overneming van Joodsche vermogens
en zaken verboden.
Het D.N.B. meldt uit Praag dat de chef
van het civiele bestuur voor het protecto
raat Moravië'^en verordening heeft uitge
vaardigd waarbij e<m ontoelaatbaar ingrij
pen in het economische leven wordt verbo
den. Daarbij wordt verboden het aanstellen
van commissarissen of beheerders van
Joodsche vermogens, benevens koop, huur
of schenking van ondernemingen die geheel
of gedeeltelijk in Joodsch bezit zyn. Over
tredingen worden streng gestraft. De ver
ordening treedt onmiddellijk in werking.
Het Masarykplein te Olmütz is verdoopt
tot Adolf Hitlerplein, het Wilsonplein is
GÖringplein geworden en de straat van den
28sten October (den dag van de onafhan
kelijkheidsverklaring van Tsjecho-Slowa
kye) is gewijzigd in straat van den 15den
Maart.
Het Vryheidsplein te Brno is Adolf Hft-
terplein geworden.
van den staat ten koste van de mensche-
lijke persoonlijkheid, de nieuwe verheerlij
king van het geweld als middel tot regeling
van internationale problemen niet in over
eenstemming kan worden gebracht met de
christelijke beginselen.” Ik zou hem kun
nen toezeggen, dat alle leiders der ortho
doxe Anglicaansche en Protestantsche ker
ken hun gelijktijdigen steun zouden geven.
REUTER seint uit Moskou dut
Groot-Brittannië en Frankrijk dc
Sovjetregeering een voorstel hebben
doen toekomen tot gezamenlijke be
spreking van den Midden-Europee-
schen .toestand. Van betrouwbare
gezatfhebliende zijde verluidt, dat de
Sovjet-regeering gunstig staat tegen
over dit voorstel. Zjj heeft voorge
steld onmiddellijk een conferentie te
doen bijeenkomen van Groot-Brittan
nië, Frankrijk, de U.S.S.R., Roemenië,
Polen en Turkije.
Bulgarije en Joego-Slavië worden
in het Russische voorstel niet ge
noemd.
Het zou in de bedoeling liggen de
conferentie te Parijs te houden.
Minister-president Chamberlain he ■'’ft
gistermiddag in het lagerhuis, in antwoord
op de vraag of de regeering overweegt de
annexatie door Duitschland van Bohemen
en Moravië te erkennen, geantwoord, dat
de regeering het noodzakelyk acht eerst in
«menwerking met andere staten alle ge
volgen van de Duitsche actie nauwkeurig
te bestudeeren, voordat daarover een ver
klaring kan worden af gelegd.
Stanley, de minister van Handel, heeft
in het Lagerhuis onder gejuich medege
deeld, dat de regeering besloten heeft een
handelsmissie naar Roemenië te zenden.
Een nauwkeurige regeling moet nog getrof
fen worden.
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda en omstreken (behoorende tot den bezorgkring):
1—5 regels 1.30, elke regel meer 0.25. Van buiten Gouda en den bezorgkring:
1—regels 1.55. elke regel meer f 0.30 Advertentiën in het Zaterdagnummer 20
bijslag op den prijs. Liefdadigheids-advertentiën de helft van den prijs.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN: 1—4 regels 2.25, elke regel meer 0.50. Op
de voorpagina 50 booger.
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tusschenkomst van snliede Boek
handelaren, Advertentiebureau* en onze agenten en moeten daags vóór de plaatsing
aan het Bureau zjjn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te zijn.
Gewone advertentiën en ingezonden mededeelingen bjj contract tot zeer gereduceerden
prüs Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte.
s
het station van Goerlitz naar de Rijnskanse-
larij. Op het station was hij ontvangen
door Göring, von Robbentrop, Göbbels,
Funk en de leidende persoonlijkheden der
party, van de weermacht en uit regeerings-
kringen. Onder de aanwezigen bevonden
zich ook de Italiaansche en Japansche am
bassadeurs en de militaire attaché’s van
Italië en Hongartfe.
Göring richtte een korte toespraak tot
Hitler ,uit naam van het Duitsche volk. Na
gewezen te hebben op den Anschluss en de
aanhechting van het Sudetengebied zeide
Göring: En thans heeft het lot weer ge
roepen. Weer heeft de Führer dezen roep
verstaan. De beslissingen, dat weet spr.,
zyn gekomen uit een ontzaggelijk dapper
en geloovig hart. De Führer heeft thans de
veiligheid, den vrede, de heerlijkheid en de
instandhouding van het Duitsche rijk ge
schapen. Het geheele Duitsche volk legt
den heiligen eed af het geweldige, dat de
Fülyffr geschapen heeft, nooit los te la
ten, er kome, wat komen wil. Wanneer dit
groote afgunst en wangunst heeft gewekt,
wy staan daarboven.
In het Hoogerhuis.
In het Hoogerhuis heeft Lord Snell ah
zijn meening te kennen gegeven, dat d(
gebeurtenissen van de verige week in de
moderne geschiedenis waanrschynlijk, en
gelukkig, zonder weerga zyn. Het land van
een kleineren waardige bevolking zoo
xei, volgens Reuter, Lord Snell, is over
vallen: zyn vrijheden zyn door een groote
mogendheid vernietigd. In den modernen
tijd heeft geen volk groutere offes ge
bracht of zich met meer waardigheid on-
derwcipen aan de vernederingen der mach
tige vijanden en valsche rienden. Sedert
het cffei van München is het gedrag van
de Tsjechen boven allen lof verheven ge.
weest. Ik wensch mif namens de arbeidërs-
«.Partij te keeren tegen de karakteristieke
ruwe Teutoonsche laster, waaraan de Tsje
chen onderworpen zijn, en hun mjjn groote
empathie te betuigen.
Na vervolgens crltiek te hebben geoefend
op de politiek van Chamberlain zeide Loid
Snel11 dat blijken zou, dat Hitler zich <r
opxetteljjk toe heeft opgemaakt om het
wtnmwen uit te buiten, dat twee eenvou-
'go staatslieden stelden in zyn woord en
°m ten slotte den Britschen premier te
vernederen in het oog van de wereld. Er is
ooi de geringste kans geweest om de
Matoren van Europa te bekeeren tot goe-
Europeanen. Lord Crewe sloot zich bij
'Wipathiebetuiging voor de Tsjechen
de hoofdpijn
«lust ligt... een Wltt»
tablet of cachet. „G«.
r gebruik Ik Uw Witt»
i. Het is het tanig,
zonder ooit te missen,
ipijn af helpt", schrijft
tte Kruis poeders ver-
ntegendeel, ze geven
opgew^dheid.
Ier 5 ct. Per doos van
tabletten of cachets
oker van 24 tabletten
jgbaar bij Apothekers
Beperkte handeïsovereenkomst.
Uit de gisterochtend in officieele krin
gen in Boekarest afgelegde verklaringen
kan worden afgeleid, dat Roemenië een
krachtige houding heeft aangenomen in de
belangrijke handelsonderhandelingen met
Duitschland. In die kringen werd gezegd,
dat men deze week het tot stand komen
van een overeenkomst met Wohltat ver
wacht, hoewel dat nog niet geheel zeker is.
Volgens welingelichte kringen zal de
nieuwe overeenkomst een aanvulling van
het in November gesloten accoord zyn. Er
zullen, naar verluidt, meer goederen ge
ruild worden. Waarschijnlijk zal Duitsch
land meer petrolepm kunnen betrekken,
hetzij uit de bestaande bronnen hetzij uit
nieuwe bronnen, die Duitschland zelf zou
exploiteeren. Daartegenover zou Roemenië
goederen uit Duitschland ontvangen.
De volgens de overeenkomst aan Duitsch
land toegestane petroleum, zoo werd ver
klaard, zou slechts een kleine hoeveelheid
zyn, welke verworven zou moeten worden
langs de normale commercieele kanalen. De
hoeveelheid zou in een geringe verhouding
staan tot wat oorspronkelijk geëischt werd.
De handeïsovereenkomst zal den aard
hebben van een protocol voor de uitbreiding
en uitvoering van de bestaande Ihandelsover-
eenkomst, die in November j.l. onderteekend
werd. Er kunnen ook enkele bijlagen zyn,
waarvan enkele geheim gehouden zouden
kunnen worden.
Vernomen wordt, dat het bijna zeker is,
Woensdag de beperkte handelsovereen-
komst tusschen Roemenië en Duitschland
zal worden onderteekend.
BOHEMENS ANNEXATIE.
Ook door Moskou afgewezen.
Scherp antwoord van Litwinof.
De Russische regeering heeft door haar
minister van Buitenlandsche Zaken, Litwi
nof, den Duitschen ambassadeur te Moskeu,
von der Schulenburg, doen mededeelen, dat
zy de toevoegnng van Bohemen en Moravië
aan het Duitsche rijk niet kan erkennen.
Zij beschouwt Duitschland’s optreden als
een daad van agressie en de beslissing van
den president Hacha en den minister van
Buitenlandsche Zaken van Tsjecho-Slowa.
küe als ongrondwettig.
Bijgevolg kan de Sovjet-regeering de an
nexatie van Tsjechië en Slowakije niet er-
kennen „als legitiem en in overeenstem-
j ming met het volkenrecht en de internatio-
nale billijkheid of met de beginselen van
I zelfbeschikking”. Naar de opvatting der
Sovjet-regeering^ ruimen de daden der
Duitsche regeering geen enkel gevaar voor
den algemeenen vrede uit den weg, maar
hebben zy integendeel die Ibedreiging in het
leven geroepen en verergerd. Zij hebben de
politieke stabiliteit >n Midden-Europa in
verwarring gebrackt. Zij hebben den staat
van alarm, die tevoren was geschapen in
Europa versterkt en een nieuwen slag toe
gebracht aan het gevoel van veiligheid der
volkeren.
Voortgaande herinnerde Lord Halifax
aan de bezetting van Slowakije en Roe-
thenië, zeggende, dat de ontwrichting van
Tsjecho-Slowakye, thans gezegd kan wor
den volkomen te zyn.
Ten aanzien van het motief, waarmede
de Duitsche regeering haar actie rechtvaar
digde herinnerde Halifax er aan, dat er
altjjd in Slowakije een partij is geweest,
die voor autonomie was; dit werd in feite
na München bereikt. Extremistische ele
menten waren niet voldaan over deze rege
ling.
Op grond van alle voor mij beschikbars
bewijsmateriaal, aldus sprJf acht ik het on-
mogelijk te gelooven, dat het plotselinge
besluit van sommige Slowaaksche leiders
om zich los te maken van Praag, waarop
zoo spoedfg hun verzoek om bescherming
volgde aan het Duitsche rjjk, tot stand ge
komen is onafhankelijk van invloed van
buitenaf.
Sprekende over de Duitsche redeneering,
volgens welke hetgeen in Tsjecho-Slowa
kye geschiedde Groot-Brittannië niet aan
ging, zêide Halifax, dat terwyl het vol
strekt juist is, dat „wy altjjd erkend heb
ben, dat om geographische zoo al niet om
andere redenen Duitschland in sommige op
zichten pieer geïnteresseerd moest zjjn in
Tsjecho-Slowakye er. Zuid-Oost Europa
dan wjj zelf de positie geheel veranderde,
toen wij kwamen te staan tegenover een
willekeurige opheffing van een onafhankc-
1 jjken, souvereinen staat door gewapend
geweld en schending van wat ik moet be
schouwen als de' elementaire regels van in
ternationaal gedrag.
Ten opzichte van de beschuldiging, da.
te vlug geloof geslagen is acn de verzeke
ringen van Hitler, zeide Halifax, dat noch
c'e eerste minister, noch spr. zelf in ge
breke gebleven waren zich scherp bewust
te zijn van de verschillen tusschen geloof
en hoop. Wij zijn steeds ó^getreden met de
wetenschap, dat alleen door tijd hoop om
gezet kan worden in hecht geloof.
„Welke conclusies moeten wy trekken uit
deze verovering van Tsjecho-Slowakye, zoo
vroeg Lord Halifaz. Moeten wy gelooven,
dat de Duitsche politiek zooeven een nieu
we phase is ingetreden? Zal de Duitsche
politiek niet langer beperkt bljjven tot de
consolidatie van gebied, dat overheerschenj
wordt bewoond door personen van Duitsch
ras? Of wordt zij gericht naar de over-
heersching van niet-Duitsche volkeren?
Dat zjjn zeer zwaarwegende vragen, al
dus Halifax, die thans in alle deelen der
wereld gesteld worden.
De Britsche regeering is niet in gebreke
gebleven om de leering te trekken uit deze
gebeurtenissen. De geschiedenis boekstaaft
vele pogingen om overheersching op te
leggen aan Europa maar al die pogingen
eindigden vroeger of later in een ramp
spoed voor hen, die ze ondernamen en het
is op den langen duur nooit mogeljjk ge
bleken den geest van vrye volkeren uit te
loeien. Wanneer de geschiedenis in eenig
opzicht een gids is, kan het zjjn, dat bot
Duitsche volk de actie nog zal betreuren,
c-ie uit zjjn naam ondernomen is tegen het
5olk van Tsjecho-Slowakije.
Een nieuwe oproep van den Aarts
bisschop van Canterbury?
Na Lord Halifax yoerde de Aartsbis
schop van Canterbury het 'woord. Spre
kende over de Duitsche actie van verleden
week, zeide hy, dat het de onverbloemde,
onbeschaamde bewering schijnt te zjjn ge
weest, dat macht recht is. Daar is een ein
de aan alle vertrouwen, waarop de toekomst
moet worden gebouwd. Het zou Ijjken, dat
er een of ander antwoord moet worden ge
geven op de uitdaging en het eenige be
schikbare antwoordjs een antwoord in ter
men, Welke de Duitsche heersehers ver
staan, d.w.z. dat tegenover hun bewering,
dat macht recht is, een opstapeling van
macht aan den kant van het recht moet
komen.
De aartsbisschop voegde hieraan toe: „Ik
denk er over de uitnoodiging ten gunste
Lom u iHalifax.
Halifo, Rprak z(jn prkentplijkheW
t., ™°r ,l'' <iie door tord Snell
^aS en VOor *iet vermÜden von
heirl i om de regeering in verlegen-
blempn Tegehover de ernstige pro
voeF<jp’nWia/ar'°0r wy than® 8taan’ 200
bartiiv a*^öx daaraan, toe, schijnen de
vverschll|en weg vallen (applaus).
ftliPii^/^ Pen kort re,aa8 van de recent"
Seven .t'’8Ren’ tene>nde de zekerheid tf
laatst’ T d<> achter»frond van wat m deze
is en m Tn 'n voorgevallen, juist
°P’ het stellig niet zonder
den dn "8 as’ (,at twee steden bezet wcr-
s-s-»MeallnKen in d ’n
President ^a,ar^ tefwjjl de Tsjechische
?»ken n 60 mteister van buitenlandsche
v°or Pr°k on(lerwe» waren naar Hitler en
we"‘,■ook’
DUITSCHLAND EN
HET MEMELGEBIED.
Een grootsche betooging.
Het D.N.B. meld| uit Memel, dat gister
middag, in aanwezigheid van bjjna de ge
heele Memelduitsche bevolking, het stand-
heeld van keizer (Wilhelm I, dat zestien
jaar geleden verwijderd was, weer is op
gericht. In de stad woeien bijzonder veel
hakenkruisvlaggen. Onder de aanwezigen
bevond zich o m. ook de leider der Memel-
duitschers, dr. Neumann, de Duitsche con-
sul-generaal en de leden van het directo
rium, benevens de leiders der Memelduit-
sche organisaties. De leider van den Mëmel-
duitschen Kriegerbund, dr. Schwarze. hield
een rede, waarin hij o.m. zeide; de Memel-
duitschers hebben in res verkiezingen voor
de geheele wereld bewezen, dat zij tot den
Duitschen staat en het Duitsche bloed be-
hooren. Nooit meer zullen de Memelduit-
schers door politieke grenzen zich het recht
laten ontnemen om zich uit te spreken
voor een Duitsche wereldopvatting. Spr. be
sloot met een gelofte van trouw aan Hitler
en aan den leider der Memelduitschers, dr.
Neumann, hetgeen de instemming had van
de menigte. Toen dr. Neumann ten slotte
het plein verliet om de revue over de or
ganisaties te passeeren riepen de menschen-
massa’s hem toe: „wij willen terug naar
Duitschland”.
Hitler in Berlijn terug.
Een toespraak van Göring.
Het D.N.B. meldt uit Berlijn:
Zondagavond om 19 uur 30 is Hitler te
Berlijn teruggekeerd Grootp menschen-
massa’s juichten hem toe op den weg van