ttPT
[JURY
energie!
0,
NIEUWS. EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
ir’s
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen
HITLER met DE „DEUTSCHLAND” NAAR MEMEL.
Gedrukte stemming in Litauen.
I
en
van
en
’oeheid.
Banket op Buckingham Palace.
geest,
ziekte,
‘sheid.
shpte.
icbt‘gheid.
nning
tig; bet
gebeele
ectrische
nes nu ver-
maf f. 6,15
<f mei draai*
htwringer
per maand.
jar in alle
is zaken.
:hf én wringt
No, 19990 Donderdag 23 Maart 1939 77e Jaargang
BERGAMBACHT, BERKENWOUDE, BODEGRAVEN. BOSKOOP. GOUDERAK, HAASTRECHT, MOORDRECHT, MOERCAPELLE,
NIEUWERKERK, OUDERKERK, OUDEWATER, REEUWIJK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN, enz.
Duitsch-Slowaaksche
besprekingen.
Onderhandelingen over
front tegen agressie.
prijs Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte.
ia
Teleurstelling ook al was de over
dracht voor niemand een verrassing.
flacon Dubbele flacon f T25.
GOlikSLHE(OLllAM.
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal 2.25, per week 17 cent, overal waar de
bezorging per looper geschiedt. Franco per post per kwataal 3.15,
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31, GOUDA,
bjj onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantooren.
Onze bureaux zijn dagelijks geopend van £—6 uur. Administratie
latere 2745. Postrekening 48400.
Het congres der communistische party,
dat Dinsdag besloten is na een zitting van
slechts 11 dagen een record zal mo
gelijk gedurende verscheidene jaren niet
opnieuw bijeenkomen, daar het land feite
lijk bestuurd wordt door het centrale co
mité.
In het door het centrale comité gekozen
politieke bureau zijn Kossior en Tsjoebar
vervangen door Petrowsky, oud-president
van de Oekraïne, en maarschalk Blücher,
commandant van het leger in het Verre
.Oosten.
en Redactie Telef
DE VLIEGRAMP IN DE
VER. STATEN.
De Nederlandsch-Amerikaansche Kamer
van Koophandel te Amsterdam schrijft:
Omtrent de vliegramp bij Alden in den
staat Washington, waórbij de heeren ir. A.
G. von Baumhauer, ingenieur van den Rtfks-
luchtvaardienst en P. Guilonard, onder-di-
recteur der K.L.M., Zaterdag j-1. het leven
verloren, bereikten ons inmiddels nadere
berichten.
Ir. von Baumhauer, die zich na ambtelijke
besprekingen met H. M. gezant en Ameri-
kaansche autoriteiten te Washington naar
de Douglas Aircraft Cy. te Santa Monica
bij Los Angeles in Califomië had begeven,
was op verzoek Vrydagsnachtg doorgevlo-
gen naar Seattle, om daar met den heer
Guilonard een proefvlucht mee te maken
met het nieuwe stratospheervliegtuig der
Boeing Aircraft Cy. aldaar, hetwelk plaats
voor 33 personen biedt.
Om één uur 's middags stegen beide ihee-
ren op in het gezelschap van acht experts
der fabriek, waaronder haar hoofdingenieur
1 Kyistra, die mede Nederlander van geboorte
is. Om 1.20 uur n.ta. (8.40 uur n.m. Ned.
tyd) bevond men zich op 10.000 voet hoog
te boven de dunbevolkte bergen van Taco>-
ma. Een radiobericht meldde toen nog, dat
alles wel aan boord was.
Slechts enkele minuten later zag een
waameempost in een duikvlucht een vleu
gel afslaan en viel het vliegtuig pijlsnel
omlaag in een bergravijn op 80 mijl af
stand van Seattle.
Een reddingsbrigade wist de tien slacht
offers nog denzelfden avond vandaar naar
Seattle over te brengen.
Gisteren is aldaar om één uur n.m. een
plechtige rouwdienst gehouden in de Maso
nic Temple, waar aller stoffelyk overschot
stond opgebaard.
De heer A. van der Spek, Nederlandsch
vice-consul en agent der Nederlandsch-Ame
rikaansche Kamer van Koophandel, verte
genwoordigde daarbij de Nederlandsche
overheid, de K.L.M. en de familie der Ne
derlandsche slachtoffers en vertolkte na
mens hen de diepgevoelde deelneming in het
gemeenschappelijk verlies voor beide naties,
waarby hy aan elke baar een krans hechtte
met lint in de nationale kleuren.
Heden vindt daar de crematie van het
stoffelyk overschot van wijlen den heer P.
Guilonard plaats, wiens urn tezamen met
het stoffelyk overschot van wijlen ir. von
Baumhauer daarop wordt gerepatrieerd per
„Nieuw Amsterdam”, die op 6 April a.s.
'te Rotterdam wordt verwacht.
Italië brengt driehonderdduizend
man onder de wapenen.
Ten deeie ter bestrijding der
werkloosheid.
Reuter seint uit Rome dat deze week in
Italië ongeveer 300.000 man onder de wape
nen zijn gekomen. Het zyn mannén van de
lichting 1018, het eerste kwartaal Aan 1919;
voorts van de lichtingen 1915, 1910 en 1917,
de mannen 60.000 man die nog geen
militairen dienst hebben gedaan, daar zy
destijds lichamelijk ongeschikt werden ver
klaard.
De normale lichting, welke iederp^ar
wordt opgeroepen, bedraagt omstrbek\
200.000 man. Men verwacht dat een gdjijk
aantal manschappen, die hun diensttijd heb
ben volbracht, op 1 April met groot verlof
zal gaan, zooals gewoonlyk.
Degenen, die met militaire kringen in
verbinding, staan, verklaren dat zy geer,
teekenen zien van voorbereidingen voor on-
middellyke vijandelijkheden. Velen van de
opgeroepenen, die kunnen aantoonen dat zy
geregeld werk hebben, zullen weer naar
huis worden gezonden. De maatregel is ten
deeie bedoeld ter bestrijding der werkloos
heid, die vooral in Zuid-Italië en op Sicilië
sterk heerscht.
j^emel is weer Duitsch, een hoofdstuk van
de geschiedenis van het verdrag van
Versailles wordt daarmede afgesloten.
De Führer heeft ziah gisteravond inge
scheept op het slagschip „Deutschland”,
dat zich, begeleid door andere oorlogsbo
dems, van Swinemünde naar Memel heeft
begeven, waar hij hedenmorgen is aange
komen.
Hitler bleef geruimen tyd aan boord,
men verwachtte dat hy in de middaguren
Memel zou binnentrekken.
Voor het geheele gebied Litauen is naar
Reuter uit Kaunas meldt een speciale.wet
tot verdediging van den staat uitgevaar
digd. De Litausche minister van financiën
heeft een decreet uitgevaardigd wdarby ty-
deljjk alle betalingen door de banken uit
loopende rekeningen worden gestaakt.
In een officieele proclamatie waarin dit
decreet wordt meegedeeld wordt gezegd dat
Litauen thans een zeer moeilijken tyd door
maakt en dat het de taak van alle Litauers
is zich kalm te houden.
De Duitschers in Denemarken.
Minister-president Stauning neemt krachtig
stelling tegen de Deensche
nationaal-socialisten.
Reuter seint uit Kopenhagen dat Minis
ter-president Stauning heeft verklaard dat
de leider der Deensche nationaal-socialis
ten, Fritz Clausen, zich heeft uitgelaten op
een wijze, dat dit moet worden beschouwd
als een beroep op Duitschland om met De
nemarken op gelijke wijze te handelen als
met Tsjecho-Slowakije. Stauning voegde
hieraan toe: „Indien een Deensch burger
zich by dezen man wenscht te voegen, zal
•hy' als een verrader worden beschouwd. De
nemarken wenscht zich niet te mengen in
de zaken van anderen en we wenschen niet
dat iemand zich met onze zaken bemoeit.
Wy hebben de Duitsche minderheid in De
nemarken grootmoedig behandeld.”
sferen in elkaar overgaan. president
voegde er aan toe, dat deze vriendschan
tusschen beide landen, welke o.a. haar oor
sprong vindt in het volksbesef, hem heden
een van de natuurlijke en noodzakelijke
eischen van het bestaan der beide volken
toescheen. Wij hebben dezelfde opvattingen
over eer en recht, over menschelyke waar
digheid ,over eerbied voor verdragen en het
gegeven woord, dezelfde gehechtheid aan
vrijheid van gedachte, van meeningsuiting
in schrift en woord in het kort van be-
staansvrijheid, dezelfde voorkeur voor
afzijdigheid ten aanzien van de zaken van
andere landen, dezelfde liefde voor vrede.
Als een van déze beginselen in eenig deel
<'an.de wereld in het gedrang komt, wordt
dc openbare meening in onze landen ver
entrust en eischen onze volken van hun rö-
geeringen een stérke bewapening ten einde
de veiligheid opnieuw te bevestigen, en den
algemeenen vrede te dienen.
Zoo wordt onze wensch, te helpen aan
het weeropbouwen van het internationale
zertrouwen, zonder hetwelk rust noch geluk
noch voorspoed voor onze volken kunnen
bestaan, door onze gelijkgerichte binnen-
landsche aspiraties gesteund. Ik ben ervan
overtuigd, dat de Engelsche en Fransche
rtaatslieden. als zij hun krachten samen
voegen om dit edele doel te bereiken, de
wereld behulpzaam zullen zijn om dezen
moeilijken tyd te boven te komen.
President Lebrun besloot zyn rede met
een dronk uit te brengen op Groot-Brittan-
nië, en op de geheele koninklijke familie.
Na hetgeen met Tsjecho-Slowakye ge-
'*ur<l is, lykt deze Duitsch-Litausche over
een komst inzake het Memelgebied van
slechts betrekkelyk belang; behalve de Duit
schers en Litauers hebben alleen de Polen
er direct belang bij. Algemeen is tie belang
stelling thans immers geconcentreerd op de
verhouding tusschen de groote mogendhe
den, op de Britsche pogingen een front te
vormen tegen Duitsché agressie, de
Fransch-Italiaansche tegenstelling alsmede
op de mate van hechtheid der as Rome—
Berlyn en van de Entente Cordiale.
Naar het zich laat aanzien, gaan wij nog
spannende dagen tegemoet. Eenerzijds
trachten Engeland en Frankryk met de
Sovjet-Unie, Polen en Roemenië en de
Ver. Staten op den achtergrond een de
mocratisch eenheidsfront” tegen „Duitsche
agressie” te vormen, hetgeen te Berlyn
wordt opgevat ais een poging tot omsinge
ling en ongetwijfeld heftige reacties zal uit
lokken. Anderzijds is er het Fransch-Ita-
liaansch geschil, dat een critieke periode
tegemoet lykt te gaan.
Over de hechtheid van de as RomeBer
lijn doen sterk uiteenloopende geruchten de
ronde.. De groote fascistische raad heeft
gisteravond zyn aanhankelijkheid aan de
politiek der as Rome—«Berlyn nadrukkelyk
bevestigd. Attolico, Italiaansch ambassa
deur te Berlyn, is in alle stilte naar Rome
gereisd om rapport uit te brengen. Betee-
kent dit dat de as „kraakt”? Dit behoeft
geenszins het geval te zyn, met name niet
wanneer zooals de Daily Telegraph
schrijft Attolico een boodschap van Hit
ler aan Mussolini zou overbrengen, welke
een toezegging van volledigen Duitschen
steun zou inhouden voor door Mussolini te
formuleeren eischen jegens Frankrijk.
Daartegenover gaan te Londen en Parijs
geruchten, volgens welke Frankryk een
„gang naar Canossa” zou doen, door Laval
of een ander vooraanstaand staatsman naar
Rome te zenden, om concessies aan te bie
den en op die wy'ze gebruik te maken’van
een mogelyke ontstemming van Mussolini
over de bezetting van Bohemen en Mora-
vië door Duitschland en over al te eenzijdige
njachtsuitbereiding van den as-partner
Tegenover al deze geruchten staat slechts
één feit: de nadrukkelyke, openlijke betui
ging,, van trouw van den grooten fascisti-
tischen raad aan de politiek der as Rome
Berlyn. De naaste toekomst zal naar alle
waarschijnlijkheid reeds uitwijzen, waaraan
grooter waarde moet worden gehecht; aan
deze betuiging van solidariteit met Duitsch
land of aan geruchten over 'het „kraken”
van de as.
Belangrijke wijziging in bestuur
der Sovjet-Partü.
Reuter seint uit Moskou dat de nieuwe
samenstelling van het centrale comité der
communistische party wy'st op belangrijke
politieke wijzigingen. Van de 71 leden zyn
■er slechts <16 herkozen. Het meest is opge
vallen de afwezigheid van Jezjof, die tot
voor enkele maanden een der machtigste
mannen in de Sovjet-Unie was. Zijn volle
dige verdwijning beteekent het einde eener
zuivering.
dent de verzekering te geven van de warme
gevoelens, waarmede hy in Londen, evenals
in de verste hoeken van het Koninkrijk,
werd verwelkomd.
De Koning vervolgde met te zeggen, dat
hy vast geloofde, dat de samenwerking van
de Fransche en de Britsche regeeringen
reeds groote diensten aan den vrede heeft
bewezen, en nog zal bewijzen. Beide regee-
ringen zijn verlangend alles te doen wat in
haar macht ligt om alle ernstigfe proble
men, waartegenover de wereld heden ten
dage staat, verder door onderling overleg
op te lossen. Maar zy willen niet deel heb
ben aan een oplossing, welke verkregen is
door inbreuk te maken op de grondslagen,
waarop betrekkingen tusschen de staten
onderling gebouwd behooren te zyn. Wy
zjjn ons beiden bewust, aldus de Koning,
van de moeilijkheden, welke voor ons lig
gen, maar ik ben er van overtuigd, dat wy
met hoop en vertrouwen de toekomst tege
moet mogen zien. Wij zijn ons bewust van
onze kracht en van de onsterfelijke geeste
lijke en verstandelijke eigenschappen, wel
ke onze volken kenmerken, en die vooral
raar voren komen in de ure van gevaar.
De Koning besloot zyn toespraak met
een dronk op de gezondheid en het geluk
van president en mevrouw Lebrun, en de
grootheid en voorspoed van Frankrflk.
Lebrun wees in zijn antwoord op den
dronk van den Koning, op de vriendschap
tusschen Frankryk en het Britsche rijk,
wier gebieden op zoovele plaatsen der aar
de aan elkaar grenzen en wier geestelijke
Koning George en president Lebrun
getuigen van hun gehechtheid aan
dezelfde idealen.
President
Mevr. Lebrun
de :-
«*W4 uc rnncess-K
ransche instituut by gewoond.
Lebrun heeft gisteren met
i na de ontvangst ten paleize,
door de Princess-Royal van het
vukcwuomu. Na het ver-
\an 's Konings zuster had een ont.
in den loop waarvan ver-
idene leden van de Fransche kolonie
een Lebrun werden voorgesteld. Om half
,len vertrok Lebrun met zijn gevolg onder
e ejuichingen van de menigte om naar
Buckingham paleis terug te keeren.
8 Avonds werd den Franschen president
mevrouw Lebrun een feestmaaltijd op
“ckingham Palace aangeboden. Er zaten
gasten aan, onder wie o.m. Kgningin
en Bijna alle andere leden der Ko-
like familie. Voorts waren aanwezig
ar>iberl:iin, Halifax en de andere leden
^het kabinet, vele ambassadeurs en de
sbisschop van Canterbury De gerech-
n werden opgediend op de beroemde gou-
en\et^en en over*£e tafelstukken
et porcelein waren van onschatbare
I waarde.
Be Koning was gekleed in admiraalsuni-
Orni- Hy bracht een toast uit op de gezond-
ei van den Franschen president en her
^erde aan de hartelijkheid, waarmede het
nsche volk hem en de Koningin had
ninVanfen' Vervolgens verklaarde de Ko-
dat het niet noodig was den presi-
TSJECHISCH PARLEMENT
ONTBONDEN.
Duitsch geld wordt in Bohemen in
omloop gebracht.
Xjresident Hacha heeft den leider der
Pralgffche regeering^ Beran, een besluit
betreffende "ontbinding van het Huis van
Afgevaardigden en van den Senaat doen
toekomen. Omtrent nieuwe verkiezingen is
niets bekend.
Volgens Havas zal Vón Neurath, de
„protector” van Bohemen en Moravië, in
het slot te Praag zyn intrek nemen. Een’ge
vertrekken zullen worden ontruimd om
plaats te maken voor de kanselarijde kan
selarij van staatspresident Hacha blijft In
het gebouw.
Henlein, de gouwleider van Bohemen,
had gistermiddag op den burcht te Praag
een onderhoud met generaal Blaskowitz,
den bevelhebber der bezettingstroepen, on
met staatssecretaris Frank.
In een snel tempo wordt Duitsch geld In
omloop gebracht. De mark wordt reeds op
de stations, in de trams en de winkels
betaling aangenomen.
lederen dag worden nieuwe anti-Joodsche
maatregelen genomen. De Duitsche autori
teiten hebben het tot nu toe vermeden in
Er zyn in Kowno- berichten uit het Me-
melgebied ontvangen, aldus Reuter, volgens
welke de nationaal-socialisten een aantal
bekende Litauers’in het Memelland hebben
gearresteerd.
Er heerscht in Litauen een algemeene
stemming van gedruktheid en teleurstelling
ondanks het .feit, dat de overdracht van het
Memelland voor niemand als een verrassing
is gekomen.
Daar Litauen ongeveer voor een bedrag
van 200 millioen Hts heeft belegd in het
Memelland, daarbij zijn inbegrepen 40 mil
lioen, welke in de haven van Memel zijn
gestoken, wordt de hoop uitgesproken, dat
Duitschland de economische rechten van Li
tauen zal eerbiedigen.
Reuter verneemt verder dat de Britsche
ïégeering geen mededeeling heeft ontvan-
ffen noch van Duitschland 'noch van Litauen
ofschoon Brittannië een der onderteekenaars
is van de conventie van Memel.
Er wordt de nadruk op gelegd dat de con
ventie geenerlei verplichtingen bevat ten
aanzien van eenige wijziging in den status
van Memel.
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda en omstreken (behoorende tot den bezorgkring):
1—5 regels 1.30, elke regel meer 0.25. Van buiten Gouda en den bezorgkring:
1—5 regels 1.55. elke regel meer 0.30 Advertentiën in het Zaterdagnummer 20
bijslag op den prijs. Liefdadigheids-advertentiën de helft van den prijs.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN: 1—4 regels 2.25, elke régel meer 0.50. Op
de voorpagina 50 hooger.
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tusschenkomst van soliede Boek
handelaren, Advertentiebureaux en onze agenten en moeten daags vóór de plaatsing
aan het Bureau zijn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te zijn.
Gewone advertentiën en ingezonden mededeelingen by contract tot zeer gereduceerde!»
•n tiid zooveel krach
je wekter gaat voelen I
reeds baat gevonden
som migen voor zenuw-
oanning, anderen voor
weer anderen voor
moedeloosheid. Ook
oury helpen I
idlang regelmatig één
e maaltijden, het zal
d
Berlijn zou, mede om economische
redenen, trachten Slowakije zoo
onafhankelijk mogelijk te doen
schijnen.
Duitschland streeft er naar Polen gerust
te stellen, dat men de bezetting van Je
Karpathische Oekraine door de Hongaren
niet kan beschouwen als de verwezenlijking
der gemeenschappelijke Poolsch-Hongaar-
iche grens, zoolang Slowakije op min of
meer verdekte wijze onder militaire con
trole van Duitschland blijft. De besprekin
gen, die gisteren te Berlijn begonnen zijn
tusschen de Slowaaksche ministers Tuka
*en Durckansky en de Duitsche leiders, heb
ben ten doel het binnenlandsche en buiten-
landsche statuut van Slowakije te regelen.
Politieke Duitsche kringen toonen een
merkwaardige reserve ten aanzien van dit
statuut. Het schijnt dat zy ter wille van het
handelsverkeer willen vermijden in het bui
tenland en vooral by de „toekomsitge cliën
ten” van deze Duitsche federatie, den in
druk te wekken,, dat het statuut door
Duitschland wordt opgezegd. Het lijkt
waarschijnlijk, dat na de Duitsch-Slowaak
sche besprekingen het verband tusschen
Duitschland en Slowakije zal worden gepu
bliceerd in den vorm van een Slowaaksche
grondwet, die plechtig te Bratislava zal
worden afgekondigd, hetgeen den schijn zeu
redden van den onafhankelijken staat.
De Slowaaksche minister Durcansky
heeft Reuter een uiteenzetting van den
nieuwen Slowaakschen staatsvorm gegeven.
Hy verklaarde door Tisso gemachtigd te
zyn een verdrag met Duitschland te teeke
nen. Over dit verdrag is reeds volledige
cvereenstemmnig bereikt. De Duitsche be
scherming zal niet veel meer dan een ga
rantie zyn. Binnen de perken van de om
standigheden en de noodzakelijkheden van
het land zal Slowakije een eigen gewapen
de macht handhaven; het zal een klein di
plomatiek corps met gezanten of zaakge
lastigden in de groote hoofdsteden behou
den. Slowakije zal een eigen valuta hebben
en een tolunie met Duitschland zal niet
noodzakelijkerwijs tot stand behoeven te
komen. Over de economische betrekkingen
met Duitschland zal later worden beslist
De besprekingen over het terugtrekken der
Duitsche troepen naderen haar voltooiingen
De oude nationale vlag zal in eere hersteld
worden
De gezamenlijke verklaring, waarin zal
worden aangekondigd, dat Engeland, Frank
rijk, Polen en de Sovjet-Unie solidair zul
len zyn in geval van verdere Duitsche da
den van agressie, welke verklaring door
Groot-Brittan nië bepleit wordt, zal waar
schijnlijk in algemeene termen worden ge
steld. Reuter verneemt, dat het document
geen bepaalde verplichtingen of uitgewerk
te clausules zal behelzen.
Terwyl de Russen en Polen wenschen,
dat hét document clausules zal bevatten,
welke de onderteekenaars ^ihden tot optre
den, meent men dat Britsche kringen meer
voelen voor een onmiddellyke algemeene
verklaring, die niet de mogelijkheid uitsluit
van definitieve militaire verplichtingen of
zelfs van een internationale conferentie, la
ter, wanneer de onderteekenaars zulks wen
schen.
Men is aan Britsche zijde van meening,
dat een conferentie in de huidige crisis
uiterst te onpas zou zyn, vooral wanneer
zy te Boekarest zou wttfden gehouden, ge-
lyk naar verluidt de Russen voorstellen,
terwyl de uitwerking van bepaalde verplich
tingen te vee) tijd zou kosten.
Men legt den nadruk op het feit, dat de
onderhandelingen, die $j£t de Russen ge
voerd worden over het ontwerp der verkla
ring, niet moeten worden uitgelegd als ver
schil van meening. Men legt er voorts den
nadruk op, dat de huidige onderhandelingen
meer betrekking hebben op de methoden
dan op dé algemeene beginselen.
Reuter meldt voorts uit Washington:
Van betrouwbare zijde wordt hier ver
klaard volgens Associated Press dat, wan
neer de door Londen voorgestelde anti-
agressieverklaring tot stand komt, Amerika
bereid zou zyn zelfstandig een verklaring
van dezelfde strekking af te leggen.