MODE
den
imp
1
I
IOUDING.
r oe
95
Kt
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GÖUDA EN OMSTREKEN
No. 20015
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen
LUXEMBURG EEN EEUW ONAFHANKELIJK.
Vorstin en volk zijn nauw verbonden.
ERE HULP
toch
f f
ssins
uda
Prins-Regent Paul van
Joego-Slavië zal bezoek aan
Rome brengen.
boorden
afn.
Maandag 24 April 1939 78e Jaargang
BERGAMBACHT, berkenwoude, bodegravfn, boskoop, gouderak, haastrecht, moordrecht, MOERCAPELLE,
-ATTT\nT>Tmr»Trr -- - - -a TXTxTirxrTmnXT TTTl'KTTTTTTrjTPXT eRZ
R 1
Onze Regeering antwoordt
op Duitsche vragen. e
U
\/vx7u, wvunuivn i r i'iov/oixv/v/r v»vui/ajjv/xiv, iinnujlivuviix-
NIEUWERKERK, ouderkerk, oudewater, reeuwijk, schoonhoven, stolwijk waddinxveen, zevenhuizen,
X,
4
Ie.
2e.
f
München’
robnd,
1
GROOTHERTOGIN CHARLOTTE
VAN LUXEMBURG.
rringt.
Bt houten
winkels.
DOET WONDEREN
enoeg voor een hele was.
eger al gebruikt om te
)k geschikt om te koken,
zijn overbodig. Behalve
d voor overbodige was
louter voordeel! U geelt
Uw goed wordt witter,
'or elke huisvrouw, die
Iwitte.was wil hebben.
(Van een
JN een v-.
3e.
In afwijking van hetgeen door en
kele buitenlandsche persagentschap
pen omtrent de beantwoording door
de Nederlandsche regeering is ge
meld, kunnen wij mededeelen, dat de
drie vragen door onze Regeering ont
kennend zijn beantwoord, de derde
vraag'onder bijvoeging, dat Neder
land ingeval'van Europeesehen oor
log op iedere mogelijkheid voorbereid
moet zijn.
sau, moge hier nog een enkel.; herinnering
volgen aan de jaren, dat Nederland en
Luxemburg in den vorm eener personeele
Unie onder ons Vorstenhuis xereenigd wa
ren.
•Na den val van Napoleon en bij de be
sluiten van het Congres \an Ween *.i in
1815, werd aan Luxemburg, dit al' ude deel
der zeventien Nederlanden, een hizondere
positie verleend. Het hertogdom werd tot
groothertogdom verheven en als persoon
lijk bezit geschonken aan Koning Willem I.
als vergoeding voor het verlies der Nassau-
sche landen.Tegelykertyd echter werd het
land in den Duitschen Bond gevoegd en
kreeg de hoofdstad als bondsvesting een
Duitsche bezetting. Niettemin werd het
groothertogdom door Koning Willem I vol
gens Nederlandsche wetten als een Neder
landsche provincie bestuurd.
De Belgische opstand veranderde uit oen
aard der zaak dezen toestand. Terwijl, dank
zy het Pruisische garnizoen, in de hoofd
stad het koninklijk gezag werd bewaard,
ging een deel var. het land met den opstand
mee, Bij het eindtractaat van 1839 bleef
het oude kernland onder het gezag van den
Koning-groothertog (en lid van den Duit
rchen Bond), terwijl het Westen bij België
werd gevoegd.
Tn 1841 kreeg het land van Koning Wil
lem II een grondwet, welke naar Neder-
landsch voorbeeld was ontworpen. In 1848
werd, opnieuw naar Nederlandsche voor
beeld, de grondwet in liberalen zin gewij
zigd. Koning Willem TI he<
lijk steeds veel voor het
DUITSCH LEGIOEN EN
ITALIAANSCHE VRIJWILLIGERS
VERLATEN SPANJE OP 15 MEI.
Te Madrid is bekend gemaakt, dat het
Duitsche Condorlegioen, waartoe de Duit
sche vrijwilligers in Spanje behooren, het
land op 15 Mei zal verlaten, evenals de Ita-
liaansche militairen.
Volgens de Daily Mail heeft de regeering
van Franco verder besoten aan ex-koning
Alfonso terug te geven de geconfisce-rd»
eigendommen van de Spaansche Koninklij
ke familie w.o. het paleis te San gebast iaan
en te Santander.
taar in de Popolo di Roma, welke blad
/schrijft, dat, als Hongarije eenmaal zijn
betrekkingen met Joego-Slavië heeft gere
geld, het met grootere veiligheid den blik
naar Roemenië kan wenden.
manchetten
OP EEN DAG
jokmethode! Dat spaart
was is.’s morgens al kant
’kent voor U meer tijd
i, die U anders op was
extra uurtjes om uit
tijd om te naaien ol te
ist U nog meer?
lllSU IE (IIIKAM.
TWEE MILITAIRE VLIEGTUIGEN
IN FRANKRIJK NEERGESTORT.
In totaal veertien doodfn.
Zaterdagnacht is in de buurt van Title,
cp 500 meter van het vliegveld Beauvais,
een bombardementsvliegtuig neergestort.
Vijf inzittenden werden gedood: twee of
ficieren, een adjudant-onderofficier en twee
manschappen.
Uit Tours meldt Havas nog dat twee
bombardementsvliegtuigen boven het vlieg
veld bij Tours by het dalen in botsing zijn
gekomen, op den grond te pletter zijn ge
vallen en in brand zijn geraakt.
De nepen inzittenden kwamen in
vlammen om.
f«*W**- i
BEVOORRADINGSMINISTERIE
INGESTELD.
Burgin de nieuwe titularis.
Minister Chamberlain heeft de instelling
van een ministerie van bevoorrading aan
gekondigd en tevens verklaard, dat Burgin
de huidige minister van Verkeer, met de
leiding daarvan belast zal worden.
Hot nieuwe departement zal niet alleen
verantwoordelijk zijn voor de bevoorrading
van het leger maar zijn werkzaamhedei
ook uitstrekken tot de voofraadvormir;,
van alle metalen en andere grondstoffen,
die in verband met de uitvoering van het
defensie-programma onontbeerlijk zyn.
Chamberlain verklaarde vcorts, dat in o*
wet tot instelling van het nieuwe ministe
rie bepalingen zullen worden opgenomeu
die op deze gebfeden de regeering den voor
rang zullen verzekeren bij de uitvoering
harer bestellingen. s
ADVERTENTIEPRIJS! Uit Gouda en omstreken (behoorende tot den bezorgkring):
1—5 regels 1.30, elke regel meer '0.25. Van buiten Gouda en den bezorgkring:
1—5 regels 1.55. elke regel meer 0.30 Advertentiën in het Zaterdagnummer 20
bjjslag op den prjjs. Liefdadigheids-advertentiën de helft van den prijs.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN: 1—4 regels 2.25, elke regel meer 0.50. Op
de voorpagina 50 hooger.
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tusschenkomst van soliede Boek
handelaren, Advertentiebureaux en onze agenten en moeten daags vóór de plaatsing
aan het Bureau zijn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te zün.
Gewone advertentiën en ingezonden mededeelingen bij contract tot zeer gereduceerden
prjjs Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte.
HENDERSON NAAR
BERLIJN TERUG.
Sir Neville Henderson, de Britsche am
bassadeur te Berlijn, die na de bezetting
van Bohemen en Morhvië door Duitsche
troepen en de afkondiging van het Duitsche
protectoraat over deze gebieden, naar Lon
den ontboden was om verslag uit te bren
gen over den toestand, is thans weder op
wep naar Berlijn.
De veronderstelling, dat Henderson s te
rugkeer naar Berlijn een voorspel is voor
een „nieuw München”, en dat Engeland be
zig is de „appeasement-poütiek” in eere te
herstellen, wordt in Britsche officieele krin
gen met kracht afgewezen, evenals de voor
stelling, dat dit gebaar een slag voor Roo
sevelt moet zyn.-
Men houdt vol, dat Engeland voortgaat
met het bouwen van het afweerfront. Dat
•jnen de beteekenis van Henderson’s terug
keer op deze wijze poogt te verkleinen, ver
raadt reeds, dat m|n vreest, dat de reactie
in de Vereenigde Sreten weinig/ gunstig zal
zijn en dat de staten in Oost-Europa -de
overtuiging krijgen, dat Engeland jnet zijn
„krachtig standpunt” opnieuwis gaan bluf
fen. In diplomatieke kringen is men van
meening, dat Henderson’s vertrek een aan
duiding is dat de „appease?nent”-groep in
het kabinet (Hoare, Chamberlain en Simon)
een overwinning heeft behaald.
5
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal ƒ2.25, per week 17 cent, overal waar de
beioritox POT 1‘>'>per K»schiedt- Franco per post per kwataal 3.16.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31, GOUDA
bjj onze agenten en loopers,, den boekhandel en de postkantooren.
Onze bureaux zijn dagelijks geopend van 96 uur. Administratie en Redactie Telef
(nterc 2746. Postrekening 48400.
aansluiting by
Naar wij vernemen, zijn, evenals
aan verschillende andere regeeringen,
ook aan de Nederlandsche regeering
van de zijde der Duitsche regeering
enkele vragen voorgelegd in verband
met de bekende boodschap van pre
sident Roosevelt, welke hierop neer
komen
of de regeering de boodschap
had uitgelokt;
of zij er van te voren kennis
van droeg;
of zij zich bedreigd gevoelt.
DIENSTPLICHT IN
ENGELAND?
Conscriptie voor jongelieden
van 18 tot 20.
De „Daily Telegraph” bericht, dat het
vraagstuk van de vergrooting van het per
soneel van het leger thans zoo dringend is
geworden, dat de minister-president beslo
ten heeft in de eerstvolgende vergadering
van den ministerraad de eventueele invoe
ring van den militairen dienstplicht ter
sprake te brengen.
In militaire kringen is men van meening,
dat het invoeren van een dienstplicht voor
jongelieden van 18 tot 20 jaar het mog-elijk -
zou maken een opleiding van een jeugdig
leger van 500.000 man krachtig ter hand
te nemen.
Deze jonge mannen zouden verdeeld kun
nen worden over verschillende garnizoenen,
waar zy samen zouden zyn met geoefende
troependeelen en bovendien de modernste
wapen voor hun opleiding ter beschikking
zouden hebben.
Een getuigenis van dankbaarheid
jegens de Koningen-Groothertogen
van het Huis van Oranje-Nassau.
n bizonderen medewerker).
wereld, die thans eiken dag in
spanning leeft over hetgeen de dag va«
morgen brengen zal, waarin de groote
massa hoopt en bidt, dat er geen oorlog zal
komen, in die wereld is op ’t oogenblik een
klein klein landje, waar men op grootsche
wjjze feest viert: het Groothertogdom Lu
xemburg.
Woensdag 19 April was het honderd jaar
geleden, dat dit by vele Nederlanders zoo
goed bekend staande landje zijn onafhan
kelijkheid verkreeg, zij het dan ook, dat
deze meer van theoretischen aard was, wijl
de practische onafhankelijkheid eers*
kwam door het Verdrag van Londen van
den llden Mei 1867. In verband met onder
scheidene omstandigheden heeft men „de >f-
ficieete herdenking van dit eeuwfeest op
Zaterdag en Zondag vastgesteld, doch reeds
Donderdag viel het den vreemdeling die df
hoofdstad binnenkwam, alom op, dat hij
aan den vooravond stond van grootege
beurtenissen. Overal hing het rood, wit,en
blauw, den Nederlander zulk een goede be
kende, aan de huizen; smaakvol waren hier
en daar groote doeken in die kleuren langs
de buizen gespannen.
De Luxemburger is san nature een rustig
en kalme figuur; hij komt niet spoedig In
extase, en op dit gebied evenaart hy der
Hollander. Maar als hij eenmaal los komt,
als hij zich ontpopt als een goed vaderlan
der, dan staat hij ook in de allereerste ge
lederen.
Vrijdagavond zyn de feesten ingeluid, de
klokken werden geluid, en het gebeier ver
kondigde. dat dit volk zijn honderjarige or-
afhankelijkheid ging herdenken. De feesten
culmineerden in den groot* n historischen
optocht, Zaterdagmiddag, en door het plech
tig Te Deum, Zondagmorgen in de Kathe
draal, waarbij de Groothertogelyke Fami
lie aanwezig was. Zaterdagmorgen sprak
H. K. H. groothertogin Charlotte voor de
Kamer van Afgevaardigden een rede uit.
De Groot-Hertogin begon met erop te
wijzen, dat het Groot-Hertogdom het bn-
wjjs van zijn vitale eigen-aard en van ziin
recht op een onafhankelijk voortbestaan
heeft geleverd, waarna zy aldus vervplgde:
„In deze gelukkige ontwikkeling van de
welvaart des lands, hebben wy een schuld
van dankbaarheid op ons geladen, waarvan
het ons past ons vandaag te moeten kwij
ten, en wel jegens de nagedachtenis der
Koningen/Groot-Hertogen van het Huis
0 r a n j e-N ass au, jegens mijn verheven
grootvader, mijn geliefden vader, myn be
minde zuster, wien het allen ter harte is
gegaan, de rechten van het land te bewaren,
en zijn vooruitgang met alle te hynner be
schikking staande middelen te bevorderen.”
Na herinnerd te hebben aan de bescher
ming, welke het Groot-Hertogdom in tal
rijke moeilijke omstandigheden genoten
heeft van de zijde der mogendheden. wr.H'P
garant staan voor ziin onafhankelijkheid,
vernieuwde de Groot-Hertogin haar eed on'
haar leven te wijden aan het waarborgen
van de onafhankelijkheid en van de instel
lingen des lands. Zij verklaarde zich fp zul
len laten leiden door de beginselen van df
grondwet, en door de voorbeelden van haM
voorgangers, en on haar beurt, zoo ze’de
„Je M a i n t i e n d r a i”.
De Groot-Hertogin besloot haar rede al
,U8: Sterk in de vaderlandslievende een.
«id en in den onverzettelijken wil van al
kinderen, zal Luxemburg, m*t God.»
U>D, nooit onder gaan.”
De Groot-Hertogin droog het cordon van
het Grootkruis der Oranje-Nassau-orde; zij
was vergezeld door Prins Felix en den
ronnopvolger, Groot Herto.flÉan, die even-
^n8. behalvg het cordon va®fr Orde van
Eikenkroon, het cordon O|het Groot
kruis der Oranje-Nassau-ord^Src°g‘'n
De banden meWederland.
Nu Groothertogin Charlotte op zco tref-
fende wjjze herinnerd heeft aan de histori-
8c^e banden met het Huis van Oranje Nas-
I Luxemburg met deze verandering door een
I volksstemming.
In 1867 kwamen op uitnoodiging van
Koning Willem III de verdragsmogendhe-
den van 1839 te Londen bjjeen en werd de
nieuwe Status van Luxemburg vastgesteld.
Het Groothertogdom bleef neutraal,
ond^'clen collectieven waarborg der vijf
vordragsmogpndheden en onder de souve-
reiniteit van het Huis van Oranje Nassau.
Hiermede was nog eens opnieuw de onaf
hankelijkheid definitief bevestigd, zij het
ook, dat eerst i.a den dood van Koning
Willem III in November 1890, Ook een ein
de kwam aan de personeele Unie met Ne
derland en Luxemburg onder het bewind
kwam van eigen vorsten uit het Nassauscho
Huis.
Voor de bestudeering van dit interessan
te deel van Luxemburg’s geschiedenis ver
wijzen wij naar het onlangs verschenen
boek van den I.uxemburgschen gezant bij
het Nederlandsche Hof, den heer August
Collart: .,Am Wege zur Unabhangigkeit
Luxemburgs” (Luxemburg Verlap P
Linden), waarover wy reeds uitvoerig heb
ben geschreven. Uit deze bespreking moge
tenslotte nog de volgende zinsnede worden
aai gehaald
„Tenslotte is het doel (de onafhankelijk-
heid) toch bereikt: noch Fransch, noch
i Duitsch, noch Belgisch. Men mag èr nog
aan toevoegen: noch Nederlandsch. Want
hoezeer vele Luxemburgers ook thans nog
vervuld zijn van warme sympathie voor o' s
Vorstenhuis, meer dan een personeele Unie
hebben zij toch nooit gèwenscht en Luxem-
i burg wilde vóór alles Luxemburg blijven,
een grensland, waar ‘men weliswaar
j. Duitsch spreekt, maar waar dit Duitsch met
Fransche woorden is doorregen en waar
men zoowel van links als van rechts alles
ovprneemt wat men gebruiken kan in een
werkzaam en rustig overleggend leven.”
i Er zy'n in Luxemburg nog velerlei aan-
i wijzingen, welke aan de historische banden
l met Nederland herinneren.
De landsvlag vertoont nog dezelfde kleu-
ren als de onze: rood, wit en blauw, het
lai dswapen voert nog den gouden leeuw
i van Nassau en ons oyde Wilhelmuslied is
i ook in Luxemburg niet onbekend en een der
bjj officieele gelegenheden gespeelde natio
nale liederen.
Mji/tlook persoon-
Grnothertogdom
gevoeld en heeft er herhaaldeiljk geruimen
tijd doorgebracht.
De krachtige politiek van Koning Willem
III heeft ook in Luxemburg haar invloed
doen gelden n wel sterker nog dan in Ne
derland. In 1850 was Prins Hendrik tot
stadhouder des Konings in Luxemburg be
roemd, een ambt, dat de Prins, ondanks de
groote moeilijkheden er aan verbonden, tot
zyn dood in 1879 heeft bekleed.
De moeilijkheden, welke een gevolg wa
ren van den partijstrijd in het Groothertog
dom waren aanleiding tot een personolijk
bezoek van Willem III; de grondwet werd
in 1856 in cónserfatieven /in gewijzigd.
In 1866 werd de Duitsche Bond ontbon
den en ‘ontstond daarmede, rond de vraag
wat er thans met Luxemburg moest gebeu
ren de Luxemburgsche kwestib.
De strijdvraag of Luxemburg lid *oj’
worden var den Noord-Duitschen Bond,
neutraal zou blijven, dan wel deel zou gaan
uitmaken van Frankrijk, werd door het
machtswoord van Bismarck opgelost in di n
zin, dat Luxemburg niet by den Noord-
Duitachen Bond zou worden Eevoefrd Mnal
dat Duitschland evenmin een aansluiting öy f
Frankrijk zou gedoogen.
Tusschen haakjes kan hierbij worden op
gemerkt, dat ten bewijze van het feit, hoe
zeer ook bij Willem III de wil van het volk
gewicht in de schaal Ipgde, de Koning-
groothertog als één der voorwaarden voor
eventueele afstand aan Frankrijk, uitdruk
kelijk stelde: instemming van het volk van
Besprekingen „te Venetië tuschen
Ciano en Markowitsj zijn
„zeer hartelijk” verloopen.
Markowitsj, de minister van buitenland
sche zaken van Joego-Slavië, is vergezeld
van den Italiaanschen gezant tl Belgrado
en den Joego-Slavischen gezant te Rome te
Venetië aangekomen. Hij werd aan het sfll-
tion verwelkomd door graaf Ciano. k
In een gondel van de marine begaven de
staatslieden zich naar het hotel, waar de
eerste besprekingen vanmiddag gehouden
zijn. Zij duurder, twee uur en drdfegen een
■hartelyk karakter.
Vanavond zal een diner worden gegeven
ter eere van den Joego-Slavischen gast, ge
volgd door een receptie en een fakkelop
tocht langs het Canal Grande. Zondagmor
gen zullen de besprekingen worden hervat.
By zijn aankomst te Venetië verklaarde
graaf Ciano den aanwezigen journalisten
dat‘zyn ontmoeting met Markowitsj geen
gevolg was van de noodzakelijkheid een
overeenkomst tusschen de twee bevriende
landen te teekenen, doch veeleer van de
vorming eener nieuwe regeering te Belgra-
i do en van het totstandkomen der unie tus
schen Albanië en Italië.
Markowitsj wees in een interview op de
beteekenis der vriendschap tusschen Italië
en Joego-Slavië, en verklaarde, dat tijdens
de besprekingen in Venetië alle kwesties,
welke beide landen betreffen in een geest
Van hartelijke vriendschap zullen worden
bestudeerd.
Prins regent Paul van Joego-Slavië zal
in de tweede helft van Mei een officieel
bezoek aan Rome brengen. Het programma
van dit bezoek, dat beoogt de hechtheid van
de banden tusschen Joego-Slavië en Italië
te onderstrepen, is vastgesteld tijdens de
Zaterdag gevobrde besprekingen tusschen
Ciano en Markowitsj, de ministers van bui-
tenlandsohe zaken der beide staten.
Joego-Slavië in het as-systeem
ingeschakeld.
Nadat Ciano en Markowitsj Zondagoch
tend een tweede onderhoud van bijna twee
uur hadden gehad, is een qfficieel commu
niqué uitgegeven, waarin gezegd wordt, dat
gesproken is over verschillende kwesties,
die de 'beide bevriende staten onder de hui
dige internationale omstandigheden en voor
al met het oog op de jongste gebeurtenis*
sen in Albanië interesseeren.
Hierby werd eens te meer de bijzondere
hartelijkheid bevestigd van de tusschen Ita
lië en Joego-Slavië bestaande betrekkingen,
die sedert de totstandkoming van het pact
van Belgrado, dat den vrede in de Adria-
tische Zee en de eerbiediging van de we-
derzydsche belangen verzekert, op elk ge
bied en in elk opzicht verstevigd en ver
sterkt is.
T Overeengekomen werd, de vertrouwelyke
samenwerking tusschen Joego-Slavië en
Duitschland, zoowel op politiek als op eco-
'nomisch gebied te verdiepen, teneinde de
handhaving van den vrede te bevorderen en
de toestanden en stabiliteit in den Dopau-
sector te verbeteren.
Wat de betrekkingen met Hongarije be
treft, hebben de beide ministers van buiten
landsche zaken den toestand bestudeerd, die
door de jongste gebeurtenissen ontstaan is,
en -zij hebben met voldoening vastgesteld,
dat zy den -weg hebben geëffend voor een
vruchtdragende verstandhouding tusschen
‘de beide regeeringen te Belgrado en Boeda^
jest.
Het verloop der tusschen Ciano en Marko-
>vitsj gevoerde besprekingen, heeft groote
voldoening gewekt in Italië*, waar men van
oordeels, dat Joegx)-Slavië zich definitief
heeft in’geschakeld in het systeem van de
as. f>« -kwestie der toenadering tusschen
Belgrado en Boedapest, zoo zegt men, kan
als geregeld worden beschouwd.
Reeds spreekt men over een reis van
Csayky naar Belgrado, waar een Hon-
gaarsch-Joego-Slavisch niet-aanvalspact
zou worden opgesteld, waarvan dq onder-
teekening tegen eind Mei zou kunnen ge
schieden. Hierna zou Joego-Slavië^&oetreden
tot het anti-kominternpact en zyh uittre
den uit den Volkenbond aankondigen. Dit
zyn tenminste vooruitzichten, ^arover
men in Italiaansche kringen ojjenlyK
spreekt.
Veel beteekenend is voorts een commen-
