LS
‘I
s
>1!
VeT
ml I O
JjETTDuitsche pMeuwsburet
1
78e Jaargang
•UDERKEBjK, OUDEWATER, REEUWIJK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN,
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestda
Bedoeld als bjj<
Ie as.
4
1
ch.
Paus Pius XII en Mussolini als bemiddelaars
No. 20027
•s
r'"n
neefitl n
>ran Hl
J J
BERLIJN ETJ R
verbond;
r u
■g
'in
r tiijgenJ
gecortstjitfe
mbonefattii
^venoMfrij
militair
Maandag 8 Mei 1939
MOERCAPELLE,
enz.
^SLUITEN EEN MILITAIR
ige tot behoed van den vrede.
Het Engelsch antwoord aan
Moskou.
meuwerkerk gouderak, haastrecht, moordrecht,
tering yfcp
1 Wan:
I Litwinov’s ontslag laat
I Sovjet-publiek koud.
!r^w J overa' waar d*
11 .1
c
Abonnementen worden dage
I
I
aand.
VIU1
s lands, c,
merk op het
J behangsels
i verfraaien:
ivoerd in de
kleuren, die
kken kan
uten
kets.
af?ïej0!"“n aan oni, Bureau: MARKT SI, GOUDA
w> «n ,i.. -^cantooren.
>pend van 6 uur. Administratie
intc 5
Führdiy
rng 9
Ie volw
üze H
h4 i.
politie
if
Jtei
q
de i
to
dl hi b
|e!tn t-
pkeri ir*>
iyon Ribbentrop, aldus Stefai i.
juxmnBmrawujwwuwi uageinaa aangenomen aan ons 1
b(j oase agenten en loopers, dtf boekhandel en de ppstju
Ome bureaux zijn. dagelijks
latere 2746. Postrekening 484
ABONNEMENTSPRIJS: p,
bewrging per looper geschied
I* lA
bén, de of$
-r -- -j J 1 I
x w
„As Rome-Berlin een element
den vrede”, verzekert de
Informazione Diplomatica.
Mgr. Orsenigo’s bezoek aan Hitler.
Hoewel uiteraard in het belang van een
gunstig verloop der besprekingen officieel
noch officieus daaromtrent inlichtingen
worden verstrekt, wijzen tal van beriohtan
er op, dat zoowel Paus Pius-XII als Mus.
solini bereid zyn dan wel in feite reeds
trachten te bemiddelen tusschen Duitsch
land en Polen. Op de mogelijkheid van be
middeling door de Italiaansche regeering
wijzen eenige opmerkelijke uitlatingen in
de Italiaansche pers, met name in de ge
zaghebbende Giornale d’Italia en de Infor
mazione Diplomatica. Ten aanzien van een
bemiddelende actie van de zijde van liet
Vaticaan wordt vooral de aandacht ge
vestigd op het langdurig onderhoud dat de
Nuntius te Berlijn, mgr. Osenigo, op Vrij
dag met Hitler had te Berchtesgaden, als
mede op een bezoek van den Nuntius te
Parijs, mgr. Valeri, aan den Franscher
minister Georges Bonnet.
De Britsche ambassadeur te Moskou, sir
William Seeds heeft, volgens Reuter, van
zijn regeering den tekst ontvangen van het
Britsche antwoord op de Russische voor
stellen. Verwacht wordt, dat hy heden te
Moskou een onderhoud bij den nieuwen
volkscommissaris voor Buitenlandsche Za
ken, Molotof, zal aanvragen.
Naar D.N.B, voorts van goedingelichte
zijde te Moskou verneemt, moet binnenkort
de benoeming verwacht worden van één of
twee nieuwe plaatsvervangende volkscom
missarissen voor Buitenlandsche Zaken.
Deze functies zijn ingesteld onmiddellyk
na de overname van het commissariaat
door Molotof en zullen, volgens het D.N.B.,
bekleed worden doo/ persoonlijkheden, die
tot dusverre geen diplomatiek ambt ver
vuld hebben. Dat de huidige vice-volkscom-
missaris voor Buitenlandsche Zaken, Fc-
temki, op zijn post blijft, blijkt uit een he
den gepubliceerde verklaring over de door
hem te Ankara gevoerde besprekingen
waarin Potemkin voor de eerste maal „de
eerste plaatsvervangend volkscommissaris
voor Buitenlandsche Zaken” wordt ge
noemd. Aan de te Moskou geaccrediteerde
buitenlandsche missies is gisteren officieel
van Molotof’s aanstelling als volkscommis
saris kennis gegeven.
i j J Indruk in Polen.1
In Polen acht men het waarschijnlijk, dat
i Mussolini slechts in een dergelyk pact
heeft toegestemd itadat h(j de verzekering
ontvangen had, dat Duitfihhland een gema
tigde houding zou aatfne{
.homing van het puitsch-i
pure verdrag heeft irl uo
"Warschau geen verrasln
*legt jhier het pacjftüit dis
middel, dat er tqb bestm
sche mogendheden te d^e
BRITSCH-TURSCH PACT NOG
NIET TOT STAND.
Definitieve afsluiting afhankelijk
van Engetech-Russische besprekin
gen, volgens „Sunday Times”.
Over de Britsch-Turksche besprekingen
schrijft de Sunday Times” „het gerucht
heeft de ronde gedaan, dat de afsluiting
van een accpord tusschen Londen en An
kara deze week zou worden aangiekondigd.
Dat is eenigszins voorbarig; In beginsel fa
een accoord tot stand gekomen in den vorm
van een pact van belangrijken omvang,
aangezien het alle Britsch-Turksche be
werking te Milaan is een vernietigende slag
voof de agressieve omfcingelingspolitiek,
welke Engelahd en Frankrijk, met mede
werking van bepaalde derde staten, al gc-
ruimen tyd tegen de as-mogendheden voe
ren.
DUITSCHE PERS KLAAGT OVER
VERVOLGING IN POLEN.
Critiek op rede van Beek.
De Duitsche bladen maken thans op de
frontpagina melding van de vervolging var
Duitschers in Polen. Het Duitsche Nieuws-
Bureau merkt hierbij op, dat dit de eerste
keer is, dat dit op zoo algemeene wijze
door de Duitsche pers geschiedt. Zoolang
het Duitsch-Poolsche verdrag nog van
kracht was hebben de Duitsche bladen, hoe-
jvel de toestand van de Duitsche minderheid
in Polen aldus het D.N.B. steeds zeer
slecht was, groote reserve betracht.
Volgens het Duitsche Nieuws-Bureau valt
ingevolgie de toenemende Poolsche actie
tegen in Polen wonende Duitschers, sedert
eind April een stroom van vluchtelingen
"uit de Poolsche grensstreken naar Oost-
Pruisen waar te nemen. In Marienwerder
zijn in April 261 vluchtelingen aangeko
men. Ook in het district Stuhm zyn vluch
tende Duitschers over de grens gekomen.
Uit sommige Duitsche dorpen in Pommeren
is de laatste dagen byna de geheele Duit
sche bevolking gevlucht. Na een verblijf in
tydelijke kampen, krijgen de vluchtelingen
betrekkingen in Oost-Pruisen.
?or
littot de
De door Potemkin te Ankara gevoerde
besprekingen met de leiders der Turksche
regeering golden voornamelijk ibuitenland-
sche politieke aangelegenheden. Men heeft
/over deze kwestie van gedachte gewisseld
en van beide zijden werd de wensch naar
voren gebracht om de vriendschapsbanden
tusschen de twee landen te versterken in
het belang van den wereldvrede.
Inmiddels is Potemkin op zyn terugreis
paar Moskou hedenmiddag per trein te Sofia
aangekomen. Hij werd hedenavond ontvan
gen door koning Boris en Kjossejvanof.
Potemkin zal onmiddellijk zyn reis voort-
retten naar Boekarest, waar hij dan den
Roemeenschen minister van Buitenlandsche
Zaken, Gafencu, ontmoet, die gisteren van
zijn reis naar verschillende Europeesche
hoofdsteden aldaar is teruggekeerd. Naar
Reuter nog verneemt zal Gafencu op 15 Mei
een officieel bezoek aan Ankara brengen.
kwartaal 2.25, pet
Franco per post per
BONNET BRENGT
VERSLAG UIT.
Opmerkelijk bezoek van den
apostolischen nuntius te Parijs
Havas seint uit Parijs dat Zaterdag de
Fransche ministerraad bijeen is gekomen.
De minister-president heeft den president
der republiek een aantal decreten ter tec-
kening voorgelegd. Deze decreten hebben
betrekking op de controle op de buitenland
sche pers, verplichte cursussen in passieve
verdediging, wijziging op de wet van mili
taire resuisitie en verzekering tegen oorlogs
risico op zee.
De minister van buitenlandsche zaken,
Georges Bonnet, gaf een uiteenzetting van
de buitenlandsche politiek. Hy gaf een over
zicht van de besprekingen, welke worden
gevoerd tusschen Frankrijk en Engeland
eenerzyds en Polen, Roemenië, Turkije en
de Sovjet-Unie anderzijds. Ook gaf hy zijn
meening te kennen over het aftreden van
Litwinof, waarover evenwel nog geen otti-
cieele mededeelingen zijn ontvangen.
Verder meent men te weten, dat de mi
nister mededeeling heeft gedaan over de
pogingen, welke door het Vaticaan worden
gedaan voor het handhaven van den vrede.
Zooals men weet heeft Bonnet Vrijdag een
onderhoud gehad met den Nuntius te Pa
rijs, mgr. Valerio Valeri, hetgeen men in
verband brengt met het bezoek, dat de nun
tius te Berlijn, mgr. Osenigo, Vrijdag
bracht aan Hitler te Berchtesgaden.
i In diplomatieke kringen te Berlijn en in
verschillende Duitsche kringen meende men
echter te weten, dat de apostolische Nun
tius een boodschap van het Vaticaan aan
Hitler zou hebben overhandigd, en dat het
Vaticaansche initiatief niet tot Duitschland
zou worden beperkt. Sommigen willen deze
ontmoeting alleen in verband met de
Poolsch-Duitsche kwestie brengen, anderen
willen er een uitgebreider actie in zien van
het Vaticaan ten gunste van den vrede.
Geen enkele officieele of officieuse aandui
ding heeft deze geruchten bevestigd.
Ook in Vaticaanstad heeft het onderhoud
van den Nuntius te Berlyn met Hitler i
Berchtesgaden zeqr levendige belangstel-
hing gewekt, vooral ook wegens de bijzon
dere omstandigheden, waaronder het plaats
had. In bevoegde kringen van het Vaticaan
toonde men de uiterste reserve en beperkte
men zich er toe te verstaan te geven, dat
de sluiting der R.K. scholen in Duitschland
met schending van het Concordaat een ge
beurten is is. die op zich zelf reeds een ont
moeting zou rechtvaardigen onder zoo spo
-iale omstandigheden en van zoo langen
duur, anderhalf uur.
In kringen echter, die minder gebonden
waren aan discretie, laat men niet na op
het feit te wijzen, dat mgr. Orsnigo zich
per vliegtuig naar Berchtesgaden heeft be-
geveri juist op den dag, dat Hitler ziji*
laatste instructie gaf aan von Ribbentru,
betreffende de Italiaansch-Duitsche confi
rentie te Milaan, hetgeen recht geeft tot de
vero derstelling, dat de ontmoeting van
Berchtésgaden bepaald kan zijn gewordei
door urgente redenen, die niet uitsluitend
In verband behoeven te staan met het pro
bleem der betrekkingen tusschen de H.
Stoel en Duitschland. Is het bezoek var
mgr. Orsenigo aan Hitler, dat men verge
lijkt met het bezoek aan Bonnet van mgr.
Valeri- den apostolischen Nuntius te Parijs
een aanwijzing voor een actie van het Va
ticaan ten gunste van den vrede? Men
achtte het in Vaticaanstad niet onwaar
schijnlijk.
men. Del tots|and-
ittaliaansche mili-
Btieke Xrin^n te
ig gebaard. jJ-Men
Leen propagdnla-
#d is de Wepter-
sn buigen en hun
■iedere illusie te ontnemiw op de mogelijk-
j heid de beidp partners vm de a?| te schei-
den. 'i
h (>en verrassing.
Oe diplomatieke correspondent van Rou
te/ te Londen schrijft, dat het Italiaansch-
Diutsche besluit de as-be trekkingen -vast te
leggen in een politiek en> militair verdrag
niet als een verrassing te Londen is ont
vangen. Toch behouden officieele kringen
ziöfi hun commentaar voor, daar zij gee*i
bijzonderheden kennen over den omvang
,van het pact. Er wordt natuurlijk aan her
innerd. dat de betrekkingen tusschen
Duitschlayd en Italië den laatsten tyd bij
zonder hecht zyn en dat de samenweking
tusschen beide reeds eenigen tijd het lieve-
lingsthema is van de Duitsche en Italiaan
sche politici.
Jn Berlijn.
A de berichten uiteraard
ftiaaktMpe eerste offi-’
is vJtjflrfh „Deutscber
hrüfy
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda en omstreken (behoorende tot den bezorgkring):
15 regels UO, elke regel meer 0.25. Van buiten Gouda en den bezorgkring:
l5 rebels 1.55. elke regel meer f 0.30 Advertentiën in het Zaterdagnummer 20
bijslag op den prijs. Ldefdadigheids-advertentiën de helft van den prtfs.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN: 1—4 regels 2.25, elke regel meer 0.50. Op
de voorpagina 50 hooger.
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tuaschenkomst van soliede Boek
handelaren, Advertentiebureau* en onze agenten en moeten daags vóór de plaatsing
aan het Bureau zijn ingekorp®n. teneinde van opname verzekerd te zijn.
Gewone advertentiën en ingezonden modedeelingex bij contract tot zeer gereduceerden
Prijs Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte.
Koning van Italië naar Duitschland?
Er loopt in Berlijn, volgens Havas, een
hardnekkig gerucht, dat de Konnig van
Italië op 28 Mei a.s. éen officieel bezoek
aan nuitschland zal brengen ter beantwoor.
ding van het bezoek, dat Hitler begin Mei
1038 aan Rome heeft gehtndW.
Een officieele bevestiging van dit ge
rucht kon nog niet worden verkregen.
raelclt| uir
jtminlators
ÜjfitsclWapr
tijd offlci
raeu^H di
Bi °Piï‘t
Ss*>I)7frM
«l^namvc
ifflitiek kn
(iVon Wbbentrop en ÓtatU
Bpnlandschd zakenilvai
by hun |bel
3 en 7 'Mei Men I b<
land aan eefc zorg
Forpen. Zij diebbei
Vroon stem mfag vqp<k
Wide jre^eerilgen in
H onwb(!sloten,| Aan q
ld d^ kekM vplken'1.1
-een wdlomiJla«tendj
inogfljtdheti^n yah^dd-,
i vnmWiging dampor
fende wijwnij te drag»
van denl v#è,Ue in Euro
Ciano en K-
lebben niet^ zooals oorfiprqnkeÉjk in de b -
tfoeling lag, gisterochtend een tweede b i-
spreking gtftiad, daar in het onderhoud van
Zaterdag alle vraagstukken zijn besproken
rie Duitsche minister heeft Zaterdagmor
gen een rondrit gemaakt door de volkswij
ken van Milaan, waAr hy luide i 'erd tocye
juist.
Daarna heeft hy met zyn Italiaanschen
collega het noenmaal gebruikt.
Von Ribben'trop en Ciano zyn gister
avond te half zes naar Como vertrokken.
Tevoren waren zij aanwezig geweest bij
een ontvangst in het Marino-paleis. Op het
balkon staande, werden zy door een groot0
menigte zwarthemden en ander publiek toc-
gejuicht.
Te zamen reden de ministers vervolge*.
raar het Comomeer, luide toegejuicht dopr
de Milaneezen, die zich langs een deel van
de route hadden opgesteld. Ook te Oom»,
waarde huizen met Italiaansche'en Duit
sche vlaggen versierd waren, werden de bc-
toekers hartelijk begroet. Slechts met
moeite konden de auto’s zich een weg doo»*
de dichte menigte banen.
In Villa d’Este werd den Duitschen mi
nister een diner aangeboden, dat door 150
personen werd bijgewoond. Vanochtend
vertrok Ciano naar Rome en later op den
dag verliet von Ribbentrop Italië.
De diplomatieke redacteur van Stefani
levert het Volgende commentaar op de be
sprekingen:
De „Informazione Diplomatica” heeft ge
schreven, dat de algemeene situatie zich in
definitieve vórmen begint te kristalllseereH
en dat de as als vredesinstrument, door dc
sprekingen te Milaan versterkt zal wor-
en- Dat zal de volken in staat stellen lu t
werk rustig te hervatten.
Deze gebeurtenis moet beschouwd wor-
“in het algemeen kader van de Europte-
«che situatie, welke, zooals iedereen duidu
'jk blykt, gekarakteriseerd wordt door eer
'’’Mingelingspolitiek, die de beide Westtr
*he mogendheden tegen Duitschland er
Wie voeren. De pacten, die Engeland, go
Wd door Frankrijk, wilde sluiten rond dc
asmogendheden, worden met e?i
euPhemisme garantiepacten genoemd ei
"’en verzekert, dat zij van vreedzamen aard
W>* In werkelijkheid hebben zjj ten doe
Tl)»ndige dammen op te werpen en oorlogs
Cities te vormen, zooals de Westersclu
Premisten verklaren. De staten, waartc
ire die garanties gericht zyn, worden niet
’Dre'iik aangegeven maar welke dat zijl
nkt uit de geografische ligging.
Neutrale landen werden uftgenoodigd tot
a!®te,se1 van Pacten toe te treden.
,K ®Jtuatie werd te Milaan besproKon
om het pact. De staten, die
ren nauwkeurige oriënteering van
rehland en Italië vroegen, kunnen zich
Man re^te”8c^ap 8®ven van hun werkelijke I
’’Ben by’ de versterkte as. Het pact i?
Lmim. ^.en vredelievend. De definitie'e
r 1 *teit in de verhouding tusschen de bei-
mogendheden is zoo groot, dat zjj de
^>we veiligheid in Europa kan garanden-
Zyn persoon was in Moskou
Weinig gezien.
De correspondent van de Daily Tele
graph” te (Moskou uit het vermoeden, dat.
op de zitting van den óppersten Sovjet,, die
tegen 25 Mei is bijeengeroepen Molotof, de
opvolger van Litwinof, een belangrijke
mededeeling over de buitenlandsche ö°li
tiek zal doen, en een zwenking zal Aan
kondigen die in overeenstemming is met
de woorden van Stalin, die op het partij
congres op 10 Maart zijn wantrouwen in de
l 'dpmocratische staten uitsprak.
Voor het doen van een zoo belangrijke
mededeeling, als de correspondent ver-
iw&cht, is volgens hem het gezag dat Lit
winof te Moskou geniet ontoereikend.
Het is nog steedsi niet duidelijk wat at
/met Litwinof zal gebeuren. Zyn ontslag is
zoo onverwacht gekomen, dat zelfs zy.i
naaste medewerkers het pas vernamen na
dat het officieele telegraafagentschap het
aan de wereld had bekend gemaakt.
Men moet in het Kreml zeer verbaasd
zyn over de opschudding, die het ontslag
van Litwinof in de wereld heeft veroor
zaakt. In Moskou heeft men nooit goed be
seft, dat Europa gewend was in Litwinof
n^ Stalin den eenigen politicus van beter
kenis te zien. Dit misverstand is begrype
lijk voor wie zijn positie te Moskou kent.
Litwinof’s .grootheid” bestond alleen in
de oogen van het buitenland, zoodra hij de
grens over kwam en zich naar Genève,
Londen of Parijs begaf. In de Sovjet-Unfa
kwam hy niet buiten de gespecialiseerde
omgeving van het commissariaat van bui
tenlandsche zaken. Hij ging haast niet om
met Russen en wist nauwelijks hoe zij
leefden en wat zij dachten.
Stalin heeft hem nooit als meer be
schouwd dan een bruikbaar instrument en
Litwinof, die wist dat wel zyn capaciteiten
werden gewaardeerd maar niet xijn persoon
hield zich buiten de eigenlijke Kremlkrin-
gcn. Hij vroeg een audiëntie aan als het
hem noodig leek of hij wachtte tot Stalin
hem liet komen. Het Russische publiek
heeft geen voorstelling van de Europeesche
reputatie van Litwinof. Het zag een of twee
keer in het jaar zyn portret in de krant en
is door zijn ontslag niet meer getroffen,
dan als hij commissaris van boschwezen of
textielindustrie was geweest.
Molotof is volgens den correspondent, die
deze mededeelingen doet, een verstandig
man, maar hy kent Europa niet en verstaat
geen andere taal dan Russisch.
Het was geen geheim, dat Stalin Litwi
nof wilde ontslaan, maar het is voor ieder
een een raadsel, waarom Stalin juist die
oogenblik heeft gekozen. Men vermoedt,
dat Litwinof op bepaalde punten te energiek
zyn eigen meening heeft willen verdedigen
Volgens Gayda. schrijvend in de Giornale
d’Italia, staat na de rede v®n Beek de deu'
open voor onderhandelingen en mogelijker
wijs voor overeenstemming tusschen Bel
lijn en Warschau. Italië, zoo verzekert
Gayda, wil rekenen op een geest van mat*
ging en verantwoordelijkheidsbesef tc
Warschau. Ook de Informazione Diploma
tica wees Zaterdag op de mogelijkheid van
overeenstemming. Volgens dit blad meenei
gezaghebbende kringen te Rome, dat ei
niets sensationeels zal gebeuren. Op
nieuw zal blijken, dat de as, hoewel gereed
zich te verdedigen tegen elke omsingelings
poging, niet een element van oorlog, doch
van vrede is.”
Algemeen is deze passage in de Informa
zione Diplomatica aldus uitgelegd, dat v>cl
een versterking van de as door Rome werd
overwogen gelijk inmiddels is geschied
door het sluiten van een militair verbond
maar dat anderzijds Mussolini er naar
zal streven de wrijving tusschen Berlijn en
Warschau niet te doen uitloopen op ee.i
ernstig conflict.
Bevoegde Duitsche kringen weiger
den zich uit te laten over het bezoek
door den apostolischen Nuntius te Ber
lijn, mr. Orsenigo, op Vrijdag aan Hitler
gebracht. Officieele Vaticaansche krin
gen weigerden eveneens eenige inlich
ting te verstrekken.
en 'Redactie Telef
lAlrlijn li<*b
Oóten indnllA g
(jiWuze fcommeilaé
tófcnstT, dïp o-A-W
d |Iet |pa« heetói historische beteekenis.
lU isj d^won^eiwflnte ^ortzetting van de
iefc v:iH ikiiWFuhn*#/ en .den Dï*e en
overa|nsterrmiing plet den wil. en de
elert»)J|in |belie yolwe^w Het ’■perlegt
op^dve^^enffip 4yze «1^ kwaadwillige
ve^n|4j^van^le'|Buita|Mpfesclhe öphjtsen-
<)e MroBeefitlwt niet alle^ii gc^
waagd^te twijf&IewWn to*meen^chsppe-
lijkp richtlijn»^1 Wr (Mide reg^ermgien,
imaar twijfelde i>ml .onWphbudel^ki jaan do
solidariteit der' berap as-yolken.
Het tot stand kMeii vAn het Italiaansch-
Duitsche politieke 'en militaire patft I. is in
de eerste plaats eeh Jjleuwe opl&uwendo
bijdrage tot de handhaving der orde en z
kerheid van den vrede in Europa tegen alle
pogingen der oorlogssUkeys dien vrede
door angst-psychosfe, bedreiging e*n afper
sing te verstoren, ten einde aldus den wil
der as-mogendheden tot opbouw van een
nieuwe orde in Europa tej doen buigen.
Het resultaat van de historische samen-
