I nieuws- en aME
K&znï
HET VERDRAG ENGELAND—TURKIJE.
Turksche bijdrage tot stabilisatie.
LAND.
MUSSOLINI VRAAGT: „BLIJFT HET VREDE
RDAM
sfcaro®*
*Tv.'oU'5'\
Hongarjje’s politiek.
Duitsche buitenlandsche
handel sterk gedaald.
w
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen
Volgens den Duce zijn er thans in Europa geen
vraagstukken, welke een oorlog zouden
HSSkfE’ OTTDFPK?nyD^i™EGRAVEN’ BOSKOOP, GOUDERAK, HAASTRECHT, MOORDRECHT, MOERCAPELLE,
NIEUWEKKKKK, OUDERKERK, OUDEWATER, REEUWIJK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN, enz.
kunnen rechtvaardigen.
No. 20033
Maandag 15 Mei 1939
en Redactie Telef
1526 96285
f
de expansie-zucht van de as
helaan 65-67, Nieuwe
BINNENLAND.
WELAAN 7278
voor-
met waarborging van de nationale
in.waszchen
n v.a. 10 ct.
de uitvoer bleef ongeveer op hetzelfde peil
gehandhaafd. De Duitsche uitvoer naar de
overzeesche bezittingen van Europeesche
houder
onmisbare
baar ligt
de ovei
misme
rn=s5,e;\
orthopaeuisch en
In blauw suède.
ibardine in roest-
e lederversiering
organisaties van vrouwelijke vrijwilligers.
De vergadering, die geleid werd door de
presidente der vereenlging Corps vrou
welijke vrijwilligers Amsterdam, dr. Jane
de longh, werd bijgewoond door afge
vaardigden van de volgende plaatselijke
vereeniglngenArnhem, Baam, Breda,
Bussum-Naarden, Dordrecht, Glnneken,
's-Hertogenbosch, Hilversum, Hoorn, La-
ren-Blaricum, Rotterdam, Utrecht, Zeist
en Amsterdam.
Met vreugde constateerde de presiden
te, dat het bij de Nederlandsche vrouwen
ontwaakte streven om daadwerkelijk in
geschakeld te worden ten bate van haar
vaderland, in tijden van oorlog of natio
nale rampen, overal in den lande weer
klank vindt. Allerwegen vormen zich
nieuwe plaatselijke comité’s en besturen;
propaganda-vergaderingen worden over
al met groot succes bekroond, duizenden
Nederlandsche vrouwen in groote steden,
maar ook in dorpen, hebben zich als
vrijwilliger aangemeld en zijn thans in
opleiding voor de diensten, die zij wel
licht eenmaal- moeten verrichten. Bij
een dergelijken snellen groei der bewe
ging zoo zeide zij is nauw contact
tusschen de verschillende organisaties
en een zoo groot mogelijke eenheid zeer
gewenscht. Na uitvoerige en zeer geani
meerde discussies werd besloten aan de
1 verschillende besturen het voorstel te
slechts noode nogmaals verklaren, dat
Czaky verklaart, dat de spil-
mogendheden en Polen-
beproefde vrienden z^jn.
De Hongaarsche minister van buiten
landsche zaken Csaky heeft gistermid
dag een rede gehouden, waarin hij o.m.
verklaarde, dat Hongarije zoo noodig
met geweld zijn onafhankelijkheid en
zijn integriteit zou verdedigen, zoo er
een volk mocht zijn, dat dwaas genoeg
was om het te bedreigen. Voortgaande
zeide Csaky: Daar ik de vreedzame be
doelingen van Dultschland ken, wil ik
Het nadeelige saldo bedraagt
27 millioen mark.
Uit de cyfers over het eerste kwartaal
van dit jaar blijkt, volgens het A.N.P. uit
Berlijn, dat de Duitsche buitenlandsche
handel met Engeland daalde bijv, met 25
procent. Van veel beteekenis is het feit, dat
zoowel de Duitsche invoer als uitvoerhan
del met de Zuid-Europeesche landen, ver
geleken met het eerste kwartaal van het
vorige jaar, een stijging te zien geeft.
De invoer uit Italië, Spanje, en Portugal
nam toe, doch de uitvoer naar deze landen
liep terug. De invoer uit Zuid-Oost-Europa
geeft,een stijging te zien van 11 millioen
hetgeen vergeleken met het eerste kwartaal
van 1938, gelijk staat met 6.1 procent. De
uitvoer naar Zuid-Oost-Europa steeg met
66.5 millioen mark of met 40.7 procent. De
invoer uit Italië, Spanje en Portugal nam
toe met 10.1 procent. De uitvoer naar deze
I des avonds te 19.34 uur. Aankomst Den
Haag 23.09. Uit de hoofdstad vertrekt des
I morgens de aansluitende trein te 643
uur. Terug des nachts te 0.15 uur.
De prijs der kaarten is voordeelig Van
het bevriende rijk de Hongaarsche grens
als heilig beschouwt. En, zoo voegde de
minister eraan toe, rijkskanselier Hitler
Is niet gewoon, met zijn woord te spelen.
Vervolgens sprekende over de belangen
die Hongarije met de spil mogendheden
verbinden, zeide spr.Onze wegen zijn in
taj van opzichten gelijk. In verband met
het volgen van dezen gemeenschappe-
lijken weg vragen wij niets en behoeven
wij niet aan buitenlandsche deuren te
kloppen. Geschenken zijn niets waard en
niets Is duurzaam dan onze eigen plan
nen, die wij met eigen hand en hart ver
wezenlijken.
Ten aanzien van de bevriende landen
zeide Csaky: Onder vrienden versta ik „in
de eerste plaats de ppilmogendheden, óp
welker beproefden steun wij kunnen re
kenen. Tot hen reken ik ook Polen, dat
Ik mijn oprechte wenschen zend, opdat
het den weg moge vinden van de ont
wikkeling van de macht en den vrede,
j eer.
PNGELAND en Turkije hebben overeen
stemming bereikt inzake wederzijds te
verleenen bijstand tegen agressie, en
wat van aanzienlijk verder strekking is
Inzake handhaving van rust en orde en ver
dediging van hun belangen in den Balkan
Turkije is geroepen ten aanzien van het
Balkangebied een minstens zoo belangrijke
rol te spelen als- komend van de andere
zijde, Duitschland en Italië. - Zooals het
Romeinsche Imperium thans in Albanië,,
had Turkije in het gebied rond Istanboel
iwh van oudsher een basis. Men vergete
niet, dat dit gebied ten Westen van Istan-
boel en.de Dardanellen het bescheiden over
blijfsel is van het Turksche riik. dat viel
in vroeger eeuwen uitstrekte tot de Oos-
tenrifksche en Hongaarsche grenzen, en
waartoe ook Griekenland cn Roemenië nog
in den aanvang der negentiende eeuw be
hoorden.
Hoewel in zekeren zin teruggetrokken in
Klein.Azië, waar het huidige Turksche rijk
zeker is van een onaantastbaar bestaan,
rullen de Turken als erfgenamen van het
Ottomaansche ryk zich de historie, waarbij
zij heerschen over den geheelen Balkan, on-
^twijfeld indachtig blijven. En al behoeft
men niet de verdenking te koesteren, dat do
huidige Turksche bewindhebbers van zins
z()'n, of zelfs slechts overwegen, naar hor
Csaky sprak verder den wensch uit, dat
met geduld en volharding vriendschap
pelijke betrekkingen met Zuid-Slariö
zouden worden geschapen en dat er een
tijdperk van ontspanning, of zelfs van
begrip in de betrekkingen met Roemenië
zou komen. Tenslotte verklaarde Csajcy,
dat het de eensgezinde wensch van het
Hongaarsche volk is, cultureele en ©eco
nomische betrekkingen aan te kweelden
met de groote mogendheden In West-
Europa, die, naar hij zeide, veel aan dien
toestand In Mldden-Europa kunnen ver
beteren.
KEN INTERNATIONALE
LEENING AAN SPANJE.
.Van Zeeland zal onderhandelingen
voeren.
Men bevestigt te Brussel van bevoegde
zijde dat een groep Engelsche, Fransc^e,
Zwitsersch een Nederlandsche banken, in
het bijzonder die van Mendelsohn, oud-mi-
nister van Zeeland opdracht hebben gege
ven van de Spaansche regeering bepaalde
garanties te verkrijgen voor een aan Span
je te verschaffen leening van 20 millioen
Pond Sterling. Van Zeeland zou de vol
gende week naar Spanje reizen, indien van
Burgos principieels goedkeuring van de
voorwaarden is afgekomen.
Louis Rothschild vrijgelaten.
Be bekende bankier baron Louis Rotb-
scfilid, die op 16 Maart van het vorig jaar
te Weenen werd gearresteerd, heeft, naar
Reuter te Londen verneemt, Weenen thans
mogen verlaten en is in goede gezondheid
te Zürich aangekomen.
Verloving aan het Egyptische hof
verwacht.
Men verwacht te Caïro, dat binnenkort
de verloving van de tweede zuster des Ko-
nings, Prinses Fayza, met haar neef Nabil
Izzet Hassan bekend zal worden gemaakt.
Prinses Fayza is 15 jaar en Prins Hassan
25.
Extr^-trein naar Brussel op 23 Mei.
Bij Hr. Ma. bezoek.
Het ia verheugend nieuws voor al ong
landgenooten die op 23 Mei het bezoek
willen bij wonen dat H. M. de Koningin
dien dag aan Brussel zal brengend Er zal
namelijk op dien dag een extra trein
van 's-Gravenhage rijden naar de hoofd
stad van België. Deze trein vertrekt uit
de residentie te 7.37 uur, arriveert te
Brussel om 10.17 uur. De terugtocht is
Boefje”, naar den
het bekende too-
dat door de cre-
r Lugt Mclselt-van
irlteit verwierf,
ihter nog een an-
jrden. Het ontfer-
•1 zeker, maar men
ngen aangeknoopt
sden over een be-
h voor verfilming
ten, definitief aan Turkije af te staan.
Hoezeer echter het Turksche besluit ook
moge zijn ingegeven door berekening van
het direct practisch nut daarvan, onmisken-
*'ot aan het Britsch-Turksch pact ook UCn ueurei
irweging ten grondslag, dat^het dyna- is, gezien
3 en J -
Rome-Berlijn voor Turkije evenzeer een
bedreiging vormt als dit voor buurstaten als
Egypte, Griekenland en Roemenië het ge
val is. Ondanks nauwe economische panden,
welke bestaan tusschen Duitschland en
Turkije, heeft Ankara gekozen voor het
tegenovergestelde politieke kamp. Het kan
het besluit daartoe slechts hebben genomen
onder den indruk »an reëele gevaren, welka
ook Turkije van de zijde der as-mogendhe-
den bedreigen. Deze opvatting van Ankara
o__La het streven van Rome, alleszins
begrijpelijk.
te democratieën worden uitgenoodigd, etn
too mogelijk rechtvaardig, oordeel te geven
over ons standpunt. Wij wenschen niet den
vrede, omdat onze binnenlar.dsche toestand,
tooals men weet rampzalig is. Dat is hij
sinds 17 jaar. Maar zij die op de cata.
ttrophe wachten, kunnen nog lang wach
ten.
Het is ook niet uit fysieke vrees voor den
oorlog, daar dit gevoel ons volkomen onbe
kend is. Ziet daar, waarom de bedenksels
van die kamerstrategen van de andere zijde
der dichtsbijzijnde grens (gefluit, herhaald
geroep: „Tunis, Nice, Corsica”) waarin ge
sproken wordt van een gemakkelijke wan
deling door het dal van de Po absurd z|jn.
De tijden van Fransch I en Karel VIII zjjn
voorbij. Oorlogen van het gebaar waren
niet mogelijk zelfs niet in den tijd dat er
achter de Alpen geen volk leefde van 45
millioen menschen.
De vreemde overweldigers hebben overi-
I gens'nooit lang kans gehad in Italië. Er
2(jn in de militaire geschiedenis van Pie-
mont tal van gedenkwaardige episoden die
bewyzen, dat het niet gezond is met aar-
matiging in de contreien van Italië te wan
delen.
Dat de groote democratieën niet op
recht zyn toegewijd /an de zaak van den
vrede bewijst het feit, dat zij reeds be
gonnen zijn met den „witten oorlog",
dat wil zeggen een oorlog op oecono-
misch terrein. Men koestert de illusie
ons te verzwakken. Niet alleen met goud
wint men oorlogen. Boven goud is van
meer belang nog de wil en nog meer de
moed.
Na gesproken te hebben over de verwe-
zenly'king van een nieuw physiek en zede-
lyk Italiaansch type, wees Mussolini op de
noodzakelükheid de overzeesche gebieden
productief te maken, hetgeen een strenge
discipline en groote volharding vereischt.
Mussolini besloot: „dat niemand aan onze
toekomst twyfele! Kameraden, wat ook ge-
beure, ik zeg u in alle zekerheid, dat alle
doeleinden zullen worden bereikt.”
landen steeg met 14 millioen. De handel
met Polen verbeterde eveneens, terwijl de
handel met de Baltische landen onveranderd
bleef. De inVoer uit de Scandinavische lan
den daalde m^,16.700.000 mark of met on-
geveer 12 procent. Deze daling werd voor- Amsterdam uit kosten de retours 4.25
--(de gewone dagretours kosten 7.75 der
de klasse). Op de achterzijde van de bil
jetten die reeds thans verkrijgbaar
zijn staat vermeld dat het biljet, zoo-
dra het door den kooper is onderteekend,
als identiteitsbewijs geldt. Zij doen n.l.
te zamen dienst als gemeenschappelijk
paspoort. Een paspoort of bewijs van Ne
derlanderschap Is dus niet vereischt. De
biljetten zijn viermaal zoo groot als de
gewone kaartjes. Zij zijn donkerbruin
van kleur.
Bijeenkomst vrouwelijke
vrijwilligers.
Landelijke contactcommissie.
Gistermiddag is in het hoofdkwartier
van het Corps vrouwelijks vrijwilligers
Amsterdam, op initiatief van deze orga
nisatie, de eerste landelijke bijeenkomst
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda en omstreken (behoorende tot den bezorgkring):
1—5 regels 1.80, elke regel meer 0.25. Van buiten Gouda en den bezorgkring:
1—5 regels 1.55. elke regel meer f 0.30 Advertentiën in het Zaterdagnummer 20
bijslag op den prtjr. Liefdadigheids-advertentiën de helft van den prijs.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN: 1—4 regels 2.25, elke regel meer 0.50. Op
de voorpagina 50 hooger.
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tusschenkomst van soliede Boek
handelaren, Advertentiebureau* en onze agenten en moeten daags vóór de plaatsing
aan het Bureau zün ingekomen, teneinde van opname verzekerd te zijn.
Gewone advertentiën en ingezonden mededeelingek bü contract tot zeer gereducesrden
prfjs Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte.
namelyk veroorzaakt door Zweden, welk
land minder ijzererts naar Duitschland uit
voerde dan een jaar geleden. De Duitsche
handel met West-Europa geeft een dalende
tendenz te zien, zoowel voor den in- als uit
voer. De uitvoer van Groot-Brittannië naar
Duitschland daalde met 6.5 millioen maric
of met 8 procent De Duitsche uitvoer naor
Groot-Brittannië daalde met 24 millioen
mark. De cyfera voor den handel met Fran-
ryk waren resp. 11.3 en 22.2 millioen mark.
Wat het nabüe Oosten betreft, daalde de
uitvoer en steeg de invoer. Üe handel met
het Verre Oosten gaf in het algemeen een
daling te zien. Dit is eveneens het geval
met Zuid- en Centraal-Amerika. De invoer
uit de Vereenigde Staten liep terug, doch
i gehouden van vertegenwoordigers der
sinds September 1938 tot stand gekomen
mogendheden bleef vrywelonveranderd.
doch de invoer uit deze landen liep terug,
voomamelük wat betreft tarwe uit Brifseh-
Indië, oliën en zaden uit Nigeria en wol uit
Australië.
De totale invoer van het oude ryk be
droeg in het eerste kwartaal 1289.400.000
mark of 93.400.000 mark minder dan in de
zelfde periode van het vorige jaar. De uit
voer bedroeg in totaal 1.262.400.000 mark
of 5.7 procent minder dan in 1938. Het na-
deelig saldo op de handelsbalans bedroeg
dus 27 millioen mark vergeleken met
43.500.000 mark in 1988.
stel der vroegere heerschappij over den Bal
kan te streven, vast staat, dat het veel
gevergd van hen ware, wanneer zij zouden
moeten toezien hoe dit gebied, dat ten koste
van zware offers er. bloedige oorlogen in de
negentiende eeuw zün onafhankelükhoid
heeft bevochten, deze vrüheid en zelfstan
digheid weer aan derden in casu Ron'f
en Berlün zou verliezen.
Zoo is het evenzeer om historische et
emotioneele overwegingen als om redenen
van practische politiek en economisch belaid
begrijpelijk, dat Turküe bereid is gebleken
zich aan te sluiten bij de Britsch-Fransche
stabilisatie.pogingen. Reeds terstond bü het
stichten der Balkan-Entente ging Turküe
daarin de rol van stabiliseerende factor
spelen. Ankara onderhoudt goede betrek
kingen met alle Balkanstaten, en is dooi
nauwe vriendschapsbanden vooral met
Griekenland en Roemenië verbonden; het
heeft ook een open oog voor gerechtvaar
digde Bulgaarsche revisionistische w< n-
schen. Door het thans gesloten verbond met
.t ongetwüfeld zal worden aan
een 'overeenkomstig accoord
Frankry’k, ohderstreept Ankara zün
i een rugge-
-Ber-
As Rome-Berlijn onscheidbare
gemeenschap.
IN een Zondag te Turijn gehouden rede
voering heeft Mussolini de verschillende
vraagstukken van den laatsten tüd bespro
ken en daarbü herinnerd aan een rede wel
ke hij 7 jaar geleden te Tury'n had gehnu
den. Werkzaam en getrouw volk van Tury'n.
zoo sprak hy, kameraden, herinnert gij U
de laatste woorden van de redevoering,
welke ik de eer heb gehad zeven jaren ge
leden voor u uit te spreken „Marcheer- n
en ophouwen en zoo noodig strüden en
overwinnen”. Na gesproken te hebben over
de vreugde weer te Turijn te zün, vroeg de
Duce of de bevolking van Turün getrouw
bleef aan dit consigne. Het antwoord luid
de „Ja”.
Inderdaad, aldus Mussolini heeft het
Ttaliaansche volk gemarcheerd en gebouwd
gestreden en Afrika overwonnen op eer
vtyand, die volgens de op militair geb’ed
meest deskundigen onverslaanbaar wae
Verslagen en overwonnen de coalitie van
toepassen van sancties, ingesteld door dien
Volkenbond (gefluit) welke voortaan zon
der verdriet is opgeborgen in dat groote
mausoleum van marmer, dat is opgerich*
aan de oevers van het Lac Léman. Vérsla
gen en overwonnen Spanje aan de zy'de der
heroieke infanterie van Franco (applaus)
tegen de democratisch-bolsjewistische coa
litie, welke letterly'k verpletterd uit den
strüd te voorschün kwam.
De syrithese van deze zeven jaren is: De
verovering van het rük, de vereeniging van
het koninkryk Albanië met het koninkry'k
Italië en de toeneming van macht op ieder
«rebied.
Terwy'l ik tot u spreek vragen mil-
lioenen, misschien honderden millioenen
zich in alle deelen van de- wereld van
hoog tot laag, optimistisch of pessimis
tisch af: „blüft het vrede of wordt het
oorlog?” Het is voor allen een ernstig
vraagteeken. Ik antwoord er op met te
verklaren, dat bü een objectief en kalm
onderzoek van den toestand blükt, dat
er thans in Europa geen vraagstukken
zijn van een omvang en scherpte welke
een oorlog zouden rechtvaardigen, die
van een Europeeschen oorlog tot wereld
oorlog zou kunnen worden. Er zü’n knoo-
pen in de Europeesche politiek, doch om
deze knoopen te ontwarren, is het mis
schien niet noodzakelük naar het zwaard
te grypen.
Toch moeten deze knoopen worden dooi’
gesneden, omdat men vaak een harde wer
kely'kheid verkiest boven een langdurige
onzekerheid. Dat is niet alleen de gedachte
van Italië, doch ook van Duitschland en dus
van de spil (geroep Hitler!), van die spil,
•welke na vele jaren een evenwy’dig loopen-
de actie te zyn geweest tusschen twee re
giemen en tiwee revoluties door het pact
van Milaan tot een militair bondgenoot
schap zal worden, dat in den loop det
maand te Berlyn zal worden geteekend. Het
zal de onscheidbare gemeenschap worden
van de beide staten, de.beide volken.
Geen vrees voor den oorlog.
Zü die iederen morgen uitküken naa»
moge lijke barsten of ommekeer, kunnen
vandaag beschaamd en vernederd zün. Da
niemand zich illusies make, want mün wil
is onbuigzaam als te voren en beter dan
te voren.
Wü zullen met Duitschland opmarchee-
ren om Europa dien vrede van rechtvaar
digheid te geven, welke innige wensch ia
van alle volken. De polemisten van de groo-
Abonnementen worden dagelüka aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31, GOUDA.
b(j onw agenten en loopers, den boekhandel en de postkantooren.
Onze bureaux zün dagelijks geopend .van 9—6 uur. Administratie
latere 2745. Postrekening 48400.
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal f 2.25, per week 17 cent, overal waar dv
bezorging per looper geschiedt. Franco per post per kwataal 3.15.
bedreigen.
Von Papen, nieuw benoemd Duitsch an.-
bmadeur te Ankara, heeft blükbaar niet
kunnen verhinderen dat Turküe zich aan
sluit by het anti-agressie-front. Het ge
rucht doet de onde, dat von Papen den
l’urkschen bewindhebbers zou hebben doen
weten,, dat naar zün meening door een
Britsch-Turksch pact de kans op oorlog van
op 60 procent ■zou sty'gen. Ismet Inönü,
<le Turksche president, en zün medewerkers
rouden echter geantwoord hebben, integen-
M juist de opvatting te huldigen, dat door
Britsch-Turksch .rf^ct de kans op oorlog
’an 60 op 40 procepr sou dalen!
Hoe dit zy', vast staat dat Turküe, als
ouder van de sleutels der Zwarte Zee, een
onmisbare schakel vormde in het anti-
^«Mie-front, en dat Ankara derhalve een
bydrage levert tot het voorkomen
Wien mogelük van een gewapend
conflict in Europa. Door de Dardanelles
•nmers leidt de weg naar Roemenië, door
Dardanellen ook leidt de Roemeensch-
“nKische handelsweg uit de Zwarte Zee
het mediterrane bekken En men mag
’’"nemen, dat het besluit van Ankara d( n
nJuCn ^en wlndeiéren zal leggen; Groot
heeft hen in het Nabü Oost^
veel te bieden, Frankrijk kan een tast
en bewüs van dankbaarheid voor Turk-
*"en steun bieden door het voormalige
^•jak Alexandrette, thans Hatay gehee
Engeland, dat
revuld door
«net T v..t
bereidheid den Balkan-staten eer.
steun te bieden, wanneer de as Romi
Üln mocht willen overgaan tot een econo
mische en politieke expansie, welke de vrij
heid en integriteit dezer Balkan-Staten zou
doen tot de vorming van een landelijke
contact-commissie, die in de toekomst
tot een nationale federatie zal kunnen
uitgroeien
Produptie van blikgroente
wordt beperkt.
Negentig procent van vorige jaren.
De algemeene groentenconservcncom-
missie heeft de productie voor 1939 voor-
looplg vastgesteld op 90 pct. van de ge
middelde productie in de basisjaren 1935,
1936 en 1937.
Bovendien heeft de commissie
schriften vastgesteld terzake een ver
plichte, uniforme quantitatieve inhouds-
aandulding in dier voege, dat de Inhoud
van een blik aan uitgelekte groenten
niet lager mag zijn dan de tegelijk vast
gestelde minimum-gewlchten Deze be
dragen voor een blik spinazie of andijvie
7.50 g, voor gesneden boonen en gesne
den wortelen 650 g, voor enkele spercle-
boonen, tuinboonen en capucljners 600 g
en voor doperwten, dubbele spercieboo-
nen en geschrapte wortelen 550
