NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD 'VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
bergambacht, berkenwoude, bodegraven, boskoop, gouderak, haastrecht, moordrecht, moercapelle,
NIEUWERKERK, OUDERKERK, OUDEWATER, REEUWIJK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN, enz.
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen
SPANJE ALS BONDGENOOT.
Zal een economisch verdrag door een politiek tractaat
gevolgd worden
/5«
BW)
Minister van Boejjens bemoeiingen voor de
vluchtelingen.
Spanning groeit in Tientsin.
ti ju jurk
tik. die
jou
78e Jaargang
jfo. 20057
Woensdag 14 Juni 1939
03 10337
1
Uit
1573
80
356J
!78o
in
Ml
Ook België neemt Joodsche
vluchtelingen op.
Verblijfsvergunning voor 250 opva
renden van de ..St. Louis”.
De Belgische regeering heeft besloten.
250 opvarenden van de „St. Louis” voor
leopig in België toe te laten.
De onderhoudskosten voor deze joodsche
vluchtelingen zullen worden gedragen door
een Joodsch comité in de Vereenigde Sta
ten.
deren en zeker een vorm van inmenging,
welke dit land zelf niet zou dulden. Binnen
kort zullen de politiediensten uitgebreid
wordep.
Tenslotte zeide de minister-presiderfb dat,
de regeering haar plicht zal weten te ver
Vullen voor de binnenlandsche veiligheid en
de verdediging van de grenzen.
De rede van Pierlot werd luide toege-
iuicht.
WWR UESWEET
JE DAT DAN
MET’RAQlONlS
ENORM VegUWüO
IN PRUS EN KOST
[?\HU MAAR iSCE/in
Weder ongerustheid over
lot van Schuschnigg.
Volgens de „Evening Standard” maken
de vrienden van Schuschnigg zich den laat-
sten tijd ongerust over diens lot. Sedert
eenige weken heeft zijn vrouw, die hem
voor dien eens per week mocht bezoeken,
htm niet meer gezien.
moest worden betrokken, de aldaar on-
I dergebrachte vluchtelingen door hun
overbrenging naar het centrale kamp er
I aanmerkelijk op vooruit zullen gaan. In
verband met defensiebelangen zou Helle-
I voetsluis voor inrichting van een meer
duurzaam verblijf overigens hoogst on
geschikt zijn.
Maar onderhandelingen duren voort,
hoewel nieuw incident de situatie
heeft verscherpt.
Britten te Tientsir-
!0iua
10895
50flb
het Vlaamsche vraagstuk en door het con
tact, dat bestaat tusschen Vlaamsche stu
denten en de Duitsche jeugd.
Ward Hermans, die door Piérard was ge
noemd, repliceerde en zeide, dat hij steeds
bereid is geweest voor een commissie van
onderzoek te verschijnen om getuigenis af.
tv leggen inzake de „Utrechtsche verval-
schingen” en hij voegde hieraan toe, dat hy
en zijn vrienden „Nederlandsch voelen".
Nadat nog Balthazar het woord had ge
voerd, antwoordde de minister-president.
Hij verklaarde, dat België niets wil doen;
wat schade kan berokkenen Aan de goede
betrekkingen met andere landen, doch de
rouvereiniteit van België moet onaangetast
blijven. De regeering zou In haar eersten
plicht tekort schieten, indien zij zich zwak
toonde. België wil geen vreemden ipvloed
ondergaan, vanwaar deze invloed ook komt,
tenzij deze invloed bijdraagt tot verhooging
ivan het cultureele peil van België. Zekere
feiten, waarvan de sprekers mededeeling
hebben gedaan, zijn het onderwerp van be
sprekingen met naburige landen geweest.
De overige feiten, welke de regeering niet
bekend waren, zullen nader worden onder
zocht. Het is niet toelaatbaar dat vreemde
lingen zich bemoeien met de overtuiging
van Belgische onderdanen en men moet
vertrouwen dat de regeering inmenging
door een vreemd land zal weten te verh’.n-
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31. GOUDA
IjD onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantooren.
Onze bureaux zijn dagelijks geopend van 9—6 uur. Administratie en Redactie Telef
latere 3745. Postrekening 48400.
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal 2.25, per week 17 cent, overal waar de
bezorging per looper geschiedt. Franco per post per kwataal 8.15.
2 305
9 752
7 1159
7 1573
4 186..
4 203 J
0 23f
1 2553
3 278a
1 80bl
l 341a
3 388.1
J 429
3 4613
3 4874
l 5253
18
3 5992
I 6190
1 6464
6882
1 70:*5
i 7319
i 7579
l 772a
I 8126
l 8299
8574
8318
9052
9344
9612
9806
10177
10382
lOoOO
10743
11083
11406
11609
11876
12209
12539
12865
13253
13537
13830
14092
14387
1469 i
15066
15378
15659
18082
1628D
18805
17094
17313
17433
18114
De Joodsche bijdragen-
Dat de opvatting van den Minister,
volgens welke particuliere bijdragen voor
de instandhouding van het vluchtelin
genwerk zoo lang mogelijk behooren te
komen van ras- en geloofsgcnöoten on
juist, zelfs kwetsend voor de Joden zou
zijn, aanvaardt de Minister niet. Hij
heeft zich er van vergewist, dat in voor
aanstaande Joodsche kringen zijn op
vatting volkomen wordt gedeeld en dat
dit punt aldaar als een oerezaak wordt
beschouwd. Overigens zal daarnaast voor
het blijk geven door de Nederlandsche
volksgemeenschap, dat zij het beleid der
Christelijke naastenliefde ernstig meent,
ruimschoots plaats zijn.
Commissie van Toezicht en Bijstand
De Minister stelt zich voor, voor het
kamp in te stellen een commissie van
toezicht en bijstand, samengesteld uit
vooraanstaande personen op het gebied
van hjet vluchtelingenwerk, in hoofdzaak
door de comit'é’s zelf aan te wijzen. De
taak van deze commissie ligt in haar
naam besloten. De Minister meent, dat
langs dezen weg aan het particulier Ini
tiatief -voldoende invloed wordt gesteven
om de vrees, dat de particuliere offer
vaardigheid-door de oprichting van een
centraal kamp sterk zal verminderen,
ongegrond te doen zijn. Mbn vergete
trouwens niet, dat de thans in gebruik
zijnde tehuizen evenzeer onder leiding
en toezicht der Regeering staan. Formeel
verandert de situatie derhalve nret.
De Minister sluit zich gaarne aan bij
de verschillende leden, die de hoop uit
spraken. dat zijn, gunstige financieele
verwachtingen niet zullëh worden be-
schaamd. Absolute zekerheid daarom
trent kan hij uiteraard niet bieden.
Hij wenscht niettemin te herhalen, dat,
toen hij in het laatst van 1938^met ver
tegenwoordigers van het Joodsche comité
over het vluchtelingenvraagstuk handel
de hem nadrukkelijk is toegezegd, dat
het comité de volledige financieele aan
sprakelijkheid op zich neemt.
Dit comité is alsnog volledig bereid
financieel al de zorgen op zich te nemen
,voor zoover het die kan dragen.
Indit verband moet hij mededeelen,
dat 'hem uit een recente briefwisseling
met het Joodsche Vluchtelingencomité
is gebleken, dat dit'thans tegen een for-
meele garantie van het genoemde bedrag
van 5 a 6 mMlloen gulden eenige beden.-
king heeft.
Nochtans heeft hij oppieuw de toezeg
ging van dit comité ontvangen dat hei
in alle opzichten met de Regeering wil
medewerken, en dat de Joodsche ge
meenschap zoolang’ als maar eenigszins
mogelijk is alle kosten, aan de verzor-
De Britten te Tientsir hebben besloten
njJ» vastberadenheid de Japansche blokkade
van de concessie te verdragen, die heden
zou beginnen. De toestand is ernstig, doch
in. de concessie voelt men meer woede dan
vrees. Afdeelingen infanterie van het Brit-
sche leger patrouilleeren in vrachtauto's
langs de grenzen van de concessie.
In het Lagerhuis heeft de onderminister
van buitenlandsche zaken, Butler, gezegd,
ten aanzien van den toestand te Tientsin,
dat volgens opvatting van de Japansche
autoriteiten het Britsche antwoord niet
bevredigend was en derhalve maatregelen,
waren genomen de concessie te isoleeren.
De toestand is ernstig, doch de onderhan
del ingen duren nog voort en men hoopt een
regeling tot stand te brengen.
Omtrent de voorgeschiedenis deelde nü
mee, dat op 7 Juni door de Britsche auto-
liteiten te Tientsin een waarschuwing was
gepubliceerd, dat ieder die de neutraliteit
«er concessie schond, aan de door Japan
beoogde Chineesche autoriteiten zou wor
den uitgeleverd, of uit de concessie zou
worden uitgewezen.
Het geval van de vier Ohineezen echter,
die door de Japanners van den moord op
Tsjeng-Sji-Kang worden beschuldigd, da
teerde van voor deze proclamatie. Deze
mannen werden door de Britten tydelyk
aan de Japanners uitgeleverd, om onder
vraagd te kunnen worden. Zij legden toen
bekentenissen af, die zij echter herriepen,
zoodra zij weer aan de Britsche autoritei
ten overhandigd waren.
Daar de tegen hen aangevoerde bewijzen
onvoldoende waren en zij tot hun beken
tenissen gedwongen zouden zijn door fol
teringen, voelden de Britten zich niet ver
antwoord hen definitief uit te leveren.
Inmiddels is de situatie echter verscherpt
door een nieuw incident.
De Engelsche majoor Law is gisteren te
Tientsin aangehouden. Hy wordt er van
beschuldigd foto's te hbeben genomen
een verboden zone.
„DUITSCHE INMENGING
ONDULDBAAR”.
Vlaamsch nationalisten
gewantrouwd.
De Belgische Kamer heeft een interpel
latie van de heeren Piérard en Baltha-.ar
(sociaal-democraten) behandeld, betrek
king hebbende op het optreden van dp na-
tionaal-socialistische party in België.
Piérard zeide, dat* zekere personen alt
het Derde Ryk naar Eupen zijn gekomen
om te spreken. Hy achtte het ontoelaat
baar, dat officieele Duitsche vertegenwoor
digers zich bemoeien met de religieuze of
politieke overtuiging van Belgische onder
danen. die Duitsche firma’s vertegenwoor
digen en hen met repressaille-maatrege’en
bedreigen, wanneer zy Joodsch .personeel
in dienst houden. Spreker verlangde van da
regeering, dat zij hiertegen zou proteste
ren bij den Duitschen ainbassadeur.
Vervolgens zeide Piérard, dat de Duit
sche propaganda zeer actief is. In verschei
dene deel en des lands zijn vlugschriften
verspreid, waarin het nationaal-socialisti-
sche bewind wordt opgehemeld; emigran
ten worden door agenten van de „Gestapo”
bespionneerd. Ook toonde spreker zich ver
ontrust door de belangstelling die sommige
Duitsche sprekers aan den dag leggen voor
Centrale Kamp had en heeft
instemming van Joodsche
vluchtelingencomité.
Dit heeft thans wel bedenking tegen
fonneele garantie van
5 a 6 millioen gulden.
Diep begaan met het lot van de
hun land verjaagde, volkomen ontwrich
te slachtoffers, heeft de minister van
Binnenlandsche Zaken zich van den eer
sten aanvang af op het standpunt ge
steld, dat dit vraagstuk uit een zoo soe
pel en humaan mogelijk standpunt moest
worden benaderd. Elke maatregel, welke
door hem. met inachtneming van de vei
ligstelling van de belangen van ons eigen
volk, met betrekking tot de vluchtelin
gen is genomen, is ernstig zoowel aan dit
standpunt als aan het welbegrepen be
lang der vluchtelingen zelf getoetst. Hij
heeft zich voor deze menschlievende zorg
groote moeite gegeven en persoonlijk^
toegezien, dat voor de vluchtelingen,
voor zoover hij daarvoor de verantwoor
delijkheid draagt, werd gedaan, wat
redelijkerwijze onder de gegeven moei
lijke omstandigheden mogelijk was.
Aldus verzekert de minister in ^jjn
Memorie van Antwoord aan de Eerste
Kamer Inzake de begrootingsverhooging
ten behoeve van een vluchtelingenkamp,
waarbij hij vooropstelt zijn teleurstelling
dat hem bij de behandeling van het
vluchtelingenvraagstuk een bureaucra
tische geest wordt verweten.
De Minister kan tot zijn voldoening
mededeelen, dat het Joodsche Vluchte
lingencomité verklaard heeft zich, be
houdens het uitspreken van enkele desi
derata op ondergeschikte'punten, met
den gedachtenopzet van het centrale
kamp ten volle te kunnen vereenigen.
Het valt, behoudens ten” aanzien van
de categorieën ouden van dagen en uit
gesproken invaliden, niet a priori te zeg
gen. wie wel en wie geen mogelijkheid
tot emigratie zal hebben. De emigratie
mogelijkheden wisselen. Men kan niet
voorspellen, hoe zij over eenigen tijd zul
len zijn. Het aanwezig zijn van verwan
ten in andere gebieden, oefent in menig
geval èn op de begeerte èn op de moge
lijkheid naar elders te vertrekken in
vloed uit. Doch het staat vast, dat, hoé
die kansen zich ook zullen ontwikkelen,
et zooveel mogelijk gebruik van moet
worden gemaakt.
De opneming in gezinnen van de daar
voor 'in aanmerking komende catego
rieën jonge kinderen en ouden van
dagen is door den Minister met kracht
ter hand 'genomen. Echter blijkt het
zelfs bij beperking tot deze categorieën
uiterst moeilijk, een voldoend aantal
gezlnnAi, die waarborg geven voor een
goede, meer duurzame verzorging, bereid
te vinden.
De Minister is overtuigd, dat, gelet op
de gebrekkige inrichting’ van het tehuis,
dat te Hellevoetsluls bij gebrek aan beter
in dien zin, dat wij andere volken tot hot
nationaal-socialisme willen „bekeeren”. De
Jiationaal-socialistische revolutie wil zeer,
in tegenstelling tot andere omwentelingen,
haar ideeën enkel en alleen in den Duit
schen „Lebensraum” tot uitwerking bren
gen. Het nationaal-socialisme is noch ideo
logisch, noch organisatorisch een export
artikel.
En als ergens iemand zich er op beroept,
dat hij de opdracht heeft als niet-Duitscher
in een niet-Duitsch land het Duitsche na-
tionaal-socialistische programma in den
vorm van de stichting van een partij of iets
dergelijks te verwezenlijken, dan is dat een
partij-politicus, die het niet heel nauw
neemt met de waarheid.
„DUITSCHLAND WIL GEEN
ANDER VOLK TOT HET
NATIONAAL-SOCIALISME
BEKEEREN”.
Rijksminister dr. Frank spreekt
te Kopenhagen.
Ter gelegenheid van een bezoek aan Ko
penhagen, op uitnoodiging van den voorzit
ter van het „Deensch Jurjdisch Verbond”
dr. Reitzel-NielSen, heeft de Rijksleider va
den nat.-soc. „Rechtswahrerverbund”
Rijksminister dr. Frank gisteravond een
lezing gehouden, Waarin hy er in verband
r.iet het onlangs gesloten niet-aanvalspa
tusschen Denemarken en Duitschland den
radruk op legde, dat het bij deze overeen
komst om meer dan een juridisch formeele
handeling ging daar de»twee volken, dit
door veel gemeenschappelijke historische,
cultureele en soeiale ervaringen zyn ver
bonden, achter deze handeling staan.
Dr. Frank zette aan de hand van de vyf
fuudamenteele waarden der nat.-soc. wet
geving, t.w. ras, bodem, arbeid, rijk en eer
de volkomen verandering uiteen, welke de
„Führer" op* rechtsgebied voltrokken heeft
en nog
nadruk
bewust
een
voltrekt. Daarbij legde hjj er den
op, dat ieder Duibscher zich er van
is, dat het werk van Adolf Hitler
zuiver Duitsch en uitsluitend Duits h
werk is. Niets is verder van ons, aldus dr
Frank, dan dat wij andere volken zoude»
willen d\ngen binnen de sfeer van orize
ideologie. Wat nuttig was of zal zyn voor
het Duitsche volk, deugt nog volstrekt niet
onvoorwaardelyk voor een ander volk. Wy
voeren in het buitenland geen propaganda,
Tanger: Eén „neuralgisch” probleem.
JJITLER heeft Wohltat naar Spanje ge
zonden om economische onderhandelin-
gen met de Regeering van Franco te voe
ren. De militaire hulp, die de Duitschers op
diens verzoek aan Franco hebben geboden,
moet thans van de zijde van Spanje het
is volmaakt logisch beantwoord worden
met een tegemoetkomende geste op econo
misch gebied. Men kan zich afvragen, of
de Duitschers er niet wat vlug bij zyn, ge
zien het feit, dat de „vrijwilligers” nauwe
lijks in hun „Heimat" zyn teruggekeerd,
gezien ook het feit, dat Franco volgen-
eigen verklaring, voor groote economische
er. politieke moeilijkheden staat immers:
regeeren is niet hetzelfde als oorlog voeren
evenwel, zaken zyn zaken, en de eerste
klap is ook op commercieel gebied aen
daalder waard.
Wohltat is de man, die niet lang gele
den het economisch verdrag met Roemenië
heeft weten af te sluiten, dat door de Duit
schers ten zeerste wordt geprezen. De
Duitschers worden niet moe er op te wijzen
dat dit verdrag zich niet baseert op den
toestand, zooals die is, maar integendeel
oen perspectievischen tendenz heeft en niet
de wordende situaties rekening houdt. Iets
•nieuws dus op dit gebied.
Wohltat schijnt iemand te zyn, die ge
duld aan voortvarendheid paart, twee
eigenschappen die voor dergelijke onder-
handelingen van groote beteekenis zyn. Het
zal hem weliswaar gem&kkelyker vallen
met het innig-bevriende. Spanje, dat nog
overvloeit van dankbaarheid, tot een vlot
vergelijk te komen dan met een Balkan-
itaat, die jarenlang vrij sterke Frapsche
impathieën heeft gehad, zü 't ook met an
dere denkbeelden over Rusland dan de
Westersche democratie.
Wanfteer Duitschland een economisch
afgezant zendt, teneinde eey levendige uit
wisseling van goederen te verkrijgen
Spanje bezit ertsen die voor de industrie
van het Duitsche Rijk onmisbaar zijn’ - i»
het begrijpelijk, dat mer zich van andere
zijde afvraagt, of op een economisch vvr-
dyig niet spoedig ook een politiek en n*Jli-
tair bondgenootschap zal volgen. De Duit
schers zelf steken niet onder stoelen of
hsnken, dat een economisch verdrag tevens
politieke aspecten var beteekenis opent. De
Prankf. Zeitung had afgeloopen Zondag
Mn artikel over de ontsluiting van Roeme-
niü, waarin het blad de vraag opwierp of
^menwerking zooala daar was bereikt, wel
resultaat kon opleveren zonder een politie
ke overeenkomst. Voor twijfel achtte het
Had alle reden aanwezig, indien men van
veronderstelling uitging, dat een gro >te
Puropeesche oorlog voor de deur stond.
Kan men echter hopen aldus schreef het
blad letterlijk dat de vrede behouden
blijft, dan is het geenszins uitgesloten, op
fcn weg van economische samenwerking
Mn nadere relatie te scheppen», die tejjslotte
®ok politieke vruchten af werpt. Wordt het
Roemenië duidelijk, dat men met df
Duitschers goede zaken kan doen, dat ze
wompt betalen en alle afspraken, ook de
Kfringste? strikt nakomen, dan kan het ge
lukken, stap voor stap politiek terrein t
winnwn.
De reis van den §paanschen minister
miner naar Rome heeft duidelijk bewezen.
ook de vriendschappelijke betrekkingen
™«chen Spanje en Italië (het Vaticaan
ncltfis) geenszins van fictieven aard zijn.
Sommige Franscher-bladen hebben er wel
rr’nR op gezinspeeld, dat deze -vriendschap
tten reëele basis had voorloopig heaft
ontvangst van Suner in Rome wel het
’gendeel bewezen.
Dat de Westersche democratieën met
8|tusoogen de ontwikkeling der feiten vol-
Wn. laat zich denken. Vooral voor Frank-
ii de toekomstige houding van Spanje
kwestie van groote beteekenis. Het is
Wbleken uit de jongste rede van Bonnet,
at hij niets liever wil dan met het huidige
Panje de vredelievendste betrekkingen
GO U1ISL1IIUIIHAM.
92 1001
31 1775
44 271*
20 3561
25 4661
51 523l
99 60S
47 702
34 779
00 862
41 924
77 989
4 10419
04 11010
79 11380
J6 11948
90 13360
10 1417.1
13 14850
)2 15329
10 16173
14 1685)
>6 17794
'7 18342
2 1908U
10 19896
9 207y
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda en omstreken (behoorende tot den bezorgkring)
1—5 regels 1.55. elke regel meer f 0.30 Advertentiën in het Zaterdagnumme- 20
bijslag op den prijs. Liefdadigheids-advertentiën de helft van den DrMp.
1—5 regels IJO. elke regel meer 0.25. Van buiten Gouda en den be^r«kring
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN: 14 regels 2.25, elke regel meer 0.50. Op
de voorpagina 50 hooger.
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tuaschenkomst van «oliede Boek
handelaren, Advertentiebureaux en onze agenten en moeten daags vóór de plaatsing
aan het Bureau zijn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te zijn.
Gewone advertentiën en ingezoiyien mededeelingen by contract tot zeer gereduceerden
prijs Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte.
onderhouden. Van andere, totalitaire zijde,
is er al bij meer dan één gelegenheid op
gewezen dat Frankrijk op een gansch an
dere situatie bedacht moet zijn: inplaats
van een neutraal indifferent Spanje met
linksche sympathieën, een sterk nationaal
Spanje met uitgesproken rechtsche neigin
gen. Franco heeft zich het is Le Tenins
die het met spijtigheid opmerkt al met
een zekeren ijver de terminologie van de
totalitaire staten eigen gemaakt. Het Fran-
sche blad blijft echter de hoop behouden
dat de individualistische aard van het
Spaansche volk zich niet gemakkelijk met
uitheemsche ideologieën zal verzgenen. Dit
moge waar zijn, maar het is mogelijk zich
de totalitaire methoden eigen te maken,
zonder nu juist de beginselen met huid eh
haar in den Spaanschen staat over t«
planten.
Franco heeft al verontwaardigd gedaan
tegen Frankrijk dat zekere verdragen zou
saboteeren. Het schijnt, dat er een nieuw
obstakel op den weg naar mogelijke vef#
zoening is gerezen in den vorm van het
..neutrale" Tanger. Ook Spanje heeft zijn
natuurlijke aspiraties aldus Suner in Rome,
en uit een artikel in de ..Espana”, een
Spaansch blad dat in Marokko verschijnt,
blijkt, dat een van Spanje’s eischen in de
r.aarte toekomst zal zijn een opheffing van
het Tanger-statuut. Volgens dit statuut
wordt de Tanger-zöne stad en have», be
stuurd door een internationaal bestuur,
waarin naast Franschen en Spanjaarden
ook Italianen, vertegenwoordigers van an
dere staten plus een aantal Mohammedanen
en Joden zitting hebben. „Espana” betoogt
nv dat tijden^ den Spaanschen burgeroorlog
de haven van Tanger allerminst neutraal
is geweest, maar integendeel onder de hce-
oe van Frankrijk het roode bewind stelsel
matig heeft gesteund. Spanje iwniint nu het
standpunt te zullen innemen dat het „inter
nationale” Tanger een voortdurende bedrei
ging vo'rmt voor het Spaansche protecto
raat over Marokko.
Daarmee wordt het aantal problemen in
en rondom de aan vraagstukken toch a’
zoo rijke Middellandschp Zee nog met een
vermeerderd! Men spreekt zelfs al van een
.neuralgisch probleem”, wat beteekent dat
het met de gevoel s zen uwen van de Spaan-
ache politiek samenhangt. Piinlijk dus er
gevoelig!