IE I
RS
iTHODE
IDIGEN!
n
I
an-
:n, dat
mderd
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
BERGAMBACHT, BERKENWOUDE, BODEGRAVEN, BOSKOOP, GOUDERAK, HAASTRECHT, MOORDRECHT, MOERCAPELLE,
NIEUWERKERK, OUDERKERK, OUDEWATER, REEUWIJK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN,
No. 20079
Maandag 10 Juli 1939
enz.
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon-en Feestdagen
DE KABINETSCRISIS.
Dr. Colijn niet geslaagd.
Voensdag
F 31.
1.35
.95
4
Het triptiek van Dirck Barendsz uit het
Stedelijk Museum te Gouda.
TENTOONSTELLING VAN BIJBELSCHE KUNST
IN HET RIJKSMUSEUM TE AMSTERDAM,
77e Jaargang
fiOUDStïïE (MRAYL
zijn
eel tijd aan de was-
iundigen in ons grote
waarom de was niet
»n rui. Iedere vrouw
dien haar die geven”
zijj
Vele Duitschers onder de
wapenen geroepen.
Kruitfabriek in Spanje
in de lucht gevlogen^*
Dertig dooden en 200 ernstig
gewonden.
Op
iten
eenlge
TER voor de
3 JULI 1939
t, moet voor
eren.
HET BON VOOR
^GESCHENKEN/
Mr. Dr. D. A. P. N. KOOLEN
de nieuwe Kabinetsformateur
DE HERDERS BIJ DE KRIBBE.
van Dirck Barendsz.
Ml BON m^ft
PASPOORT
Deelnemers
>eten in het
en
re van
stuk
joral
onze
atmos-
t werk van onze
schilders van een eeu
vormelijkheid te komen en zeer gekuischt
maar soms ook zeer scherp een opmer
king te plaatsen die „zat”.
Mr. dr. Dioiïysius Adrianus Petrus Nor-
bertus Kooien werd op 21 Januari 1871
geboren te Rijswijk. Hij bezocht het gym
nasium te Utrecht waarna hij aan de
universiteit in deze stad in de rechts
wetenschappen studeerde. Na zijn pro
motie vestigde hij zich als advocaat en
procureur te Utrecht. Achtereenvolgens
werd hij toen benoemd tot schoolopzie
ner in het Arrondissement IJsselstein,
voorzatter van don Bond van R.K. Kies-
vereenigingen, lid on ondervoorzitter van
den Centralen Raad van Beroep.
Nadat de heer Kooien in 1926 een zetel
in de Tweede Kamer geweigerd had en
Zich uit het politieke leven scheen terug
te tï-ekken, werd hij in April van dat
jaar benoemd tot lid van den Raad van
State, waar hij thans voorzitter is van
de afd. Economische Zaken en lid van de
afdeelingen Binnenlandsche Zaken. Al-
gemeene Zaken, Financiën en Geschillen
van Bestuur.
Bovendien is mr. dr. Kooien voorzitter
van, de adviescommissie inzake de Cen
trale Vliegveldkwestie en van den Raad
voor de Luchtvaart.
Mr. dr. Kooien is o.a. commandeur in
de orde van den Nederlandschen Leeuw.
In de zalen van den rechtervleugel v^n
het Ryksmuseuip te Amsterdam heeft Za
terdag de minister van Onderwijs, Kunsten
en Wetenschappen, prof. dr. J. R. Slote-
maker de Bruine, de tentoonstelling jan
Bijbelsche kunst, welke is ingericht uit
bezit dat gevonden is in Nederlandsche mu
sea en particuilre verzamelingen, officieel
geopend.
De tentoonstelling bedoelt een beeld te
geven van de wijze, waarop de kunstenaars,
voornamelijk in deze gewesten, in de 15e,
16e en 17e eeuw het Bijbelverhaal hebben
ervaren en hoe zij het in hun werken heb
ben weergegeven. Zooals gezegd heeft men,
mede met het oog op den internationalen
toestand, de tentoonstelling beperkt tot Ne
derlandsche bezit, met uitzondering van een
Rembrandt, die welwillend door hettLouvre.
te Parijs is afgestaan.
Men vindt er voornamelijk schilderijen,
maar ook houtsnijwerk, zilversmeed- en
drijfwerk, glaswerk en andere vormen van
kerkelijke kunst, in totaal ruim 400 stuks,
een prachtig uitgebreide collectie dus, en
toch overzichtelijk vooral ook door de sa
menstelling van den catalogus, waarin de
werken voorkomen in de, chronologische
volgorde van het Bijbelverhaal van. Oude en
Nieuwe Testament, met telkens waar noo-
dig een korte samenvatting-van den Bijbel
tekst, waarop de geëxposeerde kunstschat
ten betrekking hebben.
gasverbruik veel minder,
die besparing niet veel
een belangrijke reden,
en een grote 1
EN!
oed slijtage betekenen,
p en ouderwetse zeep-
volgende dag in Rinio.
Duitsch vliegtuig te Brussel
verongelukt. t
Tijdens internationale demonstratie van
de militaire luchtmacht.
Tijdens een demonstratie te Brussel door
een escadrille Duitsche vliegtuigen is het
«toestel van kapitein Wille verongelukt by
het uitvoeren van een z.g. tonneau, welke
manoeuvre bestaat in den langzamen roll,
d.w.z. een manoeuvre, waarbij de bestuurder
zijn toestel, recht vooruit vliegende, lang
zaam om zijn lengte-as laat wentelen.
Kapitein Wille werd aan het hoofd ge
wond, terwijl zijn armen en beenen gebro
ken waren. Hij werd naar het militaire hos
pitaal te Brussel overgebracht, alwaar hij
spoedig overleed.
Het ongeluk geschiedde tijdens een inter
nationale demonstratie van de militaire
luchtmacht, ter gelegenheid van den 2§sten
verjaardag van de Belgische luchtvloot. De
demonstratie werd bygewoon ddoo koning
Leopold en prinses Josephine-Charlotte, als
mede -door den Belgischen minister van
landsverdediging, generaal Denis, de leden
van het diplomatieke corps, generaal Viul-
lemain, den commandant van de Fransche
luchtmacht, maarschalk Sir Cyrill Nawhall,
commandant van de Britsche luchtmachtpn
generaal Milch, commandant van de Duit
sche luchtmacht. Aan de betoogingen na
men Belgische, Fransche, Engelsche, Duit
sche en Zwitsersche vliegers deel.
Doodstraf tegen Besteiro geëischt.
De auditeur-militair te Madrid heeft te
gen Julian Besteiro, den oud-voorzitter van
den Verdedigingsraad van Madrid, die'zoo
als gemeld Zaterdag voor den krijgsraad is
verschenen, de doodstraf geëischt.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31. GOUDA,
bjj onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantooren.
Onze bureaux zjjn dagelijks geopend van 96 uur. Administratie en Redactie Telef
[nterc 2745. Postrekening 48400.
ABONNEMENTSPRIJS: pe- kwartaal 2.25, per week 17 cent, overal waar de
bezorging’’per looper geschiedt. Franco per post per kwataal 3.15.
In de eerste zaal der tentoonstelling vindt
men prachtig vroeg vijftiende eeuwsch
houtsnijwerk en eenige uit dezelfde periode
dateerende schilderijen, waarvan een dat,
hoewel in Nederlandsbh bezit, sedert zeer
langen tijd niet meer tentoongesteld is,
voorstellende het sterfbed van M-aria en be-
hoorende aan" het Zeven Keurvorstenhofje
te Amsterdam.
Op de tentoonstelling vinden wij voorts
terug pen aantal der bekendste Bijbelsche
voorstellingen van Hieronymus Bosch, o.a.
zijn Verloren zoon en de Bruiloft te Ka-
naan. We vinden er ook de voorstelling van
een onbekenden Noord-Nederlandschen
meester van omstreeks 1430, van 18 tafe-
reelen uit het leven van Christus, afkom
stig uit Roermond.
Een der groote verrassingen van deze
tentoonstelling is ongetwijfeld het groote
middenpaneel van het drieluik uit het ge
meentemuseum van Gouda, geschilderd om
streeks 1560 door Dirk Barendsz, met vier
prachtige voorstellingen uit het leven van
Maria, typisch Nederlandsch ondanks de
duidelijke Italiaansche invloeden die Ba
rendsz tijdens zyh verblijf in Italië zoowel
van Michel Angelo als vooral van Tjntoretto
heeft ondergaan. Het is een der weinige
groote altaarstukken in ons land, die den
beeldenstorm hebben doorstaan.
Dat dit hoogst belangrijke drieluik ook
hier ter stede op hooge waarde wordt ge
schat, blijkt wel hieruit dat de heer D. A. I
Middenstuk van de vermaarde Triptiek
Goedewaagen in de Goudsche Courant van
•1 April 1937 daarover een interessante be
schouwing heeft gegeven, waaraan wij het
volgende ontleenen:
Het middenstuk van dit groote trip
tiek, dat als een der beroemdste werken
van Barendsz wordt beschouwd, geeft
het bezoek weer yan de herders aan de
kribbe. Op den voorgrond ziet men een
groep van Maria en Jozef met het kind
Jezus. Behoedzaam treedt een herder na
der om neer te knielen, geflankeerd door
een anderen in gebukte houding. Tal van
figuren omstuwen de hoofdgroep. Het
geheël is vol natuurlijke beweging en
gespannen, aandacht. De uitdrukking der
gezichten en de actie der figuren zyn
boeiend. Zijn Mariafiguur is menschelyk
en het is juist datgene wat ons in alle
deelen van het triptiek zoo aantrekt.
Het linker zijluik geeft het sterfbed
van Maria weer, en het rechter de Ma-
riahemelvaart. Duidelijk is te ?ien, dat
de compositie van het linker luik ont
leend is aan het sterfbed van Maria door
Hugo van der Goes geschilderd in Brug
ge. Mogelyk heeft hy op zyn terugreis
uit Venetië, via Fontainebleau ook Brug
ge aangedaan en zou daar getroffen zyn
door dat wondermooie schildery.
Barendsz was door zijn voortreffelijke
leerschool en haar omgeving, geheel
door de laat-renaissance van Italië door
drongen. Hy zag, niettegenstaande de
humanistische begrippen/ toch kans te
midden van alle geestelijke woelingen en
hartstochten der kerkhervorming, dit
geestelyk onderwerp gevoelig weer te
geven.
Ook ziet men duidelijk den invjoed van
een Titia^u in dit werk. Wat vooral
treft, is de warme glans die over het
geheele triptiek ligt, die gloed die juis|
de werken van Titiaan zoo kenmerken.
U moet zélf eens naar het museum
gaan en u eens rustig voor dit schilflery"
plaatsen. Gaat u nu enkel en "Heen veor
dit triptiek, en u zult getroffen w
door een by'na volkomen we<
kleur, licht en schaduw. K ,rt
heeft een verrassende atm
hierin voelt men den v orl« oer
Hollandsche schilderschool. Die
feer en het licht dat
grootste schilders van een eeu.. later
zoo aantrekkelijk zou maken, treft mi i
hier al aan.
Dit altaarstuk* is een belangrijk stu.
werk geweest, en één der vele belang
rijke opdrachten die in Gouda werden
gegeven gedurende de tweede helft der
16eeeuw.
Wie Barendsz opdracht heeft gegeven
weten wij niet, maar zeker is het, dat
dit triptiek de aandacht zal hebben ge
had van* onze glasschilders, interessant
zou het zijn, eens na te gaan, in hoe
verre dit schildery nog invloed heeft ge-
Staatsraad mr. dr. D. A. P. N. Kooien
heeft thans voor de tweede maal Van
H. M. de Koningin de opdracht tot het
vormen van een Kabinet ontvangen. De
eerste maal In 1923, toen het ministerie
Ruys de Beerenbrouck, ha de verwerping
van de Vlootwet, ontslag vroeg, slaagde
hij daarin evenmin als eenige anderen
en tenslotte heeft Hare Majesteit toen
het verzoek om ontslag niet ingewilligd.
Het ministerie Ruys is daarna tot 1925
aangeblcven. in Augustus van dat jaar
werd het opgevolgd door het eerste Kabi-
net-Colijn, waarin de heer Kooien als
minister van Arbeid, Handel en Nijver
heid zitting had In Maart d.a.v. trad
deze regeerlng af, tengevolge van het
aannemen'van het amendement-Kessten
betreffende opheffing van het gezant
schap bij het Vatlcaan.
Hoewel zijn opvolger in de Tweede Ka
mer, de heer Kampschöer, zijn plaats
weer ter beschikking stelde, nam de heer
Kooien dit aanbod niet aan. Hij keerde
niet terug op het Binnenhof, waar hij
gedurende vijl-en-twintig jaar een plaats
gehad had: eerst twintig jaar als Ka
merlid, daarna als voorzitter van de
De nieuw aangezochte kabinetsforma
teur, Staatsraad mr. D. A P. N. Kooien,
heeft terstond een aanvang gemaakt
met zijn eerste oriénteerende besprekin
gen, noodig om zich een oordeel te vor
men of zijn pogingen eenige kans van
slagen zullen hebben. Hiertoe heeft hij
Zondagmiddag een bespreking gehad te
zijnen huize met den r.-k. Tweede Ka
merfractieleider, mr. dr. L. N. Deckers.
Hedenmorgen te half twaalf heeft mr.
D. A. N. P. Kooien wederom bezoek ont
vangen van mr. or. L. N. Deckers.
Aanmelding vóór 9 September.
Ongeveer 400.000 manschappen, die nog
niet gediend hebben moeten opkomen
Zaterdag zijn aanplakbiljetten ver
schenen, waarin een groot aantal man
schappen onder de wapenen wordt ge
roepen. Zij, die hiervoor in aanmerking
komen, zijn mannen, die tot dusverre
geen dienst verricht hebben en geboren
zijn in de jaren 1906, 1907,. 1910 en alle
jaren van 1913 tot 1920. Zij moeten zich
voor keuring melden tusschen 7 Juli en
9 September. Naar schatting betreft deze
oproeping ongeveer 400.000 man.
Deze aanplakbiljetten vermelden slechts,
dat de mannen worden opgeroepen voor
den arbeidsdienst of voor den actieven
legerdienst. Oificieele kringen geven te
ke*nnen dat deze maatregel volkomen
normaal is en in het geheel geen sen
satie beteekent. Evenwel heeft de spoed,
waarmede de mannen worden opgeroe
pen en het feit, dat zoovelcn tezelfder
tijd moeten opkomen, de aandacht ge
trokken van het publiek, dat voor de
aanplakbiljetten staat en den maatregel
bespreekt. De negende Sopember, welke
de laatste dag is, waarop de mannen
zich kunnen melden, wordt een mogelijk
bcteekenisvollen datum geacht, welke
tevens aan het einde valt van het partij
congres te Neurenberg.
De Duitsche minister van arbeid
Seldte, die te Stockholm is aangsfcomen
om deel te nemen ^an het internatio'nale
stedenbouwkundig congres, heeft in een
interview verklaard, dat het onder de
wapenen roepen van verscheidene lich
tingen, dat Zaterdag In Dultschland Is
geschied, niets bijzonders beteekent. Dc
meeste der opgeroepen mannen zullen
gebruikt worden om te helpen bij het
binnenhalen van den,; oogst.
Tweede Kamer en tenslotte
maanden als minister.
Toen In 1905 het kiesdistrict Grpve den
heer Kooien naar de Kamer afvaardigde,
was hij de opvolger van den heer De
Vries, die In zijn parlementaire periode
slechts éénmaal enkele woorden gespro-
I ken had. De toen 34-Jarige heer Kooien
bleek aldra van ander hout gesneden.
Hij verwierf zich de reputatie van een
man met kennis van sociaal-economische
problemen en met een helder financieel
inzicht. Tot financieele problemen heeft
de heer Kooien zich reeds als Utrechtsch
student aangetrokken gevoeld en de dis
sertatie, waarop hij in 1894 tot doctor in
de rechtswetenschappen promoveerde,
was gewijd aan het onderwerp: „De ka
pitaalrente”,
Bij de kabinetsformatie in 1918, advi
seerde dr. Nolens dan ook den heer Koo
ien aan te zoeken voor de portefeuille
van financiën, maar ten gevolge van be
zwaren tegen het sociaal program der
nieuwe regeerlng, trok deze zich terug,
waarop mr. S. de Vries benoemd werd.
Toen in 1920 mr. Fock tot gouverneur-
generaal van Ned.Indië benoemd werd,
koos de Kamer in diens plaats mr. dr.
Kooien tot voorzitter. Het bleek e^nAgoe-
de keuze. Wel was zijn manier van
sideeren een geheel andere dan men
zijn voorganger gewend was, maai- dc
orde in de Kamervergaderingen werd op
gelijke wijze gehandhaafd. Onverstoor
baar, beleefd en hoffelijk leidde hij de
zittingen, maai' hij zag er nooit tegen op
tv.* ,«u uu. ur. u m. uecKcrs. “j om van Wd tot even uit zijn strenge
Hedenmiddag zal mr. Kooien dc zit
ting prcsidecren van den Raad van de
Luchtvaart waarin behandeld zal wor
den de ramp van de „Ijsvogel" die nabij
Schiphol verongelukte en waarbij de
piloot Duimelaar het leven verlodr.
Negentig menschen worden vermist.
Gistermiddag is in het dorp Penazanda,
nabij Salamana een kruitmagazijn in de
lucht gevlogen. Dertig menschen werden
gedood en 200 ernstig gewond. Negentig
mensqhen worden vermist.
Een goederentrein die zich in het station
bevond, wend totaal vernield.
Tengevolge van watergebrek door de
groote warmte der laatste dagen had het
blusschingswerk met groote moeilijkheden
te kampen.
Generaal Franco heeft terstond van zijn
medeleven doen blyken door het beschik
baar stellen van een bedrag van 200.000
Pesetas voor de getroffen bevolking.
Staatsraad mr. dr. D. A. P. N. Kooien
heeft opdracht gekregen tot vorming
van een Kabinet.
De Regeeringspersdienst meldt
Dr. H. Colijn hééft aan H.^M. de
Koningin verzocht van de opdracht
tot vorming van een Kabinet te mo
gen worden ontheven, daar zijn pogin
gen tot samenstelling daarvan in de
richting, welke hij zich had gedacht,
niet waren geslaagd.
Zaterdagnamiddag heeft Hare Ma-
jesteit nu-, dr. D. A. P. N. Kooien om-
vangen en hem opdracht gegeven tot
vorming van een Kabinet. De heer
Kooien heeft verzocht deze opdracht
in beraad te mogen houden.
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda en omstreken (behoorende tot den bezorgkring)
15 regels 1-30, elke regel meer 0.25. Van buiten Gouda en den bv "kring:
l5 regels 1.55. elke regel meer 0.30 Advertentiën in het Zaterdagnu: - .0
bijslag op don pry's. Liefdadigheids-advertentiën de helft van den prils.
INGEZONDEN MELEDEELINGEN: 1—4 regels 2.25, elke regel meer
de voorpagina 50 hooger.
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tusschenkomst van snliede Boek
handelaren. Advertentiebureaux en onze agenten en moeten daags óór de pliatsing
aan het Éureau zijn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te zjta.
Gewone advertentiën en ingezonden mededeelingex by contract tot zeer gereduceerd^
prijs Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte.
O’”