URY
e,
it én wringt.
De Internationale
Watertentoonstelliofi
TE LUIK
dat
rdrijft
eert
jrkt
>rd V 8
iten.
Gouda
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
bergambacht, berkenwoude, bodegraven, boskoop, gouderak, haastrecht, moordrecht, moercapelle.
NIEUWERKERK, OUDERKERK, OUDEWATER, REEUWIJK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN,
enz.
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen
DE VERKLARING VAN CHAMBERLAIN.
„Geen nieuwe elementen in het geding”.
paarbank?
i
ctnsche
es nu ver-
laf f. 6,15
met dpaai-
fwringer
er maand.
ir in alle
zaken.
De kwestie-Danzig.
De uitwijzing van vreemdelingen uit Zuid-Tirol.
Jaargang
Buitengewone militaire
maatregelen eischen
100.000 per dag.
Woensdag 12 Juli 1939
No. 20081
van
I
Zie verder de achterpagina
van dit Blad.
►f waterleiding,
niën.
latere schepen van hetzelfde type den bal-
Het
Heen
en terug.
en veiligheid,
particulier, voor
ERLIJK.
tanschaffingsprijs,
onderhoudskosten,
uiteiiyk.
met 0.15 kosten p. p. voor deel
nemerskaart en programmer
is de groote gebeurtenis die
ieder gaarne wil zien.
ZONDAG 23 JULI loopt
EEN EXTRA TREIN
Doodstraf op overtreding van
deviezenwetten.
In de wetgevende vergadering te Rome
is een wetsontwerp ingediend, waarby de
doodstraf kan worden toegepast op ernstige
overtredingen van'de deviezenwetten. Deze
straftkan evenwel alleen worden uitgespro
ken tegen hen, die tegenover buitenlanders
of buitenlandsche mogendheden ernstig de
nationale econonlie hebben benadeeld. Van
deze personen zullen tevens alle bezittingen
verbeurd worden verklaard. In andere ge-
vallen zyh de straffen gevangenisstraf en
pware boete. Alle misdrijven van deze soort
zullen worden berecht door bijzondere recht
banken tot bescherming van den staat.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31. GOUDA
bij onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantooren.
Onze bureaux zijn dagelijks geopend van 96 uur. Administratie en Redactie Telef
latere 3745. Postrekening 48400.
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal f 2.25, per week 17 cent, overal waar de
bezorging per looper geschiedt. Franco per post per kwataal 3.1b.
Een verslaggever van United Press heeft
met verscheiden inwoners gesproken. Het
feit, dat zooveel branden uitbraken, wordt
hierdoor verklaard, dat de Spaansche huis
vrouw omstreeks 11 uur het middageten
pleegt te bereiden. Z1
Op grooten afstand van het plaatsje vindt
men brokstukken van meubels en tal van
doode huisdieren. De verwoesting is volko-
ilang regelmatig
elepeltje voor den
IJd zult U de heer-
ongewone middel
levende Invloed,
Uw zenuwen uit»
versterkende wer»
lamde opwek-
ed op Uw geest...
n nervositeit ver-
terg Ie neemt toe,
erhoogd. U zult
»r gaan voelen.
Door Tonicum
middel bij slapte,
panning, nervo* -
ratel na stekte,
lekors en drogls-
>bele flaconJ225.
Nieuwe ‘Wapentransporten in de
vrije stad aangekomen.
Wederom zijn wapen- en munitietrans-
porten, dCa. handgranaten, te Danzig aange
komen. De voorraden, welke over het alge-
- - --*t worden
niet alleen opgeslagen op de Schichauwerf,
doch ook in dé gebouwen van de electrische
centrale en het gemeentelijk abattoir van
de Vrije Stad.
RECHTSTREEKS
GOyDA naar LUIK
voor 3.35 3e kl.
voor 4.95 2e kl. J
De Engelsche pers over den vast
beraden toon van Chamberlain’s
rede.
De Maandag door Chamberlain afgelegde
verklaringen over Danzig worden in de Lon-
densche pers gunstig ontvangen. Alle bla
den, van welke richting ook, wijzen op den
vastberaden toon, welke uit de woorden van
den minister-president s^rak, en welke geen
twijfel aan de voornemens van Engeland
overlaat.
‘De „Times”, schrijft: Thans is geen en
kel misverstand mogelijk. De Britsche re
geering is er zeker van en de andere regee-
ringen deelen die meening, dat de onvoor-
waardeljjke inlijving van Danzig by Duitsch-
land het Europeesche evenwicht volkomen
zou verstoren. Geen enkele wieg welke tot
onderhandelingen leidt, is gesloten. Doch
thans, evenals in het verleden, zou men zich
met geweld verzetten tegen elke poging
naar een regeling met geweld.
De „Daily Telegraph” schryft: De Nazi’s
zijn eens en voor altijd gewaarschuwd, dat
indien zy in Donzig een Putsch onderne
men, onder welk voorwendsel ook, zij een
uitdaging bullen doen, welke de volkeren
van Groot-Brittannië, Frankrijk en Polen
als één man zullen a^njiemen.
De „News Chronicle” wijst op den goe
den indruk, welke de woorden van Chamber-
lain in diplomatieke kringen gewekt heb
ben. De Britsche regeering, zoo besluit het
blad, kan niet nfeer terugdeinzen kan niet
meer aarzelen.
DE HEL VAN PENARANDA.
Steeds stijgend aantal dooden
en gewonden.
De ontploffingsramp te Penaranda, by
Salamanca is nog veel gjfooter dan aanvan
kelijk werd gemeend. Volgens de laatste be
richten wordt <iet aantal dooden op 150 en
dat der gewonden op 1500 geschat; 500 ge
wonden verkeeren in levensgevaar.
Het door de civiele autoriteiten ingesteL
de onderzoek heeft het nog niét mogelyk
gemaalt, de oorzaak der ontploffing vast
te stellen. Men veronderstelt, dat de opeen-
hooping van ontplofbare stoffen op een ver
hitte plaats funest is geworden.
Hoe het zij, Penaranda ligt ongeveer ge
heel in puin. Duizenden zyn dakloos gewor
den. Het zwaarst getroffen is het stadsdeel
bij het station aan‘den spoorweg van Sala
manca myir Avila. Het station is wegge
vaagd. De klok van het verwoeste raadhuis
is stil blyven staan op 19 minuten over 11.
pp de plaats van de explosie heeft zich
een krater met een doorsnee van 400 meter
gevormd. Men moest dezen kuil onder wa
ter zetten, aangezien zich op 50 m. afstand
een intact; gebleven opslagplaats bevindt.
De kracht van de ontploffing was zóó
groot, dat men haar zoowel te Salamanca
als te Avila kon hooren.
In het stadje heerschte een ontzettende
hitte, want tal van huizen raakten in brand
en er was niet voldoende water om alle
branden te blusschen.
gewoon, dat een schip een
i vertoonde. Het onderzoek
oortgezetJ
Het*bergingsschip Zero, dat de vorige
weejj^èjien storm a/ery had opgeloopen,
is iQiersteld en zou hiermoedelyk vandaag
weer naar de plaats/van de ramp vertrek
ken.
last iets te verzwaren. By den eersten proef-
duik ging alles heel langzaam te werk, zoo-
dat het de veiligste duik was, die ooit met
een boot werd gemaakt. De boot moest heel
licht zijn, zoodat zij' aanvankelijk niet wil
de duiken. De commandant moest dan ge
leidelijk de tanks vullen, totdat het schip
uvvuc uuwuiwn. 1/e verwoesting is Voiko- dook- Het is gebruik de lanceerbuizen te
men. Een trein die juist stilstond by het 1 vullen om een behoorlijke ballast te krygen
-x-i..- Op een proeftocht. Als de buizen vol zyn
behooren de boeg<|oppen gesloten te wor
den. Een vaartuig mag nooit naar zee gaan
met de boegkleppen geopend.
Dezelfde getuige zei, dat de trimchit een
lijst is, waarop de voornaamste ballasttrim
staat aangegeven. Deze gebruikt de eerste
officier om na te gaan, hoe het schip zoo
snel mogelyk kan duiken. By het maken
van een duik maakt hij aanteekeningen over
het water, dat in de tanks wordt gelaten en
aan het eind van den duik gaat hij opnieuw
den ballast na. Op die manier worden even-
tueele fouten hersteld. Het papier, dat op
den proeftocht aan den eersten officier ter
hand was gesteld, was niet de gebruikelijke
trimchit, doch een ly’st, waarop aangegeven
stond, hoeveel water er zich in de tanks
bevond bij' het vertrek. Het was best mo
gelyk, dat de heer Robinson, de opzichter
van de werf aan boord van de Thetis, niet
had geweten, dat volgens deze lyst de lan
ceerbuizen 5 en 6 gevuld moesten zyn. Deze
getuige zou hebben aangenomen, dat de-
geen, die op de trimchit geschreven had dat
buis 5 vol was, getuige was geweest van
het laten volloopen van de buis. Hij had in
zoo’n geval na willen gaan, of dit inder
daad het geval was, dan zou hij het ventiel
boven op de buis gebruikt hebben om te
zien, of er lucht in was. Deze getuige ver
klaarde nog, dat hy een slagzy gely'k de
Thetis had bij het vertrek voor den proef-
toch zou hebben gecorrigeerd; het was in-
tusschen niet ongewoon, dat een schip een
dergelyke slagzij
wordt vandaag voort}
ran spliede Boek
vóór de plaatsing
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda en omstreken (behoorende tot den.bezorgkring):
1—5 regels 1.80, elke regel meer 0.25. Van buiten Gouda en den beznrgkring:
1—5 regels 1.55. elke regel meer 0.30 Advertentiën in het Zaterdagnummer 20
byslag op den prijs. Liefdadigheids-advertentiën de helft van den prils.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN: 1—4 regels 2.25, elke regel meer 0.50. Op
de voorpagina 50 hooger.
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tusschenkomst v
handelaren, Advertentiebureaux en onze agenten en moeten daags
aan het Bureau zyn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te zijn.
Gewone advertentiën en ingezonden mededeeüngea by contract tot zeer gereduceerden
prfis Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte.
van dat volk het vastgelegde recht en het
goede geweten geven om onzeker van de
volledige ondersteuning van het Duitsche
ryk, zonder ophouden vast te houden aan
hun zekere doel en niet langer in den zin
van Versailles een object te blyven van
volksvreemde politiek.
De verklaringen van Chamberlain over
Danzig nemen een groote plaats in de Ita-
liaansche bladen in. De bladen onthouden
zich echter van het leveren van recht-
streeksch commentaar. Slechts wordt op
gemerkt in de uit Londen gedateerde tele
grammen, dat de rede van den premier niet
geweest is wat men kon vyeezen, gezien
wat men hier de oorlogszuchtige betoogin-
gen der Britsche politiek der laatste jaren
noemt.
station Penardanda, werd weggeslingerd en
de spoorweg werd over grooten afstand ver
nield.
De regeering heeft eenige troepenafdee-
lingen naardf geteisterde stad gezonden om
het reddin^Stverk te bespoedigen. Er worden
nog vele personen vermist. De gerieeskun-
dige dienst heeft strenge maatregelen ge
nomen om elk gevaar van epidemiën te voor
komen.
HÉT ONDERZOEK INZAKE
DE THETIS.
Deskundigen aan het woord.
Gisteren is het onderzoek inzake de The
tis voortgezet met het hooren van technici.
De eerste getuige, een van de menschen van
de werf, had op 1 Juni den diepgang van
de Thetis buiten boord gemeten, waarby
bleek, dat er eenige slagzy was naar bak
boordzijde, waarop men besloot den ballast
eenigszing te wijzigen. Niettemin was by
een tweede meting even voor het vertrek
van de Thetis er*Tfeg altijd eenige slagzy
aan bakboordzijde. Dd getuige had toen tot
een van de öpzichterd gezegd, dat men mis
schien de stuurboordfanceerbuizen kon vul
den om de slagzij /eg te nemen. Deze ge
tuige deelde ook mee, dat dadelijk nadat
Caimmell Laird een verzoek van de admira
liteit ontvangen had om verschillende be-
noodigdheden voor het by staan van de The
tis in wde te brengen, maatregelen daar
toe waren genomen, welke des middagé om
streeks vyf uur gereed waren, dat wil dus
zeggen den daJ na het ongeluk.
Een deskundige, tot voor kort in dienst
by Vickers en «igns^in dienst van de ad
miraliteit ,die het opzicht had gehad by de
proeftochten van verscheidene duikbooten,
door Vickers gei^terd, zei, dat het gewoon
te was om de e^Fe duikboot van een nieu
we klasse heel' licht te ballasten, doch by
Qhamberiain’s verklaring over de Britsche
politiek inzake Danzig en de Duitsch-
Poolsche wrijving was niet sensationeel,
maar heeft onmisk.nbare beteekenis als di
plomatiek instrument. De Britsche premier
legde evenzeer als dezer dagen Lord Hali
fax den nadruk op de bereidheid tot „pra
ten”, maar hy deed dit op vastberaden wy'ze
en met de stellige verzekering, dat eenzij
dige oplossingen van de kwestie-Danzig niet
zullen worden aanvaard. Een vreedzame re
geling van het probleem der Duitsch-Pool-
sche betrekkingen en inzonderheid van de
kwestie-Danzig is mogelyk, maar niet langs
een anderen weg dan die van onderhandelin
gen tusschen gelijkgerechtigde partijen en
niet onder dreiging met geweld. Zoo heeft
Ghamberlain, in een uiterst rustig en zake
lijk betoog, de hoofdlynen der Britsche po
litiek inzake de Oost-Europeesche proble
men helder in het licht gesteld.
Deze rede heeft zeer veel, maar geen al
gemeens instemming kunnen vinden. Uit
Frankrijk en Polen, ook uit de Vereenigde
Staten, wordt gemeld, dat Chamberlain’s
woorden veel indruk hebben gemaakt. Men
twijfelt thans ook in Duitschland, te <»r-
deelen naar de perscommentaren, niet mebr
aan de stelligheid van het Britsche voiA-
nemen, Polen krachtig te steunen, ook al
tjualificeert men aan' Duitsche zyde dezen
steun als uitvloeisel van de „omsingelings-
politiek”. Voorts stelt men vast, dat de rede
van Chamberlain geen nieuwe elenu»ten in
het geding heeft gebracht, hetgeen wel juist
is, doch de kern van de zaak niet raakt.
Deze Duitsche critiek ziet over het hoofd,
al dan niet bewust, dat het ook niet gaat
om „nieuwe elementen”, maar om definitief
vastleggen der posities en... van de ver
antwoordelijkheid.
De „Danziger Vorposben” levert uitvoe
rig commentaar op de rede van Chamber
lain.
Het orgaan merkt o.ip. op dat de bewe-.
ring van Chamberlain, volgens wien de vol-
kenrechtelyke grondslagen van Danzig noch
onlogisch, noch onrechtvaardig zyn, weer
legd wordt door de ruim honderd conflicten
tusschen Danzig en Polen, die jaarlijks in
Genève werden behandeld. De oude taktiek
van Warschau, n.l. de aardrijkskundige lig
ging van Danzig aan de monding van de
Weichsel vder te stellen als motiveejing
van Polens aanspraken, wordt duidelijk
weerlegd door de volkomen verwaarloozing
van dezen stroom do^r Polen en de Weinige
beteekenis van de Weichsel voory de
Poolsche scheepvaart. Aan den anderenXcant
weten de Danzigers heb best, Waarom zy
opgenomen willen worden in Duitschland.
Daarby zijn niet alleen ideale redenen van
invloed, maar ook materieele. Men verwacht
in Danzig een alle gebieden omvattende j meen over zee worden aange^voerd,
uitbreiding van het economische lefen en
men is gaarne bereid af te zien van de voor-
deelen van de transito-overlading in de ha
ven, die voor de bewoners van de Vrije Stad
tegenwoordig zoo goed als geen voordeel
GOIINJIE MHRAiM.
kan hebben.
De Nederlandsche Reisvereeniging heeft
‘dan ook geen aanleiding gevonden bijzon
dere maatregelen te treffen voor het toefis-
tenverkeer naar 'dat gebied. op dit mo
ment een groep Nederlanders onuerweg naar
Zuid-Tirol, die morgen de grens moet pas-
seeren en men verwacht geen moeilijkheden.
Men heeft tot dusverre dan ook het plan
het reisplan (er zyn 35 reizmi naar Tirol
met ongeveer 1000 personen) gewoön te la
ten doorgaan.
De corr. van het AJg. Hibld. weet nog te
melden dat de provincie Bolzano vooi^oopig
gesloten is voor het verblijf van vreemde
lingen, onverschillig van welken landaard.
De doorreis echter blijft vryelyk toestaan.
Veelmoeilyker dan het geval van de toeris
ten is dat van in het genoemde gebieij ge
vestigde vreemdelingen, pnde» wie vry veel
Nederlanders zijn. Het ministerie gaf te
kennen, dat deze gevallen stuk voor stuk en
met de grootste welwilMfcdheid zullen wor
den onderzocht.
De redenen va* de betrokken maatrege
len zyn, naar'men den gezant mededeelde,
van politieke* en militairen aard, zonder
dat men daar verder op inging. Onze per
soonlijke meening blyft, dat deze redenen
verband houden met {le voorziene wijziging
in de ethnografische samenstelling van de
provincie en met het a.s. vertrek der Duit
sche minderheden.
afwerpt...
Bij' Engeland en Polen gaat het niet om
Danzig, maar om de Engelsche omsinge-
lingepolitiek, waarvoor Polen zich ter be
schikking stelt, en waarvoor Polen van En-*
geland een blanco wissel heeft ontvangen.
De twistpunten Danzig en corridor zyn
niet eerst in 1939 ontdekt, maar bestonden
vanaf de onnatuurljjke grensafbakening.
Een internationale aangelegenheid vormen
zij slechts in zooverre, dat het wereldge
weten en de wereldgerechtigheid reeds veel
eerder een' herziening van deze ónmogelijke
wiilikeurfjfe verdeeling in het Duitsche Oos
ten eigener beweging hadcten moeten na
streven.
De Deutsche Politisch-Diplomatische Kor-
respondenz wydt, naar het D.N.B, meldt,
een beschouwing aan de redevoering van
Chamberlain, wakrin opgemerkt wordt, dat
<iien in Engeland, waar men toch iets van
blokkade meent te weten, niet ernstig wil
aannemen, dat, met of ‘zonder Danzig,
Duitschland niet in staat zou zyn om Polen
van uit zee hermetisch af te kunnen slui
ten. De oplossing door een overeenstem-
ndng van het Danzigsche probleem had
«aar Duitsche opvatting juist dergelyke
eventualiteiten voor altijd uit’den weg moe
ien ruimen. Voorts wy'st de Korrespondenz
®r o.m. op, dat de beloften der Geallieerden
en dus ook van Engeland in de Lansingnota
van 5 November 1918 aan de Duitsche natie
zyn gegeven en ook den Danzigers als deel
Zonder de aanschaffing van materiaal
en uitvoering van werken.
Op vragen van het Eerste Kamerlid
Van Vessem betreffend^ de kosten der
buitengewone militaire maatregelen heb
ben de ministers Colijn en Van Dijk het
volgende geantwoord:
Medegedeeld kan worden, dat bij het
instellen van de kust- en grensbeveili-
ging paarden en auto’s, welke volgens
de organisatie tot de gevormde onder
deden behooren, „in gebruik” zijn ge
vorderd, waarbij de duur der vordering
uiteraard niet kon worden bepaald.
Het aantal paarden en auto’s, c(at vol
gens de oorlogsorganisatie tot de ver
schillende troepcnafdeelingen behoort, is
aangepast ^an de taak van die afdee-
lingen op het gevechtsveld.
Toen na een aanbal dagen bleek, dat
zonder de voorzichtigheid uit het oog
te verliezen vpor de algemeen bevei
ligende taak onder de gegeven omstan
digheden met minder kon worden vol
staan, is op 22 April jl. bevolen, dat bij
de verschillende onderdeden slechts
aantal paarden en auto’s in gebruik
mocht worden behouden, dat voor de
uitoefening van den dagelijkschen dienst
strikt noodzakelijk was. De overige paar
den en auto’s zijn aan de eigenaren
teruggegeven.
Ten tijde van het vaststellen van de
prijzen, welke bij „vordering in gebruik”
ten hoogste mochten worden besteed,
werd aangenomen, dat deze vordering
slechts van zeer korten duur zou zijn:
of wel de grens- en kustbeveiliging
zou bij een gunstig verloop der inter
nationale gebeurtenissen weder spoe
dig kunnen worden opgeheven of wel
bij ongunstig verloop zou na het in
stellen van de grens- ,en kustbeveiliging
de algemeene mobilisatie volgen, lp welk
geval zou worden overgegaan toj. „vorde
ring in eigendom”. Het werd daarom
tegenover de eigenaren billijk gracht om
in de prijzen voor „vordering in gebruik”
ebn zekere vergoeding voor bedrijfs
schade te verdisconteeren.
Toen bleek, dat de grens- en' kustbe
veiliging geruimen tijd gehandhaafd zou
moeten worden, is bevel gegeven de aan
vankelijk vastgestelde vorderlngsprijzen
te herzien.
In dit verband dient te worden opge
merkt, dat naast de klachten, welke den
minister vay Defensie van derden be
reikten over te hooge vergoedingen, een
groot aantal klachten zijn blnnengeko-
mefi van hgn, wier paarden of auto’s
waren gevorderd, dat de hun toegekende
vergoeding te laag werd geach*
De kosten van de buitengewone mili
taire maatregelen, zoilder de aanschaf
fing van materiaal en uitvoering van
werken, kunnen op heden gemlddil^per
dag zeer globaal op 100.000 worden ge
raamd
De provincie Bolzano gesloten voor
het verkeer van vreemdelingen.
Aan de buitenlandsche diplomaten, die op
het ministerie van buitenlandsche zaken op
heldering kwamen vragen over het uitwijzen
van vreemdelingen uit de provincie Alto
Adige, werd medegedeeld, dat dit besluit is
genomen om politieke en militaire redenen.
Verder werd medegedeeld, dat alleen de
vreemdelingen, die tydelyk hier verblijf
houden, meerendeels touristen, opdracht
hebben het gebied binnen 48 uur te ver
laten. De vreemdelingen, die permanent hier
wonen, grootendeels hoteleigenaars, krygen
gemakl^elyker voorwaarden.
In buitenlandsche kringen te’Rome wordt
dit besluit druk besproken en men vraagt
zich af, welke de diepere oorzaak hiervan
is.
De Neue Zürcher Zeitung te Bern bericht,
dat de Zwitsers,' die het uitwyzingsbevel
heb^ien ontvangen ter plaatse blyven en
nieftwe bevelen af te wachten. Klaarblyke-
lyk hoopt men een uitstel te verkrygen,
voorafgaande aan een grondige diplomatieke
bespreking. Het blad is ook van oordeel dat
het uitwyzingsbevel jn verband staat met
het ontwerp tot deportatie van de bevolking.
Aangezien de Duitschers drie maanden tyd
hebben gekregen om de provincie te verla
ten, -veronderstelt men, dat de overige
vreemdelingen me«r rigoureus behandeld
zullen worden-
Blykens by hét departement van buiten
landsche zaken ingekomen ambtsberichten
van H. Ms. gezantschap te Rome, is de pro
vincie Bolzano voor verblyf van alle vreem
delingen tot nader order gesloten. Doorreis'
zonder oponthoud is toegestaan. Bijzondere
gevallen van Nederlanders in de provincie
Bohano domicilie hebbend zullen door de
locale autoriteiten met welwillendheid wor
den behandeld. Alle andere provincies, ook
de aangrenzende Trento en Belduno blijven
voor verblijf beschikbaar.
Toeristenreizen gaan door.
Naar van de zyde van de Nederlandsche
Reisvereeniging wordt medegedeeld, heeft
deze vereeniging voltymen zekerheid ver
kregen dat het toeristenverkeer in Zuid-
Tirol vrygebleven is en gewoon voortgang
