HUIK
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
BERGAMBACHT, BERKENWUUDE, BODEGRAVEN, BOSKOOP, GOUDERAK, HAASTRECHT,MO^D^ICT, E™-™--
NIEUWERKERK, OUDERKERK, OUDEWATER, REEUWIJK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN,
78e Jaargang
Donderdag 20 Juli 1939
MOORDRECHT,
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen
Beveiliging van onze land- en zeegrenzen.
Onze mannen paraat,
Heftige strijd der Chineesche nationalisten
tegen landverraders.
HET DERDE OORLOGSJAAR IN HET
VERRE OOSTEN.
tl TE3EH
R 3 0
MOERCAPELLE.
enz.
MA
/No. 20088
Engeland zal het moeilijk krijgen..
QNV-ERZOEND
om itid.
de oude zender Daventry in gebruik geno-
men.
ml* uob mar
na <mt am»
XMMK.
«mr
ksva «mm
o «eet- «ter 3LS
gelijke crisis.
Op de vraag, of Roosevelt bij zijn aan
staande reis door de westelijke staten zich
ten aanzien van de neutraliteitskwestie tot
het volk zou wenden, antwoordde de secre
taris: „Van een ding ben ik zeker: dat de
president .zoolang het congres niet bijeen
is, vuriger dan ooit zal bidden, dat het niet
tot ê?n nieuwe crisis in Europa moge ko
men.”
DE TAAL IN HET
PROTECTORAAT.
Decreet inzake tweetalig systeem nog
niet gepubliceerd door de Tsjechen.
De helper van Von Neurath, Herman
Frank, heeft eenigen tyd geleden den Tsje-
chischen minister-president een ultimatum
gesteld voor het afkondigen van het de^e 't,
waarbij het tweetalig systeem wordt inge
voerd bij de autonome Tsjechische bestuurs
lichamen. Als uiterste datum had Frank 15
Juli gesteld, doch het decreet is nog niet
gepubliceerd, uit vrees voor de gevolgen
onder de bevolking. Om moeilijkheden te
vermijden is minister-president Elias mei
vacantie gegaan.
De Duitsche pers wordt evenwel ongedul
dig en de adjunct-burgemeester van Praag,
de Duitscher Pfitjher, heeft gezegd, dat dn
Tsjechen niet moeten vergeten, dat zij in
het centrum van Duitschland liggen en dat
het niet aan gaat, dat het geheele Duitsche
transportwezen stuit op de woorden: „Ik
versta geen Duitsch”.
MIJN ZONDER STROOM.
1200 arbeiders kunnen niet
naar boven komen.
Toevoerkabel door brand vernield.
De kabel, welke de electrische centrale tf
Luik verbindt met den transformator van
de steenkolenmijn Limburg-Maas, is ovei
de geheele lengte, 1500 Meter, door brand
vernield.
De steenkolenmijn is hierdoor geheel van
stroom verstoken en 1200 arbeiders be
vinden zich werkloos onder den grond.
Volgens de laatste berichten begint be-
reden in de mijn de lucht slecht te worden
De mijnwerkers hebben zich beneden aan
de schachten verzameld en de directie van
de mijn poogt hen van dranken te voor
zien.
De „Prager Zeitungsdienst” schrijft dat
indien het Tsjechische volk zijn passieve
houding wil bewaren, Duitschland zelf de
noodige maatregelen -zal nemen om op
krachtige wijze de nog hangende vraagstuk
ken op te lossen, o.a. het vraagstuk der
taal. De waarnemend minister-president
Havelna, heeft door middel van de radio
een oproep gericht tot het Tsjechische volk
dc politiek der nationale solidariteit te er
kennen en een einde te maken aan de
fluistercampagne.
gaan bestoken zullen zij een feilen tegen
stand bieden. Zij liggen er gecamoufleerd
achter lage glooiingen van graszoden,
die beschutting bieden tegen „stekende”
escadrilles.
En verderop in het land, rechts van verblijf,
den grijzen grintweg, die zich uitstrekt
door het vlakke landschap met*kijn lage,
onder donker lommer verborgen boeren
erven heeft men gebruik gemaakt van
een oud fort, waar men ook nu nog een
scherfvrije dekking vindt Er staan zwa-
re mitrailleurs, die den grijzen weg tus-
Nader wordt gemeld, dat op de’conferen
tie te Washington de Vereenigde Staten,
Engeland, Nederland, Brazilië en Ar
gentinië vertegenwoordigd zullen zijn.
Naar schatting hebben gedurende het
jaar 1938 120.000 tot 140.000 vluchtelingen
Duitschland verlaten. Voor de eerste vier
maanden van 1939 wordt het cijfer on
29.000 geschat. Daarbij komen nog degenen,
die met hulp van andere organisaties
Duitschland verlaten hebben en degenen,
die zonder hulp of op illegale wüze zijn ge
ëmigreerd. Slechts een deel van al deze
menschen heeft zich duurzaam gevestigd
en het is van het grootste belang, dat ook
de andere vluchtelingen permanente haard
steden krijgen.
DE ONDERHANDELINGEN
TE MOSKOU WEER VERDAAGD.
Nog geen stap verder.
Na het onderhoud van de ambassadeurs
van Groot-Brittannië en Frankrijk met Mo-
lotof heeft men te Parijs den indruk, dat
dc toestand niet merkbaar is veranderd.
Seeds en Naggiar hebben de standpunten
van hun regeeringen uiteengezet ten aan
zien van de vraagstukken, waarover men
het nog niet eens is geworden, te weten: de
opnoeming der te waarborgen staten, de
definitie van indirecte agressie en de Rus
sische eisch met betrekking tot militaire
besprekingen parallel aan de diplomatieke
onderhandelingen.
Men meent te weten, dat de regeeringen
van Londen en Parijs hun standpunt heb
ben gehandhaafd ten aanzien van deze drie
kwesties ne dat Molotof na afloop van het
onderhoud verklaard heeft de kwesties aan
ztfn regeering te zullen voorleggen.
Binnenkort zal een nieuwe ontmoeting
plaats vinden.
Ambassadeur von Schulenberg zal waar-
schijnlylc volgende week uit Moskou naar
Berlijn terugkeeren om Hitler verslag u’t
te brengen over de Engelsch-Russische on
derhandelingen en de mogelijkheden ter
verbetering van de Duitsch-Russische han-
Melsbetrekkingen.
Steeds meer Duitsche vrouwen
in beroepen.
^Principes wijken voor het gebrek aan
arbeidskrachten.
De arbeidersschaarschte in Duitschland
dwingt de nat.-soc. autoriteiten steeds
meer, de vervanging van mannelijke d<-ov
vrouwelijke werkkrachten in alle beroepen,
waar dat mogelijk is, onder oogen te zien
Deze toestand is lijnrecht in strijd met
de eertijds door de nationaal-socialistisehe
leiders opgestelde beginselen, volgens wel
ke de vrouw zich uitsluitend behoorde bezig
te houden met gezinswerk; de theorie heeft
voor den nood moeten wijken.
Zoo wordt het percentage vrouwelijke be
dienden op de kantoren steeds hooger. Van
de 400.000 personen, werkzaam in‘banken
en verzekeringsbedrijven zijn 102.000 vrou
wen.
De organen der nationaal-socialistischc
partij trachten vrouwen en meisjes ever te
halen zich aan nuttigen arbeid voor het
kan men zich niet onttrekken aan den In
druk, dat de oorlog met volle kradht wordt
voortgezet. Slechts wordt hij op het oogen-
blik in hoofdzaak met indirecte middelen
gevoerd.
China bezorgde Japan een onaange
name verrassing.
Wanneer de Japanners zich met de doc
trine gewapend hebben, dat zij zich naac
China begaven ter wille van een innige
vriendschap en samenwerking, is het hun
daarmede misschien inderdaad ernst. Maar
groot is de tegenstand tegen een bescherm
heerschap; zooveel moderniteit heeft ook
China reeds in zich opgenonien, dat het van
rijn zelfbeschikkingsrecht niet wil afzien.
Dit is de groote verrassing, die de wereld
beleefd heeft.
Toch moet men er zich voor hoeden, dit
probleem zoo schematisch te zien ,als dik
wijls gebeurt. De koelie is een wezen met
een kleinen horizon. Hy werkt voor een
ieder, die hem geld geeft. De boer is een
heftig individualist en heeft meer dan ooit
behoefte aan rust. Hy schikt zich slechts
ongaarne naar voorschriften en maatrege
len. Desondanks staan deze bevolkingsla
gen nog achter Tsjang Kai Sjek, die in het
verre Setsjeean legendarisch geworden s
schen de groene landen beheerschen. Er
is infanterle-geschut opgesteld cfn, de
onderkomens die in 1914 werden aange-
1 legd zijn ook nu nog van waarde. Er zijn
stellingen bij, die doen denken aan kip-,
penrennen. Ze zijn met kippengaas
overtrokken en dit kippengaas heeit
men doorvlochten met grauwe jute. Zoo
wordt hun aanwezigheid onzichtbaar
voor het oog van vijandelijke verkenners.
Er ligt, ergens achter de duinen, een
klein, wit kerkhof. Er rijst rank tegen
den hemel een smalle, roode vuurtoren.
Daaronder hurkt het kustdorp met roode
daken boven baksteenen muren. In den
lagen «haag rondom de graven zingt een
ovgel. De zomer staat te trillen boven
het land.
Dit is een landschap van vrede.
Maar temidden van dit landschap van
vrede treft ge de dreigende aanwezigheid
van een batterij kustartillerie aan Drie
stukken van 15 e.M. De lange, slanke
vuurmonden zijn gecamoufleerd. Zij wor
den uit een centraal punt, daar waar het
uitzicht over zee onbelemmerd is, ge
commandeerd. Hoogte en afstand van
het vubr worden daar gemeten. De scho
ten worden gelost op een plaats die voor
het scheepsgeschut onvindbaar is.
Vlakbij de duinen dicht bij een oud
fort staat luchtdoelgeschut opgesteld.
Geschut van 8 c.M.
Daar boven in de duinen liggen als ge
weldige roofdlerkoolen onder hun be
dekking van gespannen gaas en slingers
van jute de direct vurende batterijen en
op het hoogste punt van den omtrek
legert de hoofdcommandopost der kust-
artlllerfe. Door de kijkgaten speurt ge
een smalle strook blauwe zee en blauwe
lucht. Tusschen de witte branding op de
bank en de kust zullen vijandelijke sche
pen een doortocht moeten zoeken. Zij
zullen het dan moeten doen onder het
nabije vuur dezer onder zond en helm
verscholen stellingen.
Er ligt verderop in den polder een
boerderij. Deze boerderij heeft ’n koeien
stal. Zoo zijn boerderijen. De koeien
staan in de wel. Het leger heeft de stal
I omgetooverd in een behoorlijk soldaten-
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31. GOUDA
bjj onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantooren.
Onze bureaux zijn dagelijks geopend van 96 uur. Administratie en Redactie Telef
Interc 2745. Postrekening 48400.
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal 2.25, per week 17 cent, overal waar de
bezorging per looper geschiedt. Franco per post per kwataal 3.15.
VLUCHTELINGENVRAAGSTUK
ZAL OP HET WITTE HUIS
BESPROKEN WORDEN.
Conferentie te Washington.
Op de vergadering van de Intergouverne-
menteele Commissie voor het Vluchtelin
genvraagstuk heeft de Amerikaansche ver
tegenwoordiger, Myron Taylor, namens
Roosevelt den voorzitter en de ondervoor
zitters uitgenoodigd tot een conferentie op
het Witte Huis in de eerste week van Sep
tember voor de bespreking van het vraag
stuk der vluchtelingen uit Midden-Europa.
Verder heeft de voorzitter voorgesteld,
dat men afwijkt van het tot dusverre in
acht genomen beginsel, volgens hetwelk
slechts 92 millioen dollar ter beschikking j regeering den vluchtelingen
stonden. Een zeer zwakke band tusschen
regeering en regeerden!
Maar juist deze onontwikkeldheid, die
weinige samenhang, die tusschen -China en
tÜn 400 millioen inwoners bestaat, blijkt
tegelijk een factor van kracht te zijn. China
strijdt met zijn oneindigheid. Japan met
zijn gedisciplineerde gedrongenheid. China
bedient zich van zijn Soepelheid, Japan van
z[jn stevigheid. Dit beeld geven de beide
strijdende partijen thans te zien. Het is in
de Chineesche geschiedenis niet zonder
voorbeeld. Maar het langzame opslokken
van veroveraars, dat zich in China in vroe
gere eeuwen voltrok, slaat toch niet geheel
op datgene, wat zich thans afspeelt. De fac-
tor tijd heeft zich n.l. grondig veranderd.
In vroeger tijden konden zich de overwin
naars rustig verheugen in het bezit van
meer of minder groote deelen van het
enorme complex voor en aleer zij tot nieu
we veroveringen overgingen. Dit is met
groote waarschijnlijkheid in het begin oc'c
Japan’s idee geweest. Het had het oog
slechts op de Noordelijke vijf provincies
laten vallen. Maar in onze tijden was deze
beperking een twijfel achtige onderneming
Wanneer de materieele samenhang van Chi
na al dun was, de psychische was des te
grooter en China had een activistische r<>-
geering. Zij gaf niet toe, ook niet wanneer
zij van Nanking naar Hankau en van daar
naar Tsjoengking verdreven werd. Waar
deze regeering zich ook bevindt, steeds zal
zij trachten een nieuw leger op de been te
brengen. Sinds jaren had Tsjiang Kai Sjek
er zich op voorbereid, dat in Setsjoean In
een komenden oorlog zyn laatste hoofdstad
zou zün en daar heeft hij een zij het ook
nog kleine wapenindustrie geschapen. Nog
dit jaar heeft hij machines uit het bezette
gebied over de Jangtsé naar Setsjoean la
ten brengen.
Sinds den val van Hankau hebben greo-
tere gevechten tusschen de beide tegenstan
ders niet plaats gehad. Maar desondanks
Groote brand te Londen.
Zender Droitwich door bliksem ge*
troffen.
De groote hal van de Londensche groen,
temarkt nabij de Theems ie een prooi deï 1
vlammen geworden.
De brandweer heeft alles an tiet werk
gesteld om te voorkomen, dat het vuur de
Southwark-Kathedraal in de nabijheid aan
tast.
Gisteravond'even na zeven uur werd de
zender Droitwich van de BBC door den
bliksem getoffen, waardoor hij onbruik
baar werd gemaakt. Korten tijd later werd
O Nederland, let op Uw saeck!
i ETER dan mededcellngen in de Ka-
D mer, dat er per dag niet gerekend
de aanschafflngskosten van materiaal
honderdduizend gulden extra wordt be
steed aan onze grens- en kustr-verdedi-
ging overtuigt een bezoek, een bezoek
onder deskundige leiding en op uitnoo-
dlging van den chef van Generalen Staf,
aan die plaatsen waar onze defensie haar
1 beste krachten heeft geconcentreerd.
I Wij trekken langs die plaatsen, wij zien
loopgraven en batterijen, wij zien forten
1 en listig gecamoufleerde stellingen Aan
de kust en aan onze grenzen Er speelt
een kind naast een kazemat Ergens in
Holland waar het uitzicht wijd Is over
de vlakke, stroomende rivier en over de
lage, koele uiterwaarden. De zon is heet,
klaprozen en korenbloemen staan te
bloeien tusschen het hooge gras. Daar-
tusschen speelt een kind zijn zorgeloos
spel. Daarachter rijst de strakke vorm
van een laag cementen gebouw en uit
een der openingen dreigt dc mond van
ons nieuwste afweergeschut, ons pant-
ser-afweergeschut
Het kind speelt aandachtig verder.
Dat deze aandacht nimmer verstoord
moge worden
De dag is licht en helder. In de mid
dagzon ligt het zand van duinen en
stranden te blinken; een mijnenveger I
vaart uit. Blauwgrijs tegen den blauwen,
trillenden horizon. Twee vliegtuigen
trekken hun snelle arabesken tegen een
zomerschen hemel.
Dit is een land om van te. houden:
duinen en weiden, stranden en
blauwe zee. Dit is een land om te ver
dedigen als het ooit noodzakelijk mocht
worden. Wat niemand hoopt. Maar als
i het ooit zoo ver mtoht komen Wel, er
-lve i “««en In dezen dijk verscholen ettelijke
sche crisis zou komen. Hij voegde hieraan mitrailleumesten Als ooit vijandelijke
vliegtuigen deze belangrijke kustplaats
•ciirgcnnuviuvvio uc itiiiviikiiigniiuien- dfifiTi bestaken zullen ?ii non feilen te<ren_
pten wijzen op de mogelijkheid van een der-
volk te wijden, en geen- tyd te verspillen
met dingen van secundair belang. De „Vrh
kischer Beobachter” publiceert o.m. een ar
tikel, getiteld „Van de piano naar de
schrijfmachine”, waarin kantoorwerk leven
dig aangeraden wordt aan de Duitsche
vrouwen. „De pianiste zal commercieel
secretaresse worden, de vroegere tooneel*
speelster wordt boekhoudster, de beeld
houwster wordt cartograaph”, zoo schrijft
het blad.
De vrouwelyke arbeidskrachten worden
trouwens niet beperkt tot ‘de kantoorberoe-
pen. Binnenkort zullen in de meeste groote
steden m Duitschland op de tram conduc
trices staan.
QNVERZOEND en nog zonder eerige
kans op een vorm van samenleving, die
voor beide aannemelijk zou zijn, zijn de
Centrale Chineesche en de Japansche regee
ring zoo juist het derde oorlogsjaar inge-
gaan. Sinds den eersten dag van dezen
strijd om het bestaan strjjd om het be
staan voor beide is duidelijker komen
vast te staan, waar de kracht van de twee
mogendheden ligt.
Japan heeft zijn moderniteit, zijn organi
satie, zjjn kapitaalmarkt en zijn industrieele
bewapening voor op zijn tegenstander. Het
ging den oorlog in met een sterk leger, dat
verre superieur was aan de Chineesche
strijdkrachten. China had slechts een he-
trekkelijk kleine kern van goede troepen n
deze werden in den strijd om Sjanghai ten
zeerste verzwakt. China is ook op het
oogenblik nog geen moderne staat, die In
staat is, al zijn krachten te concentreeren.
Zijn wapenindustrie, voor zoover aanwezig,
werd reeds onmiddellijk na het begin van
den oorlog lamgelegd, want zy lag voor
een groot deel in de zóne der veldslagen.
Een centrale administratie, die Japan in
hooge mate heeft, bestond in China sle.’hts
in een beginstadium. En ondanks het feit,
dat China een veel grooter grondgebied be
zit, dat het een veel grootere bevolking
heeft en dat het over enorme natuurlijke
rijkdommen beschikt, vormen de cy'fers van
ae Chineesche staatshuishouding slechts
een klein deel van die der Japansche.
Men bedenke, dat China’s staatsinkom
sten in het eerste kalenderjaar van den
oorlog, het jaar 1937, toen slechts de twee
de helft onder buitengewone omstandighe
den leed, 330 millioen Amerikaansche dol
lars bedroegen, waarvan echter de regee
ring in Nanking voor allerlei uitgaven
slechts 199 millioen voor haar reusachtig
rijk inderdaad kon gebruiken. Daan an werd
nog HP millioen uitgegeven voor militaire
doeleinden, zoodat voor werkelijk admi
nistratieve uitgaven van iederen tard
en van daar sterkere aantrekkings
kracht uitoefent dan van dichtbij.
Het gevaar voor Tsjang Kai Sjek dreigt
uit de kringen der rijke Chineezen in de
groote, prachtige havensteden en van onte
vreden en wraakzuchtige, uitgeschakelde
politici. Zij beschuldigen Tsjang Kai Sjek
van communistische denkbeelden. Verder
zeggen de Chineesche kapitalisten, dat hun
belangen «rider den hüidigen toestand lijden
en dat zy over talrijke groote zaken met de
Japanners tot overeenstemming zouden
kunnen komen, indien het niet zoo ge
vaarlijk zou zijn... Want de nationalistische
terroristen zitten niet stil. Tn het laatste
jaar zijn niet minder dan 160 pro-Japan-
sche Chineesche elementen vermoord.
Er moet nog gesproken worden over den
monetairen tegenstand, die de Chineezer.
bieden, ondersteund door Engeland, Amer>-
ka en Frankrijk. Het is uiterst moeilijk
voor Japan, het betalingsmiddel van China
te verdringen en de valuta van het land
van zijn eigen systeem afhankelijk te ma-
ken. Ondanks alle maatregelen heeft dc
joean zich tot nog toe goed weten te hou
den en steeg onlangs in Sjanghai nog eens
boven den jen.
Desondanks denkt Japan er niet over
zijn doeleinden in China op te geven. Vooï
het derde jaar van den oorlog kan men
voorspellen, dat het vol zal zijn van Japan
sche pogingen, Engeland te dwingen, zijn
steun aan Tsjang Kai Sjek te staken on
zelfs Japan in China te helpen. Het doel
van Japan is de onbestreden hegemonie in
hot Verre Oosten.
directen steun zou verleenen. De vertegen
woordigers van de Vereenigde Staten,
Frankrijk, Bra-zilië en de Dominicaansche
republiek wilden deze kwestie aan hun ro-
geeringen voorleggen.
GOIIDSCHE (4)1 RAM.
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda en omstreken (behoorende tot den bezorgkringj
1—5 regels f 1J0, elke regel meer 0.25. Van buiten Gouda en den beznrgkring:
1—6 refeels f 1M elke regel meer f 0.30 Advertentiën in het Zaterdagnumme’- 20
bijslag op den prijs. Liefdadigheids-advertentiën de helft van den prils.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN: 1—4 regels 2.25, elke regel meer 0.50. Op
de voorpagina 50 hooger.
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tusschenkomst van «oliede Boek
handelaren. Advertentiebureau* en onze agenten en moeten daags vóór de plaatsing
aan het Bureau zijn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te zijn.
Gewone advertentiën en ingezonden mededeel ingek bjj contract tot zeer gereduceezden
prijs Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte.
In een bescheiden vertrek op de boer
derij woont de commandant Waar de
troep legert het is een axioma is
de commandant ingekwartierd Het komt
aan het moreel ten goede.
Op talrijke plaatsen rijzen de „aspes-
g&” wegversperringen van rails in
ALS ER CRISIS KOMT
KAN ROOSEVELT HET CONGRES
TOCH BIJEENROEPEN.
De secretaris van het Witte Huis heeft
tegenover verslaggevers verklaard, dat een
buitengewone zitting van het congres zal
woi den bijeengeroepen, indien zich in Euro
pa een crisis voordoet.
Stephen Early, perssecretaris van Roo
sevelt, zeide, dat het besluit tot uitstel van
de beraadslagingen over de neutraliteits-
i wetgeving beteekent, dat de president ge-
dwongen zal zijn het congres in bijzondere
zitting bijeen te roepen, indien het tusseh'-n
dit oogenblik en Januari tot een Europee-
loe. dat alle berichten van de diplomatieke
vertegenwoordigers en de inlichtingendien-
