RY I I NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTRE^j™ bergambacht, berkenwoude, bodegraven, boskoop, gouderak, haastrecht,MOWCAPELLE. enz. Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen De Tweede Kamer over de Regeeringsverklaring. SPANJE NOG NIET TOT RUST GEKOMEN. Monarchisten van diverse pluimage, republikeinen en fascistische phalanxisten strijden ojp de macht. gerlaan£2i| ciale lesauto. Record-graanoogsten in Zuid-Oost-Europa. De onderhandelingen met Moskou. - No. 20094_Donderdag 27 Jijli 1939 78e Jaargang nieuwerkerk, ouderkerk, oudewater, reeuwijk, schoonhoven, STOLWIJK WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN, wa»B de Heitsartikelen Sneak M /ere nunt zwarten rook i brokstukken overal ng regelmatig peltje voor den zult U de heer» gewone middel ende Invloed. zenuwen uit» sterkende wer» de opwek, op Uw geest... lervosttelt ver» gie neemt toe, oogd. U zult gaan voelen, oor Tonicum idel bij slapte, ining, nervo- H na ziekte. Brs en drogls» flacon f225. dagblad era t voor toch waarlijk niet fascistisch was, en die -tie zelfstandigheid der Regeering voorop stelde. Spr. hoopt, dat de defensieversterking in snel tempo zal gaan, en hij verheugt zich over hetgeen in de Regeeringsver klaring wordt gezegd ten opzichte van de gemeenteflnanclën, de werkloosheids- politiek, de zorg voor de ouden van dagen, fijpreker zegt, dat het Kabinet kan rekenen op den steun van de liberalen, die nochtans niet zullen schromen, cri- tiek uit te oefenen indien zij daartoe te zijner tijd aanleiding mochten vinden en die los staan van de formatie van dit Kabinet. Spï. eindigt met t§ herinneren aan de woorden van wijlen mgr. Nolens: „Het Kabinet Is er” er!... wat ’n kerels”. Felicitatietelesrammen bij de verwachte blijde gebeurtenis. Speciale regeling voot de overzee- sche gebieden. Fellcitatletelegrammen, voor H. M. de Koningin en de leden van het Konink lijk Huis ter gelegenheid van de blijde gebeurtenis in het Prinselijk gezin kun nen naar aanwijzing der afzenders tegen het normale tarief op eén der bestaande luxe-telegramformulieren worden afge leverd. Een speciaal formulier zal bij deze gelegenheid niet in gebruik wórden ge steld. 4 De afzenders dpfcer luxe-gelukwensch- telegrammen kunnen tegen betaling van 10 cents voor elke 50 woorden of gedeel ten daarvan een afschrift ontvangen op hetzelfde formulier als het afgeleverde. Voorts is» met de administraties van lied- Indië, Curacao en Suriname een regeling getroffen,^ om het publiek aldaar, in, de gelegenheid te steller! bij de a.s. blijde gebeurtenis fellcitatletelegrammen tegen' verlaagd tarief «via Holland Radio aan het Koninklijk'$uis tp verzenden. Voor deze telegrammen zal het tarief 'der na tionale telegrammen ad 0.20 per woord gelden, evenwel met een minimum voor 10 inplaats van vopr 20 woordenj Deze uit de overzeesche gebieden komende tele grammen zullen, zonder dat een extra recht van den' afzender wordt geheven, op luxe formulieren worden afgeleverd.i tegen daden van terreur heeft de Attorney general geen uur later in het* Lagerhuis gezegd, dat de ontploffing van vandaag be wijst, dat de gewone methode ter bestrij ding van misdaden en samenzweringen on toereikend is. een strijd tegen de kroon desnoods niet5 uit den weg moet worden gegaan. Dat beteekent een conflict met Oranje, onder welks leiding ons volk 80 jaren voor zijn vrijheid heeft gestreden. Het wordt tijd, dat de R.K. Staatspartij haar toon ma tigt, meent spr.'Spreker herinnert er nog aan, dat indertijd huurlingen van het politieke katholicisme den voorzaat van onze Koningin hebben vermoord. De werkloosheid- Komende tot de werkloosheid zelve, - constateerde* spreker, dat een Christelijk- Historisch rnafi als den heer Westhoff getracht heeft een reëele pplossing van het probleem te vinden. Zijn rapport, waarmee de N.S.B. zich vrijwel kon ver- eenigen, kwam in Juni'1938 in het bezit van minister Romme, die echter niets heeft gedaan om maatregelen in dezen zin te nfemen, doqh wel kans heeft gezien de zaak tot -nu toe op te houden. rHet plan Westhoff strekte ofti qle landbouw producten op gezond peil te‘brengen en de werkgelegenheid uit te breiden door herstel van koopkracht. Dit laatste be-^ hoort' voorop te staan De heer Joekes (v.d. herinnert aan het aftreden van minister De Wilde en de daarmede samenhangende oorzaken, die «tot de Kabinetscrisis hebben geleid. Wat de Kabinetsformatie betreft, de heer Kooien heeft- getracht een samen stelling. te vinden, welke op de rechtsche meerderheid in het Parlement berustte, doch dif is hem niet gelukt. Na rle mislukte pogingen van de hee- ren Colijn en Kooien had het voor de hand gelegen dat andere groepeeringen waren overwogen, om tot een parlemen tair kabinet te komen. De Kroon staat boven de partijen, doch voor alle handelingen van de Kroon wprdt de verantwoordelijkheid dbor de ministers gedragen. Zoo draagt voor dit t Kabinet dr. Colijn met zijn ministers de volle verantwoordelijkheid. Liberaal geluM. De heer Wcndelaar (ïib.) wil eens een ander geluld laten hooren daïn dat vpv de oorzaken der Kabinetscrisis en de nieuwe Kabinetsformatie. Men mpet weten vooruit te zién en men dieiit dit Kabinet daartoe een ffiire kans ”t.e’ geven. Inon£o constitutioneels Monarchie staan Regeering en Parlement naast Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31. GOUDA bjj onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantooren. Onze bureaux zijn dagelijks geopend van 9—6 uur. Administratie en Redactie Telef. [nierc 2745. Postrekening 48400. ABONNEMENTSPRIJS: pe- kwartaal 2.25, per week 17 cent, bezorging per looper geschiedt. Franco per post per kwataal 3.15. ■'—.uvinauu. uiecAi tr een ver log uit, dan kan het land op deze leveran- i hes niet meer rekenen. Derhalve zijn de I Duitschers bly te hooren, dat er in Roe- f menie en Hongarije dit jaar een record- oogst verwacht wordt. Sinds weken berei zen Duitsche handelsdelegaties deze landen t daar zooveel mogelijk graan op te koo- I Voor Italië is het graanvrdhgstuk inge- Puitschland en Frankrijk hebben een tekort aan arbeidskrachten. De oogst begint. Van Siberië tot Canada, van Roemenië tot Nederland, van A’rgen- wnie tot-Indië slypén de boeren hun zeisen. Overal rjjpt het graan, 430 millioen hecta ren land worden gemaaid en in alle landen beyvert men zich, het graan zoo Beginnen binnenkort militaire besprekingen? De diplomatieke redacteur van Reuter meent te weten, dat de onderhandelingen over een non-agressiepact tusschen Enge land, Frankrijk en de Sovjet-Unie thans zoover, gevorderd zijn, dat men meent bij na terstond met stafbesprekingen te kun nen beginnen. Verwacht wordt, dat binnen kort in de drie hoofdsteden een mededee- ling in dien zjn jzal worden gepubliceerd, waarin er echter op zal worden gewezen, dat ei- nog >fele punten in het politieke ac- coord zy’n, welke geregeld moeten» worden. Volgens welingelichte kringen zal de Britsche missie naar Rusland onder leiding staan van een admiraal, terzijde gestaan door vertegenwoordigers van leger en luchtmacht. De Fransche missie zal onder leiding staan van een generaaJ. Het voor naamste punt, dat nog regeling behoeft, zou de kwestie van indirecte agressie betreffen, doch zelfs hieromtrent zijn de standpunten der drie partyen veel nader tot elkaar ge komen. Op een vraag; van de Lagerhuisleden Mander en Dalton beiden van Labour, of hy thans verdere verklaringen kon afleggen over de Britsch-Russi^che onderhandelingen heeft Chamberlain heden verklaard, dat nieuwe instructies gisteravond naar den Britschen ambassadeur in Moskqu zijn ge zonden. „Ik hoop in staat te zijn in het begin van de volgende week eën verklar ring te kunnen afleggen”. Toen Dalton verder vroeg, of thans ovpr» eengekomen was, dat militaire en vlöot- officieren naar Moskou zouden gaan om daar stafbesprekingen te voeren, antwoord de Chamberlain: „Wij hebben zekere in structies gezonden aan den Britschen am bassadeur Seeds, maar ik heb nog niet ver nomen, wat de reacties daarop zijn”. IRA WEER AAN HET WERK. Bom maakt twee dooden en veertien gewonden. Bagagedepot van Kings Cross Station verwoest. Een half uyr voordat het Lagerhuis de tegen de terreur der Ira gerichte wetsont werpen op de geweldpleging afhandelde, werd in Londen het bagagedepot van King’s Cross Station door de ontploffing van een in een koffer verborgen tydbom verwoest. Deze ramp eischte twee dooden en veertien gewonden. Het heele station trilde op zyn grondves ten, een reusachtige wolk van j steeg omhoog, terwijl puin en in het rond vlogen. In het depot bevonden zich zes persónen op het oogenblik van de ramp, n.l. twee passagiers en vier beambten, die allen wer den gewond. Vier anderen bevonden zich in den ingang. Voorts werden nog menschen gewond, die juist passeerden. Onder de gewonden waren twee vrouwen wier kleeren haar door de "kracht der ex- ploisie letterlijk van het lyf gerukt werden en een employé van de spoorweg-maat- schappij' wien een hand en beide beenen werden afgerukt. Hy is korten tijd later in het hospitaal overleden évenals een der andere gewonden. Toen van alle zijden menschen kwamen toegeijld, zagen zij een verbijsterend too- neel. Het bagagedepot was één groote ruïne. Uit de toegangsdeur, waaruit dikke rookwolken zwalpten, kwam een man schreeuwend naar buiten gerend, zyn ge wonden arm omhoog stekend. Aan beide zyden van de deur lagen de gewonden over den vloer verstrooid. Scotland Yard kwam onmiddellyk in ac tie. Vijf personen zijn voor een verhoor naar een politie-bureau geleid^ In alle sta- tionsgarderobes is onmiddellyk een onder zoek ingesteld naar de pakketten en kof fers, terwijl in alle districten een razzia onder leden van het lersche Republikeinsche leger werd gehouden. Bij de behandeling van het wetsontwerp „wanneer het gr.aan bin- 1 blijft dan nog steeds als uiterst, thinhnum cht de oorlog voor de 1 een behoefte van 285.000 ton te dekken n thnna er Derhalve heeft Rome in overzeesohe gebie- vriendschap, en ideologische tendenzen. Voorlooflig is er dus geen enkele reden om te twijfelen aan de oprechtheid van Franco’s verklaringen, dat Spanje rin de ^eerste en eenige plaats Spaansche politiek zal voeren, en in geval van een -onver hoopt Europeesch conflict neutraal zal trachten te blijven zoolang de omstandighe den en de Spaansche belangen dit wensche- lyk en mogelijk zullen maken. Voorshands is er werk genoeg te doen binnenskamers. Een Spaansche epnheid moet geschapen worden op de puinhopen van den burger oorlog, en de wonden, welke materieel aan Spanje door dezen strijd zijn toegebracht, zullen moeten worden geheeld. Opbouw is noodzakelijker dan nieuwe stryd. Onder deze omstandigheden wordt het be grijpelijk, dat er uitbarstingen komen van lang bestaande spanningen tusschen bepaal de groepen. Elke partij wenscht de Spaan sche eenheid en den opböuw te verwezen lijken volgens haar eigen denkbeelden. Tot dusver heeft Franco getracht monarchisten van diverse pluimage, republikeinen en fascistische phalanxisten tegen elkaar uit te spelen en in evenwicht te houden. Ge zien het feit, dat dit reeds de grootste moeite kostte toen deze groepen/ nog bij eengehouden werden tijdens de oorlogsja ren door de eischen van den gemeenschap- pel/jken strijd, behoeft het niet te verwon deren, dat dit thans nog moeilyker is ge worden en waarschijnlijk ónmogelijk. Franco zal een keuze moeten doen: her stel der monarchie, behoud der republiek *op nationaal-democratischen grondslag of overgang tot - een fascistisch staatsbestel. Volgens de laatste berichten zou Franco overwegen de monarchie te herstellen en •dadrtoe zelfs in contact willen treden met den ex-koning Alfonso XIII. Vanzelfspre kend zullen dergelijke onderhandelingen in het geheim geschieden en zal men voor- looplg uit Spanje nog vele tegenstrijdige en opzienbarende berichten kunnen ver wachte^. Zal het mogelijk zijn, de verhitte gemoederen in dit land, dat reeds eeuwen lang te lijden heeft onder een onstuimigen ouderlingen strijd, tot bedaren te brengen en een nationale eenheid te scheppen? I Oceaan moeten vernietigd worden, want I Canada stuurt 1.443.000 ton en de U.S.A. 789.000 ton. «Men kan zeggen, dal Enge land van alle staten der wereld zijn graan het duurst koopt, want het legt niet slechts het geld contant op tafel, maar moet tege lijk een vloot onderhouden, die lang niet zoo machtig zou behoeven te zijn, wanneer op het eiland zel<f iweer meer korenaren dan fabrieksschoorsteenen ‘zouden groeien! LTETGBLN uit Spanje wordt gemeld, is 11 weinig duidelijk maar veelbeteekenend. Vast staat, dat er oneenigheid heerscht tusschen Franco’s voornaamstejpiedewer- kers en strijdmakkers als de ministers Ser rano Suner en Jordana en de legerleiders Queipo de Llano en Yague, en eveneens staat vast, dat er een verbitterde strijd gaande is tusschen groepen monarchisten, phalanxisten (fascistisch georiënteerd) en republikeinen om de toekomstige staats inrichting van Spanje. En tenslotte staat vast, en dat is in de internationale poli tiek een feit van de grootste beteekenis, dat het den Spaanschen generalissimus, gene raal Franco, ernst is met zyn herhaalde malen afgelegde verklaring, dat Spanje Spaansch moet zijn, en slechts een natio nale Spaansche politiek zal bedrijven. An ders gezegd: het huidige Spanje wenscht niet aan een Duitsch-Italiaansche economi sche en/of politieke leiband te loopen, het stelt by alle dankbaarheid der voormalige „rechtschen” voor degenen, die hen de overwinning hielpen bevechten, de eigen belangen boven de belangen der vrienden te Rome en Berlijn. Het zou ook moeilijk anders kunnen. Spanje is uitgeput door jaren verbitterden burgeroorlog, het is innerlijk niet eens klaps eensgezind geworden, nadat het eeuwenlang verdeeld is geweest. De huidi ge nationalistische Spaansche*'regeering is bovendien uiteraard te Spaansch en te trotsch om zich haar politiek door Rome en Berljjn te laten voorschrijven. En ten slotte: zeer nauwe economische banden be staan sinds jaar en dag tusschen Spanje en West-Europeesche staten als Frhnkryk, Engeland, Zwitserland, België en Neder land. Het zou voor Spanje zelf groote na- deelen met zich brengen, wanneer het zijn economie en handel eenzijdig ging oriën- teeren op de as RomeBerlijn. Zoo is een economische en politieke neutraliteit wel haast dwingend voorgeschreven voor Span je door de omstandigheden: materieele uit putting, politieke verdeeldheid en economi sche belangen. Deze factoren zyn minstens van zooveel beteekenis in de berekeningen van Spanje's huidige leiders als ongetwij feld bestaande gevoelens van. afkeer en Derhalve heeft Rome in overzeesohe gebie den 127.000 ton graan besteld en 115.000 ton in Zuid-Oost-Europa. De voornaamste invoer heeft ook hier plaats langs wegen, die in geval van oorlog afgesneden kunnen worden. Het eenige oogstprobleem is voor Parijs in het gebrek aan de landarbeiders gelegen. Gedurende de maanden Juli, Augustus en September werden op het land tot nog toe ieder jaar 500.000 arbeiders uit België, Po len en het vroegere Tsjecho-Slowakije te werk gesteld. Ditmaal zal dit echter niet zoo gemakkelijk zijn, want de Polen zyn onder de wapenen en Tsjechen en Slowa- ken werken op Duitschlands velden. Wat Engeland ten slotte betreft: daar vindt men slechts 1.928.000 hectaren akker land met een opbrengst van 1.965.000 ton per jaar.’ Daarmede kan men natuurlijk de behoefte van de bevolking van het eiland bij lange na niet dekken en aldus staat Engeland aan hef hoofd van alle graan- importeerende landen. Het importeert niet minder dan 5.082.000 ton per jaar en wan neer het niet verhongeren wil, rtloet het reeds daarom de heerschappij ter zee bewa ren. De weg naar Australië moet onder alle omstandigheden opengehouden worden, want alleen vandaar komt reeds 1.550.000 ton. De dulkbooten -op den Atlantischen wikkelder dan voor Duitschland. Mussolini heeft in de laatste weken alle graangebie- den van Italië (bezocht en geen al te gun- stigen indruk gekregen. In Mei Was het weer zoo slecht, dat de oogst op het schier eiland niet grooter zal zyn tdan in het vo- i rige jaar. De Duce heeft werkelijk pech, want sinds 1938 heeft hij het akkerland spoedig nog wel met 4% uitgebreid/ Op 12.5 mil- i hectaren wordt op het oogenblik 7.964.000 ton graan geproduceerd. Maar er mogelyk in de schuren te brengen. Vroeger lioen waren deze weken een vreugde voor de menschheid. Maar „wa~~ nen is, staat wellicht a deur”, denken velen thans. Hoe ziet het m dit opzicht In het jaar 1939 uit? Voor Duitschland is de oogst in hooge mate een arbeidsprobleem. .Zooveel Duit- I sobers werken in de industrie of dienen in c net leger, dat het Derde Ryk byna 100.000 landarbeiders uit het vroegere Tsjecho- owakye moet laten komen om het 'graan, at op 5.037.000 Duitsch akkerland groeit, in de schuren te brengen. Op dezen bodem wordt jaarlyks 5.490.000 ton graan gepro duceerd. Om zijn bevolking van 80 mil- loen menschen te kunnen verzadigen- heeft Duitschland echter nog 1.248.000 ton graan noodig. Eeze^fcoe veel heid, kan het slechts uit het buitenland, byv. uit Noord en Zuid-Amerika en Australië invoeren. En hier ligt ook een van de zwakke piek en van Duitschland, want nog beheersch". Groot-Brittannië de zeeën. In het afgeloo- Pen jaar leverden Canada, de Ü<S.A., Ar gentinië, Indië en Austrailië 728.000 ton graan aan Duitschland. Breekt er een oor- MM UIUIAXT. ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda en omstreken (beboerende tot den bezorgkringj 1—5 regels f WO, elke regel meer 0.2S. Van buiten Gouda-en den bezorgknng: 1—5 rejels 1.6S. elke regel meer f 0.30 Advertentrén rn'het Zaterdagnummer 20 bijslag op den prijs. Uefdadigheids-advertentiën de helft van den prils. INGEZONDEN MEDEDEEL1NGEN: 1—4 regels 2.05, elke regel meer 0.50..Op de voorpagina 50 hooger. Advertentiën kunnen worden ingezonden door tusachepkomst van soUede Boek handelaren, Advertentiebureau* en .onze agenten en moeten daags vóór de plaatsing aan het Bureau zijn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te z|ja. Gewone advertentiën en ingezonden modedeelingex bij contract tot zeer gereduceerden prfis Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte! R. K. bezwaren tegen de samenstelling van het nieuwe Kabinet. In de gisteren gehouden vergadering van de Tweede Kamer kwam onder voor zitterschap van mr. J. R. H. van Schalk aan de orde de bespreking naar aanlei ding van» de door de regeering afgelegde verklaring. De heer Deckers (r.k). zegt, dat het moeilijk zal 'vallen in de parlementaire geschiedenis van ons land een voorbeeld te vinden van. een crisis, die een einde maakte aan het leven van een kabinet als het thans heengegane. Tevens zal het ónmogelijk zijn, sinds 1868 een kabinets formatie aan te wijzen van het karakter als het onderhavige. In het geding was blijkens het regee- ringscommuniqué de bestrijding van de werkloosheid en de Rekking van de ge volgen hiervan. Vast staat, dat het be- grootingselndcijfer voor Sociale Zaken voor 1940 reeds op laget niveau was ge bracht dan dat van de' begroeting »voor 1939 op het moment van het aftreden van minister De Wilde. De meerderheid van het kabinet achtte wijziging van den bestaanden toestand noodig in verband met de uitgaven voor Onderwijs, Defen sie, Waterstaat en Sodiale Zaken. De minderheid erkende dat eveneens, doch kon zich n^et vereenigen met de daartoe door de meerderheid gedachte middelen. Spr. herinnert eraan, hoe de phriste- llijk-Hlstorlsche afgevaardigde Krol en de liberaal dr. Vos zich hebben geschaard achter de werkloosheidspolltlek der re geering. Deze werd schier door de ge- heele Kamer gesteund. Tndlen het vierde kabinet-Colijn die politiek had voortge zet, dan ware geen dam geworpen In den arbeid van minister Romme. Het sociale effect van dé maatregel van dlev minis ter van Sociale Zaken was in ieder ^eval veel grooter dan wanneer men de „eco nomische” mefchode zou hebben toegepast al fcou deze eep millioen goedkooper zijn. Wij willen, aldus'spreker verder, vport- gaan met* de werkloosheidspolltlek, zoo- als zij de laatste jaren is gevoerd, met Inbegrip van de spaarregeling en de steunverhooging voor kostwinners van groote gezinnen. De Kamer heeft ny slechts^ rekening te houden met de kabinetsformatie van het opgenblik. Vast staat evenwel, dat T*° 7; "77" het huidige kabjnet geen rekening houdt met de parlementaire samenstellingJDe formateur xhee£t het staatsbestel, dat sinijs 186R -geldt, niet geëerbiedigd. Is er eenige rekening gehou'den met de recht- sche meerderheid in deze Kamer? Spre ker beantwoordt deze vra^g ontkennend, evenals de vraag of de formatie berust pp de parlementaire samenstelling in het algemeen/ 1 Het kabinet4 berust slechts op den grondslag die door vier leden dezer Ka mer kan worden erkend. Er zittdn in dit kabinet bekwame mannen, doch veel zal nog moeten worden opgehelderd op staatkundig gebied, willèn wij/aldus ein digde spreker, in staat'zijn Onzen steun, aan dit kabinet te verlëenen. N.S.B. critiseert de R.K. Staatspartij en de S.D.A.P. De heer RostAan Tonningen (n.s.b.) critiseert het optreden van de I}.K. Staatspartij en van de S.D.A.P.en schetst den z.i. hachelijken toëstand van de werkloozen, tot verbetering waarvan minister Romme heeft nagelaten het noodlge te verrichten. Het aantal zelf moorden bedroeg in de laatste jaren In ons land 5600. De R.K. Staatspartij en de S. D.A.P. hebben geen kans gezien, eenige verbetering in den toestand te brengen. De S.D.A.P. heeft door haar Neo-Marxis- tlsche politiek den grooten dichter Pieter Jelles 'troelstra geheel verloochend. Het natldnaal-sóciallsme doet, aldus spr. veïder, In feuropa volk na volk op staan in eendracht en samenwerking. Het politiekekathqjicismo bleeR in Oos tenrijk alleen tót gewelddaden In staat. Ook hier streeft de R.K. Staatspartij naar een dergelijke politiek, doch heeft daar toe medewerking van andere groepen noodig. In alle stilte- wordt een coalitie met de S.D.A.P. voorbereid. Spr. hoopt, dat het Nederlandsche volk den heeren Deckers en Albarda zal tooneri d'at men daarvan niet i,s gediend. In het Ons Noorden is zelfs geschreven,

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1939 | | pagina 1