ZIJN
sitoria
NIEUWS-'EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN CIMSTREKEN
Ko. 20095
Goud»
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen
Het Witboek wordt afgekeurd.
I
Militaire bedrijvigheid te
Danzig neemt toe.
De Fransche luchtmacht
boven Engeland.
ENGELAND EN PALESTINA.
Het grondbezit in Polen.
Vrijdag 18 Augustus 1939 78e Jaargang.
Engelsch oorlogsschip te vroeg van stapel geloopen.
dankbaar, doch niet vol-
n twee van de benoo-
en
rekenen.
I 1
NOODIO BN EB IS
NEDERLANDERS DAT
volking uitmaakt.
Tn Opper-Silezië telt de Duitsche minder
heid slechts 9 pct. van de bevolking, doch
bezit zij 86 ptt. van den grond.
ELFT ALLEN, OOK UW
RAKEN.
LDE GAVE!
en gewonde militairen
ig en offers van dulzen-
■hans voor dit doel ont-
it worden voor het ver
iest 27, *s-Gravcnlia|e-
l geeft; doch hij geeft
tasten voor het Roode
ten. Een groot aantal arbeiders, leden van
de Duitsche minderheid in Polen, die eiken
dag, bij het naar hun werk gaan, de gren»
moesten overschrijden, worden door den
Poolschen maatregel ernstig getroffen. Bo
vendien, aldus het D.N.B., heeft de Poolsche
politie onmiddellyk na de uitvaardiging van
het verbod de grens te passeeren ,een groot
aantal Duitschers, men spreekt van 350 tot
400 personen, o-w. de leiders van de meeste
Duitsche organisaties in Opper-Silezië, ge
arresteerd. (Reuter bevestigt deze mededee-
lingi envoegt er aan toe, dat 60 leden der
Jong-Duitsche partij en een aantal Duitsche
burgers gearresteerd zijn wegens spion-
nage).
Onder de geheele Duitsch-sprekende be
volking in Opper-Silezië heerscht, in ver
band met een en ander, volgens het D.N.B.
groote verontwaardiging en ongerustheid.
Australië vraagt arbeidskrachten.
Vijf Nederlanders vinden onmiddel-
lijk werk.
Vijf Nederlandsche jonge werklieden,
twee Rotterdammers, een Hagenaar cn
twee Haarlemmers hebben een reis om de
halve wereld gemaakt om werk te zoeken.
Zij hebben het gevonden in Nieuw Zeeland
in Australië, waar gebrek is aan geschool
de arbeidskrachten. Het vijftal, van beroep
timmerlieden, is dadelyk aan den slag ge
gaan en men wacht thans af of andere land-
genooten hun voorbeeld, gesteund door de
regeering, zullen volgen en ginds een nieu
we toekomst zullen opbouwen. De kansen
zijn er. Dat bewijst de uitlating van een der
pioniers, dat er werk in overvloed is en de
verdiensten goed zijn.
ises Juliana slaat een
vonden-transport gade.
9043
5418
7150
8620
0377
1872
4924
7497
9455
Csaky’s „particuliere” bezoeken.
Aan Berlijn1, Salzburg en Rome.
Voor de ntweedpn keer deze week heeft
de Hongaarsche minister van buitenland-
sche zaken Csaky, een bezoek gebracht aan
kasteel Fuschl by Salzburg, waar hij een
onderhoud heeft gehad met zijn Duitschen
collega, Ribbentrop. Niettegenstaande Csa-
ky zich met enkele medewerkers te Berlijn
bevindt, noemt men het toch een „particu
lier bezoek”. Dit is evenwel in tegenspraak
met de inlichtingen, welke men in gewoon
lijk goed ingelichte kringen te Berlijn heeft
ontvangen. Hier aarzelt men niet, groot ge
wicht te hechten aan dit bezoek. Volgens
deze kringen is Csaky op zijn eerste „par
ticuliere bezoek” op 9 Augustus begonnen
met belangrijke onderhandelingen en is dit
tweede „particuliere bezoek” bestemd tot
het voortzetten van de besprekingen. De
aanwezigheid van minister Frick, die in het
vorig jaar met de regeering van Boedapest
een statuut voor de Duitsche minderheid in
Hongarije heeft uitgewerkt, bewijst, dat dit
enderwer peen rol speelt in de besprekin
gen.
Volgens een ontvangen bericht zou Csaky
gisteren een bezoek gebracht hebben aan
Hitler te Berchtesgaden.
Van andere zijde wordt dit bericht tegen
gesproken. Vandaag is de Hongaarsche mi
nister naar zijn land teruggekeerd.
Chodacki opnieuw naar Warschau.
De Poolsche commissaris-generaal, Cho
dacki, is na een kort bezoek aan Danzig
weer naar Warschau vertrokken.
De militaire bedrijvigheid in het gebied
der Vrije Stad neemt toe. Afdeelingen ar
tillerie en zware vrachtwagens rijden onop
houdelijk door de straten van Danzig
’s Nachts hoort men de schietoefeningen
met zwaar geschut. Gedurende den nacht
komen weer groote hoeveelheden wapenma-
terieel aan, die door auto’s vervoerd wor
den.
Havas meldt nader uit Danzig, dat agen
ten van de Gestapo en S.S.-mannen gister
avond een razzia hebben gehouden in het
grootste koffiehuis te Danzig, het „Deut
sche Haus”. Drie personen werden gear
resteerd. Deze maatregel staat In verband
met de geheime anti-Hitleriaansche propa
ganda, die op het oogenblik in de Vrije
Stad gevoerd wordt en die een zekere op
schudding onder de nationaal-socialistische
leiders veroorzaakt heeft.
Voorts wordt gemeld, dat de tankversper-
ringen en het luchtafweergeschut sedert
gisteren speciaal bewaakt worden, hetgeen
onder de bevolking eenige nervositeit te
weeg heeft gebracht.
I’END 10.30 uur
1RMANN THIMIG in
)ommi Mamma
tor lederen leeftijd.
30 en 40 cent.
wij denken nu aan de voortreffelijke vloot,
die de herinnering aan Drake en Nelson
nooit zal beschamen. Onze vloot heeft ons
volledig vertrouwen; Ik spreek vandaag tot
u als optimist en als iemand, die de hoop,
namelijk de hoop op den vrede, niet heeft
opgegeven. Oorlog is niet onvermijdelijk.
W(j hebben het geloof in een betere toe
komst voor de menschheid niet verloren.”
IDDAG om 2 UUR
>r iederen leeftijd met
LACH-PfeoCRAMMA.
De vier leden der mandaatscommissie,
die van meening waren, dat de politiek van
het witboek niet in overeenstemming met
het mandaat is, zijn Nederland, België,
Zwitserland en Noorwegen. Van andere op
vatting waren Portugal, Frankrijk en Enge
land. Spanje was niet aanwezig, terwijl de
vertegenwoordigers van Japan, Duitschland
en Italië uit de commissie waren getreden.
f 18 tot en met
‘g 22 Augustus
ORMS ZAG U NOOITji
iterla ontsluierd
Zwarten Piraat
<n laatste deel)
van het eerste deel
verhaal op zichzelf.
Ifilm:
ES QUIGLEY in
n v. d. Renbaan
vanaf 25 cent,
r boven 14 jaar.
Fietsenstalling.
populaire prijzen
>or ieder 25.40-60.
Volgens Poolsche pers zou Berlijn
„Sudeten.tactiek” willen toepassen.
De Poolsche pers vestigt de aandacht op
„symptonen”, welke volgens de bladen
„doen blijken, dat Duitschland ten aanzien
van Polen de Sudetentactiek zou willen toe
passen”. De bladen verklaren eenstemmig,
dat deze tactiek geen enkele kans van sla
gen zal hebben.
Volgens de „Kurjer Poranny” hopen de
Duitschers, dat de gang van zaken zich als
volgt zal ontwikkelen: de internationale
spanning zou tot het uiterste worden opge
voerd, Europa, voor een onmiddellyke oor
logsdreiging geplaatst, zou geïntimideerd
worden en een nieuw München aanvaarden;
Duitschland zou dan een „definitieve vre
de” voorstellen tot den prijs van „onbetee-
kenende concessies". Indien Europa hierop
gunstig zou reageeren, zou dit zijn moreele
demobilisatie beteekeneri en zou een Duit-
sche vrede kunnen worden gedicteerd.
De Duitschers, aldus het blad, vergeten
evenwel, dat de atmosfeer in Europa sinds
verleden jaar volkomen gewijzigd is. De
mogendheden zijn vastbesloten zich tegen
iedere nieuwe Duitsche verovering te ver
zetten. De Duitschers vergeten ookr dat zij
te doen hebben met Polen, dat zich niet zal
laten intimideeren en vastbesloten is te
strijden, desnoods alleen.
De grens tusschen Polen en het pro
tectoraat gesloten.
Uit Moravisch Ostrau meldt HavasDe
Polen hebben alle grensovergangen tus
schen Polen en het protectoraat van Ja-
blunkof tot Mosty gebarricadeerd. Het ver
keer is geheel stilgelegd. Deze maatregel
is genomen in den nacht van Dinsdag op
Woensdag, als antwoord op de uitgebreide
voorbereidingen, welke van Duitsche zijde
in dit gebied zijn gemaakt. De groote weg,
welke het protectoraat verbindt met Slo
wakije, is voor onbepaalden tijd voor alle
verkeer gestremd.
Een nacht- en een dagraid die een
volledig succes zijn geworden.
Omtrent de vlucht der bommenwerpers
over Engelsch gebied, in den loop van gis
ternacht, wordt medegedeeld, dat een be
zoek werd gebracht aan de voornaamste
steden in Zuid- en Midden-Engeland, Liver
pool, Bristol, Birmingham, Manchester. De
Fransche toestellen werden bestreden door
zeven bombardementseskaders. Bij de
oefening werd gebruik gemaakt van for
maties lichte bommenwerpers, zware bom
menwerpers en jagers, in totaal ongeveer
200 vliegtuigen.
Naar het ministerie van luchtvaart
mededeelt, hebben Fransche luchteenheden
vanmorgen een nieuwe vlucht ondernomen
naar de voornaamste stede» in Zuid- en
M idden-Engeland.
Honderdvijftig Fransche vliegtuigen zijn
tegen 12 uur boven Engeland verschenen
bij Eastbourne, om deel te nemen aan oefe
ningen in Zuid- en Midden-Engeland. De
bombardementsvliegtuigen werden geëscor
teerd op hun vlucht over Londen, tegen 3
uur des middags, door 60 jachttoestellen. Op
dat oogenblik kwamen lucht af we er eenheden
in acticx
Deze gecombineerde manoeuvres der
Fransche luchtmacht boven Engeland zijn
een volledig succes geworden. Midden in den
nacht waren zware bommenwerpers uit
Frankrijk vertrokken .Tegen het aanbreken
van den dag werd Liverpool bereikt, dat
werd gebombardeerd, waarna de vliegtui
gen naar de Fransche kust terugkeerden.
Ztf waren zeven uur in de lucht geweest.
Van 10 uur 55 af waren eskaders middcl-
groote en lichte bommenwerpers op hun
beurt het Kanaal overgestoken in de rich
ting van Bristol, Birmingham, Manchester
Oxford en Liverpool. Om half vijf vanmid
dag keerden de vliegtuigen in hun bas’s
terug. De manoeuvres geschiedden onder
normale omstandigheden, waarbij rekening
werd gehouden met de intense activiteit
der Britsehe luchtverdediging, die alle for
maties die het grondgebied waren binnen
gedrongen, aanviel. De Engelsche en Fran
sche luchtmacht heeft in volkomen samen
werking gefunctioneerd en belangwekken
de resultaten verkregen.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31, GOUDA
bjj onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantooren.
Onze bureaux zijn dagelijks geopend van 9—6 uur. Administratie en Redactie Telef
latere 2146. Postrekening 48400.
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal 2.25, per week 17 cent, overal waar de
bezorging par looper geschiedt. Franco per post per kwataal 3.15.
Een Poolsch decreet te wachten tot
verkaveling van Duitsche bezittingen.
Het belang der landsverdediging.
Uit Warschau wordt officieel medege
deeld, dat nog heden in het Staatsblad een
presidentieel decreet zal verschijnen, waar
bij de minister van landbouw, in overeen
stemming met den minister van binnenland-
sche zaken, zal worden gemachtigd om re
denen van veiligheid van den staat of d'
grensverdediging over te gaan tot een vei-
kaveling en in zekere gevallen van een ge-
forceerden verkoop van bezittingen, die
zich in het grensgebied bevinden. Het
decreet zal de bepalingen wijzigen van art.
5 van de wet op de landbouwhervorming
van 1925, die er in voorzag zekere bezittin
gen van verkaveling vrij te stellen.
De minister van landbouw zal bjjv. kun
nen worden gemachtigd over te gaan tot
de verkaveling van zeker groot grondbezit,
toebehoorende aan leden der Duitsche min
derheid om er stukken van te verdeel en on
c|pr de boeren of kleine grondbezitters.
Er moet in dit verband aan worden her
innerd, aldus Havas, dat in zekere grens
streken, met name in Opper-Silezië en
Pommeren ,nog groote stukken grond aan
Duitsche aristocraten toebehooren.
Naar schatting zijn de groote bezittingen
in Pommeren voor 80 pet. in Duitsche han
den, 22 pct. van den grond, terwijl de Duit-
sche minderheid slechts 9.8 pct. van de be-
EEN NERVEUZE STEMMING
TE BERLIJN.
De Führer wil^ets, doch men
weet niet wat.
Tengevolge van de berichten in de Duit
sche pers over Poolsche terreur, evenals
een jaar geleden over de Tsjechische wreed
heden, Is in Berlijn een nerveuze stemming
merkbaar. Men heeft het gevoel, dat iets
moet gebsuren en wel spoedig en er is een
gevoel van gespannen afwachten. De Duit
schers zijn overtuigd, dat de Führer iets
wil, doch men weet niet wat. In niet-offi-
cieele kringen is men van meening, dat
Hitler, wanneer de tijd daar is, bliksemsnel
zal toeslaan, zoodat een beslissende stap
zal zijn gedaan voor de mogendheden van
het vredesfront tijd hebben gehad in actie
te komen.
In officieele kringen wil men doen voor
komen, dat de nervositeit niet algemeen is
onder het volk, doch vreemdelingen, die hier
eenigien tijd gewoond hebben, hebben den
indruk, dat de onrust voortdurend toe
neemt. De lezers der dagbladen zien een
herhaling van de campagne van het vorig
Jaar.
i bezielende leiding van
tdurend van Haar hooge
staak blijk geeft, telt
5 duizenden vrijwillig®
isportcolonnisten, help-
fde gedreven, het per-
lag uit brengen.
[ruts werk hebben. Maar
GOl 1KSUIE (lil IIA\T.
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda en omstreken (behoorende tot den bezorgfcring)
1—5 regels 1.30, elke regel meer 0.25. Van buiten Gouda en den bewrgkring:
1—5 reyels 1.56. elke regel meer f 0.30 Advertentiën in het Zaterdagnummer 20
bijslag op den prijs. Liefdadigheids-advertentiën de helft van den Drifs.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN: 1—4 regels 2.05, elke regel meer 0.50. Op
de voorpagina 50 hooger
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tusschenkomst van «oliede Boek
handelaren, Advertentiebureau» en onze agenten en moeten daags vóór de plaatsing
aan het Bureau zijn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te zijn.
Gewone advertentiën en ingezonden mededeelingex bij contract tot zeer gereduceerden
Prijs Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte.
a-’SlkÜÜL'
Niet in overeenstemming met
interpretatie die de mandaats-
commissie aan het mandaat geeft.
jjE Volkenbondscommissie voor de manda
ten geeft in haar verslag, dat aan den
Volkenbondsraad zal worden voorgelegd,
eenstemmig te kennen, dat de Palestijnsche
politiek der Britsehe regeering, zooals die
in het witboek ia uiteengezet, niet in over,
eenstemming is met de interpretatie, die de
commisse aan het mandaat over Palestna
geeft.
Dit verslag heeft betrekking op de byeen-
lorristen der commissie in Juni, .toen mi
nister Malcolm MacDonald *perso. nljjk de
vraagstukken met de commissie heeft be
sproken. Terwijl de meening der commissi 3
ten aanzien van het witboek eenstemmig is,
bestaat er verschil van meening met be
trekking tot de vraag, of het mandaat geen
ruimte zou kunnen bieden voor een nieuwe
interpretatie, welke, met behoud van de
voornaamste beginselen, soepel genoeg zou
zijn om de politiek van het witboek niet ir.
strijd daarmede te doen zijn.
Het Britsehe antwoord op
de bezwaren.
In een uitvoerig Britsch antwoord, ver
vat in een op 5 Augustus 1939 gedateerd
memorandum, van het Foreign Office,
wordt betoogd, dat de mandetaire mogend
heid, die verantwoordelijk is voor het be
stuur van Palestina, politieke overwegingen
niet terzjjde kan laten. Wat het immigratio-
vraagstuk betreft, het Witboek van 1922
beteekende slechts ,dat de immigratie het
economische opnemingsvermogien van Pa
lestina niet te boven zou gaan. Het bedoel
de nooit de mogelijkheid uit te sluiten, dat
het immigratiequotum beneden dat peil zou
dalen met het oog op andere geldige over
wegingen. De Britsehe regeering is het er
dus niet mee eens, dat de verplichting tot
bevordering der Joodsche immigratie, onaf
hankelijk is van iedere overweging behalve
die van het economische opnemingisvernio-
gen. Zij is van meening, dat dit, indien het
de bedoeling van de opstellers van het
mandaat geweest zou zyn, met zooveel
woorden gezegd zou zijn. De Britsehe regee-
ling legt er verder den nadruk op, dat een
llyvende qualificatie van de verplichting
tot bevordering der immigratie wordt ge-
st om een bedrag van
affing van Vervonioe-
i in vrachtauto's
X
en aantal aanzienlijk»
in 500. mocht worden
die van 1.—, waaruit
hun steen'tje bij te dra-
Stopzetting grensverkeer
Opper-Silezië.
Als represaille tegen den Duitschen
maatregel.
Het Poolsche telegraaf-agentschap P.A.T.
deelt het volgende mede: Daar de Duitsche
autoriteiten op 14 dezer zonder eenige aan
leiding het geheele grensverkeer In het
district Rybnik (Silezië) hebben stop gezet,
heeft de Poolsche regeering thans van haar
kant het grensverkeer in geheel Opper
Silezië verboden, totdat de Duitsche regee
ring den door haar genomen maatregel in
trekt of de redenen daarvan opgeeft.
Het D.N.B. meldt nader, dat het sluiten
van de Duitsch-Poolsche grens in Opper-
Silezië gepaard gaat met een golf van ter
reur van de zyde der Poolsche nationalis-
ge menschen gilden, gaf men mevrouw
Kingsley Wood haastige aanwijzingen^ hoe
zij de flesch champagne tegen den boeg
van het reeds glijdende schip moest slinge
ren. Zoo kon dP al te haastige „Formidable”
toch nog ty'dens zyn aanloop gedoopt wor
den, waarna hy zonder ongelukken te wa
ter gleed en weldra jjoor dec sleepbooten
naar den kant gehaald en gemeerd werd.
Ondanks de verwarring van dezen over
haasten stapelloop, werd de verstoorde
plechtigheid zoo goed e^zoo kwaad als het
ging voortgezet. De godsdienstoefening,
waarmee begonnen had moeten worden,
werd nu gehouden, terwijl de „Formidable”
reeds te water lag. Vervolgens hield minis
ter Kingsley Wood een toespraak, waarin
hij zeide: „Kracht en waakzaamheid moe
ten ons wachtwoord zijn. Ik geloof niet, dat
iemand in twijfel verkeert omtrent onze
kracht of onze bedoelingen. Wij zoeken
geen twist met «enig land en wij gelooven,
dat onze goede trouw en onze eerlijke be
doelingen overal bekend zijn. Dit volk ver
langt, zooals de meerderheid van ieder an
der volk, den vrede, doch er zijn dingen, die
meer waard zijn dan zelfs den vrede, die
niet kunnen worden afgestaan.
„Wjj hechten niet alleen aan onze eigen
vrijheid, maar ook aan die vari anderen.
Wij zullen al onze plechtig aangegane vei-
plichtingen getrouwelijk nakomen en nooit
capituleeren voor het geweld der agressie.
Wij kunrten in volkomen vertrouwen op
onze kracht voorwaarts gaan”.
„Engeland,” aldus de minister, „heeft
zyn luchtmacht, zyn financieele kracht, den
moed en de vastberadenheid van het volk,
die nooit overwonnen kunnen worden, doch
geven in artikel 6 van het mandaat, waar
wordt gezegd, dat die immigratie verge
makkelijkt moet worden, voor zoover het
mogelyk is en „met behoud van de rechten
tn de positie van andere deelen der bevol
king”. Ook ten aanzien van de landover-
dracht baseert de regeering zich op een
overeenkomstige zinsnede in hetzelfde ar
tikel.
Wat betreft de toekomstige constitutie
van Palestina, ten aanzien waarvan do
meening bestaat, dat de besluiten der Brit-
sche regeering een politieke ondergeschikt
heid van het Joodsche nationale Tehuis aan
een Arabische meerderheid en daardoor een
botsing met artikel 2 van het mandaat in
houden, betoogt de Britsehe regeering, dat
het Witboek niet tracht den vorm voor een
toekomstige constitutie aan te geven en dat
gissingen daaromtrent dan ook voorbarig
z«n.
Indien de Britsehe regeering aldus
het memorandum een politiek zou moe
ten volgen, waarbij maatregelen ten aan
zien van de immigratie en andere belangrij
ke onderwerpen, in het Witboek genoemd, w
zouden zijn uitgesloten, zou de onzekerheid
tusschen beide volksgroepen voortduren.
Indien de immigratie onbepaald zou wor
den voortgezet tot het uiterste van het eco
nomische opnemingsvermogen en met nega
tie van alle andere overwegingen, zal dr
beillooze vijandschap tusschen Joden en
Arabieren blijven bestaan. Het memoran
dum besluit met de woorden„Het is in het
belang van Joden en Arabieren, dat gere
geerd wordt niet door geweld, maar door
overeenstemming. Naar de meening der
Britsehe regeering is het voor den vrede, de
veiligheid en het welzijn van het Joodsche
Nationale Tehuis noodig, dat de betrekkin
gen tusschen Joden en Arabieren berusten
op wederzijdsche verdraagzaamheid en goe
den wil. De Britsehe regeering gelooft, door
hiernaar te streven het fundamenteele doei
van het mandaat getrouw te dienen.”
Paniek onder de toeschouwers.
één doode en twintig gewonden.
Het Engelsche vliegkampschip „For
midable” dat gistermiddag te Belfast te
water gelaten zou worden, is door tot nu
toe onopgehelderde oorzaken te vroeg van
stapel geloopen, met het gevolg dat een
yrouwelyke toeschouwer werd gedood on
twintig personen gewond.
De minister van luchtvaart Kingsley
Woed en zijn eehtgenoote, die het schip zou
doopen, hadden juist de eere-tribune be
nogen, toen men stukken van de houten
•lee, waarop het schip rustte, zag breken
het gevaarte, tot iedets schrik, twintig
minuten voor den vastgestelden tijd, begon
e glijden. De arbeiders, die voor het schip
nog aan het werk waren met het wegne
men der laatste beletselen .zochten in aller-
een goed heenkomen. Stukken hout en
bouten vlogen overal in het rond en kwa
den ook in de toeschouwersruimte terecht.
Toen de geweldige 23.000 ton metende
massa zich aldus in beweging zette, en
onder een oorverdoovend gekraak der be
zwijkende stutbalken van de helling begon
te loopen, ging een golf van panlschen
angst door de menigte der toeschouwers
aan weerszijden, die vreesden dat het ge
weldige gevaarte, dat tientallen meters bo-
Ven hen optorende, zou kantelen en hen
verpletteren.
rcSL de. eere-tribune verloor men intus-
koelb,oeüigheid niet. Terwijl de
schin o?te?’ d*e lagen te wachten, om het
allJ«iB raks naar den kant te balen in
wegstoven voor het niet te remmen
er, terwijl sirenes loeiden en angsti-
