nk
nk
iandel
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
bergambacht, berkenwüude, bodegraven, boskoop, gouderak, haastrecht, moordrecht, moercapelle.
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen
4
leven
ebrek
i wringt.
ische
Parijs en Londen overtroefd.
Wat gaat er thans gebeuren?
i alle
iken.
BERLIJN EN MOSKOU SLUITEN EEN
NIET-AANVALSPACT.
fabriek
ouda.
O
o
00
w ver-
f. 6,15
draai
ingen
laand.
De Oslo-Staten komen te
Brussel bijeen.
Zal Amerika meedoen in een
evéntueelen oorlof?
No. 20098 Dinsdag 22 Augustus 1939 78e Jaargang.
NIEUWERKERK, OUDERKERK, OUDEWATER, REEUWIJK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN, enz.
De houding van Hongarije.
Verklaring van ICsaky.
REX 3S-OI3S
il.EFOON 3318.
heeft allen in Polen verblyvenden
ver
en Engeland zich neer
dal iedereen, die poogt tweedracht te zaaien
I
FN
OTEN
CD
zaken
itrege-
INDEN.
of vertrouwde vriendschappen te verbreken,
het handhaven van den vrede tegenwerkt
en handelt tegen de levensbelangen van
Hongarije.
Csaky zeide verder nog, dat het duizend
jarige Hongarije zich steeds het genoten
vertrouwen waardig heeft getoond en steeds
zijn nationale eer boven alles heeft gesteld.
Juist daarom vindt hij bij zijn machtige
vrienden waardeering. Het zou vergeefsche
moeite zyn te trachten het van zijn vrien
den los te maken. Deze weten dat. een on
afhankelijk en sterk Hongarije een onmis
bare factor voor midden-Europa is.
nen hebben
wenschelijk
trekken.
Welingelichte kringen in Warschau
klaarden gisteren, dat de toestand in ernst
8 toegenomen en dat een crisis tegen het
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARJfT 31. GOUDA
bU onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantooren.
Onze bureaux zijn dagelijks geopend van 9—6 uur. Administratie en Redactie Telef.
latere 3745. Postrekening 48400.
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal 2.25, per week 17 cent, overal waar de
bezorging per looper geschiedt. Franco per post per kwataal 3.15.
als U vernam,
el geheel zeker
O. ligt in het
illeen anderen
'er te spreken,
lachtzamen
’savonds,
:rmen, anderen
t zijn speciale
dan in 1914. De correspondent noemt het
niet overdreven te zeggen, dat indien oorlog
zou uitbreken de geheele maritieme defer
sie van het Britsche rijk binnen enkele uren
op volledigen oorlogsvoet zou kunnen wor
den gebracht. Er zou geen vertraging zijn
en geen tekort aan voorraden op vitale pun
ten of onvolkomenheden in de verdedigings
werken in eenig deel der wereld, waar het
mogelijk tot een conflict zou komen. De
correspondent wijst op het feit, dat er in
het algemeen een zeer groote bespoediging
is gekomen bij den bouw van oorlogssche
pen. In alle vlootbehoeften wordt in de laat
ste maanden op voldoende wijze voorzien
CHINA.
Overstrooming bij Tientsin.
Ondanks de door de Japansche militaiie
autoritéiten en Chineesche vertegenwoordi
gers te Tientsin ondernomen krachtinspan
ningen, is de dijk langs de Tsjiangtsoe gis
termiddag over een lengte van 10 meter Ue-
zweken. De Japansche concessie staat voor
twee-derden onder water. Aan het einde
van den middag was het gebied der over
strooming uitgebreid tot de Fransche en
Britsche concessies.
Ondanks den geweldigen regen hebben de1
Japansche militaire’autoriteiten de controle
De Interparlementaire Unie
dringt aan op geestelijke
herbewapening
Verklaring op het congres te Oslo.
„Een eerste vereischte voor iedere
goede regeering”.
By de sluiting van het jubileumcongres
der Interparlementaire Unie te Oslo, Zater
dagavond, is een verklaring aan de peis
verstrekt, waarin er op wordt gewezen, dac
de bloei van de geestelijke' herbewapen’ng
de tegenwoordige spanning kan oplossen.
De verklaring is uitgegaan van Graaf Car
ton de Wiart, voormalig minister-president
van België en voorzitter van de Unie, en
de heeren I. Lykke, leider der Noorsche de
legatie en voorzitter van het congres en C.
J. Hambro, voorzitter van het Noorsche par
lement. De verklaring is geteekend door
vertegenwoordigers van alle 21 landen, die
aan het congres deelnamen, waaronder zich
bevonden de heeren dr. E. G. M. Roolvinx,
Th. F. M. Schaepman en mr. T. A. van
Dijken, leden van de Staten-Generaal.
Het eenige gezag, dat het respect van
iedere natie kan afdwingen, is het gezag,
dat voortspruit uit de absolute zedelijke
normen van rechtschapenheid en: onzelf
zuchtigheid. aldus de verklaring. De inte
griteit der menschen is de waarborg voor
gezonde instellingen. Het is de plicht var
het voorrecht der parlementen nie*t alleen
de zaken der volkeren te behartigen, doch
ook leiding te geven bij het bouwen van een
nieuwe wereld. Geen dringender taak kan
door de parlementen worden volbracht, dan
de geest van de geestelijke herbewapening
uit te dragen over de geheele wereld door
haar eerst in hun eigen landen in praclyk
en beleid toe te passen.
Geestelijke herbewapening, die niet het
voorrecht van een bepaald systeem is, dooi
een noodzakelijke eerste vereischte voor
iedere goede regeering, verschaft het ge
meenschappelijke terrein .waarop de hoog
ste aspiraties der geheele menschheid el
kander kunnen ontmoeten.
bij de verschillende ingangen van de Fran-
sche en de Britsche concessies niet verslapt.
Vooral de vlakte tusschen Tientsin en
Tongkoe is getroffen. £an beide zijdeft var
de spoorwegen strekken zich onafzfenbar?
watermassa’s uit. De lijken van duizenden
boeren en de kadavers van dieren drijven m
het water rond, terwijl de overlevenden zich
vastklemmen in de toppen der hoornen en
?an vlotten.
schen en bezoekers van Polen den raad ge-
Beven, dat, wanneer zij geen speciale rede-
v‘” om in Polen te blijven, hel
zou zijn, dat zij zouden ver
wondert dan ook niet dat daar steeds ***»-*
dere maatregelen worden genomen voer een
Nederland vertegenwoordigd door
Minister Van Kleffens.
De Belgische Minister-president Pierlot
heeft in den gisteren te Brussel gehouden
kabinetsraad een uiteenzetting gegeven van
den internationalen toestand.
Hij heeft bij die gelegenheid den raad
voorgesteld, de staten van de Oslo-groep uit
te noodigen binnenkort te Brussel een bij
eenkomst te houden om de verschillende
vraagstukken van gemeenschappelijke be
lang onder oogen te zien.
De uitnoodiging is gisterenmiddag ver
zonden.
De Belgische zaakgelastigde te ’s-Gra-
venhage heeft den Ned. minister v. Buitenl.
Zaken uitgenoodigd deel te nemen, aan
de samenkomst van de Oslostaten, welke
Woensdag te Brussel zal worden gehouden.
De minister van Buitenlandsche Zaken,
mr. Van Kleffens, heeft de uitnoodiging
aanvaard.
Denemarken heeft de uitnoodiging van de
Belgische regeering tot een conferentie der
Oslo-staten eveneens aangenomen, eU^zal
vertegenwoordigd worden door den minister
van buitenlandsche zaken, Munch.
De minister van buitenlandsche
van Zweden, Sandler, heeft reeds maat
‘len getroffen om morgen per vliegtuig
naar Brussel te gaan.
Ook de Noorsche minister van buiten
landsche zaken, Koht, zal heden naar Brus-
sejj vertrekken om deel te nemen aan de
conferentie.
Geen bemiddelingspoging te ver
wachten.
Volgens inlichtingen uit officieele krin
gen te Brussel is het programma voor de
conferentie der Oslo-staten nog niet defi
nitie fvastgesteld..
In verband met den huidigen internatio
nalen toestand is het duidelijk, dat ook de
internationale vraagstukken door de te
Brussel vereenigde- mogendheden '■uilen
worden besproken.
Men moet echter niet verwachten dat ko-
ning Leopold of de Belgische regeering een
initiatief zal nemen tot een bemiddeling.
Nieuwe versterkingen in Polen.
De Poolsche Regeering raadt aan
voedselvoorraden in de gezinnen
op te slaan.
HET was te verwachten dat het Duitsch-
Russisch handelsverdrag, dat gisteren
tot stand is gekomen ook politieke beteeke-
nis zou hebben. Immers wanneer er geen
overeenstemming inzake bepaalde politieke
aangelegenheden zou zijn verkregen, dai.
ware het handelsverdrag er zeker niet ge
komen. Het wekt dan ook verwondering dat
in de Engelsche bladen aan de publicatie
van het handelsverdrag de mededeeling is
toegevoegd dat daaraan geen politieke ge
volgen waren verbonden. Dat is wel een
heel leelijke vergissing geweest. Want m»n
was van de verbazing over het handels-
acccord nog niet bekomen toen het Duit-
sche Nieuwsbureau het volgend opzienba
rend telegram de wereld inzond:
De Duitsche Regeering en de
Soyjet-Russische Regeering zijn
met elkaar overeengekomen een
niet-aanvalspact te sluiten.
De Duitsche Minister van Bui
tenlandsche Zaken, Von Ribben
trop, zal Woensdag 23 Augustus,
te Moskou aankomen om de on-
derhandelingen af te sluiten.
Dit bericht dat als een donderslag bü
helderen hemel is ingeslagen en zeker niet
alleen in Londen en Pa. ijs, wordt door het
officieele Tass-agentschap te Moskou be
vestigd, waarbij wordt \erklaard dat bij dc
gevoezdc gedachtenwisselingen is komen
va«t tc staan dat zoowel de Duitsche als dc
Sovjet-regeering den wensch koesteren, de
spanning in haa/ politieke betrekkingen te
verminderen, de oorlogsdreiging uit te
schakelen en een niet-aanvalspact te slui
ten.
Terwijl Britsche en Fransche opperoffi-
cieren in Moskou vertoeven om met de ver
tegenwoordigers van de Russische regee-
Xng en van den Russischen generalen staf
te onderhandelen over een verbond tegen
Duitschland, verrast het Kremlin de heeren
en hun lastgevers met eene kennisgeving
van het op handen zijn van... een
Duits'ch-Russisch non-a g r e s s i e-
p a c t. KftVch is het oogenblik van publi
catie van dit verdrag niet geweest. Of zij
al dan i iet opzettelijk pp zulk een onkiese’’
oogenblik is geschied, is natuurlijk niet met
zekerheid te zeggen, al is het niet ondenk
baar, dat zoowel in Berlijn als in Moskou
gisteravond door sommige vooraanstaande
lieden geglimlacht Js. -
Welke de gevMgen van do Duitsch-Ru...
sleche overeenkomst zullen zijn, i» nog niet
te overzien. Zeker is slechts, dat Polen’s
positie verre van benijdbaar is geworden.
De Britsche regeering zal dan ook niet zon- I
der reden de in Polen vertoevende Britten
gelast dan wel verzocht hebben om te re
patri eeren.
De Britsche consul-generaal te Warschau
heeft ajlen in Polen verblijvenden Engel-
schen en bezoekers van Polen den raad ge-
BELGI5.
De IJzer-Bedevaart.
Felle rede van Prof. Daels.
Onder even groote belangstelling als de
vorige jaren is Zondag Le'Kaaskersken bü
Dixmuiden de" Vlaamsche IJzer-bedcva-.irt
gehouden. Na een openluchtmis voor het
TJzer-monument werd door de deelnemers
gebeden voor de gesneuvelden, voor den
vrede en voor Vlaanderen. De Nederland-
sche letterkundige Anton Coolen hield daar
op een toespraak en herinnerde er aan, dat
in eiken oorlog ook de overwinnaar weent.
Vervolgens wgrd het Wilhelmus aangPhe-
ien. Men hoorde spreekbeurten van tw'ee
Ja,peggen driekwart van alle des-
gevraagde Amerikanen.
Havas seint uit New-York: Het instituut
voor de openbare meening, publiceert de
resultaten van een enquete, die het gehou
den heeft naar de houding van het Ameri-
kaansche volk in geval van een c- nflict in
Europa. De vraag luidde: „Wanneer Groot-
Brittannië en Frankryk ten oorlog trekken
tegen Duitschland en Italië, geb)'^ gij
dan, dat de Vereenigde Staten in het con
flict zullen worden meegesleept?
76 procent der antwoorden, welke de
meening weergeven van alle kringen in alle
verschillende streken der Vereenigde Sta
ten, luidde bevestigend.
FINLAND.
Finland’s standpunt inzake de
internationale politiek.
Ter gelegenheid van, het jaarlijksche con
gres van de uitgevers van dagbladen heeft
de Finsche minister van buitenlandsche za
ken Erkko, naar Havas uit Helsinski meldt
een rede gehouden, waarin hy de houding
van Finland ten aanzien van de internat’u
nale politiek uiteenzette. Hij zeide o.a. dat
Finland al het mogelijke doet om niet ge
wikkeld te worden in conflicten der grpote
mogendheden en zijn vrijheid te handhaven.
Neutraliteit, aldus de minister, kan met
alleen door proclamaties worden gehand
haafd; andere middelen moeten den wil too-
nen de neutraliteit te verdedigen tegen,
iederen aanval, van welke zijde deze ook
komt. Het vraagstuk der Aland-eilanden is
slechts een onderdeel en deze kwestie zal
te gelegener tijd worden opgelost.
Ten aanzien van de onderhandelingfn,
welke te Moskou worden gevoerd, zeide de
minister, „wy kunnen beslissingen, welke
ten aanzien van Finland worden genomen
zonder onze toestemming niet goedkeuren.
Garanties zyn onaanvaardbaar. Hoewel wy
overtuigd zyn, dat Rusland aeze garanties
aanbiedt voor zyn eigen veiligheid, zyn zü
toch niet te aanvaarden door de vaagheid
cm het dubbelzinnige karakter ervan. Zy
zouden een verkeerde interpretatie en con
flicten kunnen uitlokken.”
De minister zeide vervolgens, dat het
openen van de onderfaandelingen tusschen
Franrijk en Engeland eemerzijds en de Sov-
jet-Unie anderzijds nopens deze garanties
beduchtheid heeft gewekt in Finland, hij
voegde hieraan echter dadelijk toe, dat door
den langen duur van deze besprekingen de
westelijke landen tijd hebben gewonnen en
eten vrede in -Europa beslist hebben be
waard. Jl
Tenslotte zeide Erkko, dat Finland in
val van oorlog bereid is zyn gebied te ver
dedigen en hy wees op le hechte solidari
teit van de Scandinavische landen.
eind van deze week zou kunnen wqrlen ver
wacht.
Zullen Frankryk en Engeland nu hunne
e0 ten aan Polen gedaan, nog gestand
«en, of wellicht nog gestand kunnen doen?
want de situatie is nu wel heel, heel anders
«eworden. Londen en Parys zün door Ber
hjn overtroefd.
Zullen Frankryk
’eggen by eene „regeling” der Poolsche
Quaestie het heeft thans geen zin me<.r
*n te spreken van de Danziger quaestie
oor Berlijn en Moskou, gelijk ten vorigen
Me de Tsjecho-Slowaaksche quaestie zon-
eventueel conflict.
De officieuze „Gazeta Polska" spoort de
burgerbevolking van Warschau aan maat
regelen te nemen om voorraden op te slaan
voor oorlogstyd, ieder gezin moet een re
serve voorraad levensmiddelen vqor twee
weken opslaan. Voor een gezin van vyf per
sonen bestaat deze voorraad uit het volgen
de: dertig kilo meel, vyftien kilo gedroogde
groente, dertig kilo aardappelen, tien kilo
kool, drie kilo suiker, een kilo marmelade,
twee kilo spek, een kilo olie, tien kilo ver-
sche groente, een kilo zout, een kilo gerookt
vleesch, twee kilo kaas, een pond koffie, een
kilo tomatensap. Ook riioet ieder gezin blik
ken gecondenseerde melk koopen.
Verder wordt aangegeven hoe deze voor
raad moet worden opgeslagen en beveiligd
tegen strijdgas.
Naar het Duitsche Nieuwsbureau meldt,
hebben de Poolsche militaire autoriteiten,
na het sluiten van de grens tusschen Polen
en het Protectoraat, de voornaamste toe
gangswegen en bruggen ondermynd. De
Poolsche troepenmacht langs de grens van
't Protectoraat is Vrijdag en Zaterdag aan-
merkelyk versterkt. Sterke concentraties
zyn waargenomen by Wirbitz, Reichswal-
dau, Paterswald en in zuidelijke richting
naar Friedeck, alsmede in de omgeving van
Jablunka.
Opk uit Breslau meldt het D.N.B., dat de
Poolsche militaire autoriteiten de troepen
macht langs de grens by de Dunajec-rivier
versterken. In het gebied, dal in 1938 door
Slowakye aan Polqp werd afgestaan, wor
den op de straten betonnen versperringen
aangebracht.
60ÏDSCHE (OIRAXT.
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda en omstreken (behoorende tot den bezorgkringj
1—-5 regels J-30, elke regel meer 0.26. Van buiten Gouda en den bezorgkripg:
15 regels 1.56. elke regel meer f 0.30 Advertentiën in het Zaterdagnummer 20
bijslag op den prijs. Liefdadigheids-advertentiën de helft van dgn prils.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN: 14 regels 2.05, elke regel meer 0.50. Op
de voorpagina 50 hooger,
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tusschenkomst van soliede Boek
handelaren, Advertentiebureaux en onze agenten en moeten daags vóór de plaatsing
aan het Bureau zijn ingekomen, teneinde van opname verzeloerd te zijn.
Gewone advertentiën en ingezonden mededeelinge* by contract tot zeer gereduceerden
prijs Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte.
Verklaring van Britsche
regeering verwacht.
Inzake houding van Engeland Itn
aanzien toestand in Europa.
De „Sunday Times" kondigt aan, dat de
Britsche regeering wellicht spoedig een ver
klaring zal afleggen over de houding van
Groot-Brittannië ten opzichte van den tos
stand in Europa.
Dit blad meent voorts, dat als Rongaryo
dobr de Duitschers bezet mocht worden en
Polen dit zou opvatten als een bedreiging
van zyn onafhankelijkheid, de Engelsche
gi&ntie automatisch in werking zou tre
den oók al zou Hongarye toegestemd hel>
ben in die bezetting.
De Marine-medewerker van dit zelfde
blad enderstreept het betoog van zijn prH-
tieken collega met maritieme argumenten.
Hij schrijft, dat de Engelsche marine thans
meer paraat is dan ooit in vredestijd, zelfs
De Hongaarsche minister van budtenland-
sche zaken, Csaky, heeft gisteren aan den
vertegenwoordiger van het Hongaarsche te-
legraaf-agentschap verklaard, dat hy de
com'binatiés van de buitenlandsche pers
over zijn reis heeft gezien. Hy schreefdeze
i^„nervositeit, welke in
andere landen bestaat" en hy voegde hier
toe, dat in Hongarije, Duitschlanxi en
3 zeide
der hun voorkennis door Berlyn, Londen en
I arys werd geregeld buiten Moskou om?
Of zullen zy, meenende thans met den rug
tegen de muur te staan, alles op alles zet
ten om toch nog te pogen een annexatie van
Danzig te verhinderen? Zullen zü» onder
de huidige omstandigheden, nog
bereid zijn daarvoor een oorlog te ris-
queeren? Redelykerwys is dit, naar onze
meening, niet te verwachten. Hoe zullen
echter de binnenlandsche reacties in Enge
land en Frankryk zyn? De oppositie, die
Chamberlain na München het leven zoo
zuur heeft gemaakt, heeft wel een zeer zwa
re schuld jegens het Britsche Rijk op zich
geladen. Welke gevolgen zal het Duitsch-
Russische vergelyk hebben in landen als
Turkije, Roemenië, Griekenland, Bulgarije
en Yougo-Slavië? Wat blijft er over van
het Britsch-Fransche „vredesfront” En
ten slotte, hoe zal Japan en vooral het
Japansche leger reageeren? OfBüeuw
maakt de politieke constellatie het stellen
\an vele vraagteekens noodzakelijk. De ko
mende weken zullen het antwoord brengen.
Groote verrassing te Berlijn.
Het bericht van de op handen zijnde or-
derteekening van een niet-aanvalsverdrag
met Rusland hefeft in politieke kringen te
Berlyn groote verrassing gewekt. Opge
merkt wordt, dat dit het eerste niet-aanvals-
verdrag is, dat het Derde Rijk sluit met een
niet-aangrenzend land en een, waarmed
het geen territoriale geschillen kan hebben
De spanning gebroken volgens Havas,
•Havas, net officieuze Fransche persbu
reau spreekt er zijn verbazing over uit, dat
de 'Sovjet-Uni£ zich hiertoe geleend
heeft”. Havas meent verder, dat de Sovjet
unie geen belang heeft bij een gemeen-
schappelyke greys met puitschland en dat
de Sovjet-regeering blijkbaar tot eiken prijs,
een oorlog wil vermydih. Ih afwachting van
het bekend worden van den inhoud van het
te sluiten Duitsch-Russische niet-aanvais-
verdrag stelt het Fransche persbureau
thans reeds vast, dat de van uur tot uur
toegenomen spanning is Texbroken. Havas
meent, dat het goeddeels van Moskou zal
afhangen öf deze ontspanning duurzaam en
aanzienlijk wordt.
In Berlijn neemt de spanning toe.
Een Reuterbericht uit Berlijn meldt dat
daar de spanning nog toeneemt. De overtui
ging wordt in Berlijn wijdverbreid, dat er
al heel spoedig iets gaat gebeuren. In no-
l’tieke kringen wórdt beweerd, dat men niet
kan toestaan, dat de Poolsche „wreedhe
den”, waarmede de Danzigsche kwestie
thans onontwarbaar is verbonden, nog veel
langer kan voortduren. Het denkbeeld, dat
Duitschland dienaangaande diplomatieke
stappen by Polen zou kunnen doenk wordt
cerworpen.. Daaruit moet geconcludeerd
worden, dat Duitschland’s lyn van actie een
geheel nndereh, vorm zal aannemen.
Los staande, fragmentaire, betrouwbare
inlichtingen doen het denkbeeld aan de
hand, dat Duitschlands proefmübilisatie
snëlle vorderingen maakt, verpleegsters
worden opgeroepen, propagandaeenheden
georganiseerd, soldaten worden ingeënt, de
benzinesohaarschte is erger, auto’s en wa
gens worden gerequireerd, in het bijzonder
in Pruisen en lange reeksen vrachtwagens
en tanks bewegen zich voort. In Keulen en
andere steden van het Rijnland begon gis
terenavond de eerste van een verduistering
van drie nachten. De bewoners van het Rijn
dal hebben des nachts een abnormaal zwaar
verkeer gehoord. Officieele kringen in Ber
lijn zyn nog mindor mededeelzaam dan ge-
woonlyk.
Deze mededeelingen uit Berlyn zyn blyk-
baar verzonden vóór de publicatie van het
opzienBSrend telegram der politieke over
eenstemming tusschen Moskou en Berlijn,
waardoor Duitschland tegenover Frankryk- u ---
en Engeland in een heel andere positie is geruchten toe aan de
komen te staan. andere landen bestaat’ v --o_.
Polen versterkt zich. I aan toe, dat in Hongarije, Duitschla
De bevolking moet voorraad inslaan. ItaJië ka]mte heerscht. Vervolgens
Dat thans Polen in een ongunstiger si- j Csaky, dat niemand iets van Hongarye
tuatie is gekomen, is duidelyk en het ver- jjeeft geëischt of gevraagd, niemand heeft
wondert dan ook niet dat daar steeds meer- zeif8 jets voorgesteld. Ten slotte zeide hy,
