JRY
lat
Irijft
ert
■kt
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
BERGAMBACHT, BERKENWOUDE, BODEGRAVEN, BOSKOOP, GOUDERAK, HAASTRECHT, MOORDRECHT,
nieuwerkerk, ouderkerk, oudewater, reeuwijk, SCHOONHC™”
No.\0099
irgang.
t
[OVEN,
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon-en Feestdagen
i wringt.
Ische
Londen houdt voet bij stuk.
Verplichtingen jegens Polen blijven gehandhaafd.
n alle
aken.
DE UITWERKING VAN DE DUITSCH-
RUSSISCHE BOM.
ui ver-
f. 6,15
f draai
ingen
naand.
Woensdag 23 Augustus 1939 y 78e Jal
Wat behelst het niet-
aanvalspact
Een gevaarlijke ontwikke
ling voor Baltische Staten.
moordrecht, moercapelle.
•LWUK WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN, enz.
'A
en
Moskou.
ja*
te aanvaarden, in staat zal ztfn, deze alge-
v
In Engeland en Frankrijk voorbereidende militaire maatregelen.
Japan onthutst over Berlijn.
Rome noemt het verdrag een triomf voor de As.
Moskou acht verdere besprekingen met Engeland en Frankrijk
zeer wel mogelyk.
Warschau kalm en paraat. Het oordeel van Washington.
ten
den
Q regelmatig
leitje voor den
tuit U de heer-
ewone middel
jnde Invloed,
zenuwen uit
werkende wer«
ide opwek»
op Uw geest...
lervoettelt ver-
gle neemt toe,
oogd. U zult
gaan voelen,
koor Tonicum
idel bij slapte,
nnlng, nervo-
el na ziekte.
6re en drogle-
Ie flacon f225.
Rome acht het verdrag een
triomf voor de As-mogend
heden.
De Romeinsche bladen wyzen er op, dat
men zich niet behoeft te verbazen over de
samenwerking van Duitschland met de
Sovjet-Unie. Een dergelijke samenwerking
is zeer wel mogeltfk zonder dat de beide
partijen ook maar in het minst water in
hun wijn behoeven te doen wat betreft hun
ideologieën. Er wordt aan herinnerd, dat
reeds in J924 een politiek verdrag werd af
gesloten tusschen Italië en Rusland en dat
Italië het eerste land in West-Europa is
geweest, dat de Sovjet-Unie erkende. In
geen enkel blad vindt men ook maar «enige
aanwijzing hoe het non-agressiepact ge
rijmd moet worden met het toch nog steeds
bestaande anti-Komintern pact. Men zal
zich trouwens herinneren hoe, toen eenige
jaren geleden dat anti-Komintern pact tot
stand kwam, reeds in breede kringen het
vermoeden tot uiting is gekomen, dat het
F
Japan vraagt opheldering te
Beilin.
De Japansche Regeering is zeer ontstemd
over de totstandkoming van het Duitsch-
Sovjet-Russisch verdrag, waarvan het to
taal niets wist, terwjjl met Italië wel over
leg is gepleegd.
Hoewel het sluiten van een non-agressie-
verdrag tusschen Duitschland en de Sovjet-
Nnie niet in stryd is met het anti-komin-
temverdrag, vindt de Japansche Regeering
het4och te betreuren, dat de Duitsche re
geering een dergelyke stap heeft genomen,
welke geheel onverwacht kwam, gezien de
vriendschappelijke betrekkingen, welke be
staan tusschen Duitschland en Japan.
Het zal noodig zyn, zoo meent Japan,
opnieuw den Europeeschen toestand te be-
studeeren, teneinde de politiek van Japan
aan tè passen, aan den nieuwen toestand,
welke doot dit verdrag is geschapen.
De Japansche regeering heeft
besloten opheldering te vragen om
trent de bedoelingen van Duitsch
land en onnüddellijk de conferentie
der vijf ministers bijeen te roepen,
teneinde Japan’s houding te bepa
len.
Officieel is gisteren te Jonden bekend gemaakt, zoo meldt Reuter, dat
het Britsche kabinet heeft besloten, dat een Ihiitsch-Russisch non-
ngressie-pact op geenerlei wyze van invloed zou zijn op de Britsche ver
plichtingen jegens -Polen.
Het parlement zal Donderdag bijeenko
men. Beide huizen zullen dan in alle stadip
een wetsontwerp behandelen' betreffende
crizis-defensievolmachten, ten eind* de re
geering in staat te stellen, zonder tijdver
lies alle noodije maatregelen te nemen,
wanneer de toestand dit zou eischen.
Intusschen worden voorzorgsmaatrege
len genomen zooals het oproepen van be
paalde groepen personeel van vloot, leper
en luchtmacht, van de luchtafweerdiensten
en de civiele defensie.
Voorts worden regelingen getroffen be
treffende den uitvoer uit Engeland van en-
scntieele materialen en producten.
De regeering is van meening, dat niets
in de Duitsch-Poolsche moeilijkheden een
rechtvaardiging zou vormen voor het ge
bruik van geweld, dat een Europersche oor
log met zich zou brengen. Er zijn geen
kwesties in Europa, die niet vreedzaam
kunnen worden opgelost, wanneer het ver
trouwen wordt hersteld.
De Britsche regeering is, zooals
van I
beteekent.
Verder herinnert hjen er
aan de macht komen van
en te
HONGARIJE.
De Jodenwet in Hongarije.
Gisteren is te Boedapest in het staats-
blad de verordening gepubliceerd inzake de
uitvoering der Joodsche wetten. Alle onder
de wet vallende personen moeten voor 15
Oct. documenten verzorgen, waaruit hun
afstamming blijkt.
BELGIS.
Militair vliegtuig neergestort.
Nabij Oostmalle in de nabijheid van Ant
werpen, is een Belgisch militair vliegtuig
omlaag gestort. De twee inzittenden ztfn
om het leven gekomen.
rara toiiiAM.
Engeland en Frankrijk infor-
meeren in Moskou.
De ambassadeurs kan Frankrijk en En
geland te Moskou hebben gisteren te Mus»
kou stappen ondernomen bij Molotof,
einde zich op de hoogte te steller? van
inhoud van het niet-aanvals-pact, waarover
op het oogenblik tusschen Berlyn en Mos
kou onderhandeld wordt. Na ontvangst
van de rapporten harer ambassadeurs zul
len le Fransche en Britsche regeering haar
houding bepalen, o.a. wat betreft het voort-
dat steeds het gevafis geweest, bereid zetten der militairl onderhandelingen met
bijstand te verkenen pm dusdanige
omstandigheden in het leven te roe
pen.
Wanneer echter, al haar pogingen
ten spijt, anderen er aan vasthouden
geweld te gebruiken is z(j bereid en
vastbesloten om daaraan tot het
uiterste weerstand te bieden.
De kabinetszitting die 23 minuten heeft
geduurd, werd bygewoond door alle kab’-
netsleden, met uitzondering slechts van
Lord Maugham, die zich in Canada bevindt.
De Fransche kabinetsraad, die gisteren
namiddag te 5 uur bijeenkwam heeft na eer.
zitting van bijna twee uur het volgend
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 81. GOUDA
bü onze agenten en loopers, den boekhandel en de pdltkantooren.
Onze bureaux zijn dagelijks geopend van uur. Administratie en Redactie Telef
interc 2745. Postrekening 48400.
ABONNEMENTSPRIJS: pe- kwartaal 2.25, per week 17 cent, overal waar de
bezorging per looper geschiedt. Franco per post per kwataal 3.15.
ernstigste gevolgen moest hebben. In
het oordeel echter, dat men, nu het
eerste effect van verrassing voorbij
is, over het feit zelf van een verdrag
tusschen het land der Nazi’s en dat
der Sovjets uitspreekt, komt veel
meer optimisme tot uiting dan aan
vankelijk waarschijnlijk leek.
Hoe verwerkt het Duitsche
volk de verrassing?
Dat dit verdrag zich kan verdragen met
de opvattingen van den Nazi-staat zoowel
als van het Sovjet-bolsjewisme, bewijst dat
in de diplomatie alles mogelyk is. Maar
wy vragen ons toch af of het de Duitsche
bevolking niet moet duizelen, wanneer zy
den eenen dag den meest gehaten tegen-
standen^hoort verfoeien in de meest krasse
termen, en den volgenden dag hem als
vriend en bondgenoot moet begroeten en
hem alle égards moet bewijzen.
Datzelfde geldt eveneens voor den Rus-
sischen kant. Ook daar heeft men tot op
den dag van het verdrag zelfs zich over
het Derde Ryk.uitgelaten op een wyze, die
alleen van de meest fanatieke tegenstan
ders kan worden verwacht.
Deze opvatting komt ook tot uiting in
Fransche bladen.
Het verdrag wordt gesloten op initiatief
van Duitschland, nadat Rusland al vroeger
aanbiedingen in <Tezen geest gedaan had,
die toen niet door Duitschland aanvaard
werden. Maar bovendien is het een twee
snijdend zwaard. Hitler gaat thans weer
even volkomen overstag als toen hij de
theorie van het ras verwisselde voor die,
van de „levensruimte”.
Nadat jarenlang de ideologische strijd
tegen het bdsjewisme was voorgesteld als
het essentieele doel van Nazisme en Fas
cisme, nadat heel de Duitsche en Italiaan-
sche interventie in Spanje daarop geba
seerd was, nadat het anti-Komintern pact
de drie autoritaire landen zoogenaamd tot
een onveriireekbare as had samengesmeed,
wordt dit alles overboord gegooid en wordt
men plotseling met den gehaten en verach
ten bolsjewiek frère et compagnon.
Men vraagt zich hier af of zelfs de groo-
te volgzaamheid van het Duitsche volk zijn
wgewoonte om redeneeringen die het van/
bedoelde pact veeleer tegen de democra- boven af opgelegd krtfgt als het evangelie
tieën dan tegen het communistische Rus- te aanvaarden, in staat zal zijn, deze alge-
land gericht
Moskou acht het pitet geen
beletsel voor verdere be
sprekingen niet Engeland en
Frankrijk.
Het is duidelijk dat onder de huidige om
standigheden* de Fransche en Engelsche mi
litaire vertegenwoordigers aanleiding heb
ben gevonden de militaire besprekingen te
Moskou te onderbreken en eerst eens met
elkander te overleggen wat te doen staat.
De diplomatieke medewerker van Reuter
verneemt, dat de Sovjet-Russische opvat
ting is, dat het voorgestelde niet-aanvals-
verdrag met Duitschland niet noodzakelyk
een nadeeligen invloed behoefte hebben
op de onderhandelingen tusschen* Rusland,
Engeland, en FrankTyk, die thans te Mos
kou wordt gevoerd.
Het pact wordt te Moskou beschouwd als
een stap in de richting van den vrede. Men
wyst er op, dat het pact geen agressief
bondgenootschap vormt en dat soortgelijke
pacten, ook met andere mogendheden door
Rusland zijn gesloten. Vroegere niet-aan-
valsverdragen, die door de Sovjet-Unie zyn
gesloten, zooals dat met Polen, behelsden
de clausule, dat wanneer een der contrac-
teerende partijen een agressieve actie mocht
inzetten tegen eert derde, de tweede party,
het recht zou hebben om zonder waarschu
wing het pact op te zeggen.
Volgen» Havas verzekert men in Sovjet-
Russische kringen, dat vraagstukken als
Buckhardt naar Berchtesgaden.
De „Kurjer Warszawski” te Warschau
meldt, dat Buckhardt zich weer naar
Berchtesgaden heeft begeven om Hitler
te ontmoeten. In welingelichte kringen
wordt dit bericht noch bevestigd noch
ontkend.
Reuter meldt uit Helsinski:
Na een aanvankelijk» reactie van verba
zing, beschouwen de politieke waarnemers
in Finland de toekomstige ontwikkeling pes
simistisch in verband met het voorgestelde
pact tusschen Moskou en Berlyn. De voor
naamste ongerustheid in Finland is, Idat
Rusland en Duitschland zouden samenwer-
#ken ten koste van de Finsche onahfankelyk-
heid. Sommigen gaan zelfs zoo ver, dat zy
een toestand onder oogen zien, waarby
Ruslan] Duitschland de vryë hand zou ge
ven in Polen in ruil voor vryheid van han
delen voor Rusland in de Baltische landen
en Finland.
De opvatting irt Litauen is, dat de kansen
van den vrede in Europa niet verbeterd
zyn door de aankondiging betreffende het
Russisch-Duitsche pact. Litausche politieke
kringen vragen zich af of het pact een clau
sule zal bevatten tot waarborging van de
neutraliteit der Baltische stateK De alge-
meene opvatting is, dat het vooi^estelde
pact een ernstigen toestand in het" leven zal
roepen, niet alleen voor Polen, maar ook
voor de Baltische hinden.
Het oficieele Letlandsche orgaan Briva
zeme, dat het Dirttsch-Russische niet-aan-
vals-palt toejuilhti schryft dat nog slechts
op 16 Augustus dX Prawla de Estlandsche
en Letlandsche „lAnmeren” berispte, om
dat zij geloM stéegjn aan een z.g.n. niet-
aanvals-pact met den „Duitschen wolf".
Thans sluit de Sovjet-ibeer zelf een soort
gelijk verdrag af. Het orgaan schryft ver
der: „Wy voelen groote voldoening, aan
gezien het voorgestelde pact in het licht
stelt hoe beslissend Noord-Europa voor den
vrede is. Wanneer het pact deze week wordt
onderteekend, zal het gevaar voor ®en ge-
aan, dat na het
Hitler in 1934, de
Sovjet-Unie Duitschland heeft voorgesteld
een dergelyk verdrag te sluiten, doch dat
de Duitschers toen hebben geweigerd.
wapend conflict in ons deel van de wereld
aanzienlijk verier af komen te liggen."
ENGELAND.
Driegende spoorwegstaking.
Machinisten en ptokers verklaren
van Zaterdagnacht ,af jhet werk te
zullen neerleggen.
Reuter seint uit Londen dat het execu
tieve comité van de vakvereeniging van
machinisten en stokers, een der drie orga
nisaties van Britsche spoorwegarbeiders,
gisteravond besloten heeft dat van Zater
dag te mildernacht af het werk op de vier
voornaamste groepen van spoorlijnen zal
worden neergelegd.
De Nationale Unie van Spoorwegarbei
ders heeft echter besloten voor het oogen
blik geen'staking af ,te kondigen. Op de
Danzig en de corridor niets te maken heb
ben met het sluiten van een non-agressie-
verdrag en men herhaalt dat het sluiten
het verdrag geen hulp bij een aanval
Warschau houdt zich kalm
paraat.
De berichten uit Warschau melden dat
het verdrag van Duitschland met de Sov-
jetregeering niets in den bestaanden toe
stand verandert. Men maakt zich over de
gevolgen daarvan niet opgewonden, maar
bewaart zijn kalmte. Daartoe zal ongetwij
feld veel bydragen het besluit van Enge
land om zyn verplichtingen jegens Polen
wanneer het wordt aangevallen, geheel na
te komen. Gezien de verhouding van En
geland tot Frankrijk en de eerder afgelegde
verklaringen, alsook de voorbereidende mi
litaire maatregelen ook in Frankryk, kan
Polen er ook staat op maken dat Frank
rijk het Engelsche standpunt mede zal in
nemen.
1 DUITSCHLAND.
Twee propagandacoinpagnieën
gevormd.
Uit betrouwbare bron te Berlyn wordt
gemeld, dat binnen het kader van de mili
taire voorbereidingen in Duitschland, welke
bijna openlyk voortgezet worden, twee pro-
paganda-compagnieën zijn gevormd, een
voor het landleger en een voor het lucht
leger.
Deze compagnieën bestaan uit joupal's-
ten, schrijvers en stenografen, die in geval
van een conflict communiqué’s moeten op
stellen en berichten van het front om het
moreel der bevolking te steunen.
Te Bemau is gisteren een oefening ge
houden door de propaganda-compagnle
voor het luchtleger, welke onder bevel staa*
van dr. Orlovius, den chef dei persdiensten
van het departement van luchtvaart. De
vorige week heeft de propaganda-compagnie
voor het landleger onder bevelWvan dr.
Metzger, medewerker van het officieel»
Duitsche Nieuws Agentschap, een oefening
gehouden te Potsdam. De aldus gemobili
seerde redacteuren en schrijvers hebben
den rang van officier als tolken.
De Tsjechische Schutterij.
Havas meldt uit Praag: De Duitsche
autoriteiten in Bohemen en Moravië hebben
een einde gemaakt aan de activiteit van de
„nationale garde van Tsjechische schutters**
de op para-militaire leest geschoeide schiet
vereenlgingen. Deze maatregel heeft in
Tsjechische kringen groote verwondering
gewekt, daar de activiteit van deze schiet-
vereenlgingen, welke steeds een openlijk
karakter droeg, den Duitschen autoriteiten
niet verdacht kon schijnen.
POLEN.
De Duitsche minderheid in Polen.
Havas meldt uit Warschau: In antwoord
op de voortdurende aanvallen der Duitsche
propaganda in verband met de „Poolsche
terreur” tegen de Duitschers in Polen, pu
bliceert het agentschap Iskra vandaag het
eerste artikel over den werkelyken toektand
onder de Duitschej minderheid in Polen,
waarin het o.a. cijfers en feiten geeft om
trent de Duitsche organisaties in Polen in
totaal 774 met 57.505 actieve leden.
Deze cijfers bewyzen, zoo schryft het
agentschap dan, dat de Poolsche regeering
n'ooit iets aan het sociale leven der Duit-
schers rn Polen in den weg heeft gelegd, en
toch werken deze organisaties zéér vaak
alleen voor de belangen voor Duitschland
en schaden zy zelfs de belangen van ons
land. Polen heeft de Duitsche organisaties
nooit vervolgd, doch heeft haar alle vryheid
gelaten, om zich te ontwikkelen, een vry-
neid, zooals geen enkele minderheid in eenig
land bezit.
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda en omstreken (behoorende tot den bezorgkringj
1—6 regel» 1.80, elke regel meer 0.25. Van buiten Gouda en den bezorgkring:
15 rebels 1.56. elke regel meer f 0.30 Advertentiën in het Zaterdagnumme* 20
bijslag op den prijs. Liefdadigheids-advertentiën de helft van den Drtfs.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN: 1—4 regels 2.05, elke regel meer 0.50. Op
de voorpagina 50 hooger,
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tusschenkomst van aoliede Boek
handelaren, Advertentiebureaux en onze agenten en moeten daags vóór de plaatsing
aan het Bureau z|jn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te zijn.
Gewone ad verte.’itiën en ingezonden mededeelingea by contract tot zeer gereduceerden
prQs Groote letten en randen worden berekend naar plaatsruimte.
heele frontwtfziging te verwerken en te I
billijken. I
Wat Hitler gedaan heeft, zoo meent men, I
ziet er op het eerste gezicht geweldig be-
langrijk uit en de bazuinen der Duitsche
propaganda zullen er zeker uithalen wat er
inzit. Maar evenals met de annexeering van
Tsjecho-Slowak|je verzwakt hij anderzijds
z|jn positie tenzij hij besloten heeft nu ook
onmiddellijk Polen aan te pakken, hetgeen
den Italiaa^ischen bondgenoot zeker weinig
aangenaam zal zyn.
Washington meent, dat Hitler
een hoogen prüs betaalt aan
de Sovjet-Unie.
De onder-staatssecretaris van buitenland-
sche zaken te Washington, Sumner Welles,
heeft gisteren den Poolschen ambassadeur
te Washington, graaf Potocki, ontvangen.
Na het onderhoud verklaarde graaf Potocki
aan de pers, dat hy niet verbaasd was over
de berichten inzake het non-agressiever-
drag tusschen Duitschland en de Sovjet-
Unie. Polen was reeds eenigen tyd op de
hoogte dat onderhandelingen daarover wer
den gevoerd. Hy voegde hieraan toe, dat
Polen niet zal aarzelen te stryden, wanneer
zyn onafhankelijkheid wordt bedreigd.
In diplomatieke kringen te Washington
gaat het gerucht, dat de Duitschers niet
meer zouden rekenen op een neutraal blij
ven van de Vereenigde Staten by een ge
wapend Conflict in Europa. Volgens deze
geruchten, welke de Amerikaansche diplo
maten met alle reserve weergeven, zou men
er thans van overtuigd zyn, dat de Ameri
kaansche isolationistische gevoelens niet
sterk genoeg meer zouden zyn om het vyan-
dige gevoel jegens de as te overwinnen. De
Ver. Staten zouden zich noodwendig aan
de zyde van Engeland en Frankrijk moe
ten scharen.
De onderstaatssecretaris van oorlog,
Johnson, heeft evenwel een radiorede ge
houden, waarin hy' zeide, dat de regeering
vastbesloten is de Vereenigde Staten niet
te laten meesleuren in een gewapend con
flict, indien de vrede’ bewaard kan worden
tegelijk met de nationale eer.
Het staatsdepartement te Washington
heeft zich tot dusverre van commentaar
onthouden. Welingelichte kringen echter ge-
looven, dat de Sovjet-Unie, die zoo’n hoo-
gen prys vroeg aan Engeland, nauwelijks
al haar onderhandelingsvermogen kan heb
ben opgegeven door aan Duitschland de
vrye xhand te laten in Oost-Europa, waar
een Jóörtgezette Duitsche agressie nauwe
lijks in het beUng van Rusland zou kunnen
zjjn. Bovendien heeft Hitler stellig een hoo
gen pry’s betaald door de verzwakking van
het anti-Komintem-pact en door Japan
bloot te stellen aan een sterkeren Russi-
schen en Chineeschen weerstand in het
Verre Oosten.
zitting van bijna twee uur
communiqué uitgegeven:
.»De kabinetsraad is te vijf uur op
het ministerie Van oorlog bijeen Rt-
komen onder voorzitterschap van
minister president Daladier. De in
ternationale toestand is besproken, in
het byzonder de rapporten, welke
door de vertegenwoordigers van
riankryk in het buitenland'aan de
regeering zijn gezonden. De raad
heeft de instructies, welke aan de
rransche ambassadeurs in het bui
tenland z(jn gezonden, goedgekeurd.
Na de vergadering heeft minister Da-
•adier zich langen tijd onderhouden
met generaal Gamelin. Donderdag
ochtend zal een ministerraad op het
hlysée bueenkomen.”
Ile kabinetsraad heeft geen beslissing ge
nomen omtrent de byeenroeping van het
Parlement. Frankrijk neemt echter op het
Wffenblik, met het oog op mogelyke ge-
urlykheden, de noodige militaire maat
regelen.
Overal in de buurt van Parijs ziet
men troepenbewegingen; het aantal
militairen is alom zeer vermeerderd
de noodige middelen tot af weer
name van luchtaanvallen worden
«nel in volkomen gereedheid gebracht.
de conferentie die minister-
k«wlde.nt Daladiel' na afloop van den
netsraad met den opperbevelheb-
wii ^neraaI Oamelin gehad heeft,
^es wordt voorbereid,
«wi het nieuwe feit in korten tijd de
was.
