Deze Courant komt in vele duizenden gezinnen Gegarandeerde oplage 8500 ex
Engeland
Frankrijk vragen Duitsehland
en
iedere agressie te staken.
.-3SOK
Ontruiming- van Polen geëischt.
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
No. 20108
Zaterdag 2 September 1939
78e Jaargang
Drastische beperkingen
in geheel Engeland.
STAAT VAN OORLOG.
Italië zal geen militair
initiatief nemen.
Proclamatie van president
van Polen.
De Poolsche gezant verlaat Berlijn.
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen
Een Witboek van de
Britsche regeering.
XVEEN.
Brjtsch Witboek verschenen.
1
necle mobilisatie van de geheele vloot,
I
a en
Kem]
weduwe
Censuur ingesteld. Telefonische
verbindingen verbroken.
rvormde school.
'eeniging in beroep,
jr heeft van het be
de Schoolvereeniging
angen, dat het niet
t raadsbesluit tot het
lokalen aan de- Her-
het Gedeputeerde Sta-
t raadsbesluit te ver-
500 MILLIOEN POND VOOR DE
BRITSCHE DEFENSIE.
noodlg te hebben. Ik dank u, Duce, ook
voor alles, wat gij in de toekomst zult
doen voor de gemeenschappelijke zaak
van fascisme en nat.-socialisme.
evenen zijn, voor zoo-
'erklaard, bestemd tot
te Stand.
e, d. van G. Slappen,
me.
>rk te Gouderik, 24 j
m, 23 j. J. L. de
van Kats, 25 j.
W. van Eyk, 82 j, t’.
>s, 25 j.
ren voorwerpen.
de politie asnjege.
ge op het feestterrein
terug by Nil van
267 te Waddinxveen;
de politie.
angegeven: een pad-
monnaie met inhoud
ijes.
het schoolbestuur van
ging van de Hervorm-
iderweg niet overeen-
yereeniging gewenseb-
Het Engelsche Lagerhuis heeft met alge-
meene stemmen goedkeuring gehecht aan
een crediet ten bedrage van 500 millioen
pond stelling voor „de verdediging van het
koninkryk, de handhaving van de openbare
orde en het doeltreffend voeren van eideren
oorlog”.
Op de vraag van een afgevaardigde of
hy een nieuwe begrooting zou gaan indie
nen antwoordde &ir John Simon vervolgens
bevestigend. Hij kon echter daarvoor nog
geen datum vaststellen.
Uit Londen wordt gemeld dat in Groot-
Brittfcnnië de censuur is ingesteld voor alle
uitgaande mededeelingen uit Engelano
Donderdagavond zijn verder allt telefoon
verbindingen met het buitenland en de
schepen ter zee verbroken. De postmaster
general heeft verder ter kennis gebracnt,
dat gedurende den huidigen buitengewonen
toestand bij de verzending van telegram-
ke Stand.
mina Cornelia Maria,
•kestetfn en W. Tönts.
den Ouden en J. A.
Wilhelmina, ors
van Es.
Alblas
lERAK.
ti« T.H.O.R.
dd de gymnastiekver-
op het terrein van den
'drecht een openlucht-
Aan deze uitvoering
•ndgang door de ge-
I üe Britsche ambassadeur Instructies ge-
voor de Duitsche regeering, dat, wanneer
1 gen hebben wij bevel gegeven tot alge-
necle mobilisatie van de geheele vloot, w
het geheele leger en de geheele lucht* 1 de overhandiging eer kennis was gebracht
mur.ht. Wii Hehbbn ook een aantal an- X. PnnioAo rp<rpprin_
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda en omstreken (behoorende tot den bezorgkring):
1—regels /1J0, elke regel meer /0.25. Van buiten Gouda en den bezorgkring:
15 regels 1.55, elke regel meer 0.30. Advertentiën in het Zaterdagnummer 21
bijslag op dén prils. Liefdadigheids-advertentiën de helft van den prijs.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN: 1—4 regels ƒ2.26, elke regel meer ƒ0,51. Op
de voorpagina ifl hooger.
Gewone advertentiën en ingezonden mededeelingen bij contract tot zeej gereduceerden
prijs. Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte.
Advertentiën kunnn worden ingezonden door tusschenkonurt van «oliede Boek
handelaren. Advertentiebureau! en onze agenten en moeten daags vóór de plaatsing
aan het Bureau zijn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te zijn.
en K*
indt gaf door zyn te-
c van zyn belangstel-
n sport.
van Dalen, 29 j-
iherming
vergaderde de Wad-
Hging voor Luchtbe-
raitter, de heer Le
waarin hij het plan
dspult aan te koopen
e aan te bieden. Dit
jijval, spontaan werd
zend tot een totaal-
Reeds Dinsdagvoor-
spuit besteld.
k van burgerzin, door
>r Luchtbescherming
de autoriteiten zeer
De BURGEMEESTER van GÖUDA maakt bekend, dat bij
Koninklijk Besluit met ingang van 1 SEPTEMBER 1939 deze
gemeente in STAAT VAN OORLOG is verklaard en vestigt de
aahdacht op het overzicht van de voornaamste wetsbepalingen
betreffehde-jlen- thans ingetreden bijzonderen rechtstoestand,
hetwelk op de daarvoor bestemde plaatsen is aangeplakt.
De Italiaansche ministerraad welke gis
termiddag bijeen is geweest onder voorz’t-
terschap van Mussolini heeft in een com
muniqué meegedeeld, dat Italië geen enkel
initiatief tot militaire handelingen zal ne
men.
Onder de bevolking van Rome heeft dit
öericht groote voldoening gewekt.
i de oefeningen werden
isen verlicht, terwijl de
rsterker werd weerge-
onder haar leden ook
leden van Moordrecht
juniorengroep en de
r goede indruk achter^
ize waarop de verpchil-
rden afgewerkt, maak-
t groote belangstelling
Caecilia.
de muziekvereeniging
functies als volgt ver-
n, voorzitter; C. Rijk'
L. Nobel, penningmees-
jrzitter; J. van Tonge-
Alb. Kok en T. de Ko-
AB0NNEMENTSPRUS: per kwartaal /2.25, per week 17 cent, overal waar de
bezorging per looper geschiedt. Franco per post per kwartaal ƒ3.15
Abonnementen werden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31, GOUDA,
bjj onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantoren.
Onze bureaux zyh dagelijks geopend van 9—6 uur. Administratie en Redactie Telef.
ïnterc. 2745 Postrekening 48400.
vrede zijn in Europa. Wij zijn vast be
sloten dat er aan deze methoden een
einde moet komen en wanneer wij in de
worsteling in de wereld wederom de wet
ten kunnen vestigen vqn goede trouw en
afstand van geweld, dan zouden zelfs de
offers die dit voor ons met zich mede zal
brengen hun meest volledige rechtvaar
diging vinden.
De rede van den minister werd luide
1 toegejuicht.
ambassadeur te Berlijn opgedragen stap 1
zeide Chamberlainj
„Wanneer het antwoord van de Duit- I
sene regeering op onze waarschuwing
ongunstig is, en ik kan het niet veron
derstellen, dat het anders zal zijn, heeit 1
de Britsche ambassadeur Instructies ge- J
kregen om zijn paspoort te vragen. j
In dat geval zijn wij gereed. Gisteren
hebben wij verdere stappen genomen in
de riebtin^ vsan een vervollediging der
defensievoorberciÖilgen cn hodenmor-
Luisteren naar buitenlandsche
radio-zenders in Duitschland
verboden.
In bijzondere ernstige gevallen
volgt de doodstraf.
Het D.N.B. meldt uit Berlijn:
De ministerrad voor de rijksverdedi-
ging heelt ee* verordening uitgevaar
digd, waarin het volgende bepaald wordt;
Het luisteren naar buitenlandsche zen
ders is v,erboden. Overtredingen worden
met tuchthuis gestraft. In lichtere ge
vallen kan de uitspraak gevangenisstraf
luiden. De gebruikte radiotoestellen wor
den ingetrokken.
Wie berichten van buitenlandsche zen
ders verspreidt, wordt met tuchthuis ge
straft en in bijzonder ernstige gevallen
met den dood. De bijzondere gerechts-
hoven zijn bevoegd overtredingen tegen
deze verordening te behandelen.
Precies drie minuten nadat de zender
Keulen bovenstaande strafbepalingen
had voorgelezen, kondigde het station
Hamburg aan: Hier Rijkszender Ham
burg op golflengte 31 M. Uitzending van
nieuwsberichten in de Engelsche taal. De
uitzending bestond bijna uitsluitend uit
het weergeven van verhalen over Pool-
sche wandaden.
een oplossing (toejuichingen).
O~OW.vxx. V» 4J J1CUUCU I1UU1U x»-x X »--x TA— lx
8nbië2ntW00rd ontvangen van de Duit- 1 ;-’ï =*--*
j tc worden regcerd door een natlonaal-
socialistische regeering. Zoolang die re-
i geerlng bestaat en de methoden gebruikt
die zij zoo hardnekkige in de afgeloopen
twee jaren heeft toegepast, kan er geen
deeld dat, tenzij verzekeringen werden
gegeven, dat iedere aggressieve actie
wordt opgeschort en de Duitsche troe
pen uit Polen worden teruggetrokken, de
Britsche regeering zonder aarzeling hare
verplichtingen zal nakomen.
Sprekende over den aan den Britschen
men aanzienlijke vertraging kan ontstaan
als gevolg van de groote drukte by den te
legraafdienst.
De burgerluchtvaart in het geheele Brit
sche rijk is drastisch beperkt, ook op de
lynen, welke door het minister! van lucht
vaart waren aangeköndigd.
Het inkoopen van iedere buitensporige
hoeveelheid levensmiddelen is verboden.
Niemand mag voor meer dan een week
voorraad inslaan. Dit heeft geen betrekking
op de voorraden van handelaren, welke op
gewone wyze zyn aangeschaft, doch de ver-
kooper is wel strafbaar, wanneer hy rede
lijkerwijs kon veronderstellen, dat de koo-
per een buitensporige hoeveelheid insloeg.
Behalve dat de schoolkinderen, de kin
deren teneden vyf jaar en hun moeders zyn
opgenomen in het evacuatieplan van het
ministerie van volksgezondheid, zal tevens
voorzien worden in de evacuatie van aan
staande moeders, de patientpffin de zieken
huizen en de blinden. Als voorzorgsmaat
regel hebben de ziekenhuizen in Londen en
andere steden opdracht gekregen heden
uitvoering te geven aan de vooraf opge-
HALIFAX BRENGT HULDE AAN
CHAMBERLAIN.
Lord Halifax, de Britsche miister van
buitenlandsche zaken, die in het Hoqger-
huis een gelyke verklaring aflegde als
Chamberlain in het Lagerhuis, bracht hulde
aan den Britschen premier, zeggiende, dat
geen man ooit met meer toewijding vooi
den vrede gewerkt heeft dan hij. En geen
sterker bewys kan geleverd worden vooi
het feit, dat de huidige situatie Engeland
is opgedrongen dan dat het juist Chamber
lain moest zijn, wien het te beurt valt En
geland, wanneer dat mocht zyn, in den oor
log te leiden. Een ieder die de documenten
van het Witboek over de Engelsch-Duitsche
correspondentie leest en die het instinctieve
verlangen naar overeenstemming kent, dat
naar ik geloof gemeenschappelijk is aan
het Duitsche en het Britsche volk, kan de
tragedie afmeten, die besloten ligt in de
volstrekt ongerechtvaardigde actie, die
gistermorgen door de Duitsche leiders is
ondernomen door den Duitschen Rijkskan-
selier, op wien in de geschiedenis stellig een
overweldigende* verantwoordelijkheid zal
rusten. Voorzoover de Britsche regeering
betreft, aldus Halifax verder, weet ik niets,
dat wij ongedaan hebben gelaten of dat wy
wanneer wij terugkijken anders zouden
hebben willen doen. Het is een groote bron
van voldoening voor ons geweest te verne
men, dat Mussolini met ons ook al zyn in
vloed uitoefent in het streven om tot het
allerlaatste oogenblik dey vrede te redden.
Ons geweten, aldus Halifax, is zuiver.
Lord Snell gaf als leider van de labour-
oppositie uitdrukking aan sympathie voo
de leden der regeering, die deze laatste da
gen omstandigheden van zoo ontzaglyk be
lang onder oogen hebben moeten zien.
nclub.
Scheij grond hield <1®
een huishoudelijke ver
kort welkomstwoord
de heer J. C. Vleg-
L Daarna las de secre-
laatstgehouden verga-
anderd werden vastge-
ïrd besloten om op 1
beginnen met een oPe’
rby de kampioenspeler
van Hoorn en omstre-
leden van de damver-
tanwed stryd spelen za
geval.
;aamheden had de hee
zijner toppen der vin-
f 'y ISTEREN heeft de Britsche premier
in het Lagerhuis een verklaring af-
gelegd, waarin hij Engeland’s bereidheid i
den oorlog te aanvaarden, mededeelde.
De eerste woorden van Chamberlain 1
waren: „Ik ben niet voornemens heden- I
avond veel woorden te zeggen. Achttieru
maanden geleden bad Ik dat de verant
woordelijkheid niet op mij zou mogen
vallen om dit huis te vragen het vreese-
lijke gericht van een oorlog te aanvaar
den. Ik vrees dat ik niet in staat zal zijn
die verantwoordelijkheid te vermijden.
Wij hebben geen enkel middel ver
waarloosd om het kristalhelder te maken
Wij stellen derhalve voor, terstond
wetgevende maatregelen in te voeren
met dit doel. Er zal een wetsontwerp
worden ingediend, dat voor alle prac
tise he doeleinden zal neerkomen op een
uitbreiding van de wet op de militaire
oefening tot alle valide mannen tusschen
1B eh 41 jaar, welke onderhevig zijn aan
militairen dienst. Stappen zullen geno
men worden om te verzekeren, dat het
vereischte manschappenmateriaal voor
de industrie niet wordt weggenomen.
Voldoening over de houding van
Mussolini.
Geen vrede in Europa.
Er ig nog slechts een opmerking die ik
zou willen maken, aldus verklaarde
Chamberlain tenslotte, en dat Is mijn
voldoening en de voldoening van de re
geering van Z. M. uit te spreken, dat ge
durende deze laatste dagen van de crisis
ook Mussolini zijn best heeft gedaan voor
1 non nnlncclna I fooillir'hlno'PTl L
Wij" hebben geen twist met het Duit
sche volk, behalve dat dit volk toestaat
macht. Wij hebbbn ook een aantal an-
dere maatregelen genomen, zoowel in I
het binnenland als in het buitenland,
waarvan het Huis niet zal verwachten, 1
dat Ik in bijzonderheden een uiteenzet
ting geel. Ook zijn stappen genomen om
ao positie te beveiligen ten aanzien van
de materiaal- en. levensmlddelenvoor-
raden van verschillenden aard.
De gedachten van velen onzer moeten
op dit oogenblik onvermijdelijk terug-
keeren na^r 1914 en naar eqn vergelijking
van onze positie van thans cn die, welke
toen bestond. Hoe staan wij er ditmaal
voor?, zoo vroeg Chamberlain.
Oproep om vrijheid en onafhankelijk
heid te verdedigen.
Heele natie zal ten strijde trekken.
De Poolsche ambassade te Parjjs deelt
den tekst mede van de volgende procla
matie, door president Moscicki tot de Pool
sche natie gericht:
in den afgeloopin nacht is onze eeuwen
oude vyand pffensieve operaties begonnen
tegen den Poolschen staat. Op dit histori
sche oogenblik richt ik mij’ tot alle burgers
van het land met de diepe overtuiging dat
de geheele natie zich zal scharen om den
opperbevelhebber en de weermacht ter ver
dediging van haar vrijheid, haar onafhanke
lijkheid en haar eer en een waardig ant
woord zal gevqn aan den aanvaller, zooals
reeds meer dan eens gebeurd is in de ge
schiedenis der Pooisch-Duitsche betrekkin
gen.
De geheele natie, door God gezegend in
den strijd voor haar heilige en rechtvaar
dige zaak, zal vereend met het leger in aan
eengesloten gelederen oprukken tot den
stryd en tot de volledige overwinning.
lijke Stand.
s, z. van A’. Boer en M-
r, d. van M. Boom en
lichting 1940.
ingeschrevenen voor
ing 1940 wordt ge-
'ewoon dienstplichtig
by den keuringsraad
n en aanspraak kon-
vrystelling wegens
van de Fransche en de Poolsche regeerin-
gen.
De verklarende nota zegt dan verder, dat
de Poolsche regeering de Britsche regeering
machtigde om de Duitsche regeering er van
in kennis te stellen, dat Polen terstond be
reid was rechtstreeksche onderhandelingen
met Duitschland aan te gaan. Het Britsoke
antwoord werd Hitler om 22 uur 30 op 23
Augustus overhandigd en de Duitsche
Rijkskanselier beloofde, den volgende dag
antwoord te géven. Het Duitsche, schrifte
lijke antwoord, werd om 19 uur 15 op 29
I Augustus overhandigd.
Afgescheiden van een volledige verwrin-
gii.g der gebeurtenissen die tot de crisis
hebben gieleid, aldus de verklarende noot,
eischte het antwoord van de Duitsche re
geering de aankomst in Berlijn van een
Poolschen afgezant met volledige volmach
ten in den loop van den volgenden dag.
Het antwoord van de Britsche regeering-
werd den Duitschen minister van buiten
landsche zaken te middernacht op SU
Augustus medegedeeld. Het antwoord van
von Ribbentrop was een lang document te
voorschijn te halen, dat hy snel in het
Duitsch voorlas. Dit was klaarblijkelijk het
uit zestien punten bestaande plan, dat ae
Duitsche regeering sindsdien heeft gepubli
ceerd. Toen Henderson om den tekst van
deze voorstellen vroeg, zulks in overeen
stemming met de toezegging in net Duit
sche antwoord, van 29 Augustus, gaf von
Ribbentrop de verzekering, dat het thans
te laat was, aangezien de Poolsche gevol
machtigde met voor middernacht te Berlya
was aangekomen zooals dit geeischt was
door de Duitsche regeering in haar mede-
deeiing van den vongen avond.
Toen de Poolsche regeering deze ontwik
keling vernam, stelde zy de Bntsche re
geering irt den namiddag van. 3U Augustus
ei van in kennis, dat zy haar ambassadeur
zou machtigen de Duitsche regeering er
van in kennis te stellen dat Polen de Brit-
sene voorstellen had aanvaard betreffende
het voeren van onderhandelingen. De Pool
sche ambassadeur te Berlijn werd door von
Ribbentrop eerst in den avond van 31 Aug.
ontvangen.
GOIIISCIIE COURANT.
Een telegram van Hitler aan
Mussolini.
Stefanl meldt uit Rome:
Rijkskanselier Hitler heeft een tele
gram gezonden aan den Duce, waarin
hij zegt:
„Duce, ik dank u zeer hartelijk voor de
diplomatieke en politieke hulp, welke gij
onlangs aan Duitschland en zijn goed
recht hebt verleend. Ik ben overtuigd,
met de Duitsche militaire macht de taak
J te kunnen vervullen, welke ons is opge-
j legd. Ik meen in de gegeven omstandlg-
i heden de Italiaansche militaire hulp niet
uitvoering te geven aan ue vooxui upgc- nc»nrUaf hnhhon tv Hanv TVma aaV
Stelde plannen om ^ommige van hun pa
tiënten over te brengen naar andere zieken-
huizen in de buitenwijken.
M, Alblas en M
Nobel en A. A. vai
Henderson’s stap te Berlijn.
De Britsche ambassadeur heeft, zoo
’«volgde Chamberlain, Berlijn medege-
Engeland’s positie.
„Het antwoord is, dat alle drie de diiii-
steu gcreeu zijn en dat de toestand in
alle nchungen veel gunstiger cn gerust
stellender is dan in 1914. Achter de strij
dende diensten hebben wy een uitgebrci-
ue organisatie voor civieie deiensie op
gebouwd en ten aanzien van onze on-
iniadéiiykc hoeveelheid manschappen
zyn de beboetten van vloot, leger en
luchtmacht in een gelukkige positie, aan
gezien zij bijna evenveel manschappen
nebben ais zij op dit oogenblik passend
kunnen gebruiken. Het voornaamste en
meest bevredigende om op te merken Is,
dat het niet noodig is in algemcenen zin
een oproep uit te vaardigen voor rccru-
ten, gelijk door Kitchener 25 jaar ge
leden gedaan werd.
Wat de toekomst betreft, is het van
essentieel belang, tegenover de geweldige
taak, die ons tc wachten staat, meer in
het bijzonder met het oog op onze er
varing van het verleden, ons manschap
penmateriaal (iitmaai tc orgamsecren op
een zoo methodische, billijke en oecono-
mische basis als maar mo^elijk Is.
:es en G. IIoo
Kofpenol^
69 j.
De gevoerde correspondentie tusschen
Londen en Berlijn.
De correspondentie tusschen de Britsche
en de Duitsche regeeringen is gisteravond
gepubliceerd in den vorm van een witboek.
Dit gaat vergezeld van een verklarenae
noot over den loop van de gebeurtenissen,
welke verklaart, dat het antwoord aan de
Duitsche regeering van 28 Augustus voor
zij er aan vasthield wederom geweld te
gebruiken op de wijze waarop zij dit in
het verleden heeft gebruikt, wij vast be
sloten waren ons met geweld tegen haai1
te verzetten.
Nu alle desbetreffende documenten ge
publiceerd zijn, aldus Chamberlain ver-
der, zullen wij voor de rechtbank der
historie staan, wetende, dat de verant
woordelijkheid voor dezen verschrikke-
Ujken rampspoed ligt op de schouders
van eén man. De Duitsche rijkskanselier
heeft niet geaarzeld om de wereld te
dompelen in ellende om zijn eigen zinne-
looze eerzucht en ambities te dienen.
Ik heb thans alle niet de Duitsche re
geering gevoerde correspondentie in dep
vorm van een Witboek doen stellen. Ik
denk niet, dat het noodlg is in bijzonder
heden te refereeren op dit oogenblik aan
deze documenten, die reeds voorbije his
torie zijn. Zij maken het volstrekt duide
lijk, dat ons doel is geweest er naar tc
streven, besprekingen tot stand te bren
gen omtrent het Poolsch—Duitsche ge
schil tusschen de belde regeeringen zelve
op voorwaarden van gelykheld (toejui
chingen). De regeling zou er eene moe
ten zyn geweest, welke de ondfhankelyk-
heid van Polen waarborgde en haar be
hoorlyke nakoming veilig stelde door een
internationalen waarborg.
Ei- is echter een passage in de mede-
deeling d.d. 3ü Augustus, die ik zou wil
len aanhalen, ómdat zij toont, hoe ge-
makkelijk een uiteindelijke botsing zou
hebben kunnen zijn vermeden, wanneer
er het geringste verlangen had bestaan
aan den kant van de Duitsche regeering
om tot een vreedzame regeling tc komen,
m-dlt decument zeiden wij: „De Engel-
erkent ten voUc de «on
zakelijkheid van spoed bij het in gang
brengen van besprekingen en zij deelt de
ongerustheid van den Rijkskanselier
voortvloeiende uit het in elkanders na-
by heid staan van twee gemobiliseerde
legers, tegenover elkander.
„Dienovereenkomstig zou zij op de
sterkste wijze er bij beide partijen op
willen aandringen zich te verplichten,
aat gedurende de onderhandelingen geen
aggressieve militaire bewegingen zullen
plaats vinden. De Britsche regeering
neeft he$ vertrouwen dat zij een der ge
lijke verplichting van de Poolsche regee-
nng kan verkrijgen, wanneer de Duit-
zou gevend8 soortgeliJke verzekerlngen
Dit telegram, zoo vervolgde de premier
öracht een onmiddellijk antwoord van
ae Poolsche regeering, gedateerd op 31
gustus, waarin de Poolsche regeering
bereid was op basis van
Wierfceerigheid, de garantie te geven,
aai in geval van onderhandelingen Pool-
«rne troepen niet de grens zouden schen-
van het Duitsche rijk, mits een over
eenkomstige waarborg door de Dult-
gegeven. Wij hebben nooit
-UXXVVtUigeil VUI1 «xw x^uxv
sche regeering op dit voorstel.
