OURY
e,
op Wilhelmshaven
en
nieert
Aanval van Britsche bommenwerpers
Cuxhaven.
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
BERGAMBACHT, BERKENWUUDÊ, BODEGRAVEN, BOSKOOP, GOUDERAK, HAASTRECHT,^MOORDRECOT, MI^C^EL^.
dat
erdrijft 1
terkt
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen
Luchtaanval op Warschau.
Duitsch stoomschip tot zinken gebracht.
ïctrische
tes nu ver-
naf f. 6,15
F met draal-
itwringer
jer maand.
1 beginnen.
ar in alle
s zaken.
SCHOOL
ht én wringt.
imgn op Warschau.
Schending van onze
neutraliteit.
Chamberlain richt zich tot
het Duitsche volk.
?1a5k?iingevoer(i
Juitschland.
De voedsel- en goederen
voorziening.
No. 20109 Dinsdag 5 September 1939 77e Jaargang
NIEUWERKERK, OUDERKERK, OUDEWATER, REEUWIJK, SCHOONHOVEN, STOLWLTR WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN, enz,
ol
z^n woord, verzaakt.
A
HET BESTUUR.
I,
Boim
verder
s HERVAT. Leerlingen
n tijdlang regelmatig
n theelepeltje voorden
trten tijd zult U de heer*
t buitengewone middel
rustgevende Invloed,
y op Uw zenuwen uit*
:htlg versterkende wen
b lichaamde opwek*
Invloed op Uw geest...
helden nervositeit yer*
)ler-energle neemt toe,
rdt verhpogd. U zult
ustlger gaan voelen,
ekter. Door Tonicum
often middel bij slapte,
overspanning, nervo*
d, herstel na ziekte,
apothekers en drogis*
n. Dubbele flacon f225.
Noorden
Nieuwe Stad
de lessen aan de lagere
had noch het voornemen om Oostenrijk te
en hij bralt het. Hij verklaarde,
t zou inlyven in het
de Deensche
Ie vliegtuigen
KONING LEOPOLD DRINGT AAN
OP EEN VOLSTREKTE
NEUTRALITEIT.
Veiligheid is verzekerd, doch
„Batavier”. Bij het vertrek waren slechts
de stationschef, politie en emigratie-
autoriteiten aanwezig op het perron, dat
geheel in het duister gehuld was.
Hedenmorgen werd aan Sir Hender
son en aan den Franschen gezant Cou-
londre verlof verleend hun reis voort te
zetten.
sche nota, is de oorlog gevolgd. Na feiten
gegeven te hebben ten aanzien van Hitler’s
aanbod aan Polen, vroeg Chamberlain;
Waarom achtten wy het noodzakeljjk een
oostelijke mogendheid te verdedigen, terwijl
onze belangen in het Westen liggen? Het
antwoord, ik betreur het te zeggen, is,'dat
niemand in Engeland vertrouwen heeft in
het woord van uw Leider. Hij gaf zijn
woord, dat het verdrag van Locarno zou
eerbiedigen en hij brak het.
STAD VAN HONDERD KERKEN
EN PRACHTIGE GEBOUWEN.
Het Poolsche Telegraaf-agentschap meldt
uit Warschau, dat gisteravond vijf uur een*
luchtaanval op Warschau heeft plaats ge
had, de grootste welke tot dusver is uitge-
voèrd. Duitsche eskaders hebben verschei
dene punten aan de grens van de stad ge
bombardeerd, achtervolgd door jachtvlieg
tuigen en bestreden door hevig vuur van de
lucht-afweer-batterjjen. Verscheidene vlieg
tuigen zijn neergeschoten, een daarvan viel
in een straat. De aanval heeft tal van
slachtoffers gemaakt. Het juiste aantal is
nog niet bekend.
FRANSCHE VLIEGTUIGEN
IN BELGIë
TOT DALEN GEDWONGEN.
Twee kleine Fransche jachttoestellen, die
bij Quievrain over de Belgische grens wa
ren gekomen, zijn gedwongen bij de grens
posten te dalen. De bemanning werd ga-
intemeerd. Zij verklaarden, dat zij tegen
hun wil over de grens waren gekomen.
(Belga).
TWEE BOMMEN
OP ESBJERG.
Groote schade in de Deensche stad.
Visschersboot op een mijn.
Naar het Duitsche Nieuwsbureau meldt,
heeft de Deensche minister van Buitenland-
sche Zaken gisteren den Duitschen gezant
ontvangen en hem mededeeling gedaan van
bet feit, dat twee bommen op
stad Esbjerg zijn geworpen. D(
die van onbekende nationaliteit waren,
hebben groote schade aangericht. De bom
scherven zullen Worden onderzocht.
De Duitsche gezant heeft onmiddellijli
verklaard, dat hier in geen geval sprake
was van een Duitsch vliegtuig, daar de
Führer het Duitsche luchtwapen opdracht
heeft gegeven tot eiken prijs het gebied der
neutrale staten te eerbiedigen. Ondertu.s-
schèn is volgens het D.N.B. komen vast te
staan, dat geen enkel Duitsch vliegtuig ovei
Jutland heeft gevlogen
Het aantal slachtoffers, dat door de uit
geworpen bommen is gemaakt, moet groot
zijn.
EEN GRIEKS.CH STOOMSCHIP
OP EEN MIJN GELOOPEN.
Het eerste slachtoffer van de Duitsche
mijnen ten zuiden van de Sont is het Griek-
sche schip Josti geworden. Het schip was
op weg van Leningrad naar Antwerpen
De geheele bemanning, bestaande uit 29
personen, 1s gered. Zij werden aan boord
genomen door de Zweedsche loodsboot en
het Finsche schip Poseidon.
Hertog en hertogin van Windsor
spoedig naar Engeland terug?
Havas meldt uit Cannes;
D" hertog en de hertogin van Windsor
hebben den wensch te kennen gegeven naar
Engeland terug te keeren, ten einde zich
ter beschikking te stellen van Groot-Brit-
tannië. Zij wachten op antwoord v^n Lon
den.
VREEMDE VLIEGTUIGEN
OOK BOVEN NIJMEGEN.
Werd Essen gebombardeerd?
Gisternacht, omstreeks Half twee, heb
ben verscheidene bewoners van de bui-,
tenwijken van Nijmegen hot motorgeronk
van vliegtuigen gehoord. Het, geluid was
zoo sterk, dat de menschen uit hun slaap
I gewekt werden en zich naar buiten be
gaven. De vliegtuigen vlogen op groote'
hoogte en Waren, mede als gevolg van de
zware bewolking niet waarneembaar.
Naar het geluid te oordeelen vlogen zij
in Zuidoostelijke richting.
Reizigers, die ’s morgens, komend uit
het Rijnland, te Nijmegen arriveerden,
verklaarden, dat Essen een zwaren lucht
pa, en hij brak het. Hy gaf zijn woord, dat
hij geen Poolsche provincies wilde en hij
brak het. Hij heeft gedurende jaren gezwo
ren dat hij doodsvijand was van het bolsje*
wisme en hy is thans zijn bondgenoot.
Kan het u verbazen, dat zijn woord voor
De Deutschlandzender meldt:
Twaalf Engelsche moderne bommenwerpers zijn gisteravond boven
Wilhelmshaven en Cuxhaven verschenen en hebben daar bommen neer
geworpen. Zij moesten echter vluchten voor het sterke Duitsche afweer
geschut. Vijf vliegtuigen konden neergehaald worden. De andere koersten
eerst in Zuidelijke richting. Volgens de Duitsche lezing zouden zij daarop
naar Nederlandsch grondgebied gevlogen zijn.
Van Engelsche zijde bericht men dat Britsche vliegtuigen gistermiddag
een aanval gedaan hebben op Wilhelmshaven, Cuxhaven, Brunsbüttelkoog
én het Kieler kanaalgroote schade werd daarbij aangericht.
De aanvallen werden tijdens zeer slecht weer ondernomen en ontmoet
ten tegenstand van de luchtmacht en het luchtafweergeschut der Duit-
schers.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31. GOUDA
b|j onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantooren.
Onze bureaux zijn dagelijks geopend van 96 uur. Administratie en Redactie Telef
(nterc 2745. Postrekening 48400.
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal 2.25, per week 17 cent, overal waar de
bezorging per looper geschiedt. Franco per post per kwataal 3.15.
BINNENLAND.
De Regeeringspersdienst meldt:
Maandagavond kort na 7 uur zijn in het
uiterste Noorden des lands twee buitenland-
sche militaire vliegtuigen gesignaleerd, die
zich binnen ons rechtsgebed in Westelijke
richting bewogen.
De in verschillende plaatsen verkregen
gegevens worden verzameld en vergeleken, -
ten einde te kunnen vaststellen tot welke
nationaliteit de vliegtuigen behooren en de
(betreffende regeering voor deze schending
van onze neutraliteit aansprakelijk te stel
len.
Hedennacht te c.a. 4 uur verschenen bo
ven Amsterdam twee Duitsche vliegtuigen.
Het afweergeschut kwam direct in actie
waarna de vliegtuigen onmiddellijk terug
keerden naar hun land.
onzijdigheid legt verplichtingen op.
Koning I^opold heeft zich gisteravond
door de radio tot zijn volk gericht met een
toespraak, die in den Nedelandschen tekst
als volgt luidt:
„Mijn waarde medeburgers, nabij ons is
de oorlog uitgebroken. Een tyd van econo
mische zedelijke beproevingen breekt voor
België aan.. Talrijke gezinnen zullen
voortaan de ontroeringen van een scheiding
kennen. Ouders, vrouwen, kinderen, ik kom
u verzekeren, dat ik in gedachten aan uw
zyde sta.
„De veiligheid Van het land is verzekerd.
Ons machtige en gedisciplineerdeleger
houdt aan onze grenzen een waakzame
wacht. In al onze provinciën, zoowel Vlaam-
sche als Waalsche, staan onze soldaten te
genover eiken inval paraat. Het land is
Voor langen tijd van voorraad voorzien,
niets kan in' dit opzicht onrust wekken.
„Èet economische leven moet in alle
mate van het mogelijke worden voortgezet
Dat iedereen aan het werk blyve en zich
kwyte van zijn dageljjksche taak met
nauwgezette zorg.
„De positie van een onzijdig land is moei,
lyk. Het kan niet anders of het wordt met
allerlei propaganda en draverijen oestoukt.
Maar het moet zelfstandig blijven, de bogen
steeds gericht op zijn eigen bestemming en
op zijn eigen doeleinden. Geen enkele over
weging mag het daarvan afleiden. ïndien
het recht heeft op de eerbiediging van zijn
onzijdigheid, moet het zich ook de plichten
Duitsche troepen zijn van drie zy’den Po-
ten^innengerukt. Krakau, Kattowitz en
Warschau werden gebombardeerd, een der
luchtbombardementen op laatstgenoemde
atad duurde veertig minuten... De lawine is
In beweging gekomen... het vraagteeken
achter het met angst en vreeie gestamelde
woord oorlog is verdwenen. Herinnerin
gen doemen op dit oogenblik op aan de
trotsche Spaansche steden, die onder bom-
menregens - teloor gingen t oenda Ar de
strijd woedde. Thans gaan veler gedachten
uit naar de bevolking der Poolsche steden,
nu het noodlot naar hetgeen hand heeft uit
gestoken. I1 T’»
Warschap, Polen’s hoofdstad, ligt op den
linkeroever van de Weichsel, tegenover de
op den rechteroever gelegen voorstad
Praga. De Oude Stad bevindt zich in het
Noorden en het Noord-Westen, waar ook dc
Nieuwe Stad en de Jodenwyk gelegen zijn,
<le mooiere en moderner stadswijken en
stadsgedeelten vinilen wy in het Zuiden er
Zuid-Westen, terwijl zich aan de Westzijde
de voorstad Wola bevindt, Behalve verschil
lende fraaie parken bezit Warschau een
groot aantal moderne pleinen, zooals het
Pilsoedski-plein (het voormalige „Saksische
Plein”), het Slotplein l..
soedskiplein bevinden zich de vele
een wijden
St. Johannes-Kathedraol, i Hy gaf zyn wóórd dat hy noch verlangen
talft r.lAï-nrlon afar! koJ nnnV. kaf irnnmaman nW GnstenrnL- te
onrust over
zooveel pa.
zakenleven M
andere landen
1 n -1 --
i ge-
verband met 4
-«• goederen-
week met een kwart gï
Qmet Mk. 2.196.000.000 S
ons het papier niet waard is, waarop het
is geschreven? Het Duitsch-Russische pact
was een cynische ommekeer, die ten doel
l>E-d het vredesfront tegen de agressie in
puin te slaan. Dit gokspel is mislukt. Uw
Leider offert u, het Duitsche volk, thans on
aan het nog monsterachtiger gokspel van
een oorlog om zichzelf los te maken uit een
onmopelyke positie, waarin hij zichzelf en
u geleid heeft. In dezen .oorlog strijden wij
niet tegen u, het Duitsche volk, jegens het
welk wij geen bittere gevoelens hebben,
maar tegen het tyranieke en meinet dige re
gime, dat niet alleen zijn eigep volk heeft
verraden, maar de geheele Westersehe be
schaving en alles, wat u en ons dierbaar is.
-Chamberlain besloot zijn toespraak met de
woorden: „Moge God de rechtvaardigen
verdedigen”.
BRITSCHE EN FRANSCHE
AMBASSADEURS NAAR HIW
LAND TERUGGEKEERD.
De Britsche en Fransche ambassadeurs
hebben gistermiddag de Duitsche hoofd
stad verlaten met bestemming naar N e-
«Ierland. Op het laatste oogenblik
weigerden de Duitsche autoriteiten toe
stemming te verleenen om de ambassa
deurs naar België te laten vertrekken.
Sir Neville Henderson, de Britsche ge-
gant te Berlijn, is gisteravond in Ben
thelm aangekomen en koesterde’t voor
nemen denzelfden avond naar Oldenzdal
te reizen, en daar den nacht door te
brengen.
Te Benthgim werd hij echter opgehou
den, omdat de Duitsche autoriteiten
eerst de zekerheid wenschten te hebben,
dat de Duitsche zaakgelastigde te Lon
den, De Kordt, Engeland had verlaten.
Aan den Franschen gezant Coulondre
werd verlof verleend naar OMenzaal door
te gaan.
Laat in den avond werd bekend, dat de
Duitsche gezant te Londen, dr. de Kordt,
en de ambassade-staf, te zamen met on
geveer hondervijfüg andere Duitschers
1 Engeland te Gravësend verlaten heelt
aan boord van de Nederlandsche boot
Poolsche archief bevinden. Aan het Schouw
burgplein bevinden zich het Stadhuis ('an
1870) en de Groote Schouwburg (van 1833).
Vermelding verdienen voorts de kasteel en
Lazienki en Belvédère.
Warschau is een stad met een zeer uit
gebreide nijverheid: metaalbewerking, ma
chinebouw, textiel-, glas-, leder-, schoenen-,
voedingsmiddelen-, zeep- en scheikundige
industrieën. Bovendien heeft de Poolsch**
b.oofdstad een levendigen handel. Spoorweg
verbindingen en dan vooral ook de Weich
sel onderhouden het passagiers- en goede
renverkeer. De voornaamste inrichtingen
van Hooger Onderwijs zyn de in 1916 ge
stichte Universiteit (met omstreeks 10.000
studenten), een botanische en een sterren
wacht omvattend, de Handels- en de Tech
nische Hoogeschool. Voorts vee-artsenij-
scholen, gymnasia en z.g. „pro-gymnasia
Ten slotte bezit Waschau enkele pracht'ge
musea.
En op dit oogenblik vraagt men zich met
angst in het hart af, hoevele van deze ge
bouwen reeds geschonden zullen zijn...
Terwijl de gevechten te land zich, vol
gens de tot dusverre beschikbare gegevens,
tot het Poolsche grondgebied beperken,
strekt de zee-oorlog zich over een schier I
onbegrensde oppervlakte uit. Zoo wordt uit
Montevideo bericht, dat de Britsche kruiser
„Ajax” ter hoogte van Rio Grande het
Duitsche vrachtschip „Olinda” tot zinken
heeft gebracht.
„Hitler gaf zijn woord en'
brak het...”
Strijd tegen het regime niet
tegen het völk.
Chamberlain heeft zich in een radiorede
in de Duitsche taal tot het Duitsche volk
gericht. Hy zeide:
Uw land en het mijne zijn thans in oor-
I log. Uw land had bommen geworpen op en
e.a. Rond het Pil- was binnengevallen in het vrye, onafh^nke-
- „e regee lyke Polen, dat Engeland gehouden was om
nngsgebouwen, die het plein in een wyden te verdedigen. Omdat uw troepen niet te-
rechthoek omzoomen, en
te in het midden herinnert aan de dagen
'an vóór den Wereldoorlog, toen daar dc
prachtige Russische Kathedraal stond, wel
ke laten door 8e Polen werd afgebroken, om
df herinnering aan de Russische overheer
schink van toen uit ie wisschen.
Bijna honderd kerken -bezit de Poolsche
«oofdetad, meest Roomseh-Katholleke en
Grieksch-Katholieke en Evangeli
sche, synagogen en een moskee. De oudste
daarvan is de omstreeks het jaar 1350 ge
bouwde Gothische £1. J_;-
een der monumentale sieraden
Westelijk daarvan staat op het Krasinski-
Uem de
geboden.
„Plicht van goede trouw: Wij hebben
onso onzijdigheid bevestigd, wij moeten
haa’r ook uitvoeren. België heeft nooit
zijn woord, verzaakt. Plicht van moreele
houding: de vrijheid onder al haar vormen
wss voor de Belgen steeds een kostbaar
goed. Maar in deze gevaarlijke oogenblik-
ken kan een woord, een daad, een onbezon
nen geschrift de belangen van het k«id
schaden.
.,Tk vraag aan een ieder ziohzelf bij het
uiten van zijn meeningen de strenge tucht
op te leggen, die een stipte onzijdigheid
vereischt. De geheele natie heeft tot plicht
de regeering door een waardige en onver
dachte houding bij te staan in haar vast
besluit het landruiten elk conflict te hou
den en het verrichten van zijn vredige werk
zaamheden mogelijk te maken. Solidariteit,
burgermoed, zelfbeheersching, dat zftn de
deugden, die zich aan allen onder ons op
dringen. Laat ons het voorbeeld van onze
«oldaten volgen. Zij hebben tegenover hun
plicht geen aarzeling gehad, niets by ons
mag de kracht van ons leger verminderen,
noch de eendracht waarvan het leger het
\aderlandsch zinnebeeld is.
„Meer dan ooit is de eendracht van Bel
gië de onmisbare voorwaarde van onze vei
ligheid. Zij heeft onze onafhankelijkheid ge
grondvest; zij heeft in bedreigde uren die
onafhankelijkheid gered; zij zal het behoud
van den vrede verzekeren.
God zal België beschermeji.”
e B"Jettencircula,ie
I verneemt uit Bern,,
egemoet te koran, a
clreulatlemlMeta?1
sgonnen met het in—
'letten, welke blljfc®
«n van de raunt,^
erden deze biljettpn
hold in Berlijn In
bankpapier la
en niet S"
•schil hier tuwhen'ft,
ntenmark gedekt Is
inroerend goed
ark werd na een Into,
wel op is November
■acht" rent™Mk»»«
PUbilek geen
brengen van
ezlen het
it is, dat in
tgelijke maatregelen
vorden in vert;
ging van den
eenig eeduld te hebben t.av. een
vraagt een buitengewoon crediet
van 60.000.000. -
Ingediend is een suppletoire begrootlng
van oeconomische zaken voor 1939, waar
bij een buitengewoon crediet wordt aan
gevraagd van 60 millioen gulden.
De memorie van toelichting luidt als
volgt:
De politieke toestand in Europa en de
inmiddels afgekondigde mobilisatie in
ons land maken het noodzakelijk onver
wijld wettelijke maatregelen te treffen
ter voorziening in de vele en velerlei uit
gaven, die van deze buitengewone om
standigheden het gevolg zijn.
Bij dit wetsontwerp wordt het daartoe
noodige bedrag aangevraagd. Het aange
vraagde crediet is bedoeld als mogelijk
heid om naar behoefte te kunnen be
schikken over de eerste middelen ter be
strijding van de zeer belangrijke uit
gaven, voortvloeiende uit de ipaatrege-
len, die door de omstandigheden worden
geboden, o.m. voor het aankoopen van
granen en andere artikelen voor de con-
consumptie van mensch en dier, de even-
tueele regeling van de distributie en de
voorzieningen ten aanzien van de indus
trie. Een zeer belangrijk gedeelte der uit
te geven gelden zal bij den verkoop van
bedoelde producten weder terugvloelen.
Omtrent de grootte van het crediet
wordt nog het volgende medegedeeld:
In September 1938 is door wijziging en t
verhooglng van het zevende hoofdstuk b.
van de rijksbegrooting voor dat jaar een
buitengewoon crediet van f 20.000.CX» ge
voteerd, ter voorbereiding van de maat
regelen, welke in geval vali oorlog of
oorlogsgevaar noodig zouden zijn. Uit dit
crediet is tot heden voor ongeveer 10
millioen gulden geput voor diverse aan
koopen en personeele en materleele uit
gaven.
Nu de indertijd bedoejjie maatregelen
van het stadium van voorbereiding in
dat van uitvoering zijn gekomen, wil het
juister voorkomen, het restant van het
crediet ad 20.000.000, voorkomende op
het zevende hoofdstuk b. der rijksbegroo
ting 1938, ongebruikt te laten. Dit res
tant ware thans te brengen op hoofdstuk
10 der rijksbegrooting 1939, ter bestrijding
van de kosten, bedoeld in dé tweede ali
nea van deze memorie van toelichting.
Daarenboven is voorshands een crediet
van 50.000.900 noodig ter financiering
van de maatregelen, die thans geboden
zijn. In totaal „wordt derhalve een bedrag
van 60.000.000 aangevraagd, met dien
verstande, dat van het in September 1938
aangevraagde crediet ad f 20.000.000 een
bedrag van 10.000.000 ongebruikt zal
blijven
De eerste vrouwelijke
krijgsgevangene.
De eerste vrouwelyke krijgsgevangene is
volgens Havas te New-York gisteavond ge
ïnterneerd aan boord van hetBritsche s.s.
„Georgic”, 3it zich thans in de haven van
New-York bevindt. Het betreft hier een'
Duitsch? stewar^esse ,die reeds vijf jaar in
bi trekking is bij de Cunard Line. Ztf ver-
klaarde het Britsche interneeringskamp te
1 verkiezen boven een terugkeer naa'
opleggen, die door deze onzijdigheid worden Duitschland.
GOlUSll IE COIlliM.
ADVERTENTIEPRIJS! Uit Gouda en omstreken (behoorende tot den bezorgfcringj
1—5 regels 1.30, elke regel weer f 0.25. Van buiten Gouda en den bemrglmng:
1—5 reyels 1.55. elke regel nxer f 0.30 Advertentiën in het Zaterdagnummer 20
bijslag op den prijs. Liefdadigheids-advertentiën de helft van den prils.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN: 1—4 regels 2.05, elke regel meer 0.50. Op
de voorpagina 50 hooger,
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tusschenkomst van soliede Boek
handelaren, Advertentiebureau* en oaze agenten en moeten daags vóór de plaatsing
aan het Bureau zjjn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te zijn.
Gewone advertentiën en ingezonden modedeelingex bij contract tot zeer gereduceerde»
prijs Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte.
regec
skmii ceu wyuei! ie VOrueuigen. Minuut UW truepen niet tc-
de leege grasvlak- ruggetrokken zyn in antwoord op de Brit-
;crt aan de dagen
der stad.
laarvan staat op het Krasinski- annexeeren en hij brak het. Hy verklaarde,
j orthodoxe Drievuldigheidskathe- dat hy de Tsjechen niet zou inly ven in het
raai, terwijl de Alexander-Newsky-Kathe- j Duitsche ryk, en hy deed het toch. Hy gaf
draal zich op Jiet Pilsoedskiplein bevond. zyn woord na München, dat hij geen verdere
En dan zijn daar voorts dé vele fraaie wo- territoriale eischen en plannen had in Euro-
reldlijke gebouwen, die nimmer ophielden
de aandacht van den bezoeker te trekken.
«ooals in de eerste plaats het voormalig
Koninklijk Slot, door Sigismund III ge-
e., bpuwd en door Augustus II vergroot, waar
zich een omvangrijke bibliotheek en h»t^
