N
•1
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
BERGAMBACHT, BÈRKENWOÜDE, BODEGRAVEN, BOSKOOP, GOUDERAK, HAASTRECHT, MOORDRECHT, MOERCAPELLE,
NIELWERKERK,. )ITDF.R^pLfi,, oyDEvVATER, REEUWIJK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN, enz.
REEUWIJK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK
CANADA WAPENSMIDSE VOOR ENGELAND.
len
DE STRIJD AAN HET WESTELIJK FRONT,
fransche tanks over de Moezel.
Kanongebulder aan de Luxemburgsche grens.
Artilleriegevechten op
doorweekt terrein.
OP
13750
JEN
mdelskennis
Het Dominion met zjjn jenorme economische mogelijk
heden als hulpbron voor het Britsche rijk.
Chamberlain, over de
Duitsche methodes in polen.
Wijziging der Ameri-
kaansche Neutraliteitswet.
Duitscjh antwoord.
No. 20119 Vrijdag 15 September 1939 78e Jaargang
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen
De diplomatieke activiteit
te Rome.
Het Poolsche legerbericht.
meest
en
Gdyjiia werd door de Duitsche troepen veroverd.
J
NSATIE
JK SPANNEND
njongen
SRGEN, Leeraar
Duitsche
kringen
11JO
11 .LING
CENT
tijdig
|^300 maal zoo
met hetzelfde
der belangrijkste
in
ipitool
perjo-
verblijf
n onze
15 uur.
vanaf
7 uur.
wordt
nver-
llm!
derscheiding.
TIJD 18 JAAR.
TEND 10.30 (17 Sept)
M SCHUlDIS
5, 30 en 40 cent.
UUR MATINEE voor
ijd. Als hoofdfilm:
LIJKE BANDIET
'■«Mdeliike
de Naraw
QOUPA
15 September tot
nsdag 19 Sept.
irlie Chan debuteert!!!
Humor! Sensatie;
3Y TOLER in:
AN IN HONOLOELOE"
immer:
WITHERS rn
JARRILLO in:
BALANTE BANDIET"
bovéjn 14 jaar.
ulaire Voorstelling,
ieder 25, 40, 60 ct.
fietsenstalling.
vanaf 25 cent.
afkeurenswaar.
Mededeeling „uit het hoofdkwartier
van Hitler” een tegenspraak van zijn
s woorden in den Rijksdag.
Tegen niet inachtneming zal Worden
opgetreden.
Chamberlain heeft volgens Reuter in
het Lagerhuis verwezen naar de offi-
cleele mededeelingen, welke Woensdag
uit het hoofdkwartier van Hitler werden
gedaan over de Duitsche methoden in
Polen, en waarin beschieting van steden
en dorpen werd aangekondigd, Chamber-
lioen vierkante kilometc
groot als Nederland,
aantal inwoners) een
agrarische landen ter wereld, doch reeds in
de jaren voor den wereldoorlog groeide in
de steden van hat land met zijn ontzaglijke
voorraden grondstoffen een belangrijke in
dustrie op.
Na den wereldoorlog ging de, curve daar
van nog steiler omhoog en tegenwoordig
bezit Canada enkele industrieele centra, die
tot de grootste en modernste van de we
reld gerekend moeten worden, Londen zou
zjjn omvangrijke bestellingen zeker niet in
Canada hebben kunnen plaatsen, indien
niet, vooral op het gebied der grondstoffen,
alles in voorraad was. De bronnen van Ca
nada zijn op het gebied van zink, nikkel,
koper, zilver, hout enz. haast onuitputteljjk,
zoodat Canada niet alleen thans munitie-
arsenaal van Engeland kan zyn, doch
tevens de voornaamste leverancier van
grondstoffen.
Om Canada van Oost naar West te door
sporen heeft men niet minder dan zes da
gen noodig, waarbij men haast nergiens
met uitzondering van de groote industrie
gebieden natuurlijk dorpen of menschen
tusschen de geweldige akkers met graan
ziet. Wel ontdekt men overal enorme graan
silo’s. Reeds noemden wij de groote rijk
dom aan ertsen, welke veelal voor een groot
deal zoomaar aan de oppervlakte te vinden
zijn.
Juist door zyn enorme mogelijkheden op
allerlei gebied vormt dit land in dezen tyd
zoo een ongekende schat voor Engeland en
zoo een groote hulpbron in den strijd.
Alles is in het werk gesteld om de ver
breking der verbindingen over zee tijdens
den oorlog zoo veel mogelyk te voorkomen
Vooral aan de verdediging vaji den Stillen
Oceaan wordt hard gewerkt, waarvoor een
nauwe samenwerking tusschen marine,
luchtstrijdkrachten en militie een eerste
vereischte is. Zooals alle landen er op het
oogenblik van overtuigd zijn, dat de groot
ste en belangrijkste (en wellicht ’gruw
zaamste) rol in dezen oorlog gespeeld moet
worden door het luchtwapyt, is ook Canada
zich hiervan ten volle bewust, zoodat het
land den laatsten tijd al het mogelijke heeft
gedaan om het luchtwapen, dat na den We
reldoorlog in zekere nipte verwaarloosd
werd, te moderniseeren en aan de nieuwste
eischen aan te passen.
i geven toe, dat zelfs, indien Frankrijk in
I dergelijke onderhandelingen toestemt,
j het ongetwijfeld zeer moeilijk zou zijn,
i zelfs om een begin te maken met be-
sprekingen over een accoord, aangezien
i Frankrijk de laatste dagen weinig nei
ging getoond heeft, noch tot onderhan
delen noch tot een regeling met Duitsch-
land.
Volgens berichten, die uit Katholieke
kringen alhier stammen, zou het Vatl-
caan zich aan de zijde van de Italiaan-
sche regeering scharen bij de door deze
te ondernemen vredespogingen. Ge
noemde kringen gewagen van de moge
lijkheid, dat de Paus een Franschen kaï-
dinaal zou benoemen, om, als afgezant
deze pogingen te ondernemen.
Het Congres bijeengeroepen
op 21 September.
President Roosevelt heeft het Congires
bijeengeroepen in buitengewone zitting op
21 September des middags.
De tekst van de proclamatie, waarbjj pre
sident Roosevelt het Congres bijeenroept,
luidt als volgt:
Het algemeen belang eischt, dat het
Congres der Vereen. Staten op 21 Septem
ber des middags bijeen wordt geroepen om
een mededeeling van de uitvoerende ma dit
aan te hooren.
Dientengevolge proclameer ik, Franklin
Roosevelt, president van de Vereen. Staten,
en verklaar ik met dit document, dat de
buitengewone omstandigheden vereischen,
dat het Congres by een wordt geroepei
een buitengewone zitting op het kapi
op 21 September des middags. Alle
Gdynia viel in handen der Duitsche troe
pen.
In politieke kringen te Boekarest worde
de mogelijkheid besproken, dat Duitschland
zoo spoedig mogelijk na de bezetting van de
Oekraine weer een onafhankelijken staat
zal vormen, waardoor uit de asch van het
verdrag van Brest-Litofsk weer het land
zou herrijzen, dat de Duitschers daar ais
stootblok tegen Rusland opwierpen. In de
Oekraine is de basis voor een dergelijke
onderneming reeds gelegd door de Duitsche
propaganda, die daar al eenigen tyd werkt
onder de Oekrainische nationalisten, die
nooit groote vrienden van Polen zyn ge
weest.
drongen, zijn waargenomen by Bialystok en
JBielsk.
Onze afdeelingen houden de Westelijke
zone van het woud by Balowieza bezet. Op
de lyn KaloeszynLowkow duurt de hard
nekkige strjjd voort. Een gepantserde co
lonne en een infanterie-regiment werden
vernietigd. Nog steeds wordt hardnekkig
gevochten op de lijn SkiernieuwiceLc-
wiez. Onze troepen bestrijden den vijand,
die bij Opole over den Weichsel is getrok
ken. In het zuiden heeft een vijandelijke ge
pantserde colonne Zam«sc bereikt. Een aan
val van een gepantserde colonne in de rich
ting van Lwow in den middag van 13 Sep
tember werd afgeslagen”.
Het commando der verdediging van
"Warschau deelt mede, dat in de omgeving
der stad over het algemeen schermutselin
gen tusschen patrouilles hebben plaats ge
had. Grootere aanvallen op de buitenwijk
van Wola zijn op grooten afstand tot staan
gebracht door het optreden van infanterie
en machinegeweren.
Een tank werd in brand gestoken, ver
scheidene gepantserde auto’s en een ant:-
tankkanon werden buit gemaakt. De vijand
heeft aanzienlijke verliezen aan dooden en
gewonden geleden. In den afgeloopen nacht
is in verscheidene arbeiderswoningen te
Praga brand ontstaan tengevolge van een
luchtbombardement. Het ziekenhuis te
Pjaga is "opnieuw gebombardeerd en is ern
stig beschadigd. Een bom is terecht geko
men op het paleis van den apostolische»
internuntius. Vandaag heeft de Duitsche
Ivchtmacht zich beperkt tot verkennings
vluchten.
Het Duitsche nieuwsbureau zegt, dat Je
Poolsche olievelden in de districten Jaslu,
Drohobycz en Boryslaw in Duitsche handen
gevallen zijn. In verband met de gutoote lol
van het motorvoertuig in den oorlog is dit
voor Polen een even groot verlies als een
winst voor Duitscliland. In de laatste twee
jaren heeft Polen ongeveer 500.000 ton
ruwe olie gewoiinen. De velden van Dro*-
hobycz en Boryslaw zyn de rijkste.
VOLGENS de United Press zouden Fransche troepen tegenover hei
Luxemburgsche plaatsje Schengen de Moezel hebben overschreden.
Hedenmorgen is de brug over de Moezel by Schengen in de lucht ge
vlogen, de brokstukken kwamen op de daken van de huizen terecht. Gister
avond waren de bewoners van Schengen geëvacueerd.
IA het Lagerhuis heeft Chamberlain een verklaring afgelegd over dc
Britsche houding ten opzichte van de door het hoofdkwartier van Hitler
gedane mededeeling omtrent beschieting van Poolsche steden en dorpen.
Een Russische militaire attaché zou volgens United Press te Berlijn
overleg plegen met de Duitsche militaire autoriteiten.
Het Poolsche Telegraafagentschap meldt dat 13000 Duitsche krijgsge
vangenen zyn gemaakt.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31. GOUDA
bjj onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantooren.
Onze bureaux zijn dagelijks geopend van 96 uur. Administratie en Redactie Telef
Interc 3745. Postrekening 48400.
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal 2.25, per week 17 cent, overal waar de
bezorging per looper geschiedt. Franco per post per kwataal 3.15.
hohtmacht
Pantserde colonne r-’
J».««ielUke vliegtuigen rihi" r
p°ol»ïh r>o .kj uh<!bbCn de Du>t«l'er8
Krans overschreden.
afdeelingen, die in de streek
en Diebrza waren binnenge-
Geen bombardementen van
burgerbevolking.
Behandelingen' heLHoogerhuis.
Lord Samuel heeft in het Hoögerhuis
de vraag gesteld welk antwoord de Duit
sche regeering heeft gegeven op den op-
roep van Roosevelt betreffende het bom-
bardeeren van de burgerbevolking cn
het gebruik van gifgassen en bacteriën.
Lord Halifax heeft hierop geantwoord,
dat do situatie aldus is:
De Britsche ambassadeur in Berlijn
heeft, toen hij zijn paspoort aanvroeg
bij dc Duitsche regeering een nota over
handigd, waarin «gevraagd werd of
Duitschland de bepalingen in acht zou
nemen van het Genecfsche gasprotocol
van 1925 dat het gebruik van giftige en
verstikkende gassen en van bacteriologi
sche methoden in de oorlogvoering ver
bood. Dp Duitsche regeering heeft thans
bevestigend geantwoord via den Zwit-
serschen gezant in Londen, die belast is
met de behartiging der Duitsche belan
gen. De vertaling van het Duitsche ant
woord luidt:
„De Duitsche regeering zal voor den
duur van den oorlog het verbod in acHt
hemen, dat het onderwerp vormt van
het Genecfsche protocol van 17 Juni 1925-
en vermeld in de nota vön Halifax van
3 September 1929.
Zij behoudt zich volledige vrijheid van
optreden voor, in geval op de bepalingen
van het protocol door den vijand inbreuk
wordt gemaakt.” w
Ten aanzien van dc vraag betreffende
Roosevelt’s oproep zeide Halifax: „Het
blijkt mij, dat behalve zijn woorden in
den Rijksdag op 1 September, Hitler in
derdaad een antwoord heeft gezonden
aan den president via den Amerikaan-
schen zaakgelastigde in Berlijn en van
de volgende strekking:
„De opvatking. uitgesproken 4n.de
boodschap van Roosevelt, dat het een
beginsel van menschelijkhéid is om zich
te onthouden van het bombardeeren van
niet-mllltaire doelen onder alle omstan
digheden in verband met militaire ope
raties, komt volledig overeen met mijn
eigen standpunt en is door mij reeds
eerder aanvaard A-
Daarom onderschrijf ik onvoorwaarde
lijk het verzoek, dat dc regeerlngen, die
betrokken zijn bij de thans plaats heb
bende vijandelijkheden, openlijk een ver
klaring in dezen zin zullen afleggen.
Wat mij betreft, neem ik aan, dat gij
hebt opgemerkt, dat in mijn Rijk'sdag-
rede van heden de Duitsche luchtmacht
bevel heeft gekregen de operaties te be
perken tot militaire doelen. Het is een
van zelf sprekende eisch voor de hand
having van dit bevel, dat de strijdkrach
ten van de tegenpartij denzeflden regel
in acht nemen.”
60IBSCHE (1)1 RAM.
Regen hindert vliegtuigen.
Volgens het persbureau Belga hebben de
Franschen een offensief ingezet naby Pejl
aan dén Moezel, tegenover het Luxemburg-
ache plaatsje Schengen. By dit offensief
werd gebruik gemaakt van gevechtswagens
en artillerie. Men heeft een achttal dezer
gevechtswagens, die zich een weg baanden,
kunnen waarnemen.
De Duitsche voorposten moesten wijke.i,
terwyl de Duitsche troepen de spoorrails in
de lucht deden vliegen. Het gebulder van
het kanonvuur kon tot in Luxemburg ge
hoord worden.
De Luxemburgsche douaneposten en gen
darmes zyn teruggetrokken en de bevolking
is uit Schengen geëvacueerd.
Het Fransche bureau Havas levert hei
volgende commentaar op de krijgsverrich
tingen:
Sedert gisteren is aan het Westelijk
front tegenover Saarbrücken en ter weers
zijden van deze stad, daar waar de Fran
schen tot nu toe den meesten voortgang
hebben gemaakt, het woord vooral aan het
kanon.
Het Duitsche opperbevel van de Siegfried-
hnie heefj, naar het schijnt, zeer ongerust
over Je aanmerkelijke door de Fransche
voorhoeden tot stand gebrachte terreinwin
sten, batterijen zware artillerie gedemas
keerd, die de verkeerswegen achter de
I'iansche linies bestoken en een spervuur
op uitgebreide schaal onderhouden.
Natuurlijk blijft de Fransche artillerie
harerzijds niet werkloos. De operaties in dê
lucht werden aan weerszijden gehinderd
door den eersten najaarsregen, welke na
een lange periode van mooi weer gisteren
rn in den loop van den *nacht is gevallen.
och zetten de Fransche troepen ondanks
o omstandigheid dat het terrein door-
jeekt is, hun geleidelijke voortgang door
de vooruitgeschoven punten der Siegfried-
nne voort. Gisteren in den loop van den
sag hebben zij met name de beboschte uit
springende zak verkleind, hetgeen uiterst
profijtelijk zal zyn voor latere operaties.
Het Fransche opperbevel neemt nog
steeds een zeer groot stilzwijgen in acht
met betrekking tot de bezette plaatsen ten
einde den vyand geen enkele aanwijzing te
geven. De vyand is door het slechte weer
verhinderd verkenningsvluchten te onder
nemen en kan zoodoende slechts met moeite
fransche vorderingen door het bebosch-
en geaccidenteerde terrein, waar de
operaties geschieden, volgen.
H'd™mOTS™ is de brug over de Moezel
Schengen in de lucht gevlogen.
Slerlonnen bekn u
en gedood.
Handelaar
ermlddag vier
een sleeperswaS'
twee glertonnen 'ik
Hter, ston^T
amen de belde tonnen
-Jarige j. sterken
r tusschen
ood. De overige drié
jedeerd. ie
vlaggen getooid,
inden alle lampen,
jn op de hoogste ge.
iden, die een plat dak
sche vlaggen gespan.
'Ing aan. vliegers van
jartljen, dat zij boïtn
ult de“
vormde, de R.K. en
tk groote nationale
avonds en des nachts
en verlicht worden
schland alles in het
kunnen de vliegers
stand zien, waar het
idgebied begint.
t de straatverlichting
Niet alleen de not
ing op drukke of ge-
iaar Qok alle lampen
ntlng, die 'anders om
l worden.
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda en omstreken (behoorende tot den bezorgkring)
15 regels 1-30, elke regel meer 0.25. Van buiten Gouda en den bezorgkring:
15 regels 1.55. elke regel meer 0.30 Advertentiën in het Zaterdagnummer 20
bijslag op den prijs. Liefdadigheids-advertentiën de helft van den Dtifs.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN14 regels 2.05, elke regel meer 0.50. Op
de voorpagina'50 hooger
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tusschenkomst van soliede Boek
handelaren, Advertentiebureaux en onze agenten en moeten daags vóór de plaatsing
aan het Bureau zjjn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te zijn.
Gewone ad Verte: itiën en ingezonden mededeelingex by contract tot zeer gereduceerden
prijs Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte.
1 lain zeide, dat hoe ver anderen ook mo
gen gaan, de Britsche regeering nimmer
haar toevlucht zal nemen tot een wel
overwogen aanval op vrouwen, kinderen
en andere burgêrs met geen ander doel
dan terreur. Indien een actie ynn den
overwogen aard zich mocht voordoen,
zal zij ohvermijdelijk verder de vast
beradenheid van onszelf en onze bond-
genooten, aldus Chamberlain, versterken
om den oorlog voort te zetten, ten einde
te verzekeren, dat de bedreiging waar
tegen wij thans strijden finaal zal wor
den weggenomen.
Chamberlain voegde hieraan toe, dat
i deze mededeeling in feite een botte
tegenspraak is van de jongste verklaring
van den Duitschen kanselier in den
Rijksdag, waarin hij betoogde niet in het
minst den wensch te hebben oorlog te
voeren tegen vrouwen en kinderen.
Voortgaande zeide Chamberlain: „De
beperkingen, welke wij $n de Franschen
ons opleggen bij de operaties van onze
eigen strijdkrachten, waren gebaseerd op
dc voorwaarde, dat onze tegenstanders
een gelijke beperking zouden in acht
nemen.
De Britsche regeering moet zich d<^
vrijheid voorbehouden, dat indien een
dergelijke beperking in feite niet wordt
in acht genomen, zal worden opgetreden
op een wijze als passend wordt geacht
Intusschcn, aldus “voegde Chamberlain
hieraan toe, moet er aan worden herin
nerd, dat onze strategie en tactiek in
alle stadia beheerscht moeten worden
door één enkele overweging n.l. de meest
doeltreffende wijze van voortzetting van
den oor log. a
Minister-president Chamberlain heeft
medegedeeld, dat het Britsche parle
ment Vrijdag na het vragenuurtje uit
een zal gaan tot volgende week Woens
dag.
J£EN week nadat Engeland en Frankrijk,
Duitschland den oorlog hebben ver
klaard, heeft ook het Dominion Canada, in
navolging van Australië, Palestina, Zuid-
Afrika en Egypte, in een proclamatie in het
staatsblad meegedeeld, dat met ingang van
10 September 1939 de oorlogstoestand met
Duitschland is ingetreden.
Voor het eerst in de geschiedenis heeft
Canada zelf den oorlog verklaard. Voor het
eerst, want in 1914, toen de Wereldoorlog
begon, heeft de Canadeesche regeering zich
uitsluitend bepaald tot het afdrukken van
de oorlogsverklaring van Groot-Brittannië
in het staatsblad.
De beteekenis van deze stap zal duidelijk
worden wanneer men verneemt over welke
economische bezittingen en mogelijkheden
dit land, dat een wereld op zichzelf ge
noemd kan worden, beschikt. En dan niet
te vergeten: de wapenindustrie! Reeds vo-<
rig jaar heeft de Britsche commissie van
het ministerie van Luchtvaart bestellingien
gedaan, die de verwachtingen, verre over
troffen hadden. Terstond werden twee reus
achtige fabrieken gebouwd in Montreal en
Toronto, waar uitsluitend bombardements
vliegtuigen voor de Royal Air Force ver
vaardigd worden. Maar alle andere reeda
lange bestaande vliegtuigfabrieken in Ca
nada kregen hun aandeel in de veelomvat
tende Britsche opdrachten.
Ook de overige wapenindustrie werxt
onder hoogdruk voor Engelsche rekening
en het Dominion is den laatsten tyd de
wapensmidse van Engeland geworden, daar
de Britsche bewapening nu eenmaal een
dusdanige omvang heeft genomen, dat h-t
ónmogelijk was in Engeland zelf, ook al
werden er nog vele fabrieken bij gebouwd,
alle orders onder te brengen. Tevens is
Canada een soort „achterdeur” voor Enge
land., want voor de Britsche tegenstanders
is het heel wat moeilijker de wapen- en
munitie-arsenalen in Canada te verwoest-ïn
dan in Europa en dit argument is zonder
twijfel doorslaggevend geweest voor de om
standigheid dat Engeland juist Canada als
„wapensmidse” uitkoos
Over het algemeen weet de Europeaan
niet al te veel van Canada; slechts dat het
een reusachtig uitgestrekt gebied is, zeer
dun bevolkt en dat de bewoners zich hoofd-
zakelijk toeleggen op veeteelt en akker
bouw.
Ongetwijfeld is Canada met zijn 9% mil-
Volgende week een Italiaansch
beroep aan Frankrijk?
Nog steeds hoop op vredes
onderhandelingen.
In goed ingelichte Duitsche kringen
wordt gezegd, dat Italië mogelijkerwijze
in den loop van de volgendö tyeek een
direct en formeel beroep op Frankrijk al
doen en daarbij zijn -goede diensten zal
aanbieden, om de vredesonderhandelin
gen te heropenen.
Dit aanbod, zoo verwacht men, is het
directe resultaat van de intense lUluan-
sche diplomatieke activiteit, die dit land
gedurende de laatste weken aan den dag
gelegd heeft.
De Italiaansche ambassadeur te Ber
lijn, Attolico, die bijna dagelijks met Von
Ribbentrop en Goering heeft geconfe
reerd, is^naar Rome vertrokken, om aan
’Mussolini en Ciano verslag uit te bren
gen omtrent Borlijn’s houding met be
trekking tot de Italiaansche vredespo
gingen.
Volgens doorgaans goed ingelichte
kringen heeft de Italiaansche ambassa
deur niet, alleen mondelinge rapporten,
maar ook geschreven boodschappen van
Berlijn mee naar Rome genomen.
De Duitsche ambassadeur Von Mac-
kensen heeft te Rome sedert Zaterdag I
j.l. eveneens dagelijks met Mussolini en
Ciano geconfereerd.
Tenslotte is de Fransche ambassadeur
te Rome, Frangois Poncet, onlangs naai
Parijs vertrokken, naar men veronder
stelt, om ’de Fransche regeering op de
hoogte te brengen cftntrent de Italiaan
sche vredesplannen.
Goed ingelichte
de lucht gevlogen.
Het 14e legerbericht van den Poolsehen
Kneralen staf, dat te 23 uur door den zen-
3 ma Cha“ 'K ’«ranraid, zegt: ..De vflan-
Wte luchtmacht blijft zeer actief. Z«
o.m. Doebno, Wlozimü en Radziwlllow
«“’'nbardeerd. In het gebied van Rawe-
fa’ ®eUca en Krolewska heeft onze
met succes een vijandelijke ge-
ce.er.r.e gebombardeerd. *Twee
i neergehaald,
de
De