it aan!
ERVE
iJUALE
u
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
4
78e Jaargang
MOORDRECHT,
HAASTRECHT,
Groot Britsch leger wordt naar Frankrijk overgebracht.
Vredesvoorstellen zullen rustig beoordeeld en in het
Huis besproken worden.
ENGELAND DENKT NIET AAN EEN WIJZIGING
VAN ZIJN HOUDING.
MOERCAPELLE,
enz.
No. 20135 Woensdag 4 October 1939
BERGAMBACHT, BERKENWOÜDE, BODEGRAVEN, BOSKOOP, GOUDERAK, -
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen
ABONfftsMENTSPRUS: per kwartaal 22Ö, per week 17 cent, overal waar de
bezetting per looper geschiedt. Franco per post per kwataal 8.16.
NIEUWERKERK, OUDERKERK, OUDEWATER, REEUWIJK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN,
Hoe het Engelsche stoomschip Pukkastan
werd getorpedeerd.
Franco over den
Russischen opmarsch.
ft
I
ken.
en in
onvermoeid
ijk
8 Fransche, 24 Duitsche
vliegtuigen vernield.
Ws noemt
varen
>te zeewegen,
Het Zweedsche ministerie van buitenland-
sche zaken heeft bericht ontvangen, dat het
Zweedsche Stoomschip „Algeria”, metende
1617 ton en op weg naar Genua met een
lading ruw ijzer en houtpulp, naar Kiel is
opgebracht.
Het Zweedsche stoomschip „Kungsbfdm”
van de Zweden-Amerikalyn is te Gothen
burg aangekomen met een vertraging van
zes dagen, gedurende welke het is opge
houden te Kirkwall in Schotland.
Zweedsch schip tot zinken
gebracht.
Finsche vrachtboot op een mijn
geloopen.
Het Zweedsche stoomschip „Gun”, meten
de 1222 ton, op weg naar Antwerpen, is in
het Skagerrak door een Duitsche duikboot
tot zinken gebracht.
De uit achttien koppen bestaande beman
ning is door een Deensch schip gered.
danige wijze, dat men op de Bllderdijk
begreep, dat er iets aan de hand was.
Even later zag men, dat de Pukkastan
stoom begon af te blazen en vlak hierop
bespeurde men op het Nederlandsche
schip een onderzeeboot vlak bij de Puk
kastan. Ook wat er daarna gebeurde
heeft men, hoewel een afstand van acht
mijl vrij ver is, kunnen waarnemen Een
torpedo werd door de onderzeeboot af
geschoten, een rookzuil steeg op en toen
verdween de onderzeeër.
ten van
tërs, Is
kjebb, r
nemen.
de
Nederlander en nog
neminggeschiedtonder
jfverband. Inlichtingen
Commandant van d-
e te Nijmegen.
totaal 3.674A
sche Kioninl
varen. 1.75
verloren gegaaV
booten of door i._
^een schepen vertoren gegaan.
986
1009
2501
3085
3663
H71
>243
1357
3785
1624
3400
2168
J046
9686
2002
3153
1493
5197
3277
3917
7695
9040
0216
De Duitsche kaper in den
Oceaan.
Ten aanzien van den Duitschen kaper in
het Zuiden van den Atlantischen Oceaan
zeide Chamberlain, dat deze nieuwe bedrei-
’ging overeenkomstig de bestaande plannen
zal worden bestreden.
Betreffende de herhaalde verklaringen
van de Duitsche radio inzake het bombarde
ment der Engelsche vloot en de Duitsche
berichten een vliegtuigïnoederschip tol
zinken te hebben gebracht, zeide Chamber-
lain, dat geen enkel Britsch schip werd be
schadigd en alle schepen, hierbjj ingesloten
de „Ark Royal” vervullen normaal hun
taak, onbekend met deze geruchten. De
eenige verliezen, welke zyn geleden in deze
actie, waren voor de Duitsche luchtmacht
zelf
250
739
988
1324
1578
1763
2025
2155
2425
3686
3041
3411
1652
1950
1204
1684
1966
5173
5370
>630
5867
3088
5312
3788
3074
3474
3019'
3426
1738
1008
)236
1432 s
>698
>063
>352
1570
>882
.190
.518
.961
500
1861
084’
295
1643
1873
405?
716
150
460
668
988
481
829
305
506
803
153
302
474
829
118
580
790
059
472
390
Ondertusschen is te Brussel besloten, dat
in overeenstemming met den algemeenen
regel de Duitsche militairen zullen worden
geïnterneerd.
GOllkSülE WANT
JN zijn wekelijksche verklaring in
het Lagerhuis zeide minister-pre
sident Chamberlain volgens Reuter:
„In de afgeloopen week hebben
zich gebeurtenissen van groot telang
op internationaal terrein voorgedaan.
26 September bracht de Duitsche
minister van Buitenlandsche Zaken
em bezoek aan Moskou en den 28sten
September werden de resultaten van
dit bezoek bekend gemaakt. Cham
berlain zeide vervolgens, dat dit re
sulfaat drievoudig was.
Onze bureaux zijn dagelijks geopend van 9—6 uur. Administratie en Redactie Telef
Interc 3746. Postrekening 43400.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 3L GOUDA,
bij onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkan too ren.
ADVERTENTIEPRIJS! Uit Gouda en omstreken (behoorende tot den beiorgkring):
1—5 regels ‘1-30, elke regel meer 0.25. Van buiten Gouda en den beznrgknng:
1—5 regels 1.56. elke regel meer 0.30 Advertentiën in het Zaterdagnumme” 20
bijslag op den prijs. Uefdadigheids-advertentiën de helft van den prils.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN: 1—4 regels 2.05, elke regel meer 0.50. Op
de voorpagina 60 hooger, -
Advertentiën kunnen worden ingezonden 'door twasebenkomst van «oliede Boek
handelaren, Advertentiebureaux en onze agenten en moeten daags vóór de plaatsing
aan het Bureau zijn ingekotnen, teneinde van opname verzekerd te zijn.
Gewone advertecitiën en ingezonden mededeelingea bij contract tot zeer gereduceerden
Prils Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte.
Avontuurlijke reis van een Prins.
Prins George van Denemarken is giste
ren te Londen aangekomen na een avontuur
lijke reis .in een Deensch schip van Ameri
ka. De prins is 28 dagen geleden uit Los
Angelos vertrokken. Hy deelde mede, dat
het schip door een orkaan was overvallen,
waarvan de kapitein zeide, dat h'et de erg
ste was, welke hij ooit had meegemaakt.
Voortdurend werd uitgekeken naar duik-
booten, doch geen enkele werd gezien. Wel
zag men meer dan eens luchtbellen opstij
gen. In den laatsten nacht van de reis werd
een S.O.S. opgevangen van een Belgisch
■schip, dat recht in de koers van het Deen-
sche schip door een duikboot werd aange
vallen. Later werd niets meer van dit schip
vernomen en de prins veronderstelde dat
het gezonken is. Sommigen bleven den ge-
heelen nacht op, doch niets werd meer ge
hoord of gezien.
De prins is naar Denemarken terugge
keerd in antwoord op een telegram van zijn
vader, prins Axel.
De Invoercentrale.
Het verschil met de vroegere N.O.T.
De regeeringspersdienst meldt:
Naar aanleiding van perspublicaties,
volgens welke er hier te lande een in
voercentrale zal worden gesticht, welke
te vergelijken ware met de uit den we
reldoorlog bekende N.O.T. wordt er de
aandacht op gevestigd, dat het orgaan,
waarvan de Minister van Economische
Zaken de totstandkoming In de Staten-,
Generaal heeft aangekondlgd, een ander
karakter dan de NOT. zal hebben.
Laatst bedoelde instelling Vas eere par
ticulier orgaan. De regeering Is van oor
deel, dat het haar plicht is, de beslissin
gen nopens de vraagstukken van inter
nationalen aard, die samenhangen met
de voorziening van ons land, aan zich
te houden. Zulks Is mogelijk, nu zij over
een wettelijk apparaat beschikt, dat
haar in staat stelt, de taak op dit gebied
naar behooren te vervullen.
De redding.
Onmiddellijk zette de Bllderdijk koers
naar het getroffen schip en al gauw be
merkte men twee sloepen, waarin zich
dc voltallige bemanning van de Pukka
stan met een hond bleek te bevinden.
Niemand was gewond. Hoewel de sloe
pen op zee nog al schommelden, kostte
het niet bijzonder veel moeite om de
schipbreukelingen aan boord van de Bil-
derdijk te krijgen. De beide sloepen
moesten in den steek worden gelaten.
De Pukkastan was door een torpedo in
het middenschip getroffen, waarbij het
ketelruim was geraakt. De schoorsteen
was door de gevolgde explosie uiteen ge
spleten. Toen de Bllderdijk bij het En
gelsche schip kwam, was het voorschip
reeds aan het zinken Kort daarop brak
het 3500 ton groote schip in tweeën. Het
voorschip verdween onder de golven, het
achterschip rees omhoog en zonk daarop
verticaal weg.
j De geredden deelden mede, dat de ka-
plteln van de onderzeeboot de beman
ning van de Pukkastan, vóórdat tot het
afvuren van de torpedo werd overge
gaan, waarschuwde. Men kreeg voldoen
den tijd om nog snel eenige eigendom
men bijeen te pakken en in de beide
sloepen te gaan. De bemanning had ook
gelegenheid gevonden om in de sloepen
wat proviand te laden. Toen de beman
ning op voldoenden afstand van de Puk
kastan was gekomen, schoot de Duitsche
onderzeeër de torpedo af, waarmede het
schip naar den kelder werd gezonden.
Bij Dulns voor anker.
Zoodra de geredden aan boord waren,
stoo:mde de Bllderdijk naar de Zuidkust
van Engeland om hen te Ramsgate aan
lahd te zetten. Dat gebeurde op 9 Sep-
Uit Kopenhagen meldt Reuter dat het 4
Finsche schip „Baltic”, dat 1086 ton meet,
met tien man aan boord gisteren voor de
kust van het Deensche eiland Seeland op
een mijn is geloopen en gezonken.
De redding van de bemanning
door het s.s. „Bilderdjjk”.
Verhaal van den kapitein.
Gisteravond Is aan de Wllhelmlnakade
te Rotterdam aangekomen het s.s. Bil-
derdijk van de Holland—Amerika Lijn,
dat op 7 September de bemanning redde
van het getorpedeerde Engelsche s.s.
Pukkastan en dat daarna eenige weken
bij de Duins heeft gelegen, om te wach
ten op toestemming van de Engelsche
autoriteiten, om de reis naar Nederland
voort te zetten.
In een onderhoud met kapitein de
Müfflfflt vertelde deze de -bijzonderheden,
die zich op de reis van New-York naar
Rotterdam hebben voorgedaan.
De Bllderdijk. verliet New-York, ge
laden met een kleine partij graan en
verder met stukgoed op 27 Augustus.
Passagiers waren er niet aan boord. De
tocht over den Oceaan had, dank zij het
goede weer, een vlot verloop. Op 7 Sep
tember naderde de Bllderdijk het Ka
naal. Vóór het schip uit voer het Engel
sche s.s. Pukkastan, dat met achtdui
zend ton mals van Dakar op weg was
naar Rotterdam.
’s Middags omstreeks 1 uur veranderde
de Pukkastan, die ongeveer acht mijl
van de Bllderdijk verwijderd was, plot
seling haar koers en dat wel op een zoo- i
Duitschland behoort een hechte
slagboom te zijn...
Franco heeft, volgens Reuter, een intei-
view toegestaan aan de twee belangrijkste
dagbladen van Madrid. Daarin heeft hij
o.m. verklaard „dat de opmarsch van Rus
land in Europa een zaak van den diepsten
ernst ia”. 1
„Niemand kan dat feit verhelen. Met
het dog op hetgeen reeds gebeurd is, is het
noodzakelyk, dat men snel tot overeenstem
ming komt over de stappen tot vermijding
van grootere schade. Het kwaad moet tot
een minimum beperkt worden, opdat er niet
uit het Oosten van Europa nieuwe en
krachtiger gevaren komen-voor den geste
van Europa. Dit kan niet bereikt worden
zonder vrede in West-Europa. Duitschland
behoort een voldoend sterke en hechte slag
boom te zijn tegenover de orienteering- van
Europa naar de politieke en sociale doel
einden van het groote en zich uitbreidende
Rusland”.
Generaal Franco heeft nog verklaard:
„Spanje is bereid om alles te doen wat in
zijn vermogen ligt, zonder beperking of
Morbéhoud, om de huidige oorlogvoerenden
te verzoenen”.
tember. Dienzelfden dag ging de Bllder
dijk op last van de Engelsche autoritei
ten bij de Duins voor anker.
Vler-en-twlntig dagen heeft het schip
werkloos en wachtend bij de Duins ge
legen. Alle scheepvaart door het Kanaal
moet hier passeeren, zoodat het er
steeds zeer druk is. Er waren dagen, dat
er veel schepen, soms wel zestig en meer
op het onderzoek door de Engelschen
lagen te wachten en ook dagen, dat er
minder lagen.
Dicht in de buurt lagen de Veendam,
de Westernland, de Noorden en de
Beemsterdijk van de H.AJL., eveneens
wachtend op onderzoek.
Kort na aankomst bij de Duins kwam
een Engelseh marinevaartuig langszij de
Bllderdijk en kreeg men bezoek van of
ficieren. Zij namen de papieren, die op
de lading betrekking hadden, mee, om
deze te bestudeeren. Later wefden de
papieren weer teruggebracht. De Engel
schen gedroegen zich steeds zeer correct
en maakten geen moeilijkheden. Alleen
de Bllderdijk mocht maar steeds niet
weg en Inlichtingen over den gang van
zaken werden niet gegeven. Afwachten
was dus geboden. Het proviand begon op
te raken, maar men behoefde slechts een
vlag te hijschen of de mogelijkheid werd
geboden om in te slaan, wat er noodlg
was.
De ruimen van het schip werden niet
doorzocht en ook aan de bemanning uit
sluitend Nederlanders, werden geen
moeilijkheden in den weg gelegd. Ten
slotte werd medegedeeld, dat er niets van
de lading behoefde te worden gelost en
daarna kwam op Maandagmiddag de
tijding, dat de Bllderdijk haar tocht
naar Rotterdam kon voortzetten.
Onder de huidige omstandigheden is
het niet geraden ’s nachts de Noordzee
over te steken, zoodat het schip nog tot
gistermorgen vroeg bij Duins bleef lig
gen. De laatste étappe van de reis met
zooveel vertraging, geschiedde zonder
dat er iets bijzonders voorviel.
Aldus het relaas van den kapitein van
de Bllderdijk, die nu in zijn zeemans-
carrière voor de tweede maal in aan
raking met oorlogstoestanden komt. In
den vorlgen oorlog voer de heer Munnlk
in 1916 op de Rijndam en in 1917 op de
Noordam, in welke jaren deze schepen
op een mijn liepen, waarbij zJ5, hoewel
zwaar beschadigd, toch respectievelijk
de havens van Londen en Rotterdam
konden bereiken.
Na gelost te zijn, zal de Bllderdijk
tegen het einde van deze week waar
schijnlijk weer naar New-York vertrek-
Duitschland
(■oelstellingen
ring zou treffen.
Wij zetten den oorlog doel
treffend voort.
El’ is niets in de overeenkomst, dat
voor ons aanleiding zou kunnen ziin
om iets anders te doen dan wat wij
nu doen: al onze hulpbronnen mobili-
seeren en de geheele macht van het
Lritsche Imperium in het werk stel
len voor een doeltreffend voorteelten
van den oorlo».
herinnerde vervolgens aan
Xnen' waarop Engeland ten etr» ia
getrokken en aan de onmiddellyke oorzaak
oorlog. „Indien Polen al de directe
nieiding was tot den oorlog, het was niet
fundamenteele ooazaak. Deze oorzaak
was het overweldigende gevoel in dit land
Frankryk van het ondraaglijke van
J-n stand van zaken, waarin de landen van
iwopa het hoofd moesten bieden aan het
rnatief; hun vryheid in de weegschaal
f” .8te^en hun krachten op geregelde
t-iden te mobiliseeren om deze vrijheid te
7”^'gen. De passage in de Duitsch-Rus-
«sche verklaring, inzake het liquideeren
Van den oorlog, is duister, doch het schy'nt
soort voorstel tot vrede te combineeren
fret een nauwelijks verholen bedreiging
v<or de gevolgen, indien het voorstel zou
worden verworpen. Ik kan niet voorspellen,
van welken aard een dergelyk voorstel zal
zijn, maar ik kan wel nu reeds zeggen, dat
geen bedreiging ooit dit land of Franrijk
er toe zou kunnen brengen het doel op te
geven, waarvoor wy dezen stryd hebben
aanvaard”.
Chamberlain zeide verder, dat de poging
om Engeland te belasten met de verant
woordelijkheid voor het voortzetten van
den oorlog, omdat het niet bereid is den
strjid op te geven voor het doel is bereikt,
zooals de Duitsche propaganda doet, alleen
een nieuw onderdeel is van de Duitsche
oorlogstechniek.
De verantwoordelijkheid.
De verantwoordelijkheid voor den
oorlog blijft rusten op hen, die deze
politiek van achtereenvolgende aan
vallen hebben opgesteld en irttge-
voerd. Dit kan nóch worden ontkend,
nóch worden geëexcuseerd. Geen lou
tere verzekeringen van de huidige
Duitsche regeering kunnen worden
aanvaard. Daarvoor heeft deze regee
ring in het verleden te dikwijls be
wezen, dat haar beloften waardeloos
zijn en gebroken worden, wanneet-
het haar past. Indien derhalve voor
stellen worden gedaan, zullen wij
deze zeer zeker bestudeeren en wij
zullen ze toetsen in het licht van wat
ik zoojuist heb gezegd. Niemand ver
langt den oorlog voort te zetten, lan
ger dan noodzakelijk, doch de over-
groote meerderheid van de openbare
nieening in dit land en ik ben er van
overtuigd ook in Frankrijk, is vast
besloten er voor te zorgen dat deze
heerschappij van geweld een einde
zaT nemen en dat het woord, dat de
regeeringen eens hebben gegeven, al
tijd zal worden nagekomen.
Trotsch over het transport
der troepen.
Chamberlain gaf vervolgens een over
zicht van het oorlogsgebeuren. Na te heb
ben gesproken over den verderen vooruit
gang der Franschen aan het Westelijk front,
zeide Chamberlain, dat een groot Britsch
leger wordt overgebracht naar Frankrijk en
zyn plaats inneemt aan de zijde van den
Franschen bondgenoot. We hebben redenen
trotsch te zyn over de doeltreffendhe'd,
waarmede deae beweging wordt uitgevoerd.
De Britsche luchtmacht in Frankrijk maakt
verkenningsvluchten, zoowel oiverdag als
des nachts en er zyn luchtgevechten ge
voerd tusschen onze toestellen en die van
den vyand. De vliegtuigen van de marine
hebben in de afgeloopen week hun strijd
tege- de onderzeeërs voortgezet, en verde
re patrouilles uitgevoerd. Van het helde
maanlicht werd gebruik gemaakt om ool<
gedurende den nacht het zoeken naar duik
booten voort te zetten. Een aantal duikboo.
ten werd gezien en aangevallen.
Ter ze^ heeft de strijd tegen de duik-
tooten met onverminderde kracht, voort
gang gehad. Het vertrouwen^dat spr. eer
der heeft geuit inzake
de maatregelen tegen
gcrèchtvaardigd, d<j^
de onderzeesch^j^^H
De handel v^^H
toe. Op het oo^H
honderden -
beschermd/door onze convooien en door <le
actie van onze duikbootbestrij -
ding, Tus^fhen 11 en 20 September is in
ton de havens van het Brit
t binnengekomen of uitge-
l. van de totale tonnage Is
D door aanvallen van duik-
Ajjnen. In de convooien zijn
1. Een vierde verdeeling van Polen is
beproefd, en een overeenkomstl is onder-
teekend, waarbij de grens tusschen Rusland
en Duitschland is vastgesteld. De grenslijn,
waarop overeenstemming is bereikt, is be
langrijk meer ten gunste van Duitschland
dan de voorloopige lyn van de militaire be
zetting, welke eerst was vastgesteld.
2. De regieringen van Duitschland en
de Sovjet-Unie hebben verklaard, dat hun
overeenkomst de vraagstukken regelde,
welke voortkwamen uit de ineenstorting
van Polen en e*11 solide basis vormden voor
een duurzamen vrede in Oost-Europa. Vol
gens hun meening zou een einde van den
l.uidigen oorlog tusschen Duitschland, En
geland en Frankrijk in het belang zijn van
olie mogendheden. Beide regeeringen, zoo
verklaarden zy verder, zuljen pogen dit
doel zoo spoedig mogelijk te bereiken.
Chamberlain maakte vervolgens melding
van de gemeenschappelijke verklaring- in-
rake de verantwoordelijkjveid van Engeland
en Frankrijk tot voortzetting van den oor
log, en van de „raadpleging” van Duitsch
land en de Sovjet-Unie.
3. Een economische overeenkomst tus
schen Duitschland en de Sovjet-Unie if
voorzien, waarby Rusland grondstoffen zal
leveren aan Duitschland, en Duitschland
industrieproducten zal leveren over eer
langdurige periode.
In sommige kringen heeft men gevraagd
dat Zyner Majesteits regeering haar hou
ding zou bepalen ten aanzien van deze ont
wikkeling, doch ik zie hierin niets, wat dit
land er toe zou kunnen brengen, zijn hou
ding, welke het rechtvaarig acht, te wUzi
gen. De Russisch-Duitsche overeenkomst
heeft den toestand in Polen gewijzigd, do?h
er volgt geenszins uit, dat de overeenkomst
zal leiden tot een uiteindelyk voordeel van
en nog veel minder, dat zy de
van Zijner Majesteits regee-
t voor adsp. Ondf-
diploma; Iteföds-
by dt Luchtvaart-
tltctriciln of im
■nen zich daartoe
Koloniale Reserve.
Duitsche soldaten over de Belgische
grens gekomen.
Vermoedelijk deserteurs.
De regeering te Brussel heeft in den loop
van den dag bericht ontvangen, dat een
vrachtwagen met twaalf Duitsche soldaten, 1
onder wie een onderofficier, Dinsdag te La
Calamine by Eupen over de grens is ge
komen en op 600 meter van de grens op
Belgisch grondgebied aan den eersten. Bel
gischen' militairen post werd tegengehou
den en ontwapend*. Volgens berichten uit
particuliere bron zou het incident zich heb
ban voorgedaan in het gehucht Tuldge en
waren de Duitschers voorzien van geweren,
patronen en een mitrailleur. Ze zouden
ever de hindernis geklommen zyn, die by
de grens den dreg verspert, wat zou doen
vermoeden dat men met deserteurs te doen
Treeft. In militaire kringen te Brussel kan
men zich echter dienaangaande nog niet
uitlaten en wacht men den uitslag af van
het onderzoek, dat ter plaatse aan den gang
ia om uit te maken of de Duitsche soldaten
zich in den weg hebben vergist of wel, dat
zij niet op de wachtposten hebben gelet.
Officieele Fransche opgave.
In de officieele balans van den lucht-
oorlog gedurende September wordt ver-
I klaard, dat er in totaal acht Fransche en
I 24 Duitsche vliegtuigen zijn neergeschoten.