I
:n
'i
)men
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN nOMSTREKEN
BERGAMBACHT, BERKENWOUDE, BODEGRAVEN, BOSKOOP, GOUDERAK, HAASTRECHT, MOORDRECHT, MOERCAPELLE,
NIEUWERKERK, OUDERKERK, OUDEWATER, REEUWIJK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN, enz.
78e Jaargang
Verbod van wapenuitvoer uit Italië.
JNDIGE
.so
OP
750
RUSSISCH-LETLANDSCH PACT VAN BIJSTAND
GETEEKEND.
BSt
-■40
88.
Evenals in Estland verwerft Rusland in Letland
maritieme- en luchtbases.
Handel van België met
oorlogvoerende landen.
Rusland houdt ladingen
voor Engeland vast.
1 «ter tranen
k filmwerk aan de
ontleend... II!
dnuninier
E VANEN
Minister van Boeyen legt eersten steen voor
zendgebouw te Lopik.
Eigen installatie voor Nederlandschen omroep
nadert voltooiing.
Mï -
Luxemburg als centrum
van Roode-Kruis-werk.
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen
No. 20137 Vrijdag 6 October 1939
5
AYLOR
iwboy-FUm
van
1.80
0.-
„Lietuvos
Aidas”
Bijzondere maatregelen ter
vergemakkelijking van den
transito-handel.
NDA
UD
im« <Ur
Bureau
boven-
53353
E-INRICHTING.
ite behandeling
an gevaar en
srend door zVn
ENSTALLING.
4) ct.
ar.
ur doorloopend.
„Italië zal zich niet in den oorlog
mengen”.
Volgens Reuter heeft de omroeper van
den zender Rome gisteravond voor de mi
crofoon verklaard:
„De Italiaansche politiek is er op gericht
tc voorkomen, dat de tweede Europeeschs
oorlog zich uitbreidt en afmetingen aan
neemt, die voor de menschheid noodlottig
zouden zyn. De omroeper voegde hieraan
toe:
„Er is geen reden om aan te nemen, dat
zou
Italië zich in de krijgsverrichtingen
mengen, tenzy het dat zou doen tot zijn
eigen verdediging of tot verdediging
zyn belangen.”
Hjj zeide verder ,dat de Italiaansche re
geering geen initiatief zou nemen voor het
bijeenroepen van een vredesconferentie, of
schoon zij bereid is moreelen en diplomatie
ker! steun te verleenen aan j*lk initiatief,
dat een vreedzame regeling van het conflict
zou kunnen teweegbrengen.
In goed ingelichte kringen te Londen
wordt,groote waarde gehecht aan de door
Rome gegeven officieele verklaring, dat
Italic by den tegenwoordigen stand van za
ken geen initiatief zal nemen met betrek
king tot een vredesconferentie, aldus de. di
plomatieke medewerker van Reuter. In aan
merking genomen het feit, dat er geen
communiqué is gepubliceerd van het bezoe)
van Ciano aan Berlijn, wordt deze verkla
ring in genoemde kringen uitgelegd als dui
dende -op een weigering van den Duce om
peet te staat voor Hitlers vredesplan. Dit
is a an des te meer beteekenis, aangezien
do Britsche eerste minister gisteren ver
klaarde dat hij elk vredesvoorstel zou on
derzoeken en toetsen aan de voorwaarden,
die hy tevoren had gesteld. Klaarblijkelijk
h-.‘hben de Duitsche voorstellen deze voor
waarden niet vervuld, en heeft Mussolini
besloten geen verantwoordelijkheid voor
het bevorderen ervan op zich te nemen.
Het feit, dat het Italiaansche communi
qué de uitdrukking gebruikt „by den tegen-
woordigen stand van zaken”, wordt ook als
zeer belangrijk bëschouwd, aangezien de
tegenwoordigen stand van zaken”, wordt
ook als zeer belangrijk beschouwd, aange
zien de tegenwoordige omstandigheden in
houden den staat van oorlog tusschen En
geland en Frankrijk eenerzyds en Duitsch-
land anderzyds, zoowel als de neutraliteit
van Italië.
Het ontbreken van een communiqué na
het bezoek van Ciano aan Berlyn wordt
Verkoopen van fabrikaten naar
landen, waarvan grondstoffen
afkomstig zijn. Geen moeilijkheden
voor controle op den uitvoer.
Dc Belgische regeering voert, volgens de
United Press, reeds langen tyd onderhande-
lingen met Frankrijk, Duitschland en En
geland over economische aangelegenheden,
waardoor de hoop is gewekt, dat de binnen-
landsche toestand zal verbeteren.
Met Frankryk zyn de besprekingen reeds
byna geëindigd. In hoofdzaak betroffen zy
de levering van 4000 ton Belgische kolen
tegen 6000 ton Fransch erts. De overeen
komst heeft verder betrekking op vele an
dere goederen, w.o. koloniale waren en le
vensmiddelen.
Nu een der belangrijkste leden der Belgi
sche delegatie, die in Duitschland onder
handelt, zich tydelyk te Londen bevindt,
zyn de besprekingen in Duitschland opge
schort.
Volgens verklaring van officieele zijde
afgelegd, vorderen de onderhandelingen al
gemeen bevredigend.
Wat den heruitvoer van België betreft
moet oflderscheid worden gemaakt tusschen
goederen, welke uitsluitend in België wor
den geproduceerd, als zwavelzure ammo-
r'ak en glas, en goederen, welke ten deele
bestaan uit buitenlandsche goederen.
Officieus wordt vernomen, dat Belg’ë
heeft aangeboden buitenlandsche goederen
te be werken en de fabrikaten te verkoopen
naar die landen waar de grondstoffen zijn
gekocht.
Dc controle omtrent d<j leveringen naar
oorlogvoerende landen acht men niet moei
lijk, omdat de Belgische uitvoer afhanke
lijk is van daartoe strekkende vergunnin
gen.
Het D.N.B. meldt uit Moskou:
Naar verluidt, zyn 12 Britsche en
Zweedsche schepen, die voor Engeland be
stemde ladingen (voornamelijk cellulose en
erts) aan boord hadden genomen, in de ha
ven van Moermansk door de Sovjet-autori-
toiten tot nader order vastgehouden.
Deze maatregelen worden van Sovjet
zijde gemotiveerd met de verordening van
9 September, waarby de volkscommissaris
voor buitenlandschen handel gemachtigd is
om den uitvoer van Sovjetgoederen stop te
zetten of aan te houden voor de landen,
waar door exportbeperking of andere be
palingen "voor den buitenlandschen handel
der Sovjet-Unie nadeelige voorwaarden zijn
ontstaan.
Men herinnert verder in dit verband aan
een reeds voor eenige weken in de Moskou-
sche bladen verschenen communiqué, waar
in er van Sovjetzijde tegen werd gepro
testeerd, dat in Engeland voor de Sovjet-
Unie bestemde, voor het grootste deel reeds
betaalde goederen, willekeurig achterge-
liouden werden en dat Sovjetschepen be
lemmerd werden bij het uitvaren uit Engel-
sche havens.
vaarschynlijk verklaard door de omstan
digheid dat de twee regeeringen het niet
tens konden worden over de termen ervfln
r-n dat het alleen zou worden gepubliceerd
wanneer de Duce accoord zou gaan met de«
Duitsche voorstellen. Daar hy er zich niet
mee kon vereenigen, zal het communique
nimmer het licht zien.
Het is zeer ongewoon dat er geen com
muniqué wordt gepubliceerd van een zoo
belangryk officieel bezoek.
Decreet, waarbij uitvoer van tal van
artikelen is verboden.
De Italiaansche „Staatscourant”
bevat een lange lijst van goederen,
waarvan de uitvoer met ingang van
heden verboden is. Daarop zijn o.a.
vermeld wapens, munitie, vliegtui-
gen, koper, stalen en ijzeren voorwer
pen en andere metalen, wol, katoen,
linnen, zijde en weefsel. Voorts een
groot aantal levensmiddelen, muil
ezels, paarden, ossen, enz., pharma-
ceutische en chèmische artikelen.
een motie aangenomen, waarin wordt ge
zegd, dat Frankrijk in den oorlog is gegaan,
ori zyn plicht te vervullen jegens een vrij
volk, dat het slachtoffer was van een ver-
schrikkelyken aanval. Na hulde te hebben
gebracht aan de soldaten, die reeds aan de
grens strijden, heeft de fractie de houding
van de Sovjet-Unie veroordeeld. De fractie
betreurde vervolgens het optreden van de
leiders der Fransche communisten, die zich
niet willen losmaken van een schandelijke
medeplichtigheid. De houding van de C.G.T.
en vakvereenigingen wordt geprezen.
De motie wijst verder op de leugenachtig
heid van de bewering der totalitaire staten,
dat de verantwoordelijkheid voor den oor-
l ig ligt by Engeland en Frankryk.
heeft er heden den nadruk op ''gelegd, dat
het de plicht is van. iederen burger „be
langrijke beslissingen onder het oog te zien
in een geest, welke in overeenstemming is
met de nationale discipline".
Het blad schrijft volgens de „United
Press” voorts nog: „De minister van bui
tenlandsche zaken is niet met angst en
beven, maar vol goeden moed naar Moskou
gegaan.” Over het algemeen leggen de bla
den den nadruk op de hartelijke betrekkin
gen tusschen Litauen en de Sovjet-Unie.
Te Kaunas wordt nog steeds de hoop ge
koesterd, dat een deel van het door Rusland
bezette Poolsche gebied aan Litauen zal
worden toegewezen. Een katholiek blad
baseert; deze hoop op de overweging, d t
HET FRANSCHE COMMUNISME
IN DISCREDIET.
Kolonel Loriot, regeeringscommissaris
bij den derden krijgsraad te Parijs, heeft
opdracht ontvangen een onderzoek in te
stellen naar de houding van Ramette, Flori-
mond Bonte en anderen.
De eerste is voorzitter van de nieuwe
porlementsfractie van werklieden en boer^r-
welke in de plaats is p-ekomen voor de ont
bonden communistische fractie. Zij worden
beschuldigd van overtreding van het wets
ontwerp, waarby iedere directe of indirecte
actie tot overbrengen van de bevelen van de
Derde Internationale wordt verboden.
Twee der voornaamste communistische
leiders, Julien Racamond en Benoit Fra-
chon, zijn uit het politieke bureau der com
munistische partij getreden en zijn ala
secretarissen van het Vakverbond mede
werkers geworden van Jouchaux. Ook Mar
cel Erout, de voorzitter van de bouwvak-
arbeidersorgarisatie, is uit de communisti
sche party getreden.
Gisteren heeft de socialistische Kamer
fractie vergaderd onder leiding van Léon
P.lam. De fractie heeft vrijwel eenstemmig
ale verwarming,
lat nu doen, aan-
anbieden
Rusland de bezetting van hjt gebied van
Wilna door Polen nimmer heeft erkend, en
het dus formeel als tot Litauen behoorende
moet beschouwen. Vluchtelingen uit het ge
bied van Wilna deelen mee, dat daar met
toestemming van de Sovjet-autoriteiten ar.n
•ie inwoners wordt gevraagd of zij er de
voorkeur aan geven bij Litauen of bij de
Sovjet-Unie te worden ingelyfd.
Te Helsinski wordt volgens de „United
Press” uit Tallinn vernomen dat de aan
vaarding der Russische eischen vermoede-
lijk een politiek crisis in Estland ten ge
volge zal hebben. De opperbevelhebber ge
neraal Laidoner zou overwegen zyn ontslag
aan te bieden, daar hy moeilijkheden onder
vindt bij de samenwerking met de Russi
sche militaive commissie.
Volgens Havas ontkent men te Helslnski
dat ook de Finsche regeering een uitnoodi-
ging zou hebben ontvangen een vertegen
woordiger naar Moskou te zenden. Wel
heeft de Sovjet-Unie het verzoek hernieuwd
de Aland-eilanden niet te versterken.
i, aaverveuwouuitcuA -o- ---
ure au zün ingekomen, teneinde van opname verzekerd te zün.
artverteatiën en ingezonden mededeelingea bü contract tot zeer gereduceerden
randen worden berekend naar plaatsruimte.
OOUQ<
8 Oet. tot 00 ma
t io October
MECHE in:
BROMBERG
5Y TOLER in,
Bnde Avund
fLD NIGHT),
koven 14 jnnr.
letoenotalllnï.
«naf 25 cent.
ulaire voorstelling
25-40.60 cent.
2ND 10.30 (8 Oct.)
«leren leeftijd
30 en 40 cent
tl Nieuw voor Gondel
t>E RAINS
S COOPER |n.
UUR MATINEE
REN LEEFTIJD.
euNie
ie film: „BOEFJE”
IE VAN EES.
zeer spoedig!
Protest van de weduwe
van Pilsoedski.
Mevrouw Pilsoedski, heeft te Londen,
waar zy thans verblyf houd, volgens Havas
in een interview gezegd, dat zij tot 5 Sen-
tember te Warschau is gebleven en daar ge
tuige was van de verschrikkingen der Quit-
sclie bombardementen. Zij vertelde, dat de
vrouwen met heldenmoed hebben meege
werkt aan de verdediging der hoofdstad.
Zij protesteerde tegen de profanatie aan
het graf van haar, echtgenoot aan wien do
Duitschers de pretentie hadden gehad mili
taire eerbewijzen te brengen en zeide, dat
hot kasteel Belvédère, waar de maarschalk
gewoond heeft, en het nationale museum 1
stelselmatig en meedoogenloos verwoest
waren.
L. Schuman, de leden van den raad van
beheer der Nozema, voorts de secretaris
van den raad van beheer dr. A. A. En-
.serlnck, de directeur der Nozema Ir. A.
Dubois, de technische adviseur der No
zema prof. dr. ir. N. Kopmans, vertegen
woordigers van het architectenbureau
Dwars. Heederick on Verhey uit Am rs-
foort en van de uitvoerster van het werk,
het Ingenieursbureau voor bouwnijver
heid uit Oegstgeest.
De vlce-voorzitter van den raad van
beheer, mr. J. van Royen, begroette den
minister van Binnenlandsche Zaken bfl
diens aankomst op het terrln. In de kel
derruimte, die met wat stoelen tot een
ontvangzaaltje was geïmproviseerd sprak
hij den voorzitter en de andere aan-
dezlgen toe.
De heer Van Royen drukte daarbij zijn
spijt uit over de afwezigheid van den
voorzitter, prof. mr. P S. Berbrandy, die
de Tweede Kamer-zttlng moest bijwo
nen en eerst later kwam, voor wien deze
dag immers een gewichtige moest zijn,
aan gezien hij met zooveel vuur gestre
den heeft voor de verwerkelijking van
hetgeen artikel 2 der Racjlo-omroepzen-
derwet van 1935 bepaalt: dat de Nozema
met uitsluiting van leder ander belast is
met den aanleg en de exploitatie van
dc zendlnrichtingen van den Nederland-
schon Zendomroep. Op dozen dag nu
werd met een symbolische handeling de
verwerkelijking van dat artikel gemar
keerd.
Als vervanger van den voorzitter had
spr. dan ook slechts willen optreden op
vaarwaardq, dat hij diens rede mocht
uitspreken. Aldus deed de heer lan
Royen voorlezing van hetgeen prof. Qer-
brandy zich voorgenomen had te zeggen:
Inrichting, die tot de modernste en
best geoutilleerde van de wereld
zal behooren.
in tegenwoordigheid van een kleinen,
uitgelezen kring heeft de minister van
Binnenlandsche Zaken, de heer H. van
Boeyen, gistermiddag den eersten steen
l gelegd voor het zendgebouw van de Ne-
dcrlandsche OmroepzendermaatschappiJ
N.V., dat onder Lopik zal verrijzen. Daar-
bij heeft hij tevens een oorkonde inge-
mctseld, welke de beteekenis van dezen
dag aan het nageslacht zal verkonden.
De nieuwe zendinrichting onder Lopik
zal het centrale punt gaan vormen van
den Nederldndschen Radio-Omroep. In
dien de internationale omstandigheden
deze verwachtingen niet den bodem in
slaan, zullen de beide zenders, op golf
lengten van resp. 413 en 356 meter, op
4 Maart 1940 in bedrijf komen en zullen
dan de bestaande zenders, welke op 1875,
415 en 288 meter werken, buiten dienst
worden gesteld De geweldige zclfstra-
lcnde masten, resp. 192 en 165 meter hoog,
welke dezen zomer zijn opgericht, zullen
dan de stem der Nederlandscho Omroep-
vereenigingen over ons land en de we
reld doen hooien.
Het gewichtige oogenbllk van de eer
ste steenlegging IS met weinig ophef in
een eenvoudige plechtigheid gevierd.
Tusschen de betonnen wanden van een
pas voltooide kelderruimte kwamen
tegen vier uur bijeen de Commissaris
der Koningin in de provincie Utrecht jhr
mr. dr. L. H. N. Bosch Ridder van Ro
senthal, de dlrocteur-gencraal der P.T.T
dr. Ir. M. H. Damme, do burgemeester
van de gemeenten Lopik en Jaarsveld
317 communistische gemeenteraden
vervangen.
Gisterochtend hebben verscheidene door
de prefectuur van de Seine aangewezen ad-
f.rnistratieve commissies zich gemeld bü
de gemeentehuizen in de Parijsche voor
steden om de communistische gemeentera
den te vervangen.
In 66 gemeenten, van de departementen
van de Seine en ,,^bine et Oise” zullen de
communistische gemeenteraden worden
vervangen doo^ delegaties, welke door de
prefecten zyn aangèsteld. De minister van
binnenlandsche zaken, Sarraut, heeft alle
maatregelen genomen om in de komende
dagen de 317 communistische gemeentera
den in Frankrijk te vervangen. o
Het Luxemburgsche Roode Kruis heeft,
naar Belga meldt, voorgesteld het Luxem
burgsche omroepstation weer in werking t.c
stellen en het in diertst te stellen van het
Internationale Roode Kruis. De uitzendin
gen zouden er in de eerste plaats toe die
nen om inlichtingen te geven omtrent coml
battanten, wier families geen berichten
hebben ontvangen.
Tevens bestudeert men de mogelijkheid
om in Luxemburg een groot internationaal
verzamelcentra in te richten voor het op
nemen van gewonden van alle oorlogvoe
rende naties. Voor dit doel heeft Luxem
burg reeds uit de Vereenigde Staten be
langrijke sommen gelds gekregen. De ,ml-
nister van buitenlahdsche zaken, Beek,
slaat in contact met Duitschland en Frank
rijk om hun toestemming te verkrijgen voor
dit groote humanitaire werk.
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal 2.25, per week 17 cent, overal waw de
bMorglng per looper geschiedt. Franco per post per kwataal 8.15.
Onse bureaux rijn dagelijks geopend van S--6 uur. Administratie en Redactie Telel
latere 2745. Postrekening 48400.
Abonnementen worden dagelüka aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31. GOUDA
bü onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantooren.
REUTER seint uit Moskou dat gisteren
een pact van wederzydschen bys'tand
tusschen Sovjet-Unie en Letland is onder-
teekend.
De artikelen luiden:
Artikel 1: De beide contracteorende par
tijen verbinden zich elkander eiken bystand,
met inbegrip van militairen bijstand, te
verleenen in gevalt van een directen aanval
of een bedreiging met aanval van de zijde
van eenige groote Europeesche mogendheid
tegen de zeegrenzen der partijen in de
Oostzee of hun landgrenzen, door de ter
ritoria der Estlandsche en Lithausche repu
blieken, alsmede tegen de in artikel 3 ge
roemde bases
Artikel 2: De Sovjet-Unie verbindt zich
het Letlandsche legqr bijstand te verleenen
in wapening on andere militaire uitrusting
op gunstige voorwaarden.
Artikel 3: Ten behoeve van de waarbor
ging van de veiligheid der Sovjet-Unie en
ter consolideering van haar eigen onafhnn-
kr’(jkheid verleent de Letlandsche republiek
de Sovjet-Unie het recht tot het hebben
van vlootbases in pacht en tegen redelijken
prijs in de steden Liepaja (Libava) en
Vei'tspils (Windawa) en van verscheidene
vliegvelden. De nauwkeurige plaatsen voor
de bases en vliegvelden en de grenzen daar
van zulen in wederzydsch overleg worden
vastgesteld.
\oor de bescherming van de staat Irben
wordt de Sovjet-Unie het recht verleend op
dezelfde voorwaarden een basis voor kujt-
bitillerie aan de kust tusschen Ventspijs en
Fitrags te vestigen. ^Voor de bescherming
der vlootbases, der vliegvelden en der kust-
artillerie-basis heeft de Sovjet-Unie het
rc :ht op eigen kosten op de aangewezen
plaatsen land- en luchtmachttroepen tot een
strikt beperkt aantal te handhaven. De
maximale grootte dezer strijdkrachten zal
bij speciale overeenkomst bepaald worden
Artikel*4: De contracteerende partyen
verbinden zich geen bondgenootschap aan
te gaan of niet deel te nemer» aan eenige
coalitie, gericht tegen een der partyen.
Artikel 5: De tenuitvoerlegging van dit
pact mag in geen enkel opzicht schade toe
brengen aan de souvereine rechten der par-
tiien, in het byzonder aan haar staatsorga
nisatie, economische en sociale stelsel en
militaire maatregelen. Het gebied, aange
wezen voor de in artikel 3 genoemde bases
en vliegvelden blijft territorium van de Let
landsche republiek.
Artikpl 6: Dit pact treedt in werking
door de uitwisseling der ratificatie-oorkon-
den. Deze uitwisseling zal te Riga gesebio
den binnen zes dagen na den datum van
onderteekening van dit verdrag. Het ver
drag geldt voor tien jaar en, indien geen
der partijen het noodzakelyk acht het part
epr jaar voor het afloopen op te zeggen,
zal het automatisch gedurende tien nieuwe
jaren bly'ven gelden.
Aan de onderteekening van het pact zijn
besprekingen voorafgegaan, welke van. 2 tot
6 Osiober hebben geduurd en waaraan werd
deelgenomen door Molotov, Munters,
Stalin, Potemkin, den Sovjetgezant in Let
land, Zotov den Letschen gezant te
Moskou, ~Koclns.
Litauen hoopt op gebiedsuitbreiding.
De Litausche regeering is bijeengekomen
h n einde het rapport van den minister van
lultenlandsche zaken Urbsys te bestudee-
ren.
Urbsys, die zooals bekend op 3 October
naar Moskou was gegaan, keerde gisteren
te Kaunas terug, na besprekingen te hebban
gehad m|t Molotov en Stalin.
Reuter meldt, dat volgens betrouwbare,
doel, niet officieele inlichtingen de Soyjet-
Bussisohe „voorstellen” aan Litauen een
pact tot wederzijdschen bijstand en be
schikbaarstelling van twee bases voor de
Sovjet-Russische luchtmacht in Litauen
•matten.
Het officieele blad
60V1M tOUUM.
t—5 re^ls 1.55. elke regel meer f 0.30 Advertentiën in het Zaterdagnumme- 20
0.60. Op
de voorpagina 50 hooger
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tusschenkomst van joliede Boek
handelaren, Advertentiebureaux en onze &^nten en moe^n d^t^ vóór de planting
aan het Bui
Gewone
prfis Groote letters en
