I aan!/
iRIE
IIHK
I
s
8
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
BERGAMBACHT, BERKENWOUDE, BODEGRAVEN, BOSKOOP, GOUDERAK, HAASTRECHT, MOORDRECHT, MOERCAPELLE,
NIEUWERKERK, OUDERKERK, OUDEWATER, REEUWIJK, SCHOONHOVEN, STOLWUK WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN, enz.
No. 20141
ONTRUIMING VAN HELSINKI EN WIBORG.
DALADIER RICHT ZICH TOT HET
FRANSCHE VOLK.
MOERCAPELLE,
WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN, enz.
„Beter thans maatregelen rustig uit te voeren dan
later overhaast.”
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal 2.25, per week 17 cent, overal
bezorging per looper geschiedt. Franco per post per kwataal 8.15.
10
Woensdag 11 October 1939 78e Jaargang
De toestand in Oost-
Europa.
Wilna komt bü Litauen.
Hitler sprak te Berlijn.
„Definitieve garantie voor veiligheid”.
13201
WW de
n
fwonit
Werby
tanks.
BOGOESLAVSKY TOT TWEE
JAAR VEROORDEELD.
Wegens diefstal van „l’Indifférent”.
De schilder Serge Bogoeslavsky, die de
„Indlfférent55 van Watteau uit het Lou
vre te Parijs had ontvreemd, is veroor
deeld tot twee jaar.
De schilder hield vol het stuk uit ar
tistiek enthousiasme te hebben wegge
nomen, doch de rechtbank .verklaarde
deze lezing niet te kunnen aanvaarden.
prootste aandacht, daar men van meening
is, dat door een verder opdringen van
Stalin in de Oostzee de Sovjet-invloed mo-
gely'k naar het Westen voortschrijdt en zelf*;
tot Denemarken zou kunnen doordringen.
611’
1477
2036
2881
3784
4234
4980
6916
6641
7668
8390
9204
0212
1676
2166
3674
4370
4919
5736
6899
8446
9342
9862
0695
Letsch-Russisch verdrag.
De Lettische regeering heeft het verdrag
van wederzydschen bijstand niet Rusland
geratificeerd.
Van de Russisch-Lettische grens-ti
gemeld, dat de Russische troepen,
ingesloten arrtillerie, vliegtuigen en
geleidelijk van de grens worden terugge
trokken.
Rusl and. Turkije stagneert nog steeds.
De Turksche minister van buitenlandscha
zaken, Saradjogloe, die thans reeds zestien
dagen in de Russische hoofdstad verblijft,
heeft zy'r. besprekingen, die op 1 October
onderbroken werden, nog niet voortgezet.
De minister heeft eenige uitstapjes ge
maakt.
voeren tot de laatste consequentie. Hoe
krachtiger wij de offers op ons nemen,
die de oorlog kan vragen, met des te
Onze bureaux zjjn dagelijks geopend van 9—6 uur. Administratie en Redactie Telef.
interc 2745. Postrekening 48400.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 3L GOUDA
bjj onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantooren.
krijgen.
De geringste soldaat, zoowel als onze
grootste leider, begirjjpt welk gevaar ons
vaderland zou loopen, indien het na te heb
ben gedemobiliseerd op ijdele beloften, na
eenige maanden het hoofd zou moeten bie
den aan een plotselingen aanval. Ik weet,
dat allen opnieuw hun plicht zouden doen
jegens het land, doch dan zouden zij zich
bij hun eenheden moeten voegen onder het
vuur van den vijand en zich concentreeren
en organiseeren onder de bommen uit de
vliegtuigen. Geen Franschman zou ons ver
geven Frankrijk zoo te hebben ontbloot.
Overigens zien al onze strijders de vraag
stukken, waarover ik heb gesproken, dui-
lelijk. In de Duitsche loopgraven moet de
soldaat zeggen; „Mijn regeering heeft ge
protesteerd tegen 't verdrag van Versailles
uit naam van het zelfbeschikkingsrecht dei
voflcen. Toch heeft zij zich meester gemaakt
van Weenen en Oostenrijk, van Praag en
Tsjecho-Slowakije, van Warschau en Polen
Deze politiek heeft mij in een moorddadi-
gen oorlog gestort. Deze volken hadden
hetzelfde recht te leven als het Duitsche
volk. De zaak, welke ik verdedig, is geen
rechtvaardige zaak.”
De Fransche soldaat daarentegen denkt:
,.Mijn land heeft alles gedaan om den oor-
log te voorkomen.. Het heeft peen volk on
derdrukt en wil geen volk onderdrukken. Ik
ben hier om mijn vaderland te verdedigen
en het voor het tragische lot te bewaren,
dat sedert twee jaar millioener. mannen,
trouwen en kinderen in Europa zoo droevig
getroffen heeft. Ik wil hier een einde aan
maken. De zaak welke ik verdedig, is een
rechtvaardige zaak. Ik zal haar naar de
overwinning voeren.”
Wat onze soldaten denken, denkt het ge-
heele Fransche volk. Eveneens de regeering
zal rich in haar dagelijksch werk en haar
onwrikbaren wil, waardig toonen aan het
zonen van ons vaderland
261
476
730
1056
1366
1601
.892
1408
1766
1049
1269
1516
844
242
506
919
192
643
072
359
533
848
253
446
746
928
218
421
641
173
)92
593
126
.68
593
)53
192
572
151
.09
149
'71
171
191
67
>06
03
68
83
99
90
62
53
18
17
s
>8
12
>2
54
(lüllkSllIE WANT.
- omstreken (behoorende tot den bezorgkring)
r j u.öv. vou Lui»» Cla en den bezorgkring:
f 0.30 Advertentiën in het Zaterdagnumme- 20
- Drff8.
gel meer 0.50. Op
Men heeft gezegd, dat het lot van Polen
slechts twee mogendheden aangaat. Wij
antwoorden hierop, dat het ook andeien
aangaat, in het bijzonder Polen. Men kaa
een kaart van Europa teekenen zonder re
kening te houden met al deze levende wer
kelijkheden welke de volen zijn, noch met
min tradities of behoeften. Wij antwoorden
d it op deze wijze Europa wordt gevoerd
naar de revolutie er. de oorlogen, welke het
gi durende eeuwen in bloed hebben doen
baden.
Wederkeerige garanties.
Indien men werkelijk vrede wil, een duur
zame n vrede, dan moet men begrijpen, dat
do veiligheid der r.aties slechts kan rusten
op weflerkeerige garanties, welke iedere
verrassing uitfduiten en welke een wal op-
v erpen tegen -iedere poging tot overheer-
sching.
Tndien men werkelijk den vrede wenscht
en een duurzamen vrede, dan moet men
eindelijk begrijpen, dat de tijd voorbij is,
waarop territoriale veroveringen welzijn
bra-hten aan den veroveraar.
Na al zijn veoveringen begint Duitsch-
land een oolog met kaarten voor brood,
vleesch, melk en suiker.
Wij, Franschen hebben een afschuw van
al deze dienstbaarheid. Wij willen dat onze
overwinning een Europa schept, dat bevrijd
zal zij nvan alle bedreigingen met een aan
val. Frankrijk, dat den oorlog werd opge
legd, zegt in den strijd hetzelfde wat het
steeds gezegd heeft.
Ik bevestig dus in uw naam, dat wij strij
den en zullen voortgaan te strijden om eer I geloof, dat alle
definitieve garantie voor de veiligheid te I bezielt.
De Finsche minister van buitenlandsche
zaken, Kekkoonen, heeft gisteravond de be
volking van Helsinki en Wiborg in een ra-
aorede aangespoord Woensdag en Donder
dag a.s. de steden vrijwillig zooveel moge
lijk te ontruimen. De regeering wil vermij
den tot dwang over te gaan.
De minister verklaarde, dat de politieke
toestand niet onrustiger of slechter is g?.
worden, doch het is beter thans de maatrgo-
len rustig uit te voeren, dan later over
haast.
Voor het evacueeren van de bevolking
der beide steden zullen met ingang van
Woensdag bizondere treinen beschikbaar
zijn. Degene, die niet buiten de stad bij
familie or derdak kan komen, zal door de
regeering een plaats worden aangegeven.
auto’s die wegens gebr°k
benzine geen gebruik van hun wagen
ior adsp. Onder-
tornaleeftijds-
dt Luchtvaart-
:triciin of in*
zich daartoe
lonialt Ruervt.
XP«^nZm«XrtXlen tot W. J en ZTuHte
weer overgaan;
6. beide partijen verplichten zich geen
bQndgenootschappen aan te gaan, welke te-
Sovjet-Unie verplicht zich het
1 itausche leger tegen voordeelige voor
waarden wapenen en oorlogsmateriaal te
verschaffen;
4. ter verdediging van de grenzen van
I itauen krijgt de Sovjet-Unie het recht in
Litauen troepen van haar leger en lucht
macht te stationneeren, welker aantal en
standplaatsen bij afzonderlijk uerdrag zul
len worden geregeld. Ook de hiermede ver
band houdende economische, administratie
ve en juridische vragen zullen bij afzonder
lijk verdrag worden geregeld;
5. mocht een aanval of dreiging met een
aanval tegen Litauen geschieden dan zullen
Sovjet-Rusland en Litauen onverwijld over
leg plegen over de daartegen te nemen
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda en omstreken (behoorende
15 regels 1 80, elke regel meer 0.25. Van buiten Gouda
15 regels 1.56. elke regel meer f 0.30 Advert “'’"r 17
bijslag op den prijs. Liefdadigheids-ad vertentiën de helft van den
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN: 1—4 regels 2.05, elke regel
de voorpagina 50 hooger,
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tusschenkomst van soliede Boek
handelaren, Advertentiebureau* en onze agenten en moeten daags vóór de plaatsing
aan het Bureau zijn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te zijn.
Gewone advertentiën en ingezonden mededeelingex bij contract tot zeer gereduceerden
Prijs Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte.
De repatrieering van de Duitschers
uit de Baltische landen.
Estlandsche regeering afgetreden.
De besprekingen der Duitsche handels-
delegatie onder leiding van Schnurre met
Mikoian en zijn medewerkers te Moskou
schijnen normaal te verloopen. Van Duit
sche zyde wordt te dien aanzien het stil
zwijgen bewaard.
Op 22 October zullen verkiezingen ge
houden worden voor de nationale vergade
ring van Westelijk Wit-Rusland, aldus
meldt het Fransche Bureau Havas. Deze
vergadering zal de inlijving van dit gebied
by de Sovjet-republiek moeten bekrachti
gen, alsmede de-verdeeling van den grond,
de nationalisatie der banken en van de
groote industrie. Voorts worden toebereidse
len getroffen voor de bijeenroeping eener
r.rtionale vergadering tot bekrachtiging
van de vereeniging van de westelijke
Oekraïne met de Oekrainische republiek.
De Berltf nsche correspondent van de
„Easier Nationalzeitung” schrijft volgens
Kavas, dat de door Hitler aangekondigde
repatrieering van Duitschers zich over ver
scheidene jaren zal uitstrekken. Het uit-
emdelykp doel der maatregelen, is alle in
het buitenland wonende Duitsche minderhe
den in het Groot-Duitsche rijk te brengen.
De gerepatrieerden uit de Baltische landen
zullen zich vooral gaan nederzetten in den
vroegeren corridor en het door Duitschland
geannexeerde Poolsche gebied. Gouwleider
Eürckel is met de organisatie belast.
Hetzelfde blad verneemt voorts uit Hel
sinki, dat de in Estland en Letland wonen
de Duitschers 48 uur tijd hebben gekregen
om hun zaken te regelen en hun bezittingen
te verkoopen. De Letlanders en Estlandeis
van Duitsche afkomst hebben twee weken
tyd gekregen. Duitschland heeft den leden
dei Duitsche minderheden laten weten, dat
het geen verantwoording aanvaardt voor
hm, die den oproep niet beantwoorden.
De Berlynsche correspondent van ge.
i.oemd blad schat de waarde van de Duit
sche bezittingen in de Baltische landen op
l’i milliard Ryksmark.
Veertien Duitsche schepen zijn aangeko
men in Riga, Libau en andere Letlandse! :e
havens voor de evacuatie van de Duitsche
minderheid, die in totaal ongeveer 60.003
ruenschen omvat. Er worden spoedig nog
meer schepen verwacht. De geheele evacua
tie zal waarschijnlijk in twee of drie weken
voltooid zijn.
iXlaarschalk Worosjilof heeft den chef
va het Estlandsche leger, generaal Lai-
doner, uitgenoodigd een bezoek aan Mos
kou te brengen. Generaal Laidoner heeft
de uitnoodiging aanvaard.
Dc onderteekening van een Litausch-
Russisch verdrag, zoo meldt Havas uit
Eauras, vond in de ochtenduren plaats.
Hierbij is bepaald dat Wilna aan Litauen
komt.
Tiet Russisch-Litausch verdrag bestaat
iüt de volgende negen artikelen:
1 de stad Wilna en het gebied van Wil
na zullen aan Litauen worden teruggege-
v?
2. heide verdragsluitende partijen ver
plichten zich tot wederzijdsche hulp, ook
militaire, in geval van een aanval op hun
gebied van de zijde van een derde Europee-
sche mogendheid, hetzij te water, hetzij te
land;
3. de
Omtrent de onderhandel ingen met litauen
is, volgens het Tassbureau te Moskou door
de regeering een communiqué uitgegeven,
luidende:
Van 3 tot 16 October zijn in Moskou or.-
derhandelingen gevoerd tusschen volkscom
missaris Molotof en den Litauschen minis
ter van buitenlandsche zaken, Urbsys, over
oe afsluiting van een verdrag betreffende
overdracht aan Litauen van de stad Wilna
en het gebied om Wilna, benevens over een
pact tot wederzydschen bijstand tusschen
de SovjetJUnie en Litauen. Aan de onder-
handelingen namen deel Stalin, Potemk.n
en de Russische zaakgelastigde in Litauen,
I’ondnyakof, aan Russische zy'de en de 1-1-
tausche vice-premier, Bizauskas, de Litau-
sche opperbevelhebber, generaal Rastiki»
en de Litausche gezant in Moskou, Natke-
vlcius aan de andere zijde. De onderhande-
lingen zijn op 10 October geëindigd mot de
onderteekening van een pact betreffende do
overdracht aan de Litausche republiek van
de stad Wilna en het Wilnasche gebied en
een fact tot wederzydschen bijstand tus
schen Litauen en de Sovjet-Unle.
1 igenaars van
aan U—lo--
mochten maken, kunnen de auto’s in de bei
de komende dagen gebruiken voor de
evacuatie.
Gisteravond werd te Helsinki de eerste
oefening van de luchtbescherming gehou
den. De etad was geheel verduisterd.
Reuter meldt nog uit Helsinki dat vele
Fr.gelscher, die in Finland verblijf hielden,
deze week het land verlaten.
Met het oog op den ernstigen toestand
he*ft de Finsche regeering besloten tot oen
vrijwillige evacuatie van Helsinki, Wiborg,
Tammerfors en Abo. Morgen zal een kwart
van de bevolking van Helsinki vertrekken.
Donderdag opnieuw een kwart. Naar men
verneemt, zyn by de grens nog geen Rus-
slfche troepen geconcentreerd, doch de gar
nizoenen worden versterkt.
De te Kopenhagen verschijnende „Natio
nal Tidende” schrijft, dat de onderhandel! r-
gen te Modkou niet alleen een probleem zijn
voor Finland, maar voor het geheele Noo’-
den. De ernst is des te grooter, omdat deze
onderhandelingon deel uitmaken van een
veel grooter proces, dat het grootste gevaar
voor het Noorden en voor geheel Europa
Inhoudt. Denemarken volgt de ontwikkeling
der Finsch-Russische betrekkingen met de
Nederlander en nog
minggeschiedtonder
erband. Inlichtingen
ommandant van de
te Nijmegen.
Estlandsche regeering af getreden.
De Estlandsche regeering is afgetreden,
naai het Britsche Bureau Reuter uit Tallin
meldt.
De nieuwe premier prof. Jueri Uluots is
de voorzitter van het Estlandsche parle
ment, die naar Moskou is geweest om deel
te nemen aan de Russisch-Estlandsche be
sprekingen.
Minister van buitenlandsche zaken wordt
prof. Ants Pijp, eveneens lid van de dele
gatie naar Moskou.
De onderhandelingen tusschen de U,S.
S.R. en Estland zijn thans op bevredigende
wyze afgesloten, zoo is te Tallinn gister
avond medegedeeld.
Ter gelegenheid van den aanvang
der „Winterhilfe”.
Bij de opening van dc campagne der
„Winterhilfe” heeft de Duitsche Fuehrer
en Rijkskanselier, Hitler, een rede ge
houden, waarin hij o.m. zeide:
In enkele weken is de staat, die meen
de de Duitsche belangen op de meest
I brutale wijze te kunnen bedreigen, neer
geslagen dank zij een militaire verrich
ting, die in de geschiedenis eenig is, en
i dank zij den heldenmoed onzer soldaten.
Wat de toekomst brengt, weten wij niet.
Slechts over één ding hebben wij zeker
heid: geen macht ter wereld zal dit
Duitschland nogmaals kunnen overwin
nen. Men zal ons noch militair overwin
nen, noch economisch vernietigen, noch
naar den geest murw maken. Men zal
onder geen omstandighedep meer een
Duitsche capitulatie beleven.
Ik heb uiting gegeven aan onze be
reidheid tot vrede. Duitschland heeft
tegen de westelijke tegenstanders geen
oorlogsmotlef. Zij hebben voor belache
lijke doeleinden den oorlog ontketend.
Duitschland is echter vastbesloten, in
dien zijn bereidwilligheid wordt afge
wezen, den strijd te aanvaarden en, hoe
dan ook, door te strijden. Noch de schrik
van het oogenblik, noch dc aankondiging
van den duur van dezen strijd zal ons
vermoeid of zelfs maar bang kunnen
maken. Vóór ons staat een eeuwig leven
van ons volk. Wat de rest van de wereld
uitkiest, kan zij krijgen. Ik heb eens een
zeer moeilijken weg gekozen om Duitsch
land te doen verrijzen uit de vernieti
ging, die het verdrag van Versailles op
legde. Sindsdien zijn twintig jaar ver
loopen. Het rijk Is machtiger dan ooit.
De weg vóór ons kan niet moellijker
zijn, dan het pad, dat achter ons ligt.
Als wij niet versaagd hebben op den weg,
dien wij reeds afgelegd hebben, zullen
i wij te minder versagen op den weg naar
de toekomst
De beslissing over den oorlog ligt niet
meer bij ons, maar bij de rest der we-
relcfaWij hebben slechts het besluit elke
Een antwoord aan Hitler.
JN zijn aangekondigde rede heeft
minister-president Daladier gis
teravond gezegd;
„WÜ zijn in oorlog en gij zult be
grijpen, dat stilzwegen noodzakelijk
is voor het succes van onze militaire
operaties. Ik weet, dat gij de eersten
zult zijn om gevaarlijke indiscreties
te veroordeelèn. Verder denkt gij met
reden, en ik ben het roerend met u
eens, dat het natuurlijk en wettig is,
dat gij ingelicht wordt over het alge
meen optreden van de regeering en
over de gedachten en besluiten, wel
ke haar zijn ingegeven door de inter
nationale politieke gebeurtenissen.
Vooral hierover wensch ik u thans te
spreken. Sedert één maand rukken
onze §oldaten voorwaarts*op vijandig
gebied.
In de lucht vermenigvuldigen onze vlie
gers de bewijzen van hun moed. Op zee
verzekeren onze matrozen de vrije verbir-
fling tusschen Frankrijk en zijn imperium
verjagen zij de vijandelijke onderzeeërs on
hebben zij honderdduizenden tonnen grond
stoffen, bestemd voor Duitschland, in be
slag genomen. Engeland en Frankrijk zijn
meester op den Oceaan en gy weet, dat zij
die de zee beheerschen, steeds de overwin
ning hebben behaald.
Wy streven niet voor onzen grond en
onze haardsteden alleen, doch ook voor <le
beschaving, welke verder gaat dan onze
grenzen en welke van ons heeft gemaakt,
wat wy zijn: vrije en waardige wezens, die
eerbied hebben voor hun naaste, die ir.
staat zyn hun woord te houden en getrouw
te zyn aan de groote cultureele traditie van
het Westen. Noch Frankrijk noch Engelqnd
zijn ten strijde getrokken voor een soort
ieeclogischen kruistocht, noch Frankrijk,
noch Engeland zijn teiï strijde getrokken in
ecu lust van verovering. Zij waren verplicht
te strijden omdat Duitschland wenschtc zijn
nverheersching op te leggen aan Europa.
De vrede.
Ik weet wel, dat men u thans spreekt
over vrede, den Duitschen vrede, vrede wel
ke veroveringen door list of geweld erkent
en welke niet zou verhinderen nieuwe ver
overingen voor te bereiden.
Hoe kan men de laatste rede in den
Rijksdag samenvatten? Op deze wijze: „Ik
heb Polen vernietigd, ik ben voldaan. Laten
wij den strijd staken. Laten wij een confe
rentie beleggen om myn veroveringen vast
te leggen en den vrede te organiseeren.”
Het ongeluk is, dat men deze taal reeds
heeft gehoord .Na de annexatie van Oo.i-
tvnry'k heeft Duitschland gezegd: „Ik heb
Oosetnryk genomen, ik vraag niets meer.”
Enkele maanden later eischte het do Sude
ten op en de leider van Duitschland zeide
te München tot ons, dat wanneer deze etsch
voldaan zou zyn, hy niets meer zou vragen.
Enkele maanden later maakte Duitschland
zich meester van geheel Tsjecho-Slowakije.
Tn den Riksdag zeide men toen tot de we
reld: „Duitschland vraagt niets meer”. Na
de verplettering van Polen is dezelfde ver
zekering gegeven met niets anders.
Zeker, wy hebben steeds een oprechte
samenwerking gewenscht tusschen de vol
ken en wenschen deze nog, doch wy zijn
vastbesloten ons niet te onderwerpen aan
..dictaten” van geweld. Wij hebben de wa
penen opgenomen tegen den aanval, wy zul
len zo eerst neerleggen, wanneer wij zekere
garanties hebben voor de veiligheid, een
veiligheid, welk^niet elke zes maanden in
gevaar wordt pvfeSicht.
Hoe kan deze voortdurende veiligheid
'oor ons en de wereld bestaan, indien een
land door geweld van de kaart van Europa
Is verwijderd? Welk volk kan zich ooit be
schermd voelen tegen een aanval indien het
zoo Iedere zes maarden tegenwoordig is bij
de annexatie of de verdeeling van een ander
volk, niettegenstaande het gegeven wooid,
dat eveneens het recht had onafhankelijk
te leven?
1 gen een der verdragsluitende partyen zou-
I den kunnen zyn gericht;
7 het onderhavige verdrag raakt de
souvereine rechten der beide verdragslui
tende partyen in geen enkel opzicht. Het
beginsel der niet-inmenging in de binnen-
iandsche aangelegenheden blijft door beide
zijden gegarandeerd;
8. fat onderhavige verdrag wordt geslo
ten voor den tijd van vijftien jaren. Wan
neer het verdrag niet een, jaar voor afloop
van dezen termijn wordt opgezegd, wordt
het automatisch voor den tijd van tien jaar
.’erlengd. Litauen blijft evenwel ook in ge
val van de opzegging in het bezit van Wil
na;
9. het verdrag treedt in werking yjet do
uitwisseling der ratificatie-oorkonden, het
geen binnen zes dagien te Kaunas zal ge
schieden.
