-Zalf
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
BERGAMBACHT, BERKENWUUDE, BODEGRAVEN, BOSKOOP, GOUDERAK, HAASTRECHT -MOORDRECHT, MOERCAPELLE.
NIEUWERKERK, OUDERKERK, OUDEWATER, REEUWIJK, SCHOONHOVEN, STOLWIJK WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN,
78e Jaargang
enz.
tiOUDA
DE CONFERENTIE TE STOCKHOLM.
Rijwialhuis
Een verbond voor vijftien jaar.
Turkije niet verplicht eventueel tegen Rusland
oorlog te voeren.
BRITSCH-FRANSCH TURKSCH VERDRAG
ONDERTEEKEND.
in Tractors
iio Mysterie”
l....
MET BENZINE!
STELTEN
arloosde
jugd
)E
J VILLIER
IINGEL 11.
groote
islag”
Dit blad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen
Hitler ratificeert pact met
Moskou.
Verdrag met Polen gold
alleen b(j een aanval door
Duitschland.
Noordsche staten bereid tot vredes-initiatief
Zoodra de mogelijkheid zich zou voordoen.
No 20149 Vrijdag 20 October 1939
Actie van den Paus tegen
het communisme.
dc
Tekst van het verdrag.
i
regeeringen overeengekomen, dat voor den
F Fr rttin
UVIl MATINEE
E. BROWN
tot en met Dtfbdag
,LE HOOFDFILMS 2
.ES BOYER in
(LIJFT
LIGST ADRES!
VEG 73 - GOUDA.
ROOKWORST
!de soort
:r WORSTJES
VUURKOOL
'END 10.30
nü zeker uit den
reerd gebruik van
na te laten, want
lischt
H. 3082
rd 1905.
i END KIDS”
-mde Jongens) in
p zeer billijke voor-
igen H. B. S. en
did.lM BOUWKUN-
door
Een nieuwe onafhankelijke
staat Polen.
Volgens den Berlijnschen corr. van ’t blad
Pulitiken, zal op 1 November officieel wor
den overgegaan tot de vorming van een on
afhankelijke staat Polen, welke een opper
vlakte zal hebben als Bulgarije, mêt War
schau als hoofdstad.
In het oosten zou een afzonderlijke Jood
sche staat gevormd worden voor de koloni-
salie van 3 millioen Joden.
Van dezen specifiek Joodschen staat zou
Lublin de hoofdstad worden.
berekent, dat de
ak per i Januari 19óy
een
van
van
van
te verzekeren.
Dc conferentie is eveneens overeengeko
men te besluiten de tot stand gekomen sa-
menwerking tusschen de. staten der Oslo
Russische druk op Tsjang kai sjek.
Volgens het Japansche nieuwsbureau Do
mei heeft de Sovjet-Unie hooge eischen aan
de regeering van Tsjoengking gesteld, in
ruil voor voortzetting der hulpverleening.
Deze omvatten het recht of troepen te le
geren in Binnen-Mongoüë en Sinkiang (Chi-
neesch Turkestan) en de Sovjetiseering van
Noordwestelijk China. Het zenden van ge
mechaniseerde Russische strijdkrachten
naar Sinkiang zou erop wijzen, dat de Sov
jets besloten zijn aan hun eischen vast te
houden.
Inmiddels heeft de Britsche ambassadeur
sir Archibald Kerr, bij Tsjang kai sjek in
lichtingen ingewonnen oyer de huidige ver
houding tusschen China en de Sovjet-Unie.
In de regeering van Tsjoengking staat de
Kwo min tang achter de politiek van
Frankrijk en Engeland, terwijl de commu
nistische partij de Sovjets steunt, waardoor
Tsjang kal sjek voor een moeilijke keus is
gestéld. De communisten zouden geleidelijk
j van het verdrag van wederzijdschen bij-
i stand tusschen het Vereenlgde Konink
rijk, Frankrijk en Turkije, komen de ge
volmachtigden overeen:
„De verplichtingen, welke Turkije op
grond van het bovengemelde verdrag op
zich neemt, kunnen dat land niet nood
zaken tot een actie, die ten doel of als
gevolg heeft, dat het In gewapend con
flict met de Sovjet-Unie komt.”
Het protocol van onderteekenlng zal
worden beschouwd als een Integraal deel
van het verdrag van wederzijdschen bij
stand.
Het te Ankara gesloten verdrag Is on-
derteekend door den Brltschen ambas
sadeur Knatchbull-Hugessen en lulte-
nant-generaal Wavell voor Engeland, den
Franschen ambassadeur Masslgll en ge
neraal Weygand voor Frankrijk cn den
Turkschen minister-president Saydam
en veldmaarschalk Tsjakmak voor Tur
kije.
i Het verdrag werd gesloten in het
Turksche ministerie van Bultenlandscho
Zaken, waarna zoowel minister-president
Saydam als de twee ambassadeurs een
korte toespraak hielden.
Men veronderstelt, dat het verdrag
zonder verwijl aan de parlementen van
de drie landen zal worden -voorgelegd ter
ratificatie, opdat het onmiddellljk in
werking zal kunnen treden
n uiteraard geen ver-
dc bijdrage hiervoor
die tevens lid zijn,
rden spaarders met
3 van f 717.000 zich
rie procent van. hun
allen cn deden inde-
n rente over 1939.
voor oversluitingen
lodig geworden door
ank, verlaagde nota-
verkrijgen, waartoe
istanties alsnog toe-
•leenen.
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal 2.25, per week 17 cent, overal waar de
beweging per looper geschiedt. Franco per post per kwataal 3.15.
Onze bureaux zijn dagelijks geopend van 96 uur. Administratie en Redactie Telef
(nterc 2745. Postrekening 48400.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31. GOUDA
bü onze agenten en loopers, den boekh»ndel en de postkantooren.
Stalins antwoord op de boodschap
van den Führer deze week verwacht.
Het D.N.B, meldt: De Führer heeft gis
teren het 28 September onderteekende
grens- en vriendschapsverdrag tusschen
Duitschland en de Sovjet-Unie geratificeerd
alsmede het bij dit verdrag behoorende aan-
vullingsprotocol van 4 October, waarin een
nauwkeurige omschrijving wordt gegeven
van de belangengrens in het Poolsche ge
bied
De Duitsche gezant te Moskou, Von der
Schulenburg, wordt, naar United Press in
betrouwbare Duitsche kringen verneemt,
voor het weekend te Berlijn verwacht. Hij
zou dan Stalins antwoord op de boodschap
van Hitler komen brengen.
In verband daarmede duikt opnieuw in
politieke kringen het bericht op, dat
Duitschland en Rusland gezamenlijk een
soort verklaring zullen afleggen. Reeds de
vorige week werd een dergelyke verkla
ring verwacht, maar de Duitsch-Russische
besprekingen na de afwijzing der geallieer
den van Hitlers vredesplannen hebben naar
het schijnt een minder vlot verloop dan men
aanvankelijk in Duitschland hoopte. Men
verwacht een aankondiging van verdere
samenwerking „op elk gebied”. De verdere
strategische plannen van Duitschland zou
den afhankelijk zijn van* de Duitsch-Russi
sche gedachtenwisseling.
JOODSCHE EMIGRATIE
NAAR ETHIOPIë.
Nederzetting van vijf millioen
menschen beoogd.
United JjJjess meldt uit Rome dat de heer
Prank van Gildemeester, de voorzitter van
de Weensche organisatie voor hulpverlee
ning aan de Joodsche vluchtelingen, heeft
medegedeeld dflt er in beginsel overeen
stemming is bereikt met het Italiaansche
ministerie voor Oost-Afrlka ten opzichte
van de Joodsche vestiging in Ethiopië.
De overeenkomst, welke de goedkeuring
van Mussolini nog behoeft, voorziet in de
oprichting van een Joodsche kolonie van
totaal vjjf millioen menschen in het gebied
van het Tsjana-meer.
Ofschoon de Italiaansche autoriteiten de
voorkeur gaven aan de vestiging verder
westelijk van het Tsjana-meer aan het ge-
Lied, waarin het plan-Van Gildemeester
vóórziet, wordt verklaard dat krachtens de
overeenkomst, welke is aangegaan, de ko
lonie niettemin in een vruchtbare streek zal
worden gevestigd, n.l. in den hoek tusschen
het Tsjana-meer en den Blauwen Nyl.
Verwacht wordt dat honderdduizend?r
Joden uit Palestina naar het gebied van
het Tsjana-meer zullen emigreeren zoodrs
de overeenkomst in werking treedt.
De heer Van Gildemeester verklaarde aan
te pers dat zoodra Mussolini zijn defini
tieve goedkeuring aan de overeenkomst zal
hebben gehecht,, de organisatie de noodige
nandfeelen in Amerika zal emitteeren on
bet plan te financieren. De eerste uitgifte
zal vfjf millioen dollar bedragen ter waar
de van tien dollar per aandeel, eventueel te
verhoogen tot 50 millioen dollars.
Tenslotte verklaarde de heer Van Gilde
meester het bijeenroepen van een interna
tionaal congres te overwegen, waaraan alle
personen, die bij de organisatie der Jood
sche emigratie zijn betrokken, zouden deel
nemen. r
Reuter seint uit Londen: In*antwoord op
een vraag in het Lagerhuis heeft Butler
verklaard, dat het verdrag van wederzijd
schen bijstand tusschen Engeland en Polen
slechts van toepassing was bjj een Duit-
schen aanval.
De Poolsche regeering, aldus Butler, be
vestigt deze interpretatie. Er is by de op-
derhandelingen bepaald, dat een aanval
door Rusland of een andere mogendheid
niet onder de verdragsbepalingen zou val
len.
Op een vraag, welke grenzen door de
Britsche regeering worden geacht het ge
bied te bepalen waarover de tegenwoordige
\oorloopige Poolsche regeering” zeggen
schap heeft, antwoordde Butler, dat de te
genwoordige Poolsche regeering geenszins
„voorloopig” is, doch de wettelyke opvolg
ster der vorige regeering, en dat terwijl het
Poolsche grondgebied onder vijandelijke be
zetting is, de kwestie van erkenning van
grenzen zich niet voordoet.
hoogste priesterschap bewust was en dat
hij zich nimmer, tenzij het hem werd ge
vraagd, zou mengen in zuiver wereldlijke
geschillen of in den strijd om gebieden tus-
schen de staten. Deze plicht veroorloofde
hem nochtans niet de oogen te sluiten voor
nieuwe en onmetelijke gevaren, die voor de
menschelijke ziel ontstonden, nu over het
aangezicht van Europa, dat grootendeels
christelijk is, eiken nieuwen dag dreigender
en zwaarder „de duistere schaduwen van de
gedachten en de daden van de vijanden van
God werden geworpen”.
Onder zulke omstandigheden, verklaarde
de Paus, werden het behoud, de zorg en
eventueel de verdediging van het Christe
lijk erfgoed van beslissend belang voor hef
toekomstige lot van Europa en de welvaart
van al zijn volken, groot en klein.
beteetonen Kleine
e onder den Invloed
edrljfje tot het uiter-
lebben moeten belas-
deze vordering den
slijk held schijnt dan
i te zijn, dat enkele
les verkocht zullen
J)E conferentie van staatshoofden te
Stockholm is gisteren geëindigd.
Besloten werd dat de deelnemers de
strikte neutraliteit in acht zullen
nemen, en de samenwerking met de
andere neutralen, met name de
Oslo-groep, zal worden voortgezet.
Gisteravond te zes uur werd het
volgonde communiqué gepubliceerd;
De koningen van Denemarken,
Noorwegen en Zweden, alsmede de
president van de republiek Finland,
vergezeld van de ministers van bui-
1 tenlandsche zaken van hun landen.
1 zijn 18 en 19 October te Stockholm
jen, tegenover
do bezittingen
reëolo waarde
een tekort is
'un liet bestuur heb-
lawrakeujk gesteld
1 de bezittingen van
K) opbrengen, zoodat
van 189.282. Deze
i mot 83.517 als re-
sposten door non-
t oen omslag moet
oor een bedrag van
leden, of per hoofd
ns, zal nimmer over-
r welk middel ook.
Gedé Voetbadzoul
-npleiater 45 cent.
gerueeuen toestand bestudeerd van
net standpunt der genoemde staten.
Zy heelt vooral de moeilijkheden on- J
der de oogen gezien, welke de huidi
ge moeüyke internationale toestand
in den weg Kan leggen aan het bewa
ken van het recht zelf te beschiKxen
over hun neutrale positie, welke deze
landen steeds hebben opgeeischt en
bij het begin van den oorlog hebben
bevestigd door hun neutrahteitsver-
klaring.
De conferentie stelde eenstemmig
vast, dat de vertegenwoordigende re-
geeringen in nauwe samenwerking I
besloten zijn zich te houden aan een
strikte neutraliteit. De houding,
welke de regeeringen zullen aanne
men ten aanzien van vraagstukken,
welke zich kunnen voordoen, zal wor
den geleid door den wensch in alle
onafhankelijkheid hun neutram
standpunt te handhaven. Zij eischen
het recht op, deze houding, welke be
lust op de oprechte vreedzame be
trekkingen met de andere mogendhe
den, geëerbiedigd te zien.
Herinnerend aan de verklaring van 1917
tijdens den wereldoorlog door de regeerin
gen van Denemarken, Noorwegen en Zwe
den ter gelegenheid van de conferentie van
de koningen der Scandinaafsche landen te
Oklo en constateerend, dat, zoolang de oor-
log heeft geduurd en welken vorm de vijan
delijkheden ook hebben aangenomen, de
vriendschappelijke en vertrouweljjke be
trekkingen werden gehandhaafd tusschen
do drie koninkrijken, ztfn de op de confe*
rentte van Stockholm vertegenwoordigde
De tekst van het gisteren geteekende
Brltsch-Fransch-Turksche verdrag luidt
volgens Reuter als volgt:
„Art. 1. In geval Turkije in vijande
lijkheden met een Europeeschc mogend
heid wordt gewikkeld, ten gevolge van
een aanval dezer mogendheid op Tur
kije, zullen het Vereenlgde Koninkrijken
Franklijk daadwerkelijk met Turkije
samenwerken en het alle mogelijke hulp
verlecnen.
Art. 2. a. In geval van een daad van
agressie door een Europeesche mogend
heid, die leidt tot een oorlog in de Mkd-
dellandsche Zee, waarin het Vereenigd
Koninkrijk en Frankrijk betrokken wor
den, zal Turkije metterdaad met het Ver
eenigd Koninkrijk en Frankrijk samén-
werken en hun allen mogelijken steun
verleenen.
b. In geval van een daad van agressie
door een Europeesche mogendheid, die
leidt tot een oorlog in de Middelland-
sche Zee, «waarin Turkije betrokken
wordt, zullen het Vereenigd Koninkrijk
en Frankrijk metterdaad mot Turkije
sanienwerken en het $llen mogelijken
steun verleenen.
Art. 3. Zoolang de garanties, door het
Vereenigd Koninkrijk en Frankrijk bij
hun verklaringen van 13 April 1939 aan
Griekenland en Roemenië verstrekt, van
kracht blijven, zal Turkije metterdaad
samenwerken met het Vereenigd Ko
ninkrijk en Frankrijk en hun allen mo
gelijken steun verleenen, wanneer het
Vereenigd Koninkrijk en Frankrijk ten
gevolge van een der genoemde garanties
in vijandelijkheden verwikkeld worden.
Art. 4. in geval het Vereenigd Konink
rijk en Frankrijk in vijandelijkheden met
ten Europeesche mogendheid gewikkeld
worden' tengevolge van een aanval door
die mogendheid op een dezer staten,
zonder dat de bepalingen van art. 2 of
art 3 van toepassing zijn, zullen de hooge
contracteerende partijen onmiddellijk
overleg plegen. Niettemin wordt over
eengekomen, dat Turkije in een derge
lijk geval ten minste een welwillende
neutraliteit jegens het Vereenigd Ko
ninkrijk en Frankrijk in acht zal nemen.
Art. 5. Onverminderd de bepalingen
van art. 3, zullen, In geval van een aan
val op een staat, jegens welken een der
contracteerende partijen met toestem
ming van dien staat zich heeft verbon
den^ tot hulp bij de handhaving van on-
ajhèpkelijkheld of neutraliteit tegen een
dergelijken aanval, en bij een aanval
van een Europeesche mogendheid, die,
terwijl hij gericht Is tegen een anderen
Europecschen staat, naar de meening
van een der contracteerende partijen
een bedreiging van haar eigen veiligheid
inhoudt, de hooge contracteerende par
tyen onverwijld overleg plegen met het
oog op een gemeenschappelijke actie,
die wenschelijk wordt geacht.
Art. 6. Het4onderhavige verdrag is
niet tegen eenlgen staat gericht, doch
beoogt het Vereenigd Koninkrijk, Frank
rijk en Turkije van wederzijdsche hulp
verleening te verzekeren in geval verzet
tegen een aanval dat noodlg maakt.
Art. 7. De bepalingen van dit verdrag
zijn gelijkelijk verbindend als tweezijdige
verplichtingen tusschen Turkije en elk
der belde andere hooge contracteerende
Partijen.
- Art. 8. indlon de hooge contractee
rende partijen in vijandelijkheden ver
wikkeld worden ten gevolge van de toe
passing van dit verdrag, zullen zij geen
wapenstilstand en geen vredesverdrag
sluiten, tenzij bij gemeen goedvinden.
Art. 9. Zoo spoedig mogelijk zal dit
verdrag geratificeerd worden. De ratlfl-
catledocumenten zullen te Ankara ge-
Geponeerd worden. Het verdrag zal van
(.(IllkSIJlE UHllAYL
kracht worden op den datum van depo-
neering der ratlficatledocumenten. Het
verdrag Is gesloten voor den duur van
vijftien jaar. Indien geen der hooge con
tracteerende partijen de beide andere in
kennis stelt van haar voornemen tot
opzegging zes maanden voor het afloo-
pen van het verdrag, zal bij stilzwijgen
de overeenkomst als met vijf jaar ver
lengd beschouwd worden.”
Twee protocollen zijn aan het verdrag
gehecht. In het eerste wordt gezegd:
„De ondergeteekende gevolmachtigden
verklaren, dat hun respectievelijke re
geeringen overeenkomen, dat het op
dezen dag gedateerde verdrag van we
derzijdschen bijstand van kracht zal
worden op het oogënblik van ondertee
kenlng.”
In het tweede protocol, het protocol
van onderteekenlng, wordt gezegd:
„Op het oogenbllk van onderteekenlng
Vele landen betuigden reeds
hun instemming.
Het is bekend, zoo wordt uit Rome aan
de „Times” gemeld, dat de uitbreiding van
den bolsjewistischen invloed tot Letland
den Paus diep heeft verontrust.
De Heilige Stoel doet door middel van
i’ljn vertegenwoordigers in het buitenland
reeds in verscheidene landen stappen om
verdedigingsmaatregelen op groote schaal
tegen de communistische activiteit te be
vorderen.
De eerste rapporten, hierover in het Vil-
ticaan ontvangen, wjjzen er naar verluidt
op, dat onder de staten, die aan zulk een
initiatief terstond hun steun zouden geven,
zich bevinden: de Vereenigde Staten var.
Amerika, alle Zuid-Amerikaansche staten,
met uitzondering van Mexico, Hongarije,
Spanje, Rpemenië, Joego-Slavië, Finland,
de Oostzeelanden en de Scandinavische lan
den.
In antwoord op een toespraak, waarmede
dc> nieuwe Litausche gezant by den Heili
gen Stoel, Wladimir Girdainis, zyn geloof»,
brieven overhandigde, legde de Paus naai
de „Times” verder uit Rome meldt, den na
druk op het belang van de verdediging van
do Christenheid tegen de aanvallen van de
vijanden in Europa.
De gezant had zijn land genoemd „een
noordelijke schildwacht van het Katholicis-
me” en de Paus zei, dat hy de vastberadr»-
heid van Litauen zich deze taak waardig te
J maken, had opgemerkt, „zelfs als offers de
noodzakeliike prijs moesten worden voor de
verwezenlijking van dit ideaal”. De Paus
verklaarde, dat htf zich de plichten van zijn
groep voort te zetten, alsook met de overi-
ge neutrale landen, tot beveiliging van de
gemeenschappelijke belangen.
Bereid tot een vredes
initiatief.
Ter gelegenheid van deze conferentie
heeft de koning van Zweden telegrafisch
boodschappen van sympathie ontvangen
can de hoofden der neutrale Amerikaansche
staten. Deze boodschappen worden in de
N< ordelijke landen hoogelijk gewaardeerd,
de op de conferentie vertegenwoordigde re
geenngen vonden hierin een waardevollen
st mm voor de pogingen, welke door hen
rjjn ondernomen in het belang van den
vrede en de internationale orde, gegrond
vest op het recht.
De Scandinavische regeeringen herinn».
len aan het verlamged by te dragen tot hot
vit den weg ruimen van de internationale
moeilijkheden, dat reeds vóór het uitbreken
van de vijandelijkheden tot uiting is geko
men door het feit, dat de staatshoofden
zich-hebben aangesloten bij den oproep van
koning Leopold ten gunste van den vrede.
Dit verlangen is gelijk gebleven. Zy zul
len met de grootste voldoening iedere aan-
v.yzing begroeten, welke duidt op een we-
derkeerig begrip tusschen de oorlogvoeren-
den, alsmede mogelijkheden, welke den
neutralen zullen toeataan pogingen in het
werk te stellen tot net herstel van den
vrede en dc veiligheid van alle landen.
I duui van den huidigen oorlog, Denemarken,
Finland, Noorwegen en Zweden in hun po
litiek dezelfde gedragslijn zullen volgen als
die, welke met succes, dank zy een nauwe
samenwerking is toegepast gedurende den
oorlog van 1914 tot 1918.
De conferentie heeft zich bovendien bezig
gehouden met de moeilijkheden, welke han
del en scheepvaart van de neutrale mogend
heden treffen, tengevolge van de maatregc.
len van de oorlogvoerenden. Zy is overeen
gekomen op dit gebied samen te werken er
om voort te gaan met het toepassen van de
beginselen, welke zyn geformuleerd in het
communiqué van Kopenhagen van 19 Sep-
conferentie bü'een «ekomen.
ue euilieremie Heelt eerst den ai- en e&aar wederkeerig steun verleenend om
de lavitailleering van de noordelijke lande i
'l
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda en omstreken (behoorende tot den bezorgkring)
1—5 regels MO, elke regel meer 0.25. Van buiten Gouda en den bezorgkring:
1—5 refewls 1.55. elke regel meer f 0.30 Advertentiën in het Zaterdagnummer 20
ed?.X.er f 0.60. Op
de voorpandna 50 hooger
Advertentiën kunnen worden ingezonden door tusschenkomst van «oliede Boek
handelaren, Advertentiebureau* en onze agenten en moeten daags vóór de plaatsin»
aan het Bureau zijn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te zijn.
Gewone advertentiën en ingezonden mededeelingex bij contract tot zeer ge reduceerden
prijs Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte.
