»Lux«
Kachels enz,
W
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
'TOFFEN
IRKJWKT
el zélf/
(handel
Rond Pz.
Wat mag een belligerent doen inzake contrabande
met het doel oorlog te vermijden.
Minister Frank wordt gouverneur-generaal
Seyss Inquart zijn plaatsvervanger.
eken
ruim
Mteief:2731
TELEF. 3016.
CHAMBERLAIN IN HET LAGERHUIS:
„ENGELAND LEVERDE NIMMER STRIJDGAS
AAN POLEN.”
- -
BESTUURSREGELING VOOR BEZET
POOLSCH GEBIED.
Dit blad verschijnt dadelijks, behalve Zon- en Feestdag-en
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal 2.25, per week 17 cent, overal waar de
bezorging per looper geschiedt. Franco per post per kwataal 3.15.
No. 20154 Donderdag 26 October 1939 78e Jaargang
BERGAMBACHT, BERKENWOUDE, BODEGRAVEN. BOSKOOP. GOUDERAK. HAASTRECHT, MOORDRECHT, MOERCAPELLE.
NIEUWERKERK, OUDERKERK, OUDEWATER, REEUWIJK. SCHOONHOVEN. STOLWIJK WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN, enz.
Britsche regeering bereid ieder voorstel te overwegen
dat stabiel internationaal systeem beoogt,
TELEFOON 331A
het Rljksministe-
ERVEN
N NOTEN
meenten in av
i mén bereiken
de Krimpener-
Idinxveen, de
PRIJS.
MARKT 31.
[MANDEN.
‘Idige besparing in
K.M.
fG.
de pry's is ZEER
TELEFOON 3134.
Oorlogsfinanciering in Duitsehland.
Het stekel der belast in qbons prijs -
gegeven. Middelen slechts u’t belas-
tingen en overbodige koopkracht.
De financieele corr. van het Hbld. deelt
aan zijn blad mede, dat de belastingbons
•no. 2 van 1 November af niet meer rullen
worden uitgegeven en de verkoop van de
belastingbons 1 door het ibelastingkant<*)r
wordt eveneens vestaakt.
De verplichting tot het aanvaarden van
de vooromschreven InstanHes.
de belastingbons blijft alsnog bestaan voor
Reeds eenitren tiid geleden had staats
secretaris Reinhardt van het Rljksministe-
-r- van Januari 1938 op
nieuw werd ontboden, meldde zij zich ziek
en bleef in Stockholm.
In de Londensche zeerechtdeclaratie heeft
men onderscheid willen maken tusschen ab
solute en conditioneele contrabande. Abso
lute contrabande zouden de goederen zijn,
welke uitsluitend voor den oorlig geschikt
waren. Conditioneele contrabande zouden
de goederen zijn, welke zoowel voor oor:
zlogsgebruik als voor andere bestemming
kunnen worden gebezigd.
De onderscheiding berust op een juist
beginsel: van spmmige goederen wordt we
gens hun aard aangenomen, dat zy" in elk
geval voor de oorlogvoering bestemd zy’n en
derhalve als absolute contrabande altyd on
derschept kunnen worden. Andere goederen
wil de belligerent alleen onderscheppen in
dien zij voor de oorlogvoering zullen div
nen, dus niet als zjj een zuiver burgerlijke
bestemming hebben.
Tenslotte besprak spreker de vraag wat
de belligerent mag doen om contrabande-
toevoef aan een vijand te voorkomen. Spre
ker behandelde eerst de „klassieke” metho
de van aanhouding en onderzoek, prysma-
king, opbrenging en prijs verklaring en zette
uiteen in welke gevallen daarbij schade
vergoeding door den belligerent was ver
schuldigd. In den laatsten oorlog is echter
het z.g. „derouteeren” (opbrenging ter fine
van onderzoek) in zwang gekomen. Daar
tegen zou op zichzelf nog niet zooveel be
zwaar behoeven te bestaan, indien slechts
het onderzoek met behoorlijken spoed
plaats vond en schadevergoeding werd be
taald, in elk geval, dat niet tot prijsmaking
werd overgegaan, doch de practyk is tot
dusverre anders geweest. Spreker waar
schuwde tege het zich vrijwillig naar een
onderzoekingshaven ts begeven, omdat al
dus de geheele risico, die de belligerent be
hoort te dragen, door het schip wordt over
genomen, terwijl voorts, indien vrijwillige
aanmelding regel zou worden, tegen het
schip dat zulks niet zou doen, gemakkelijk
een vermoeden zou kunnen worden opge
steld, dat het dus wel contrabande aan
boord zou hebben.
Tenslotte besprak prof. Tedders de ver
nietiging van onzijdige schepen, welke
slechts dan rechtmatig is wanneer zij plaats
vindt wegens militaire nood/aak, na prijs
making van het schip, indien het schip zelf
confiscabel zou zijn geweest en indien de
regelen van het proces-verbaal van Londen
van 6 November 1936 zijn opgevolgd.
Jn het Lagerhuis is den minister-president
gevraagd of hij' een verklaring zou af
leggen over de herhaalde Duitsche beschul
digingen, dat Engeland strijdgas zou heb
ben geleverd aan Polen. Chamberlain ant
woordde, dat „de minister van oorlog reeds
een duidelijke tegenspraak van deze onbe
schaamde en doorzichtige leugens had ge
publiceerd.” Hy voegde hieraan toe ver
heugd te zijn, dat hij dankbaar is nogmaals
met nadruk te verklaren, dat Engeland
nooit strijdgas heeft geleverd aan Polen,
in welken vorm dan ook.
Arthur Henderson vroeg of deze bewe
ringen werden verspreid om het mogelijk
gebruik van strijdgas door de Duitschers te
rechtvaardigen. Chamberlain antwoordde
hierop: „We hebben iets dergelijks in het
verleden meegemaakt.”
Internationale samenwerking.
In antwoord op een reeks vragen heeft
de onderstaatssecretaris van buitenlandsche
zaken, Butler, gezegd, dat de Britsche re
setting bereid is ieder voorstel te overwe
gen, dat een stabiel internationaal systeem
beoogt, met het doel oorlog te vermijden en
internationaal geschillen te regelen door
vreedzame middelen. H(j voegde hieraan
toe, dat de regeering op het oogenblik niet
bereid is een speciale commissie in te stel
len, welke het vraagstuk van een Europee-
schen statenbond.in de toekomst moet be-
studeeren.
Leac, de afgevaardigde van de Oppositio
neel Labour, vroeg den minister-president,
of hij aan het Duitsche volk zou willen me-
dèdeelen, dat Engeland bereid is de moge
lijkheid van een Ver. Staten van Europa te
bestudeeren als deel van de vredesvoor
waarden.
Butler antwoordde, dat dit in gedachten
zal worden gehouden. Hij verklaarde er niet
aan te twijfelen of het Duitsche volk hoor
de veel van wat in het Huis werd bespro
ken.
rie van financiën aangékondigd, dat de
emissie van belastingbons 2 weldra zou
worden gestaakt.
Men is thans zelfs een stap verder ge
gaan en heeft zich, beroepend op de buiten
gewone oorlogsomstandigheden, het finan
cieringssysteem der belastingbons thans
geheel opgegeven. De rijksregeering wilde
voor het voeren van den oorlog noodige
middelen alleen verkrijgen met behulp van
belastingen, maar tevens beslag leggen op
de „overbodige koopkracht”.
Anderzijds is zij vastbesloten tot het voe
ren eener radicale bezuinigingspolitiek.
Alle niet absoluut noodzakelijke uitgaven
zullen worden beperkt. Spaarbanken pn
verzekeringsmaatschappijen zullen voorts
de middelen welke haar werden toever
trouwd, ter beschikking van de oorlogvoe
ring van het rijk moeten stellen.
Aan het sluiten van oorloffsleeningen
wordt „voorloopigi” nog niet gedacht.
der regeering js. De bijeenkomst was niet
openbaar.
Naar verluidt stond Halifax in het bij
zonder stil by de wijziging in’den toestand,
vergeleken bij een paar maandep geleden o
en legde hy den nadruk op het verdrag met aangericht ter
Onze bureaux zijn dagelijks geopend van 9--6 uur. Administratie, en Redactie Telef
faterc 3745. Postrekening 48400.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31. GOUDA
bü onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantooren.
ALEXANDRA KOLLONTAY,
Moskou’s vertegenwoordigster
te Stockholm.
Het vertrek van de Russische gezante te
Stockholm, mevrouw Kollontay, naar Mos
kou, waar zij verslag zou moeten uitbren
gen over de conferentie van Stockholm en
over de houding van Zweden ten aanzien
van de Finsche kwestie, heeft de merk
waardige figuur van deze Sovjet-diplomate
weer op den voorgrond doen treden.
Alexandra Michailowna Kollontay weid
in 1872 geboren als dochter van een Rus
sisch generaal, die adjudant-generaal van
den Tsaar was. Reeds omstreeks 1895, toen
zy' te Ziürich studeerde, sloot zij zich bjj dc
socialistische beweging aan en zij blepf
deze beweging ook trouw na haar huwelijk
met den millionnair en grootgrondbezitter
Kollontay te St. Petersburg. Na diens dood
verbleef zü meest in Parijs en de Ver
Staten, doch na de Februari-revolutie van
1917 (van Kerenski) snelde zü naar Rus
land terug, waar zü zich bij de bolsjewiki
aansloot en onder het bewind Van Kerenski
werd gearresteerd. z
Toen de bolsjewiki de overwinning had
den behaald, werkte zü tot Maart 1918 in
het ministerie van sociale zaken, voerde
daarna tot eind 1920 propaganda in de
Oekraïne en de Krim en vertegenwoordigde
van 1920—1922 ue vrouwen in het centraal
comité vaw de Russische communistischs
party.
In November 1917 was zü getrouwd met
den matroos Dvbenko, die later admiraal
[werd van de Zwarte Zee-vloote en vervol
gens hoofd van het roode leger in Tasjkent.
De Duitschers in Zuid-Tirol
en Denemarken.
Uit Bolzano wordt door het Franschc
persbureau Havas vernomen, dat de prefect
de politieke functionarissen en die der be
sturen en syndicaten der provincie Bolzano
büeengeroepen heeft met het oog op dt toe
passing van de recente Italiaansch-Duitsche
overeenkomsten betreffende de repatriee-
ring der Duitsche onderdanen en het ovei-
brengen van personen van Duitsche af
komst uit het gebied van den Boven-Etsch,
die geopteerd hebben voor het Duitsche
Rijk. De prefect gaf uitdrukking aan de
overtuiging, dat zü’n riditly’nen toegepast
zouden worden in een atmosfeer van begrip
en billükheid
De bewuste overeenkomsten hebben naai
de opvatting der leidende Itallaansche in-
stahtles aldus meldt het Fransche pers
bureau de strekking niet alleen ppn oor-
?aak van wrijving tusschen Duitsehland en
leden den
in Gouda en
iale r"’
G hebben
FOTO’s als
■an den mobilisatie-tjjd.
KLEIWEG 80
EFOON 2656.
In de Duitsche staatscourant wordt een
decreet van Hitler gepubliceerd betreffende
het bestuur der bezett* Poolsche gebieder.
In dit decreet wordt bepaald, dat de door
de Duitsche troepen bezette gebieden ge
steld worden onder den gouverneur-gene-
raal voor de bezette gebieden, voor zoover
Lij niet zijn ingei ij fd bij het Duitsche ryk
Tot gouverneur-generaal voor de bezette
Poolsche gebieden! wordt benoemd rijks-
minister dr. Frank en tot plaatsvervanger
van den gouverneur-generaal rüksminister
Seyss Inquart.
De gouvemeui-generall staat onmiddel-
lijk onder Hitler. Hem Worden alle takken
van bestuur toegewezen. Het tot dusverre
geldende recht blüft van kracht, voor zoo
ver het niet in stry'd is meti het overnemen
van het bestuur door het Duitsche rijk De
ministerraad voor de rüksverdediging, de
lasthebber voor het vierjarenplan en dc
gouverneur-generaal .kunnen bij verorde
ning recht scheppen. De verordeningen
worden afgekondigd in het „verordenings-
biad voor de bezette Poolsche gebieden”.
De voorzitter van den ministerraad voor
de rijksverdediging en lasthebber voor hfc‘.
vierjarenplan, benevens de opperste rüks-
autoriteiten kunnen Verordeningen, die noo-
dig zü’n voor de plannen van de Duitsche
levens- en economische ruimte, opstellen,
ook voor de onder den gouverneur-generaal
nestelde gebieden.
De kosten van het bestuur worden door
het bezette gebied gedragen. De gouver-
r.eur-generaal .maakt een begrootingspïan
plan op, dat goedgekeurd moet worden door
den rüksminister van financiën. De centrale
instantie voor de bezette Poolsche gebieden
vormt de rüksminister voor binnenlandsche
zaken, die de voor de uitvoering en aan
vulling van dit decreet noodige rechts- en
bestuursvoorschriften uitvaardigt. Dit
decreet wordt van kracht zoodra en in zoo
verre als Hitler den aan den opperbevelheb
ber van het leger gegeven opdracht tot
uitoefening van het militaire bestuur in
trekt. De bevoegdheid tot uitoefening van
de uitvoerende macht blijft voor een spe
ciale regeling voorbehouden.
Het o>p 21 October ged'ate^xle decreet is
behalve door den Führer en Rükskanselier
Adolf Hitler onderteekend door den voor
zitter van den ministerraad voor de rijks-
verdediging en lasthebber voor het vier,
jarenplan, generaal-veldmaarschalk Goe
ring, rüksminister van binnenlandsche za
ken Frick, den plaatsvervanger van den
Führer Hess, den chef vah het opperbevel
der weermacht Keitel, den opperbevelheb
ber van het leger von Brauchitsch, den
rijksminister van buitenlandsche zaken von
Ribbentrop, den rijksminister van financiën
graaf Schwerin von Krosigk en den rijks-
ministër en chef der rü’kskanseïarü dr.
Lammers.
In 1937 werd Dybenko als Trotskist gear
resteerd en in April 1938 gefusilleerd.
Zü verliet Dybenko echter spoedig en
werd in het najaar van 1924 gezante van
Rusland in Noorwegen. Inmiddels was haar
huwelijk met Dybenko officieel ontbonden.
In 1926 werd zü uit Oslo teruggeroepen,
doch nog hetzelfde jaar ging zij als gezant.*
naar Mexico en het jaar daarna weer naar
Oslo.
fn Augustus 1930 volgde haar benoeming
tot‘gezante te Stockholm. Zü heeft zich er
al dien tü'd weten te handhaven, hoewel het
herhaaldeltfk heette dat haar ster aan het
dalen was in verband met de zuiverings
actie tegen de Trotskisten; zü was namelijk
een vroegere vriendin van Trotski. Her
haaldelijk werd zü evenals thans naa”
Moskou ontboden om verslag uit te bren
gen, doch toen zü tijdens het groote
Trotsikistenproces
(lOUkStHE WlWlT
ADVERTENTIEPRIJS: Uit Gouda en omstreken (behoorende tot den bezorgkringj
1—6 regels 1,80, elke regel meer 0.26. Van buiten Gouda en den bezorgkring.
15 regels 1.56. elke regel meer 0.30 Advertentién in het Zaterdagnummer 20
Omslag op den prijs. Liefdadigheids-advertentiën de helft van den Drds.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN1—4 regels 2.05, elke regel meer 0.50. Op
de voorpagina 60 hooger,
Advercentiën kunnen worden ingezonden door tusschenkomst van soliede Boek
handelaren, Advertentiebureaux en onze agenten en moeten daags vóór de plaatsing
aan het Bureau zyn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te zjjh.
Gewone adverteatiën en ingezonden mededeelingea by contract tot zeer gereduceerde»
prijs Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte.
oorlog wordt beschouwd, is de belligerent
praktisch vrij.
Tegen de thans door Engelafd en
Duitsehland gepubliceerde contrabandely's-
ten kan men dan ook geen ander bezwaar
aanvoeren dan dat zü in hun formulering
uiterst vaag zün gebleven, hetgeen groote
rechtsonzekerheid tengevolge heeft.
Wij voor de geraobili.
W VM
omstreken
goedkoops
voor het
blijvende
gaan voor een Haart, HMt!
tens zoo’n groote voomad
Uger en, alles wortt rakku«L,
als: FRISIA, JAAffiMj
VBER, DATO, ULFTSCBE
utsche.
A LAGE!!
ïtalië weg te nemen, maar ook van den
|cant van Duitsehland iederen eventueelen
eisch te voorkomen ten aanzien van het ge
bied, dat aan de Italiaansche kroon ge
hecht werd na den Wereldoorlog en waar
een bevolking van Duitsche afkomst leeft,
die geschat wordt op 180.000 personen en
die langen tüd door Duitsehland werd be
schouwd als een Duitsche voorpost in het
Zuiden.
De Duitsche minderheid in
Denemarken.
Het Britsche persbureau Reuter meldt
De Duitsche minderheid in Denemarken is
verontwaardigd bü het denkbeeld, dat zij
tepatrieeringi naar Duitsehland zou kun
nen vragen. De Duitsche party’leden van
Noord-Sleeswijk hebben een protestverga-
dering gehouden, waar werd besloten, dat
ieder denkbeeld betreffende gedwongen
overbrenging naar Duitsehland van perso
nen, die langen tüd in Noord-Sleeswijk
hebben gewoond, een beleedigende gedachte
was, die verontwaardigd van de hand moet
worden gewezen. Partüleider Müller zei-
de: „Hier hooren wü en hier blijven wjj”.
Prins Joachim van Pruisen, f
Dirigeerde het Residpntie-orkest.
Plotseling is te Berlü’n overleden prins
Joachim van Pruisen, de dirigent die ook
eenige malen een Kurhausconcert heeft ge
leid en dezen zomer een poosje in den Haag
heeft vertoefd.
Door zü’n vader Prins Albrecht, den oua-
icgent van Bninswü’k, kleinzoon van Pnn-
ses Marianne, de dochter van Koning Wil
lem I, door haar later ontbonden huwelijk
met prins Albrecht van Pruisen, een broer
van keizer Wilhelm I, was Prins Wilhelm
Friedrich, Karl, Ernst Joachim, Albrecht
27 September 1876 te Hannover geboren.
,Hü wordt begraven in het familiemauso-
|eum op het kasteel Kamenz in Silezië,
waar zijn oudere broeder Prins Friedrich
Heinrich woont.
Rede van Prof. mr. B. M. Telders
voor de K. v. K. te Rotterdam.
„Derouteeren”.
De Kamer van Koophandel en Fabrieken
te Rotterdam, de stichting havenbelangen
en het departement Rotterdam van de Ne-,
derlandsche Maatschappü voor Nüverheid
en Handel hebben Dinsdagavond in de „Doe
len” te Rotterdam een büeenkomst belegd,
1 waarop prof. mr. B. M. Telders, hooglceraar
in het volkenrecht te Leiden, heeft gespro-
ken over „de handelsoorlog en de rechten
der neutralen”.
Na een inleidende beschouwing van den
voorzitter der Kamer van Koophandel, mr.
K. P. van de Mandele, kreeg prof. Telders
het wr ord. Hy' betoogde, dat het ideaal van
eiken belligerent is allen handel van den
vijand te stoppen. Het ideaal van eiken on*
zy'dige is zy'n handel met beide belligeren-
ten te kunnen voortzetten en zoo mogelyk
uit te breiden. Tusschen deze aan elkander
tegengestelde idealen is reeds sedert eeuwen
een compromis gezocht en gevonden. De
uitwerking van het compromis varieert
echter met den tüd en vooral met de
machtsverhouding tusschen belligerenten
eenerzy'ds en neutralen anderzijds. Doch
steeds komt het compromis neer op de toe
passing van twee leerstukken: blokkade en
contrabande.
Bü blokkade wordt elk verkeer met de
geblokkeerde havens tegengegaan, dus ook
he< uitgaand* verkeer en ook den toevoer
van niet-contrabande-goederen. Daar de
door het volkenrecht aan een rechtmatige
blokkade gestelde eischen van effectiviteit
en gelykheid voor alle neutralen in den
huldigen oorlog praktisch niet vervulbaar
zy'n, speelt het blokkade-instituut thans
praktisch geen rol.
Praktische toepassing in deh huidigen
oorlog vindt slechts het leerstuk van de
contrabande. Contrabande is goed, daUge-
schikt is om voor den oorlog te worden ge
bruikt en bestemd is voor den vüand. Bü
de bepaling van wat als geschikt voor den
oorlog wordt beschouwd, is de belligerent
I
I Intusschen betoogde Halifax dat de Brit-
I sche kracht dient te worden versterkt op
alle punten, welke vitaal zyn voor de stra
tegische belangen van Groot-Brittannië.
Wanneer het tydstip is genaderd voor het
sluiten van een eervollen vrede, moet elke
poging worden ondernomen om een orde te
scheppen, waarin de veiligheid, welke nu
ontbreekt, kan worden gevestigd.
Halifax zeide nadrukkelük: ,,Wy' strijden
niet om imperialistische redenen, doch om
de beschaving te redden, welke in vele op-
zichten wordt bedreigd.”
De algemeene toon van Halifax’ rede was
uiterst optimistisch wat betreft de Brit-
I sche ooriogspositie.
1 Voorts had Lord Halifax heden in een
I der groote Londensche hotels een noenmaal
- - aangericht ter eere van Bastianini, den
Jurküe en den stabiliseerenden invloed er- nieuwen Italiaansrhen ambassadeur. Cham-
van op de positie in de Middellandsche Zee. berlain zat o.a. mede aan.
Britsch antwoord aan Von Ribben
trop.
In verantwoordelüke kringen is men vol
gens Reuter van meening, dat de beschuldi
gingen van von Ribbentrop, volgens welke
Engeland al sedert jaren, den ooriog voor
bereidt en alle vre^esstappen van Hitler
zou hebben genegeerd, worden weerlegd
door de volgende feiten:
1. Engeland heeft toegelaten, dat Hit
ler den dienstplicht heeft ingevoerd, een
'luchtmacht heeft opgebouwd, het Rünland
militariseerde, Oostenrijk en het Sudeten-
land bezette.
2. Engeland heeft steeds gestreefd naar
een goede verstandhouding met Duitsch-
an en de tegenwoordige Britsche regee-
nng heeft uit de Veteenigde Staten en an
dere neutrale landen veel critiek moeten
ooren, omdat zy by dit streven zoo ver
ging.
3- De Britsche garantie aan Polen is op
Maart gegeven, nadat Polen Hitlers
eischen op 26 Maart had afgewezen.
Chamberlain keerde het vorige jaar
uit München terug met Hitlers belofte, dat
kwesties, die tusschen Duitsehland en En
ge and zouden rijzen, door overleg zouden
worden geregeld. Chamberlain zeide: „Dit
beteekent vrede voor onzen ty‘d.” Zes maan
den later verried Hitler hem door Tsjecho-
Slowakjje te bezetten.
5. Zoowel Frankrük als Engeland heeft
een gunstig antwood gegeven op het Ita-
'uaansche vredesvoorstel van 31 Augustus,
och beide staten hebben in antwoord op
een tweede voorstel van 2 September ver
klaard, dat voorwaarde zou zün dat Duitsch-
7* ,Pool8che 8el>ied zou ontruimen,
Duitsehland zelf heeft op 1 Septem-
er den oorlog onvermüdelük gemaakt door
rolen binnen te vallen.
Optimistis’ he beschouwing van
Halifax.
JjOr<^ Halifax heeft aan 300 conservatieve
leden van het Lagerhuis een uiteenzetting
*an den toestand gegeven. Het gehoor, be*<.
boorde tot het z.g. „Comité van 1920”,Wat
het invloedrijkste lichaam van aanhangers...