I
I
NIEUWS- EN ADVERTENTIEBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
BERGAMBACHT, BERKENWOÜDE, BODEGRAVEN, BOSKOOP. GOUDERAK. HAASTRECHT. MOORDRECHT, MOERCAPELLE.
NIEUWERKERK, OUDERKERK. OUDEWATER, REEUWIJK, SCHOONHOVEN. STOLWIJK WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN, enz.
No. 20161
Qouoa
1
nooit!
NOOlb'
nooit!
Britsche premier maakt zich niet ongerust over de
„fantasieën” van den Russischen staatsman.
Geldleeningen ten laste van
het Rijk.
Dit blad verschünt dagelijks, behalve Zon-en Feestdag en
ABONNEMENTSPRIJS: per kwartaal 2.25, per week 17 cent, overal waar de
bezorging per looper geschiedt. Franco per post per k wat aal 8.15.
Vijf schepen tot zinken
gebracht van convooi
van 24 schepen
CHAMBERLAIN OVER DE REDE VAN MOLOTOV.
Vrijdag 3 November 1939 78e, Jaargang
De Amerikaansche
neutraliteitswet.
V qouda
onaf Vrijdag 3 Lm.
N<lv- - 5 Da„.
eraden Mannen
ils der Zee
Rust houdt aan op alle
fronten.
TELEGRAFISCH WEERBERICHT.
ochtendmist de beseft, dat die werkelijkheid de onder-
Het
neu-
zy uit de Spaansche wateren kwanten, waar
zy zich bevonden vóór de oorlog uitbrak.
De Duitschers hadden verschillende linten
om hun mutsen, o.a. met den naam „Em-
den”.
Over luchtaanvallen.
Herbert Morison, de voorzitter van den
London county council, lid der labour-
partij, heeft gisteren in het Lagerhuis
tijdens debatten over jje civiele defensie
de mogelijkheid ter sprake gebracht van
ernstige luchtaanvallen. Hij zeide: wan
neer de aanvallen op voldoende groote
schaal ondernomen worden, kan worden
verwacht, dat bommenwerpers door de
afweerlinie heendringen en vrij ernstige
schade aanrichten. Hieraan voegde hij
toe: „Laat Hitler begrijpen, dat, wan
neer hij hiertoe overgaat, hij een soort
gelijke actie te voorschijn zal roepen,
niet minder doeltreffend dan zijn eigen
optreden. Als hij hier komt, zal het heet
voor hem toegaan".
Twee uur later trof de „Barlaland" een
tweede reddingboot van de „Clan Chisholm”
aan, die 37 man aan boord had, 13 blanken
en de overigen Indiërs. Hierin bevonden
zich de kapitein en alle stuurlieden. De ka
pitein vertelde dat in totaal vier redding-
booten waren uitgezet. Omtrent het lot der
andere twee is niets bekend. Hierin bevon
den zich samen 41 man, allen Indiërs.
De bemanning van de Clan Chisholm” had
gezien dat vier andere schepen van het con-
vooi tot zinken waren gebracht, maar zy
wist niets omtrent het lot van de beman
ning en de passagiers er van. Een van de
in den grond geboorde schepen was een
passagiersschip met een bemanning van 90
koppen en 125 passagiers, voor een groot
deel Britsche families op weg naar Enge
land uit de overzeesche gewesten.
Volgens de bemanning van de „Clan
Chisholm” had ztf drie Duitsche duikbooten
gezien.
De opvarenden van de getorpedeerde
schepen hadden een kwartier gekregen om
in de booten te gaan. De geredden werden
door de „Bardaland” te Kirkwall aan land
gezet.
Ter aflossing van vlottende schuld
tot een bedrag van ten hoogste
300 millioen.
BIJ de Tweede Kamer is ingediend
een ontwerp van wet tot het aan
gaan van een of meer geldleeningen
ten laste van het Rijk, ter verkry-
een som van ten hoogste
77>
►IT I
htar-
h»on,
kom-
ADVERTENT1EPRUS: Uit Gouda en omstreken (behoorende tot den bezorgkring)
15 regels 1.80, elke regel meer 0.25. Van buiten Gouda en den bewrgkring:
15 regels 1.55. elke regel meer f 0.30 Advertentie» in het Zaterdagnumme*- 20
beslag op den prijs. Liefdadigheids-ad vertentien de helft van den prils.
INGEZONDEN MEDEDEELINGEN: 1—4 regels 2.05, elke regel meer 0.50. Op
de voorpagina 50 hooger
Advereentiën kunnen worden ingezonden door tusschenkomst van «oliede Boek
handelaren, Advertentiebureaus en onze agenten en moeten daags vóór de plaatsing
aan het Bureau zijn ingekomen, teneinde van opname verzekerd t* zijn.
Gewone ad verte.' itiën en ingezonden mededeelingea bjj contract tot zeer gereduceerden
prfls Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte.
Onze bureaux zijn dagelijks geopend van 96 uur. Administratie en Redactie Telef
nterc 2745. Postrekening 48400.
Abonnementen worden dagelijks aangenomen aan ons Bureau: MARKT 31. GOUDA
bU onze agenten en loopers, den boekhandel en de postkantooren.
De reddingboot had drie etmalen met de
golven geworsteld om naar een vaarwater
te komen, wfcar men kón verwachten neu
trale schepen aan te treffen. Het rantsoen
had bestaan uit twee biscuits en een kop
water per hoofd en per dag.
Vermoedelijk drie Duitsche
duikbooten in actie.
Het s.s. „Bardaland” van de Zweedsche
Orientlyn is Maandag na een dramatische
reis te Oslo aangekomen, aldus meldt de
correspondent aldaar van de „Berlingske
Tidende”.
Den 14en October gingen 24 schepenen
Britsch convooi van Gibraltar naar Enge
land. De escorteerende schepen keerden
echter reeds na een etmaal naar Gibraltar
terug. Kort daarna werden de schepen van
het convooi overvallen door Duitsche duik
booten, waarby tenminste vijf van de sche
pen, 3 Britsche en 2 Fransche tot zinken
werden gebracht. De „Bardaland” redde
(zooals reeds jn het kort gemeld) 61 man
van het s.s. „Clan Chisholm” uit Glasgow.
Te half twee des nachts van den 20sten
October, toen de „Bardaland” zich op den
Atlantischen Oceaan bevond op ongeveer
300 mylen W.N.W. van Kaap Finisterre,
nam men de eerste reddingboot van de
„Clan Chisholm” waar. Het was zeer ruw
weer en de berging was moeilyk. In de
reddingboot zaten of lagen 24 man; vyf er
van waren Engelschen, de overigen Indiërs.
Twee van de schipbreukelingen waren ge
wond; de anderen verkeerden in uitgeputten
Duitsch oorlogschip „overbevolkt”
door het aantal prijsbemanningen.
De Britsche marconist van de „City of
Flint”, die op de heenreis naar Moermansk
in Tromse kans zag van boord te gaan,
heeft voor de B.B.C. van zijn belevenissen 1
varteld. 1
Hij zeide dat de „Deutschland”, die de
„City of Flint” aanhield „overbevolkt" was,
door het aantal prijsbemanningen dat zij
aan boord had. Hij had dit gehoord van le
den van de prysbemanning op de „City of
Flint". Uit hun gesprekken begreep hij dat
Hulde gebracht aan
steun uit het Empire.
JN zyn wekelyksehe verklaring in het La
gerhuis heeft minister-president Cham
berlain gezegd, dat verleden week het
stormachtige weer en het slechte zicht in
vloed hebben gehad op de operaties te
land, te* zee en in de lucht.
De activiteit aan de Fransch-Duitsche
grens Is beperkt tot plaatseliike actie en
hier on dnar k:i<iv”vr. Niettegenstaande
de buitengewone koude on vochtigheid zet
het Britsche expeditieleger zijn taak tot
het versterken van de verdedigingslinie»
van zUn sector aan het front voort.
Voortgegaan wordt met het vernietigen
van Duitsche duikbooten, doch ook de Brit-
sche koopvaardy heeft enkele schepen ver
loren. Niets is evenwel geschied, wat het
vertrouwen schokt, dat men de bedreiging
van de duikbooten te boven zal komen.
In de afgeloopen week heeft er een aan
tal gevechten met Duitsche vliegtuigen
plaats gevonden, bij verkenningsvluchten of
by een poging om een Engelsch convooi aan
te vallen. Noch onze luchtmacht, noch onze
schepen leden schade.
De vijand leecf anderzijds een <»c verlie
zen en de resultaten bevestigden den hoo-
gen dunk, dien wij reeds hadden van de
hc^danigheid onzer gevechtsvlie<rtuigen, de
bekwaamheid en den moed der bemannin
gen.
Een zeer moedige daad was d« geslaagde
verkenningsvlucht over Duitschland 'n deze
week, waarbij foto’s van groote waarde
werden gemaakt.
De regeering heeft de rede van Molotov,
welke te Berlijn met spanning werd tege
moet gezien, maar die naar ik veronderstel
daar eenige teleurstelling heeft gewekt,
zorgvuldig bestudeerd. Zii heeft met be
langstelling kennis genomen van de uiteen
zetting de rtoekomstige doeleinden der
Sovjet-regeering.
In een op 31 Mei gehouden rede heeft
Molntov reeds gewaarschuwd, dat ziin re
geer! rg n’et hij een internationaal conflict
zou worden betrokken.
■I ~~~7
GOUimiE ÜHHAXT.
Wapenembargo wordt opgeheven.
Reuter meldt uit Washington:
Het Huis van Afgevaardigden heeft een
motie, van Wolcott, die den agentschappen
*an de Federale Reservebank het verstrek
ken van credieten aan oorlogvoerende
Haten zou verbieden, verworpen met 228
tegen 196 stemmen.
Een motie van Vorhys, krachtens welke
gedelegeerden van het Huis in de gemengde
commissie zouden moeten aandringen op
een embargo op wapenen en munitie, doch
niet op vliegtuigen en andere niet doode-
Ijjke oorlogswerktuigen, werd eveneens
verworpen en wel met 244 tegen 179 stem
men.
De laatste stemming wérd beschouwd als
de eerste proefstemming voor het embargo,
omdat een dergelijk amendement In Juni
door het Huis was aangenomen met 214
tegen 173 stemmen.
Tenslotte werd de motie van Stanley tot
*ndhaving van het wapenembargo met
-42 tegen 181 stemmen verworpen.
Jtaat thans nractisch vast, dat in de
raliteitswet het embargo volledig zal ver-
Mnen.
Havas uit Washington:
Geëvacueerden willen terug.
Kinderen genieten geen onderwijs.
Ernstige woorden in het Hoogerhuis.
In het Britsche Hoogerhuis heeft de Bis-
schop van Winchester de aandacht geves
tigd op het probleem van de evacuatie van
moeders met kinderen, hen zeer groot aan
tal van haar, ongeveer 75 keerde terug
naar de stad, waar zy vandaan kwamen,
daar zy het leven op het platteland on
draaglijk vonden. Een van de meest voor
komende redenen was de wensch der vrou
wen by haar echtgenooten en oudere fami
lieleden terug te zyn. De bisschop drong
er op aan dat, wanneer er verder moet
worden geëvacueerd, geen nieuwe poging
zal worden gedaan om vrouwen aan te moe-
digen haar echtgenoot te verlaten.
Lord Balfour of Burleigh betoogde dat de
tegenwoordige toestanden in de districten
waar de geëvacueerden vertoeven, ónmo
gelijk kunnen voortbestaan ais de oorlog
drie jaar mocht duren en dat zy op een
solidere basis dienen te worden gereorgani-
SWd.
De Aartsbisschop van Canterbury ver
klaarde dat men hier «tegenover een sociaal
probleem van het grootste gewicht staat,
n.l. het gevaar dat niet alleen het school
leven, maar ook het gezinsleven wordt te
niet gedaan. Wat moet er gebeuren als de
oorlog jaren duurt? Ik ben ouderwetsch in
myn denkbeelden, aldus de Aartsbisschop,
maar deze denkbeelden worden gesteund
door den Paus in zyn jongste Encycliek,
waarin hy zeide dat het gezin de basis der
gemeenschap is en dat de welvaart van een
land in groote mate afhangt van de wel
vaart van het gezin.
In zyn antwoord zeide Lord Delawarr, de
minister van onderwys, dat de thans be
staande toestand ten aanzien van de ge-
evacueerde kinderen niet mag blyven voort
duren. Een oplossing zou het zyh ,de drie
kwart millioen kinderen, die nog niet ge
ëvacueerd zyn, uit de kwetsbare centra tc
verwijderen, doch de regeering wil geen
drang opleggen, behalve in zeer moeilyke
omstandigheden. Een andere oplossing be
staat in de heropening van scholen in het
kwetsbare gebied en daartoe heeft de re
geering besloten. In dit besluit moet men
niet het teeken zien, dat thans alles veilig
is en men naar het geëvacueerde gebied
kan terugkeeren. Men kan echter niet drie
kwart millioen kinderen laten opgroeien
zonder onderwys, schooltucht en medische
zorg.
De minister drong er op aan dat de
ouders de geëvacueerde kinderen zullen la
ten waar zy heengebracht zyn. Zooveel mo-
geljjk scholen zullen worden heropend.
In het Lagerhuis legde Lindsay, onder
minister voor onderwys, een zelfde verkla
ring af als Lord Delawarr in het Hooger
huis. Hij voegde er aan toe, dat, alvorens
de scholen zouden worden heropend, het
noodzakelyk is schuilplaatsen tegen lucht
raids in de onmiddellyke nabijheid aan te
leggen.
i In Britarh Indlï
GREENE, GEORGE
REGINALD DENNY
CARRAD1NE en
tETTA YOUNG.
>oit bood eenig filmwerk
te afwisseling in span,
nde avonturen!
U nooit vergeten tuit!
inummer;
•oemde Cowboy trio
HE MUSKETIERS”
e onoverwinnelijke
vanaf 25 cent,
b fietsenstalling,
uze gezellige Popul0jre
Entrée: 25, 40 en 60 cl
«TEND 10.30
ondagochtendvoorsteilin-
zün 100%
R McLAGLEN in;
25, 30 en 40 cent.
2 UUR MATINEE
leeftijd met een special
sch programma.
Luchtgevecht bij Roubaix.
Daladier aan het front.
Het Fransche legerbcricht luidt: „Acti
viteit van onze patrouilles gedurende den
dag tusschen Blies en Rijn"
Op zijn terugkeer van het front in den
Elzas heelt de Fransche minister-presi
dent, Daladler, gisteren een bezoek aan
een Britsche basis gebracht.
Van de Belgisch Fransche grens wordt
gemeld, dat drie vliegtuigen, die boven
het grensgebied ten zuiden van Doornik
hadden gevlogen, in Frankrijk werden
aangevallen door Jachtvliegtuigen. In de
omgeving van Roubaix ontstond een ge
vecht en men zag een toestel neerstor
ten, zonder dat'unen in België de natio
naliteit kon onderscheiden.
Havas vult djt bericht aan met de
mededeellng, d<Ltwee Britsche vliegtui
gen een tweemotorlgen Dultschen bom
menwerper op Fransch gebied omlaag
hebben gehaald. Het gevecht duurde
slechts kort: beide Britsche vliegtuigen
schoten hun mitrailleurs af en de bom
menwerper viel neer. De vlieger werd
gedood, een officier werd In den rug ge
wond door een kogel en beide andere in
zittenden bleven ongedeerd. Het toestel
had geen enkele bom aan boord.
De Engelsche Koning heeft gisteren
vijf Jonge vliegers gedécoreerd, die zich
onderscheiden hebben bij den luchtaan
val op Kiel of in luchtgevechten met
Duitsche vliegtuigen. Het was de eerste
maal sedert eeuwen, dat de Koning ver
scheidene militairen in actleven dienst
décoreerde.
De Amerikaansche scheepvaart en
de Neutraliteitswet.
Havas meldt uit New-York: Het ver-
trekschema der mailbooten van de United
States Lines is geannuleerd, waarschijnlijk
met het oog op de naderende eindstemming
over het Neutraliteitsontwerp, dat de aan
wezigheid van Amerikaansche passagiers
schepen In de wateren der oorlogvoerende
f Mogendheden zou verbieden. De Washing-
ton, die Woensdag 8 November moest ver
trekken, zal reeds hedenavond zee kie-
zen; de President Roosevelt vertrekt heden
in plaats van Zaterdag De nieuwe dienst
regeling zal pas worden vastgesteld, als de
neutraliteitspolitiek der Vereenigdc Staten
definitief omschreven is.
Amerikaansche leening van
twee milliard?
Havas meldt uit Washington: De minis
ter van Financiën, Morgenthau, heeft
medegedeeld, dat de regeering overweegt
een leening van byna twee milliard dollar
uit te schrijven. Deze leening, die vóór 1
Januari uitgegeven zou worden, zal voor
anderhalf millioen strekken tot aflossing
van obligaties, die op 15 Maart 1940 ver
vallen. De rest wordt gereserveerd voor
bestrijding van een tëkort der regeerings-
bueaux.
Verwachting: Plaatse! ijk
overigens halfbewolkb tot betrokken, geen
regen van beteekenis. Iets kouder dan gis-
teren. Meest matige Oostelijke tot Zuid-
oostelyken wind.
De Koning heeft gezegd:
„Wjj blyven er buiten!”
Men scniyit ons van de r ^ansch-Belgi-
sene grens:
uy ue ranne, het laatste kustdorp voor
de r ransene grens, neit een reusacnug Ka
non zyn gewenugen muil ureigenu naar ae
zee. net staat er at van den vongen oonog
ai: „een mensenenieven lang zegt de
vuenueiyKe waaruinne van een ouderwet-
sene neroerg daar m de buurt, waar wy
senuuen voor uen regen. De waardinne is
jong en senoon. Voor naar staat net Kanon
tr „een mensenenieven iang zy neert net
gezien van toen zy nog Kind was. in haar
neroerg tienen wy goedmoedige Vlamin
gen aan van den zeeKant, liguien ais uit
ue Luenspiegeiiegenue tot ons geKoinen.
Een diKKe, net Damme GoedzaK, neert net
woord en ontpopt zien als ouo-stryder:
t is wret<t meneer, permenceiyK wreed
den oorlog, ik kan er van meeKlappen,
maar van aezen keer komt er niKs van. De
KeuninK hee t gezee: Wy blyven er bui
ten! En ik zeg; die er me btuun biyveq,
biyven er toen buiten, want die ooriogs-
voerders zyn gelyk twee kwaal honden, ore
nie by ten, omua ze bang van mekaare zyn,
gelukkig!...
Buiten, waar een zonnelucht den regen
overwonnen heelt, zien wy weer het reus-
acntdge kanon, dat in 191b te zwygen toog,
na byna vier jaar lang vuur en vlam ge-
braatat te hebben over zee. vier jaren lang
heeft het de verre schepen bespied, aan den
wyden horizön. Nu is net nog slechts een
enorm en half in het zeezand verzonken
kadaver. Ranke scheepjes dobberen op de
paanmoeren zee en een slanke molen, boven
op het duin, staat vriendelyk te wenken met
zyn wentelende wieken in den wind. Het
kanon, symboliseerend het geweld en de
brutaliteit, is verworden «tot een dood mon
ster, waar de zeemeeuwen mee spotten. De
ranke scheepjes en de slanke molen, die den
vrede en de innigheid symboliseeren, zyn
nog altijd in leven. Zjf trotseeren het oor-
logsmonster, dat zijn kop weer opsteekt, in
de bedreiging van een nieuwe wereldmar-
teling, die men echter niet in werkelijkheid
durft ontketenen, wijl iedere oorlogvoeren
gang van ons werelddeel en de zelfmoord
van de Europeesche beschaving zou zyn. En
dit besef is het groote vredessymbool van
onzen tijd!
Aan het einde van het debat! over het
neutraliteitsontwerp heeft de voorzitter
van het Huis, Bankhead, h?t woord gevoerd.
”i.i erkende, dat door opheffing van het
embargio Engeland en Frankrijk bevoor
deeld zouden worden, doch zeide, dat deze
ulp natuurlijk was, want, indien men de
keuze had tusschen de totalitaire en de de-
hjocratische regeeringen, ging de sympa
thie van het Amerikaansche volk uit naar
Engeland en Frankrijk.
ten laste
ging van
300 millioen.
Ter toelichting zögt de Minister
van Financiën:
Aangezien de vlottende schuld tot
een aanmerkelijk bedrag is opgeloo-
pen, terwijl een verdere stijging niet
zal uitblijven, acht de Minister het
noodig te kunnen beschikken over
een wettelyke machtiging tot het
aangaan van een of meer geldleenin
gen, welke voldoende ruimte geeft
om op gunstige tijdstippen aan de
leeningbehoefte van het Rijk te kun
nen voldoen. Wèl is van de machti
ging, vervat in de Leeningwet 1936
nog niet ten volle gebruik gemaakt,
doch de ingevolge die wet nog be
schikbare machtiging tot het opne
men van 200 millioen biedt voor de
naaste toekomst niet voldoenden
armslag.
Gevraagd wordt daaVom een nieu
we machtiging tot een bedrag van
300 millioen, d.w.z. een bedrag,
overeenkomende met dat van de vo
rige machtigingswet.
Vermits ook overigens alle bepa
lingen van het wetsontwerp over
eenstemmen met die der Leeningwet
1936, is de Minister van oordeel, met
deze toelichting te kunnen volstaan.
Chamberlain wees er op, dat Molotov
toen ook had verklaard: „Wy komen op
voor de zaak van den vrede en voor de ver
hindering van elke agressie. Dat is, aldus
Chamberlain, ook de opvatting van Zyner
Majesteit» regeering emi ik ben niet ge
neigd, rnij ongerust te maken over de fan
tasieën van den heer Molotov, toen hij de
oorlogsdoeleinden van de geallieerden 'be
schreef.
Wy hebben deze doeleinden, zelf in dui
delijke bewoordingen uiteengezet en ik
vertrouw dat zij ten volle worden gewaar
deerd door de groote meerderheid van de
natie» der wereld.
Wy hebben de laatste dagen een treffen
de demonstratie gekregen van de eenpari
ge vastberadenheid van het Empire. De
besprekingen met de vertegenwoordigers
van Indië en van de dominions zyn reeds
begonnen en wy overwegen met hen hoe
wy de bydragen die elk kan geven voor de
gemeenschappelyke zaak het best kunnen
coördineeren.
Het Empire heeft reeds getoond op rui
me schaal en van ganréher harte te willen
medewerken, hetgeen getuigenis aflegt van
het bewustzijn van de verschillende rassen
dat een bedreiging „.van Groot-Brittannië
tevens een bedreiging is voor hun vrijheid
en welzijn.
Hoewel bij het begin van den oorlog het-
-geen de koloniën doen in hoofdzaak aan dqp
economischen kant zal ziin, maak ik met
dankbaarheid melding van de talryke aan
biedingen van persooniyken dienst van be
woners der koloniën.
Het is de bedoeling van de regeering de
menscheliike krachten van het koloniale
Hik te gebruiker op een wijze die het meest
doeltreffend is.
Chamberlain herinnerde er aan dat de
toetreding tot de weermacht ook openstaat
voor Britsche onderdanen uit de koloniën en
voe'gde er aan toe dat de hulp gaarne door
het Empire aangeboden en met Iblydschap
aanvaard een prachtig voorbeeld was van
vrye medewerking en van zelfopoffering
zonder morren voor een nobele zaak.