I As3| nieuws- en advertentieblad Deze Courant komt in vele duizenden gezinnen Gegarandeerde oplage 8500 ex. VOOR GOUDA EN OMSTREKEN IUDERAK, HAASTRECHT, MOORDRECHT, MOEKCAVELLiïï, INHOVEN, STOLWIJK, WADDINXVEEN, ZEVENHUIZEN, enz. No. 20174 Zaterdag 18 November 1939 78e Jaargang MEUWERKERK, OUDERKERK, OUDEWATER, REEUWUK, SC» Ditblad verschijnt dagelijks, behalve Zon- en Feestdagen Inzake plaatsnamen in het Nederlandsch. ®nze ciïovombar cilanbioèing 's Werelds beste Hoestsiroop EERSTE BLAD. ^Bühlmann Modieus en bijzonder voordeelig Neem dan slechts 's Werelds beste DftOUlA Die Hoest bedreigt Uw LET OP onze extra St. Nicolaas-reclame Bü aankoop mooie cadeaux J.G.POTHARSTenZn. Kleiweg 90-92-96 - Gouda BERGAMBACHT, BERKENWOUDE, BODEGRAVEN, BOSKOOP, G< Brieven uit de Hofstad. AKKER 'S vetetèUite ABDIJSIROOP Het Haagsche Vredesinitiatief. --A- ij 27 ZEN. HAGENAAR. S.S.S. STRIJDEN. 9 van meisjes ver- vorlge keer, ruim aan deze sympa- Eielpt Elkander" ijke diensten wil- rijding. van Het Groene lister van Sociale en, dat voor de subsidie is ver- oefend, maar die blijkt ook niet afdoende te zyn voor den goeden gang van zak^p. Er is dezer dagen een vergadering ge houden voor de luchtbescherming. Op die DIENSTWEIGERAARSKAMP IN DRENTE. Plaats voor ten hoogste honderd jongelieden. Vandaag is te Papenvoort, aan den weg Rolde—Borger in Drente, het eerste Nederlandsche kamp voor principleele dienstweigeraars geopend. Midden in het Rolderveld ligt het, van de bewoonde wereld vrijwel geheel afgesloten. Het is opgebouwd uit barakken, die om een cen traal punt zijn opgericht en plaats bie den aan eenige tientallen tot een ver blijf daar veroordeelde dienstweigeraars. Over enkele dagen zullen de eerste veroordeelden op Papenvoort arriveeren. Het zijn jongelui uit alle deelen van ons land, wier aantal aanvankelijk ongeveer veertig zal bedragen, doch tot cngeveer zestig zal oploopen. De jongelui zullen een paar jaar in het kamp moeten ver blijven; dat wil zeggen, de straftijd al- nt-kerkvoogd. van de kerkeraad alhier, is de heer >t presldent-kerk- x>y tot kerkvoogd alngen en A. Mar- ctles herkozen. i ter inzage. rden er op attent der wegen, welke agemaakt, ter ge- een ieder ter in- «I- e land- en tuln- arendsveen werd J. Verkley, thans school, alhier. De ïmens begin Dec. aanvaarden. d. IJSSEL. pt Elkander”. plaatselijke ver- cenhuisverpleging t besloten om op •er a.s. wederom ollendag te hou- i haar kasmldde- Goudriaan jaar. Vit nummer bestaat uit twee bladen. GOUDA ieele doeleinden. van petroleum aden, petroleum n huishoudelijke lelanghebbenden ar. tand. ;oop 33 jaar en Jac. Schmidt 3ü tar. nnes, z. v. H. B. - Neeltje, d. v. j Vrij. ncomité. fov. tot en met 18 lecte worden ge- neen Steuncomité eft hiervoor zijn ig verleend, en au voor oliën en lan en meel, heb- jde hiervoor toe- •werpen. ld met peluwtjjd terug te beko- vachter De Box, Hand. d. v. M Demper IJsseL >rm. van de Holl. jente, zijn thans iolens bezig met llepte maken van de „Spreeuwen- s-Comité. den alhier Is op ilag verleend als Crisis-Comité. >lking. vey naar Nieu- tofbergen en ge ding. >usjes in de Ned. ng. ten bate van /er de laatste 2 lander die stad zoo noemt, voor hem is het, terecht: Flushing. De Duitscherschrijft, terecht: West Flandern en Ost Flandern; de Waalsche Belg heeft het over les Flandres, Occi dentale et Oriëntale, de Vlaamsche Belg, en zijn Dietsche stambroeder, de Neder lander, zeggen en schrijven, uitsluitend: Oost en West Vlaanderen. Geldt deze taalregel ook in omgekeer de richting? Dwz.: gebruikt de Neder lander in de Nederlandsche taal ook Ne derlandsche plaatsnamen voor plaatsen in vreemde landen, die zulk een Neder- landschen naam rijk zijn? ten naar het getal zijner leden, noch ook naar den rijkdom zijner burgers, maar dat deze verbonden was aan het besef van de hooge dingen des geeates: wie zijn lot bindt aan de sterren, acht aardsche schittering gering. Men heeft altoos, en terecht, gewaagd van de bemiddelende rol, die voor ons land en voor het bevriende land in het Zuiden was weggelegd. Gelegen tusschen de drie groot ste staatsbeginselen der wereld, waarvan elk, uniek en onmisbaar, tot allen spreekt en toch zich boven allen verheft tus schen deze drie werelden van denken en willen, waren de beide Nederlanden meer dan toevallige staatsscheppingen. Hun taak was te bemiddelen in den hoogsten zin des woords, besef te wekken bij elk der drie van het wezen der grootheid van de beide anderen. Om die taak te verrichten moesten zij zich zelve van de Duitsche, de Fransche, de Engelsche geestes- en zielsgesteldheid laten doordringen, deze in zich opnemen, haar erkennen ais een eigensoortige groot heid. Zulk een bemiddelen is meer dan lou ter uiterlijk verkeer, het is een werk, dat gaat tot het hart der wereld. Daarom is niemand zóózeer gerechtigd om te gewagen van vrede dan dit tweetal souvereinen. In het aandreunend geluid van tegen elkander oprukkende machten, klinkt hun stem slechts zwak, als van ver en on- wezenlyk. Maar zy spreekt uit een werke lijkheid, waaraan ook de anderen met een plotselinge pijn moeten terugdenken: de werkelijkheid der Europeesche gemeen schap. Nog eenmaal en voor het laatst luistert ons werelddeel. Maar of het ook gehoor zal geven aan dit woord van ernst er. menschelfjkheid Paris, maar ook Dledenhoven voor Thi- onville, Rijsel voor Lille, Roobeke voor Roubaix en Straatsburg voor Strassborg (of ’t Duitsche Straszburg) te schrijven. Een dubbel geldt dit voor ons nabuur land België: wie daar voor Den Haag aan zee Le Coq sur mer schrijft, maakt zich belachelijk; t is Brussel en niet Bruxelles, Mechelen en niet Malines, Leuven en niet LouVain, Tienen en niet Tirlemont, bovenal, voorzoover de Ne derlandsche pers betreft, Oostende en toch geen Ostende! Een vermakelijk geval overkwam schrijver dezer regelen enkele weken ge leden, terugkeerende van een Levantrels met een Nederlandsch vrachtschip. In de Golf van Biskaje zelde een der stuur lieden, in den loop van het gesprek: ...„als we nu middernacht Heisant dwars hebbeij, dan kunnen we om zoo laat bij de Kiskassen zijn”... en hij vervolgde even later: „och, ziet ge, wij zeggen maar Kiskassen en Heisant, maar ze heeten eigenlijk de Casquets en Ouessant; gaat u maar eens kijken op de zeekaart.” Maar... daar stond... Ushantü Want het was een Britsche Admlrality Chart, en geen Fransche. Moraal: wat voor den Franschman Ouessant, voor den Brit Ushant heet, heet evenzeer voor den Ne derlander: Heisant. Evengoed als Parijs niet Paris heet, Berlijn niet Berlin, Rome niet Roma, en de Weichsel niet Wisla of Vistula, voor en onder ons, Nederlanders. Er is in Nederland een man, die ver moedelijk meer dan eenige andere Ne derlander af weet van de plaatsnaam- kunde der buitenlandsche aardrijkskun dige zaken. Het is de heer A. J. Schreu der in Oosterbeek. Ik reken het mij tot een voorrecht, dezen oud-onderwijsman met zijn diepe liefde voor onze moeder taal en zijn breede kennis van deze zaken, er toe te hebben kunnen bewegen zijn kennis gemeengoed te maken. Met den meer dan enkel zedelijken steun van Groep Nederland van het Al gemeen Nederlandsch Verbond is nu on langs, van zijn hand, een klein boekje verschenen (bij Den Boer, Middelburg) Lijst van Nederlandsche Plaatsnamen buiten de Landsgrenzen. Om het groote belang voor onze Ne derlandsche taal-, dat hierin is gelegen, veroorloof ik mij daarop door dit artikel in deze courant aller aandacht te vesti gen. Moge het veel gebruikt worden door allen, die in woord en geschrifte zich van onze schoone moedertale bedienen, die taal, waarvan Halbertsma zelde: „zij is de ziel der natie, zij is de natie zelve!”... doet ontstaan ten opzichte van overheids bemoeiing. Als men zich daar eens rekenschap van geeft en er niet alleen tegen fulmineert, komt er misschien verbetering. hun naar keerd als hun koers De regel geldt: zeer zeker! Maar of hij gebruikt wordt? Helaas: in slechts weinig gevallen. Veel te weinig nog! Ook hier ontbreekt het ons, Nederlan ders, maar al te dikwijls nog aan het noodzakelijke en natuurlijke zelfbewust zijn. Want precies in dezelfde mate als de Franschman het recht en den plicht heeft. Bois-le-Duc voor ’s-Hertogenbosch te schrijven, hebben wij Nederlanders den plicht boven het recht, Parijs, voor Zondag, albond. 1— Groeneweg 1 icht 1; GSV S- Iwijk 1, 11 uur rvers 2—Moor- —Ouderkerk 1 2, 11.30 uur; re 1, 11 uur. 2— Olympia 4; uur; Waddinx- iop 1Gouda 5. Lekkerkerk 3, 6. >tje 2—Moerca- iroeneweg 2, 12 >cht 3, 11.30 uur. BV 3—Haas- -GSV 5; Oude- 2. AB0NNBMENTSPRUS: per kwartaal 2485, per week 17 cent, overal waar de buMrging P« looper geachiedt. Franco per port per kwartaal ƒ8.15 Abonnementen werden dagelijks aangenomen aan ons Bureau i MARKT 81, GOUDA, b| owe agenten en loopers, den boekhandel en de postkantoren. Obm bureaux ztjh dagelijks geopend van 9—4 uur. Administratie en Redactie Telef. hterc, 2745- Postrekening 484M. ROMA OF ROME? VISTULA, WISLA OF WEICHSEL? NEW OF NIEUW YORK? BEACHY HEAD OF KAAP BEVESIER? ACONITUM Eenige der 20 kruiden tegen hoest, griep, bronchitis, asthma Flacon 90 ct.. f 1.60.12.40.14.20. Alom verkrijgbaar Als de eene Franschman het tegen den. andere over ’s-Hertogenbosch en Nijmegen heeft, dan spreekt hij van Bois-le-Duc en Nimègue. Als de eene Duitscher den anderen aan het verstand wil brengen, dat ’s-Herto- genbosch, niet Arnhem de hoofdstad van Nocrdbrabant is, dan zegt hij: Herzo- genbusch. nicht Arnheim 1st der Haupt- stadt von Nord-Brabant. Als de Engelschman zijnen landgenoot wil vertellep., dat het van Den Haag naar Vlissingen*L50 km. is, dan zegt hij: the distance between The Hague and Flus hing is 150 kilometer. Indien nu evenwel Franschen, Dult- schers of Engelschen het onder elkaar over Wolfaartsdijk, Ruurlo of Scharne- goutum hebben, dan spreken ze als ze er kans toe zien het uit te spreken ten minste! van Wolfaartsdijk, Ruurlo en Scharnegoutum. En anders schrijven ze het precies zoo als wij Nederlanders het zelf doen. Uit deze onbetwistbare, gemakkelijk controleerbare, den meesten onzer trou wens welbekende, feiten, is een, met meer voorbeelden te staven, regel af te leiden: vreemde talen hebben dikwerf voor be langrijke, groote of bekende aardrijks kundige namen in Nederland, eigen namen in die taal; de sprekers en schrij vers van die vreemde taal gebruiken dien vreemden naam uitsluitend. Een Brit zal het niet in z n hoofd halen, omdat Vlis- singen een Nederlandsche stad is, te zeg gen die stad heet dus eigenlijk Vllssin- gen! Hij weet (misschien) dat de Neder- a. d. IJSSEL. rolktag. iboom en Ca van Irecht. be en gezin naar M. Mourik naar naar Rotterdam; naar Capelle a. d. en H. v. d. Ham MDV. Het slagwoord waarmede men alle po gingen tot paniek en wat daarvan het ge volg is, met name het hamsteren, heeft willen bezweren was: doe gewoon. Inder daad heeft dit wel het beoogde succes ge had, want men ziet duidelijk, dat van ab normale inkoopen geen sprake meer is. In hoeverre er hier en daar nog iets aan ont breekt, is nauwelijks te constateeren. Met een zekere gelatenheid wacht men nu maar af hoe het gaan zal. Het leven behield en behoudt zyn gewo nen gang. Slechts valt op te merken, dat er overal een groote neiging .tot bezuiniging valt waar te nemen. Vele winkeliers onder vinden nu reeds den terugslag van de eerste crisisweken doordat de lust tot koopen tot een minimum is gedaald. Reeds lang vóór September was er in vele takken van be drijf een ietwat verhoogde aankoop en nu WHINIIE (OIRAM. Zoo noemt men de bekende AKKER’s Abdijsiroop, die reeds zoovele ma len de hevigste hoestbuien overwon. verlichting bracht en de benauwdhe den als ’t ware wegtooverde bü haar Jonge gebruikers. Daarom als Uw kind hoest geeft het dan evenals vele anderen doen een lepel Abdüsiroop voor het naar schoolgaan Het is een schild voor hun borst. Abdüsiroop verwüdert de met ziektekiemen be zaaide slüm, zuivert en geneest de ontstoken slümvliezen en verdrüft de ziekten der ademhalingsorganen. Terecht zegt men thans dan ook ..’■-Werelds beste Hoestsiroop" is: waarts”. zal de arbeiders- eeds Voorwaarts" i de zaal van den evoerd wordt een fdrijven „Eén die een blijspel ge- vergadering is steen en been geklaagd over het gemis aan medewerking bij de burgerij. Nauwelijks een zesde deel van het benoo- digde aantal personen voor dezen dienst heeft zich vrijwillig aangemeld. Gedreigd werd met de noodzakelijkheid van een ver plicht. ri ellen der deelname. Men tastte in het duister omtrent de oorzaak dezer lauw heid. Zou ze misschien hierin liggen dat op allerlei gebied reeds zooveel dwang wordt opgelegd, dat de lust tot vrijwillige mede werking daaronder ernstig heeft geleden? Het lijkt on^ niet geheel ónmogelijk, dat hier één der oorzaken ligt. Men hoort aller lei opmerkingen waarvan er natuurlijk vele niet veel te beteekenen hebben, maar die toch merkwaardig zijn. Een vurig voorstan der van crematie voerde aan, dat zoolang hem niet de vrijheid werd gelaten om „wet tig” gecremeerd te worden, hy niet van plan was vrijwillig aan dergelyke oproepen als thans gedaan worden, gehoor te geven. Wij lazen onlangs in een rede van een der Engelsche ministers dat mopperen een echt Engelsche gewoonte was. Ze is heusch niet specifiek voor dit land; zy bestaat hier te lande in dezelfde mate. Wy Hollan ders zyn te individualistisch, aldus liet de minister van Sociale Zaken zich kort ge leden in ons parlement uit. Deze opmerking gaat parallel aan die van zyn Engelschen collega. Zoolang men niet ophoudt met noo- deloos allerlei bepalingen vast te stellen, waaraan men wordt gebonden zonder dat de vrijheid in deze anderen schaadt, zal die eigenaardige geestesgesteldheid blijven be staan. Men moet er zich wel van bewust zyn, dat de beperking van de individueele vryheid individueele reactie opwekt en dat deze zich uit wanneer een beroep op het individu wordt gedaan. Dan blijkt de lust om daaraan gevolg te geven, niet bijster vurig te zijn, gelyk thans al weer eens is ondervonden. Wy hebben er meermalen op gewezen dat het vereenigjngsleven op al lerlei gebied voortdurend dat gemis aan me dewerking ondervindt. Men kan dat alles onlogisch, onverstandig en onbillijk vinden, het is een natuurlijke reactie op den noode- loozen dwang die telkenmale geoefend _v„o-—.- -Jt en die op den duur een apathie voor zyn eens te overwegen of geen andere voor- het algemeen welzijn en onverschilligheid ADVERTENTIEPRIJS: Vit Gouda en omstreken (behoorende tot den bezorgkring) 1—5 regels 1.80, elke regel meer 0.25. Van buiten Gouda en den bezorgkring: 1—4 regels 1A5, elke regel meer 0-80. Ativertentiën in het Zaterdagnummer 21 bijslag op den prijs. Liefdadigheids-advertentiën de helft van den prijs. INGEZONDEN MEDEDEELINGEN: 1—4 regels ƒ2.25, elke regel meer 041. Op de voorpagina H hooger. Gewone advertentien en ingezonden mededeelingen bjj contract tot zeer gereduceerden prijs. Groote letters en randen worden berekend naar plaatsruimte. Advertentiën kunnn worden ingezonden door tusschenkomst van soliede Boek handelaren, Advertentiebureaux en onze agenten en moeten daags vóór de plaatsing aan het Bureau zfjn ingekomen, teneinde van opname verzekerd te zijn. Qpnieuw heeft de stem der beide souve reinen geklonken. Zij spreekt tot een Europa weinig geneigd het oor te leenen aan goeden raad. Maar het luistert zyns ondanks. Want het weet, dat die stem ge tuigt van zyn beate tradities, zyn nobelste instincten. Oranje en Koburg. Niet toevallig is het, dat in deze uiterste stonde, juist thans, nu het de vraag is, of nog op het allenaatst een schikking zal worden getroffen of 'lat de verschrikking in al haar hevigheid en, wie weet, voor hoe langen tyd, over ons allen komen" zal, die twee in een aangrij pend duet hun stemmen doen samengaan. En toch ook weer niet zoo maar vanzelf sprekend. Want Oranje en Koburg zyn twee principes, twee verschillende openba ringen van staatsmacht in haar verband met het volkswezen; en de harmonie dezer beide is in de gewone omstandigheden en kel uiterlijk. Slechts de nood, het sombere weten van een bykans onafwendbaar leed, heeft hen samengebracht. Koburg was immers het zuiver rationeele, louter op staat en rustige, ordelijke ontwik keling gerichte principe; het representeer de te midden van het Europa der revoluties die koele, zakelyke nuchterheid, die ieder welke kuiver politiek de dingen beoordeelde, moest waardeeren. Maar toch niet iets, het welk het hart sneller deed kloppen. Zijn vlag itfoei niet op een eenzamen toren, om brand door een overmachtig vyandelyk le ger; zyn vaandel golfde niet wijd uit in den wind der eeuwigheid met de koude, onaan- doenlyke sterren tot getuigen. Koburg is een eerlijk, goed zorgend huisvader voor rijn ohderdanen. De vorst uit de nadagen van het dynastieke Europa, gericht op den burgerlijken opbouw, geen krijgsman in het harnas, uittrekkend aan het hoofd zijner getrouwen. Gewaardeerd door allen, die Eurojja, zyh orde, de ontplooiing zijner hu mane beginselen voorstaan. Oranje is ook het zorgende, koesterende, behoedende. Maar het is meer. Het is een naam, die komt uit de diepste en innigste middeleeuwen en klinkt over de geheele breedte der historie, tot heden toe. Oranje in zijn naam hebben de Geuzen gestaan op de laitste schans, toen er geen uitzicht meer was dan sterven. In zijn naam rukte half bet avontuurlijke ridderdom op om de khiljskunBt te leeren en het verbaasde 'u toonen, hoe een klein volk, ge- ragen <]00r een groot volksbeginsel, de sterkste mogendheid dier eeuw braveerde, n z(jn naam opnieuw liet de vryheid laar vlag waaien vAn de eene zee tot de an*ere en formeerden zich de bondgenoot- 8C appen om den trotschen zonnekoning v<m Versailles, die reeds meende gemakke- i) ^pel te hebben met een innerlyk ver- eed continent, paal en perk te stellen. Oranje wederom, als by Quatre Bras en aterloo bejdist Wordt over de toekomst van on« ws^ÉÖdeel: hoe zou, waar Europa, *aar de zaak der volken, de zaak van ons op het spel staat, Oranje achter kun- n«n blijven? Thans gaan Koburg en Oranje samen. In ezen nÜPenden nood vinden zy" elkander in *at hun diepte bestaan is. Want voor hen ja ^uropa meer dan een woord, beteekent et wat anderg en diepers dan de aandui- n8 van eeff1 geographische bepaaldheid. >t Europa hebben èn Oranje èn Koburg un laatste en sterkste krachten geput Europa hebben beide het gelaat ge naar de poolster, waarnaar zy op de woelige wateren der groot {^iek bepaalden; in Europa vloeide het den** <^at hUn Vo^en schiepen en beleef- uit als in het grooter omvattende we rre hebben immer geweten, dat de botheid van een volk niet werd afgeme- deze to.t stilstand is gebracht, zakt overal de kooplust in en wordt geteerd op al het geen bijeengebracht is. De publieke vermakelijkheden gaan ook hun x gewonen gang en van een noemens- waardige inzinking is althans voor de bui- tegenstanders niet veel .te bespeuren. Jam mer dat de gemeentelijke statistiek altijd een paar maanden achteraan komt, zoodat nu nog niets over September en October dienaangaande is te vinden. Het bureau waar men het nog steeds zeer druk heeft, is dat van het bevolkingsregis ter. Het blykt nu hoevele honderden, mis schien wel duizenden zich in de stad bevin den zonder dat zij behoorlijk zijh ingeschre ven. Met de distributiekaarten komt dat nu aan den dag. Het aantal niet-opgegeven verhuizingen moet ook zeer groot zyn en dat alles komt nu aan den dag, nu het eigen belang van deze nalatigen hen er toe dwingt voor den draad te komen. Het was tot nu toe gewoonte dat men zich schriftelyk kan melden voor vestiging, vertrek of verhui zing. Dit is een zöer eenvoudig en gemak- kelyk middel, maar niet te best controleer baar, hetgeen nu dan wel is gebleken. We willen geen kwaad spreken van de verlofgangers uit Indië, maar er zijn er die door te „zwerven” trachten te ontkomen aan den fiscus. Het ware wellicht beter deze als bewoners van de koloniën te blyven aanmerken zoolang zy met verlof zijn en desnoods een verrekening te doen geschie den met het moederland. Het gaat maar al te dikwijls zóó, dat deze halfjaar-verlofgan- gers by het begin en aan het eind van die vacantieperiode in het moederland vertoe ven en de rest in het buitenland doorbren gen. Hun verblijf hier heet dan logeeren, duurt minder dan zes weken en valt dus buiten den fiscus en zyn bepalingen. Het krioelt in den Haag van pensions en z.g. rusthuizen waar men een maandje kan door brengen zonder dan als burger van de stad te zijn ingeschreven. Bij de tienjaarlyksche volkstellingen is ook altijd gebleken, dat er heel wat onjuist heden en hiaten in de bevolkingsregisters bestonden. Een goede registratie is natuur lijk een groot belang en het zal gewenscht wordt schriften en maatregelen noodig zu.len zyn om al die ongerechtigheden te voorkomen. I Er wordt wel geregeld eenige controle ge- i

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1939 | | pagina 1