|it<z een opgewonden week
J
NIEUWSBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
Rust in Roemenië
Nieuwe verklaring
van Matsoeoka
Opstandelingen hebben zich over
gegeven - Tot hen behoorde vroegere
'minister van Binnenlandsche Zaken
CS
sand
van
rant
lunandag 27 Januari 1941
p JmP*l No' 20538
Demeening te BerlijnEen intern-
Roemeensche aangelegenheid
Antonescu over den
opstand.
Steun, voor Antonescu.
Maatregelen te
Boekarest.
Politieposten
gemilitariseerd.
Berlijn over Roemenië.
Begrafenis van majoor
Doering.
Legionnaire pers stahkt
publicatie.
HONGARIJE
Graaf Csaky. t
AMERIKA
De La Plata-conferentie.
De Engelsche oorlogs
doeleinden.
„Zoolang de V.S. in China hun eerste
verdedigingslinie zien, zal een vriend
schappelijke verhouding een illusie blijven"
Amerika moet den internationalen toestand
niet verergeren door bekrompenheid en
„kruistochtengeest"
Verklaringen van den
minister van Marine.
Vermissing Van
distributiebescheiden.
ENGELAND
Willkie'te Londen.
De gevolgen der
Duitsche aanvallen.
2oh Cft HkUUt
eB t
"VOWO
»«B
mtldigf
(■If l- 2314
309 32
I een zeef
(t, dat het
f ties uit.
fen, voor
Vil men
i bestry.
dagbla.
I> en gele.
lelijkheid
■de ver
leen, ter.
Vok het
kan wor.
Cen. Pit
Ejzondere
treffende
It 2S8,
teert
eigen
(lad
Directeur F. T1ETER
Poetgiro 48400
Bur. Markt 81. Tel. 1748
t ie heel Roemenië is na de span-
wade da**" van de vorige week
weer ragt en orde teruggekeerd. De
ireikeid is den toestand meester,
,ldis het D.N.B. De opstandige be
efing is verslagen en de tegen
orders van het bewind hebben
het verset, dat zij aan het einde van
ii week nog poogden te hand-
htven, opgegeven en zich overge
geven. Br is een geheele reeks arre-
lUties verricht. Roemeensche mili-
diren bewaren de orde. Afdeelin-
gen van het Roemeensche leger
rijden óp vrachtauto's en pantser-
wegens door de stad. De openbare
gebouwen zijn door soldaten bezet.
Ook 'het plein rondom het gebouw
m den ministerpresident wordt
Mg bewaakt.
Het burgerlijke leven keert weer
tot zijn normalen gang terug. De
toevoer van levensmiddelen heeft
li het geheel niet geleden en ook
Ie tanvoer van brandstoffen wordt
weer hervat. Het telefoonverkeer
werk in de geheele stad, uitgezon
derd in de wijken waar de leidin
gen beschadigd zijn. Trams en auto
bussen rijden weer. Ook de post be
delt weer normaal. In de bedrijven
en bij de openbare diensten wordt
weer gewerkt en -het zakenleven
onderscheidt zich in niets van dat
der vorige week. Alleen in de
ledeawijken zijn de meeste zaken
gesloten. Daar is ook de grootste
Khade aangericht. Ook in de pro-
raeie is de rust en orde hersteld.
Overal zijn de wapens zonder ver-
Ier bloedvergieten neergelegd.
Hu» vernomen wordt, zou het in
<e bedoeling van generaal Anto-
seeeu liggen, de regeering te reor-
Generaal Antonescu heeft in een op-
WJ> aan het land een overzicht gege-
wn van den opstand der laatste dagen.
I opstand, zoo zeide hij, is door
»-n vroegeren minister van Binnen-
1 Msche Zaken en den directeur der
'fenene veiligheid georganiseerd,
baar alle oproepen om de orde te be
uren vergeefsch bleven, was hy
Antonescu genoodzaakt geweest
ri'eger W hulp te roepen. Het leger
2 echter nergens het eerst ge-,
jWoteii. De leiders van de opstande-
PW vtrdieren de zwaarste straf.
"Volgens prijst generaal Antopescu
rj™t*elyk het leger, dat de orde in
'and hersteld heeft. Rbemenië
"Jhin toekomst zoo vormen, als het
van de as zulks leert. Ver-
deelt de oproep mede, dat de
r*n>ste maatregelen genomen zijn
dow te handhaven. Tenslotte
kmrfj0ncscu een beroep op de
gjtjie wapens neer te leggen en
te vervolgen, die den op-
dit
'W-l
Zondf
ANTONESCU
(Foto archief)
hebben,
1 opbouwende werk
teneinde
te
1 U- -f-vpwcumi W»K IC
J*ü22.?mdigt met een oproep
vm, alle leeftijden
De Zuid-Slavische Vreme meldt
uit Roemenië dat generaal Antones
cu thans als het land meester be
schouwd kan worden en dat orde
en veiligheid hersteld zijn. De
Joodsche wijk van Boekarest heeft
onder de gebeurtenissen van de
laatste dagen geleden. Talrijke syna
gogen zijn verwoest. Ook in de pro
vincie is de rust door de militairen
hersteld.
m
Achtennegentig vooraanstaande per
sonen uit de hoofdstad, onder wie mi-
ministers, generaals, hoogleeraren,
groote industrieelen en vroegere parle
mentsleden hebben een schrijven tot
Antonescu gericht, waarin zij hun ver
knochtheid betuigen en hem hun steun
toezeggen.
De militaire commandant van Boe
karest heeft een verordening uitge
vaardigd, volgens welke alle biosco
pen, schouwburgen en restaurants des
avonds om 9 uur moeten sluiten. De
openbare verkeersmiddelen zijn tot
des avonds 10 uur in dienst. De be
woners mogen slechts tot 10. uur
'^vonds- op straat zijn. De generale
staf heeft bekend gemaakt, dat de
thans ontslagen reservisten in Fe
bruari en Maart a.s. weer' zullen wor
den opgeroepen gedurende dertig
maanden om verder te worden opge
leid.
Generaal Antonescu heeft een wets
ontwerp geteekend, waarbij alle po
litieposten aan de grens, in havens en
stations en op vliegvelden gemilitari
seerd worden. Deze posten komen on
der toezicht van den generalen staf
te staan.
Op bevel van den minister-presi
dent is gisteravond het personenver
voer per spoor in beperkte mate her
vat
In politieke kringen te Berlijn
qualifieeert men de gebeurtenis
sen in Roemenië als een zuiver
intern-Roemeense he aangelegenheid
Men wijst in dit verband ook op
het feit dat bij de gebeurtenissen,
aldaar de in het land aanwezige
Duitsche instructietroepen volstrekt
op den achtergrond gebleven zijn.
Men uit hier voorts het vermoeden,
dat generaal Antonescu thans een be
weging zal stichten, waarop hij zich
kan verlaten én acht het waarschijn
lijk, dat hij zich tevens zal distan-
cieeren van de kringen die hem heb
ben teleurgesteld en hem de gehoor
zaamheid hebben opgezegd bij zijn
Streven naar opbouw van het land
Men acht het in. politieke kringen te
Berlijn prematuur thans reeds aan te
geven meb welke krachten uit de le-
gionnairsbeweging generaal Antonescu
thans van zins is'voort te arbeiden en"
hoe de ontwikkeling in Roemenië zal
loopert'. Men verheelt evenwel niet, dat
de vestiging van geordende toestan
den in Roemenië en bevordering van
den opbouw aldaar tevens ook het
streven van Duitschland zijn.
Met alle militaire eerbewijzen is
Zaterdagmiddag op het centrale kerk
hof van Weenen de in Boekarest ver
moorde majoor van den general :t
staf, Ifelmuth Doering, ter aarde be
steld, De rouwstoet werd geopeYid
door een muziekcorps en een eoiv
afvaardiging van het leger. Officieren
met getrokken sabel vergezelden 'de
lijkkist.
Daarop volgden de familieleden van
den doode, talrijke generaals, gouw
leider von Schirach en een Roemeen
sche militaire delegatie. De plaatsver
vangende bevelvoerende generaal en
bevelhebber in het militaire district
17 legde aan het graf de krans neer
van den Führer en oppersten bevel
hebber. Een vertegenwoordiger van
de Roemeensche weermacht legde een
krans neer namens koning Micnael en
generaal Antonescu.
De pers van de legionndire bewe
ging heeft haar publicatie stopgezet.
Het ochtendblad Cuventul is niet meer
verschenen. Ook het avondblad Buna
Vestire, het avondblad Axa en het
boulevardblad Biruntza zullen niet
meer uitkomen. Een nadrukkelijk ver
bod is tot dusver evenwel niet uitge
vaardigd.
MINISTER VAN BIHTEN-
LANDSCHE ZAKEN
.De minister van Buitenland sche
Zaken, graaf Csaky, is in den nacht
van Zondag op Maandag om 2 uur 20
in een ziekenhuis te Boedapest over
leden.
Graaf Stephan Csaky was een af
stammeling van een oude, Zeven-
burgschs adelijke familie. Hij werd in
1894 in Scaesburg geboren. Hij be-
CZAKY
(Foto archie})
zocht de consulaire academie in
Weenen en promoveerde tijdens den
wereldoo'.og tot doctor in de staats
wetenschappen aan de universitëit te
Boedapest. Aan de vredesonderhande
lingen in Trianon nam hij reeds deel
als Hongaarsch diplomaat in de functie
van legatie-secretaris. Zijn buiten-
landsche posten waren te Rome,
Madrid, Lissabon en Boekarest. In
1932 werd hij perschef van het minis
terie van Buitenlandsche Zaken, onder
graaf Bethien en in 1935 kabinetschef
van den. toenmaligen minister van
Buitenlandsche Zaken, Kanya. Aan
de viermogendheden-conferentie van
München in 1938 nam hij deel als
waarnemer van dg Hongaarsche re
geering. Eind 1938 werd Csaky minis
ter Van Buitenlandsche Zaken in het
kabinet van lmredy. In December 1940
ging Csaky voor de afsluiting van een
Hongaarsch—Zuid - Stavisch vriend
schapsverdrag naar Belgrado. Eenige
dagen na zijn terugkeer werd hij ziek.
Sindsdien was hij aan het ziekbed ge
kluisterd.
Graaf Csaky is aan een nier-ontste
king overleden. Zijn dood heeft in
politieke en* diplomatieke kringen,
waar hij een geziene figuur was, die
pén indruk gemaakt. In de hipofd-
straten waaien de vlaggen halfstok. De
begrafenis zal op staatskosten geschie
den.
Minister-president Telekl, die het
beheer van Buitenlandsche Zaken
heeft waargenomen gedurende de
ziekte van Csaky. zal waarschijnlijk
mnister van Buitenlandsche Zaken ad
interim blijven.
GESPANNEN VERWACHTINGEN
Met hooggespannen verwachtingen
ziet men in de Uruguaysche hoofdstad
de conferentie van de la Plata-landen
tegemoet, welke na verscheidene malen
te zijn uitgesteld vanmiddag definitief
zal beginnen. Het feit, dat door de vyf
deelnemende naties niet minder dan
drie, nl. Uruguay, Paraguay en Bolivia
bij de besprekingen vertegenwoordigd
zijn door hun ministers van Buiten
landsche Zaken, is een- bewijs er voor,
welke beteekenis de in Montevideo bij
eenkomende landen hechteh aan de ko
mende besprekingen. In de kringen van
de deélnemers aan de conferentie legt
men er den nadruk op, dat het voor
naamste doel der conferentie is te be
raadslagen over praelische maatrege
len tegen de economische crisis, welke
is ontstaan door het wegvallen van de
Europeesche exportmarkten. Men zal
trachten den goederenruil tusschen de
la Platalanden onderling zoo veel mo
gelijk te vermeerderen, teneinde aldus
den sterk gedaalden export naar
Europa zooveel mogelijk goed te
maken.
In de kringen der gedelegeerden
wordt er verder op gewezen, dat het
een publiek geheim is dat de komende
besprekingen van den kant van de
Vtreenigde Staten met meer of minder
gemengde gevoelens worden beschouwd
Verwacht moet worden, dat de Vereen.
Staten, die evenals Chili en Peru een
,diplomatieken vertegenwoordiger als
waarnemer naar de besprekingen heb
ben gezonden, zullen pogen een ge
meenschappelijke defensie van de Ame-
rikaansche statefi tegen een aanval van
buiten ter sprake te brengen. Een der
gelijke "poging van den' kant der Ver.
"Staten zal echter, zoo verklaart men,
in kringen der deelnemers aan de con
ferentie, slechts weinig kans op een
succesvolle behandeling hebben, aan
gezien de delegaties der la Platalanden
de besprekingen .willen beperken tot
economische zaken.
WHEELER EN NYE WILLEN
RESOLUTIE INDIENEN.
De senatoren Wheeler en Nye heb
ben Zondag in een gemeenschappelijke
verklaring hun voornemen te kennen
gegeven om Maandag in het Congres
een resolutie in te dienen, waarin de
Engelschen zouden worden uitgenoo-
digd officieel hun oorlogsdoelstellingen
er vredesvoorwaarden bekend te ma
ken, evenals alle eventueel bestaande
geheime verdragen betreffende ge-
biedsverdeeling na het einde van den
oorlog. De beide senatoren motiveerden
hun voornemen er mede, dat de oor
logsdoelstellingen duidelijk moesten
In de Japansche Kamer is de minis
ter van Buitenlandsche Zaken,
Matsoeoka, ingegaan op het verwijt
van zijn Amerikaanschen ambtge
noot, Huil volgens wien het optreden
van Japan in Mandsjoekwo de inlei
ding tot de vernietiging van de grond
slagen der beschaafde wereld zou zijn
geweest.
Door deze bewering, aldus zeide
Matsoeoka, worden de feiten op hun
kop gezet. De Mandsjoerysche kwes
tie is niet de oorzaak, maar het ge
volg geweest van een internatiohale
ontwikkeling onder den voortduren-
den druk der Angelsaksische staten,
cfie geen verandering van den status
quo wenschen, ofschoon de Angëtsak-
sen steeds, wanneer het tegen Japan
gaat, den door hen verdedigden
status quo trachten omver te werpen.
Van consequent zijn kan men dus
niet spreken. Indien Japan verweten
wordt, dat het een overheerschende
positie in het Westen van den Stillen
Oceaan tracht te veroveren, dan kan
men antwoorden, dat het doel van
Japan is: de stichting van een vreed
zaam en bloeiend groot-Oost-Azië,
waarin geen plaats meer is voor ver
overing, onderdrukking en uitbuiting.
De V.S. hebben een overheersphenden
invloed op het Westelijk halfrond en
het zou beter zijn, indien zij zich
niet bekommerden om andere streken,
zooals Oost-Azië, waar Japan een po
sitie inneemt, die vrede en orde waar.
borgt. Indien zij dieper nadenken,
moet het den Amerikanen duidelijk
worden; dat de eigenlijke oorzaak
van het conflict tusschen Japan en
de V.S. in de inmengingspolitiek van
Amerika schuilt.
Op de bewering, dat de Ameri-
kaansche regeering Japan heeft
gewezen op het belang, dat het
heeft bij een vreedzame ontwikke
ling zijner betrekkingen met de
V.S., kan geantwoord worden, al
dus vervolgde Matsoeoka, dat Ja
pan steeds bezield is geweest door
een oprecht verlangen naar
vriendschappelijke betrekkingen.
Maar het begrip voor den toe
stand van den ander blijft voor
waarde voor een dergelijke ont
wikkeling. Helaas toont Amerika
geen begrip voor dezen toestand.
Zoolang de VB. in China hun
eerste verdedigingslinie zien, zal
een vriendschappelijke verhouding
tusschen Japan en Amerika een
illusie blijven.
In dit verband weef Matsoeoka de
verdachtmaking van de hand, dat de
partyen van het driemogendhedenr
verdrag een programma van onge
limiteerde veroveringen zouden heb
ben opgesteld. Het ia er haar slechts
om te doen, een rechtvaardiger en
rechtschapener wereld tot stand te
brergen. Voor den wereldvrede zou
het voordeeliger zijn, indien het Ame-
rikaansche volk een andere houding
zou aannemen en niet den internatio
nalen toestand, die zonder dat reeds
ernstig is, zouden willen verergeren
door bekrompenheid en „kruistoch
tengeest."
Het voornemen dejr V.S, ook
Australië en Nie"uw-Zeeland als
hun voorste linie te beschouwen,
noemde Matsoeoka een verval-
sching van de Monroeleer. Japan
moet van de V.S. verlangen, dat
zij hun standpupt herzien. Anders
is er maar weinig kans op vriend
schappelijke betrekkingen tus
schen beide mogendheden. Opbloei
of verval van de wereldbeschaving
zyn in laatste instantie afhankelijk
van de houding der V.S.
Tenslotte verklaarde Matsoeoka,
dat Japan zich niet zal onttrekken
aan zijn verplichtingen krachtens ar
tikel 3 van het Driemogendhedenver-
drag.
De Japansche minister van Marine,
Oikawa, heeft gisteren in de plenaire
zitting van de begrootingscommissie
van het Huis van Afgevaardigden o.m.
verklaard: „De Japansche marine is
bereid het hoofd te bieden aan iedere
gebeurlijkheid", zulks in antwoord op
een vraag betreffende de plannen der
marine in verband met de Amerikaan-
sche vlootuitbreiding.
De minister voegde hieraan toe:
„Niets, dat wenachelyk is, wordt on
gedaan gelaten bij de voorbereidingen
om het hoofd te bieden aan de ergste
gebeurlijkheid".
Oikawa zeide verder- dat de Japan
sche marine eenige aandacht wijdt aan
de Amerikaansche vlootuitbreiding met
het oog op „de verzekering van het
veiligheidsgevoelEr kan geen nauw
keurige vergelijking getrokken wor-
MEN ZU ER ZUINIG OP!
Zooals reeds eerder werd bekend,
gemaakt, sullen In het algemeen ver
loren geraakte distributiebescheiden
niet meer vervangen kunnen worden
door nieuwe exemplaren. Het publiek
xal dus in verband hiermede de grootst
mogelijke zorgvuldigheid met de ver
schillende distributiekaarten en bon
nen dienen te betrachten.
Aangezien van alle distributiekaar
ten, met uitzondering van de textiel-
kaarten, losse bonnen gebruikt mogen
worden, wordt in het belang van het
publiek aanbevolen bij het doen van
inkoopen slechts die losse bonnen
mede te nemen, welke daarbij be-
ooodigd zijn. De mogelijkheid van
verliepen van geheele kaarten zal
daarmee uitgesloten zijn.
MATSOEOKA
{foto archief)
den tusschen de*Amerikaansche en de
Japansche uilgaven voor den vloot-
bouw. maar, aldus Oikawa, zooveel is
zeker, dat de Amerikaansche vlootuit-
gaven vele malen grooter zyn dan die
van Japan. De beslissende factor voor
een doeltreffende vlootbewapening is
niet alleen de kwantiteit, maar integen
deel. de kwaliteit is een niet minder
belangrijke factor.
De minister zeide niet de meening
te zyn toegedaan, dat Japan evenveel
moet uitgeven als de Vereenigde Sta
ten voor vlootbouw, aangezien de
Japansche vloot het plan heeft tegen
over den reusaehtigen Amerikaanschen
vlootbouw den bouw te plaatsen van
een eenheidscategorie van wapens, die
door Japan zelve is ontworpen. De
minister weigerde nadere bijzonderhe
den mede te deelen, maar gaf de ver
zekering dat de Japansche vloot in
staat is bet hoofd te bieden aan alle
mogelijke omstandigheden niet alleen
in verband met de verdediging van
Japan, maar ook van de afeer van ge
meenschappelijke welvaart in groot-
Oost-Axië,
worden gemaakt vóór de Vereenigde
Stalen 'zich in den oorlogsbrand stort
ten. De meeste historici zyn het er over
eer.s, zoo wordt in de gemeenschappe
lijke verklaring van Wheeler en Nye
gezegd, dat het verdrag van Versailles
verantwoordelijk is voor den tegen-
woordigen oorlog. Voordat de Ver
eenigde Staten verder gaan op den
weg naar den oorlog, behoorden wy
een toezegging te hebben van hen, die-
waarschijnlijk onze bondgenootcn zui
len worden dat de Amerikaansche jeugd
niet iedere 25 jaar onder den Euro-
peeschen grond zal worden geploegd-
De Vereenigde Staten hebben to't hun
ontzaglijk nadeel ervaren, hoe buiten
gewoon nutteloos de laatste wereld
oorlog is geweest. Wij hebben offers
gebracht aan bloed, tranen en dollars
om <fe democratie te redden en 'n toe-
komstigen oorlog onmogelijk te maken.
Na het einde van den oorlog hoorde
het vojk der Vereenigde Staten echter
van geheime verdragen tusschen Enge.
Ignd en Frankrijk, die duidelijk toon
den, dat hun strijddoel de veroverde
landen er. volken en niet het behoud
van de democratie was geweest.
hij blijft twee weken in
ENGELAND.
Wendell Willkie is, naar Reuter
meldt, gistermiddag even voor vijven
op de luchthaven van Londen aange
komen.
Eergistermiddag had hij te Lissabon
een onderhoud gehad met den Portu-
geeschen minister-president Salazar.
Hij had ook een langdurige bespreking
met den Britschen ambassadeur Camp
bell.
Des avonds ontving hij nogmaals de
vertegenwoordigers van binnen- en
buitenlandsche pers. Op een vraag
naar zijn plannen antwoordde hy „Ik
ben voornemens een groot aantal
vooraanstaande personen in Engeland
te spreken en de capaciteit der Brit-
sche industrie vast te stellen. Verder
wil ik, voor zoover dat mogelijk is, de
stemming van het Engelsche volk,
vooral die van den gewonen man,
peilen".
Willkie zeide twee weken in Enge
land te willen blijven. Het staat nog
niet vast, of hij daarna onmiddellijk
naar de Vereenigde Staten zal terug-
keeren. Op de vraag, of tusschen hem
en Roosevelt verschil van meening
over de hulp aan Engeland bestaat,
antwoordde Willkie: in beginsel zijn.
wij het eens. alleen ten aanzien van
kjeinere kwestie loopen onze meenin.
gen uiteen".
FABRIEKEN NAAR CANADA
De Canadéesche minister van Muni
tie, Howe, die tezamen met lord Hali
fax aan boord van het slagschip King
George V naar Amerika is terugge
keerd, heeft er in een verklaring op
gewezen, dat verscheidene Engelsche
industrieën tengevolge van de door de
luchtaanvallen veroorzaakte schade
begonhen zyn .hun fabrieken riaar
Canada te verplaatsen. Dit is gebeurd
met het oog op de toekomst Howe gaf
bij deze gelegenheid te verstaan, dat
vele Engelsche fabrieken zoo goed als
geheel verwoest zijn. De minister ver
klaarde verder, dat Canada zijn be
wapeningsproductie meer en meer
tracht aan te passen aan die van
Engeland en de V. S.
Zon: op 9.29, onder 18.15.
Maan: op 9.02, onder 18.46
Men ia verplicht te verduis
teren van zonsondergang tol
zonsopkomst.
Lantaarns van voertuigen
moeten nor na zonsonder
gang ontstoken worden.
nmmMnmiisiiMnmm!
