DE TOESTAND IN HET VERRE OOSTEN
Amerikaansch wapenprogramma
:d
ft „Ernstig, maar niet uiterst critiek",
plotselinge belangstelling der Duitsche
pers voor Nf^d.-lndië
gaandag 17 Februari 1941 NIEUWSBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEM
aldu&de Australische premier i
in betreurenswaardigen toestand
Engelands moeilijke transporten
en zijn voorradenpositie
Geen groote Amerikaansche
leveringen voor 1942
ion en. ftlcuur
I
Het onderhoud Roose-
velt-N omoera.
Huil confereert met
Halifax.
buitengewone zitting van
hqt Japanse he
parlement?
DE STRATEGISCHS BETEEKENIS VAN DE
ZUID CHINEESCHE ZEE'
Britsche mijnen by
Singapore.
Engelsch-Chineéiche
militaire onderhande-
lingen?
De Engelsche strijd
krachten versterkt.
Vertrek van Amerikanen
en Engelschen.
„Ziekelijke angst
toestanden".
Uitbreiding Amerikaan
sche kuststations.
Duitsche belangstelling
voor Ned.-Indië.
ENGELSCHE BOMMEN
Ol* ROTTERDAM.
""•iven dooden,
verf 'dene gewonden.
Vischvangst
4e tropen.
GOUDSCHE
COUBANT
■Ut jMigan?» Ho. 20556
Postgiro «8400
Bur. Markt 81. Tel. 2746
Directeur P. TIETER
V
mm
Bat terugroepen w> twee Neder-
imdsebe passagiersschepen, die naar
gtogkong en Sjanghai in zee waren
prfoken, heeft te Manilla tot de
irildste geruchten aanleiding gege
ven. In dit verband meent men te
«etea, dat een ander Nederlandsch
lamgiersschip, dat begin de vorige
peek naar de Vereenigde Staten
waa vertrokken, zich op grond van
alt Batavia ontvangen orders even
eens te Manilla in veiligheid moet
brengen. De Nederlandsche consul
blijft weigeren, omtrent deze opval
lende maatregelen eenige inlichtin-
gen te verstrekken.
De plaatsvervangende minister
president van Australië, A. W. Fad-
I «en, heeft Vrijdagavond het ooriogs-
i kabinet bijeengeroepen en na ailoor
ean de pers onthuld, dat de toestand
ia het Zuidelijke deel van den Stil-
len Oceaan ernstig maar niet „uiterst
critiek" is, aldus meldt Domei uit
I Sydney, waaraan wordt toegevoegd
dat de plaatsvervangende minister
president het volk heeft aangeraden
rnstlg te blijven en geen acht te
slaan op wilde geruchten.
Domei meldt uit Washington, dat dc
hptnsclw ambassadeur .admiraal No-
noera tri president Roosevelt in hun
«Sdarhoud niet in het bijzonder de ont-
wWtelmg van den toestand in het
Terra Oosten besproken hebben. Zij
hebben hun gesprek beperkt tot de al-
(tmeena lijnen van de JapanschAme-
likisnsche betrekkingen, waarvan
looseveit zeide, dat hij ze op vriend-
eiuppelijken grondslag wenscht te
houden. De president zelde te geloo-
dat indien de vraagstukken be
handeld worden óp grondslag van het
eederzijdsche verlangen de vriendschap
te bewaren, een conflict tusschen beide
linden nog vermeden kon. worden. Wat
europa betreft, zou Roosevelt het voor
nemen van de Ver. Staten bevestigd
hebben voort te gaad met hulpverlee-
"ng op de grootste schaal aan Groot-
Brittannië. Tenslotte gaf Roosevelt zijn
bezorgdheid te kennen ten aanzien van
Quia welke bezorgdheid, naar hij zei-
ti», nog was gestegen door den indruk
dat het Chineesche en het Europeesche
•ontliet deel gaan uitmaken van een
■«helen strijd.
[Staatssecretaris Huil heeft een be-
fereking gehad met den Engelschen
"hbassadeur lord Halifax en den ge-
van Australië Casey. Bovendien
**6 hij een onderhoud gehad met
«"tuier Welles.
Volgens Associated Press \pu
hooMzakelyk over den toestand in hut
**fulijk deel yan de Stille Zuidzee ge
kken zijn.. Van het gerucht, dat tas
tten de Vereenigde Staten, Australië
"'«uw Zeeland een accoord tot stand
ï®e^"inen> 's Seen bevestiging te ver-
ttlgen, doch van officieele zijde wordt
•wstaan gegeven, dat de regeenng
v s. alle Zuidïee-kwestiea, waaru
belangen der drie genoemde stateft
®*r bekken, met sympathie in over
ging zal nemen.
iBRfTSCH BEZIT
FRANSCH BEZIT
J-NEDERLANDSCH BEZtf
Iamewkaansch(v.s)
BEZIT
- JAPANSCH BEZIT
Hf- CHINEESCH BEZIT DOOR
501 JAPAN BEZET.
JAPANSCHE INVLOEDS
SFEER
SPOÖDWEQgH
BRITSCHE VLOOT5TEUNPUNTEH
FRANSCHC - -
A amermaanscme(vs)
JAPANSCH VLOOTSTEUNPUNT
BRITSCHE VITALE BELANGEN
CHINA
MAKO
HONGKONG
LUZON
cavit^
chine esch* zee
BRITSCH
SINGAPORE
MAUMA
Joh ore
ontstaan. Om het hoofd te bieden aan
een dergelijke mogelijkheid, noodigde
Kodama de regeering uit den Rijks
dag bijeen te roepen om de geheele
natie als een man tot haar plicht op be
ien.
Het D.N.B. meldt uit Berlijn:
De Londensche radio hem"; gisteren
de scheepvaart gewaarschuwo tegen
het bevaren van de wateren ten Noord-
Oosten van Singapore, aan de Oostkust
van de Zuidpunt van het schiereiland
Malakka. In deze volgens geographi-
sche lengte en breedte aangegeven ge
bieden zullen zonder nadere mededee-
ling mijnen worden gelegd. Schepen,
die door dit gebied willen varen, moe
ten bij de Britsche marineautoriteiten
te Singapore eeh reisrJfete vragen.
Volgens berichten uit Chineesche
bron worden thans onderhandelingen
gevoerd over 'n geheim militair 'bond-
fenootschap tusschen Engeland en
sjoengking zoo meldt de Jomioeri
uit Bangkok. Op deze wijze zou Enge
land thayis door het oprichten van een
front van Tsjoengking via Birma tot
aan Singapore het opdringen van Japan
naar hel Zuiden willen tegenhouden.
De Engelschen stellen voorts pogingen
in het werk, Chineezen te bewegen in
het Britsche leger te gaan dienen en
verhoogde levering van Amerikaansch
oorlogsmateriaal via den Birma-weg
voort te zetten. Van Thailand eischt
Jlngeland een houding van volkomen
neutraliteit waarbij het dit land tevens
veftekert, dat de concentratie van Brit
sche strijdkrachten in het Noorden
van het schiereiland Malakka geen be-
dreiginrg-Vbor Thailand beteekent.
In aansluiting op het onderhoud tus
schen den Amerikaanschen minister
van Buitenlandsche Zaken, Huil, den
Britschen ambassadeur Lord Halifax
en den Australisehen gezant Casey,
over de vraagstukken van den Stillen
Oceaan, heeft Lord Halifax aan de pers
verklaard, dat hij over de dreigende
crisis in het Zuidelijke deel van den
Stiltèn Oceaan niets anders te^ggen
heeft dan, dat Engeland daar zijn strijd
krachten reeds sinds geruimen tijd ver
sterkt heeft,
In de samentrekking van 50,000 man
Indische troepen in Singapore ziet de
Sihako Sjimboen een slinksch-
heid van de Britsche politiek, om Japan
met het oog op den voortdurend ver
slechterden toestand io Europa in be
dwang 'te houden. Het blad meent, dat
het om voorbereidingen van Engeland
gaat in geval van zijn ineenstorting in
Europa. Waaneer Engeland van het
continent en Uit de Middcllandsche Zee,
is verdreven; blijft alleen nog Canada
of Australië over als toevluchtsoord.
Daarom kan het voor Engeland een
volstrekte noodzakelijkheid worden
Indië als ravitailleeringscentrum veilig
te stellen. De voortdurende alarmkre
ten van Londen tegen een op handen
zijnden Japanschen aanval zijn er
slechts op Berekend Amerika definitief
aan den kant van Engeland te brengen.
Engeland speelt dus een spel met zijn
prestige om daarvoor veiligheid in ruil
te krygen.
De Nitsjl Nitsji Sjimboen
meldt, dat de Amerikaansche consu
laten-generaal te Tokio en Osaka en de
consulaten te Yokohama, Kobe en
Nagasaki, aan 'de Amerikaansche
staatsburgers, inzonderheid vrouwen
en kinderen en mannen, die niet door
belangrijke zaken worden weerhouden,
den raad hebben gegeven, te ver
trekken.
De Britsche ambassade heeft opnieuw
aan de Engelsche staatsburgers den
dringenden raad gegeven om het door
Japanners bezette Chineesche gebied
zoo spoedig mogelijk te verlaten. De
ambassade heeft gewezen op de onmo
gelijkheid om op korten termijn reis
gelegenheid te verstrekken en heeft
derhalve in verband met het gebrek
dan scheepsruimte aangeraden reeds
thans bij wijze van voorzorgsmaatregel
passage te nemen.
De geruchten over een beweerden op
handen zijnden Japanschen aanval in
het Verre Oosten worden door de
Kokocmin Sjimboen ziekelijke
angsttoestar.den van Engeland en de
Vereenigde Staten ten aanzien van
Japan genoemd. Het sehijrvt, zoo ver
klaart het blad, dat thans rondom de
ontwikkeling der Japansth-Amerikaan-
sche betrekkingen de geheele diplo
matie der wereld draait. Ondanks het
feit, dat de minister van Buitenland
sche Zaken. Matsoeoka, herhaaldelijk
verklaringen heeft afgelegd over Ja
pans houding, ten aanzien van de Ver
eenigde Staten en zelfs-admiraal No-
moera als ambassadeur naar Washing
ton heeft gezonden, is geenerlei ont
spanning ingetreden.
De Amerika'ahsche vlootcommissie
uit het Huis van Afgevaardigden heeft
het vertoek van het ministerie van
marine ingewilligd om 400 millioen
dollar beschikbaar te stellen voor de
uitbreiding van marine kuststations.
De commissie hechtte hieraan haar
goedkeuring, nadat aan den chef van
de vloot, admiraal Stark, in een ge
heime zitting de vraag gesteld wa$,
waarom de steunpunten op Samoa en
Guam moesten worden uitgebreid.
Van het göedgekeurde bedrag zullen 40,
millioen dollar gebruikt worden voor
dei oprichting van vliegscholen en
oefenkampen vóór de marineinfanterie.
Een medewerker van de N. R. C. te
Berlijn wijst erop, dat de Duitsche pers
tot dusver weinig aandacht had be
steed aan Ned. Oost Indië en consta
teert, dat het tegen dezen achtergrond
beschouwd zonder twijfel van groote
beteekenis is, dat de Duitsche pers
plotseling een levendige belangstelling
voor de ontwikkeling van de situatie
in het Verre Oosten .aan den dag
legt en daarbij meer'dan tot nu toe
het geval was aandacht schenkt aan
de positie van Ned. Oost-Indië. Reuter
heeft geconstateerd, dat er in het Verre
Oosten een „ernstige situatie-' is ont
staan- en niet alleen de Duitsche pers
maar ook bevoegde Duitsche instanties
probeeren niet aan deze vaststelling
iets af te doen.
Het sombere beeld van de naaste
toekoaast in- het Verre Oosten, dat uit
de jdflgste berichten opdoemt, wordt
nog geaccentueerd door het feit, dat al
deze herlchtet^ klaar en duidc'ijk en
zondek eenige poging tot verdoèzeling
van den ernst van tién toestand in de
Duitsche pers»wordem gepubliceerd.
Beziet men de alarmeerende berich
ten der Duitsche pers, die nogal sensa
tioneel aandoen maar die niettemin
zeer zakelijk worden weergegeven in
dit licht, dan krijgen zij aanmerkelijk
meer relief. Ja, misschien mag men
zoover gaan dat naar Duitsche opvat
ting verwikkelingen in het Verre Oos
ten nauwelijks meer te vermijden zijn,
weshalve men de Duitsche openbare
meening op de hoogte stelt om tegelij
kertijd een beroep te doen op het ver
standige deel der Amerikaansche be
volking, dat wordt opgewekt zijn presi
dent, die uitdrukkelijk heeft beloofd de
Vereenigde Staten uit den oorlog te
zullen houden, een energiek „tot hier
toe en niet verder" toe te roepen.
Van welken aard de verwikkelingen
in het Verre Oosten, die de Duitsche
pers kennelijk vreest, precies zullen
zijn, ig een vraag die nog niet heele-
maal duidelijk beantwoord wordt. Aan
den eenen kant wijst men op de Britsch
Amerikaansche poging om Japan te in-
timideeren, aan de andere zijde echter
houdt men kennelijk rekening met de
mogelijkheid, dat Engeland en Amerika
de spanning opzettelijk alleen maar
verhoogen om zich een alibi te ver
schaffen bij den voorgenomen roof van
Nederlandsch Oost Indië, dat zij dan
alleen maar „aan den greep der agres-
soren onttrokken" zouden hebben.
ST. FRANC1SCUS-ZIEKENHU1S
GETROFFEN.
Bij den aanval van Enget-
sche boml ardementsvliegtmgeu
in den nacht van Zaterdag op
Zondag j.L werd, naar achteraf
bekend wordt, in Rotterdam het
St. F ranciscus-ziekenhuis ge-
trollen. De inrichting werd
zwaar beschadigd. Het dak van
het gebouw brandde volkomen
ai. Vier patiënten en drie ver
pleegsters vonden den dood en
verscheidene personen werden
gewond. Eenige ziekenoppassers
en een vrij groot aantal kin
deren geraakten bedolven, aldtu
het D.N.B.
79
Het A.N.P. meldt uit Berlijn:
In een artikel jn de Daily Ex
press, van de hand van den Ameri
kaan Vernè Marshall, dat zich bezig
houdt met den steun aan Engeland,
wordt woordelijk het volgende gezegd.:
Wanneer Groot Brittannië voortdu
rend de geweldige huip verzekerd
wordt, die het uit de Vereenigde Sta
ten voor zijn strijd om zelfbehoud
moet hebber., dan moet het Engelsche
volk ook weten, dat het Amerikaansche
wapenprogramma zich in een betreu
renswaardigen toestand bevindt, gelijk
de eerste commissaris voor de geheele
Amerikaansche bewapening, William
Knudseit, moet toegeven. De materi-
eele hulp, die Engeland uit Amerika
hebben moet, kan niet binnen afzien-
baren tijd komen, wat mr. Knudsen
eveneens zou bevestigen, indien men
hem toestond zich uit te laten over de
feiten.
Intusschen heeft het Engelsche oeco
nomische orgaan The Economist
openlijk toegegeven, dat Engeland
zelfs onder de gunstigste omstandig
heden niet hopen kan voor 1942 groote
leveringen uit Amerika te krijgen. De
uiteenzettingen van de Economist heb
ben voornamelijk betrekking op
scheepsleveranties.
Een andere groote belemmering voor
den scheepsbouw is het stakingsgevaar,
dat met het oog op de nieuwe loon-
eischen van de Amerikaansche scheeps-
bouwarbeiders bijzonder groot i3. De
looneischen zijn zoo hoog, dat zij. vol
gens mededeelingen uit Amerikaansche
bron,' de geheele calculatie voor dit
jaar op losse schroeven moeten zetten,
want alle opdrachten tot nieuwbouw
zijn tegen vaste prijzen gecontracteerd
Ook een korte staking, waarop in Ame
rika gerekend wordt, moet het bouw
programma ernstig verstoren.
Even ongunstig als op hët gebied van
den scheepsbouw ziet- het er voor de
fliegtuigproductie uit. Een vertegen
woordiger der Amerikaansche vlieg
tuigindustrie heeft nog onlangs op de
buitengewone moeilijkheden gewezen,
waarmede de vliegtuigbouw te kam
pen heeft.
De reorganisatie in de auto-industrie,
die, zooals beketvd, de vervaardiging
OU eenroeping ge-
«h. P van een buitengewone zitting
Parlement voor het geval, dat
JSP* •"«iige verwikkelingen in
JJj-jaUonalen toestand ontstaan. Met
Wion ip den gecompheeerden inter-
Putv IccstanOL^yoo verklaarde
IqjuJkan iejfr oogenblik een
""gewoon ernstige ontwikkeling
den
van een geheele reeks vliegtuigonder-
deelen op zich zal nemen, zal, zoo ver
klaart de Amerikaansche vliegtuig-
industrieel, ten minste twee jaar'duren,
Hierby komt nog het groote gebrek
aan vakarbeiders, dat volgens mede-
deeling van het Amerikaansche ver
bond van werktuigkundigen alleen
reeds in Amerika's metaalindustrie
11% millioen bedraagt,
zitten opleidingsprogramma's voor leer-
Slechts 30 pCt van alle fabrieken be.
lingen, zoodat opk niet gerekend be
hoeft te worden op een snelle vorming
van reserve. Alles bij elkaar genomen,
zyn de vooruitzichten voor de Ameri
kaansche hulp aan Engeland lang niet
zoo gunstig als de Engelsche propa-
ganda-instanties het aan het Engelsche
volk willen doen voorkomen, om de
voor de hand liggende reden hierdoor
zijn weerstandskracht te versterken.
Uit een onlangs in de Times gepu
bliceerd bericht blijkt duidelijk dat
men in Britsche kringen, die den bui-
tenlandschen handel beoefenen, door
de voortdurende verliezen van kost
bare scheepsladingen in groote moei—
►liikheden geraakt. Het blad verklaart,
dat de "klachten van Britsche firma's
over de langzame en trage behandeling
van aanspraken op schadeloosstelling
bij verlies van scheepsladingen zeer
toenemen.
Na het overhandigen van de voorge
schreven documenten kan het weken
en maanden duren alvorens eindelijk
tot betaling van gerechtvaardigde aan
spraken wordt overgegaan.
Dit beteekent veelal, dat het aan-
koopen van nieuwe goederen in de
plaats van de waren, welke zijn ver
loren gegaan door financieele moeilijk.
Heden, opnieuw maanden vertraging
ondervindt.
Ofschoon de Britsche ministeries en)
hun propagandabureaux zich doorloo
pend moeite geven de geweldige
schade aan industrieele bedrijven en
aan opgeslagen goederen veroorzaakt
door de'Ouitsche aanvallen op Enge"-
land als onbeteekenend voor te stel
len, begint in het neutrale buitenland
en vooral .ook overzee, de 'waarheid
over den feitelijken omvang van de
schade langzamerhand door te drin
gen.
Zelfs, in de Vereenigde Staten en in
Zuid-Amerika wordt de geloofwaardig-
.heid van de Britsche opgave steeds
meer in twijfel getrokken, daar by tal
rijke firma's die bestellingen in Enge
land hebben geplaatst of plaatsen wil
len. in toenemend aantal brieven bin
nenkomen van Britsche firma's, dal*
voorloopig wegens het vernielen va**"'
haar goederenvoorraad of haar fabrie
ken, niet geleverd kan worden.
In den laatsten tijd zijn dergelijke
mededeelingen van Britsche firma s
vooral uit Manchester toegenomen.
Onder het binnen
brengen van de zwa
re netten worden
urenlang eentonige
gezangen ten ge-
hoore gebracht
(Holland),
,r
4
Zon: op 8.53, onder 18456,
Maan: op 1.02, onder 11.24.
Men is Verplicht te verduis
teren van lobsondergang tol
zonsopkomst
Lantaarns van voertvigeo
moeten nor na zonsonder
gang ontstoken worden.
ixnaaami