Iraksche troepen bezetten het
vliegveld Habbanijah
NIEUWSBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN
Ibn Saoed,
de sfinx van Saoedi-Arabië
ion en titaan
tnjjjsdag 6 Mei 1941
JJ jut gin t, No. 20622
Petroleumleiding naar Haifa ver
broken en Basra ingesloten
Turkije ziet van bemiddeling af - Berlijn acht
je gebeurtenissen onbehaaglijk voor Engeland
Turkye bemiddelt niet.
Belangstelling te Berlijn.
Bespreking van stam
hoofden te Bagdad.
Egypte en het conflict.
Arrestaties in geheel
Indië.
Navicerts voor vrachten
naar Irak en Iran.
MEER SOORTEN
SCHOENEN OP -
DE BON.
Met ingang van 10
Mei. -- Aparte bon
nen.
Hitier tijdens zijn rede.
Houdt Irak het oog op hem gericht?^)
De weerslag van het conflict
in de Islamietische wereld
Nieuwe aanvallen
op Engeland.
goudsche
Postgiro ««400
Bur. Markt SL T«l !7«
Directeur T. HETER
Jissr uit Bagdad gemeld wordt,
Ulben de Iraksche troepen iu het
fft,ten des lands 't vliegveld Sin
cl Da ban omsingeld en voor een ge.
Uelte reeds bezet. Het vliegveld
deal onder het vuur van de Irak-
„he artillerie. De aldaar door de
gayelschen verzamelde voorraden
fCtroleum zijn in brand geschoten.
Bit het Zuiden van Irak wordt een
levendige wederzijdsche bedrijvig-
Ittid van artillerie gemeld.
HU Bagdad wordt voorts gemeld,
Ut de Iraksche luchtmacht op het
vhegveld Sednelsebhane door hom
pen groote sehade heeft aange
licht, hetgeen door foto's bevestigd
g, Het vliegveld Habbanyah is
dgds Zaterdag door Iraksche troe
pen bezet. Basra is volkomen door
lisksche troepen ingesloten. De
krijgsverrichtingen der Iraksche
tnepen worden overal met succes
voorgezet. De petroleumvelden van
Isdiki en Kirkoek bevinden zich
dovig in Iraks bezit. Men beves
tigt, dat de Iraksche troepen de pe
troleumleiding naar Haifa verbro
ken hebben.
Het Britsche bericht, dat de Iraksche
Itrijdkrachten uit Basra zijn verjaagd,
vordt van Iraksche zijde geloochend.
I Htar het heet, zijn er in het geheel
ftoi Iraksche troepen te Basra ge-
I west, dat door deEngelschen bezet
wordt gehouden, maar zü hebben de
tavenstal nauw omsingeld. Bij een
coup op het vliegveld Sindebane is
weer een reeks Britsche vliegtuigen
vernield.
Een Engelsche tankaanval op het
«oestÜnLrt Roetbah op de route
Damascus—Bagbad is door Iraksche
troepen met succes afgeslagen.
De kortegolfzender van Bagdad heeft
Maandagavond medegedeeld, dat Ara
bische troepen uit Trans-Jordanie ziifch
hebben aangesloten bij de Iraksche
'toepen.
De Irak Petroleum Company te Lon
den, die het eigendomsrecht over de
t petroleumvelden tïi Irak bezit, heeft,
fiair Reuter meldt, verklaard, dat de
berichten, volgens welke op de petro-
kumvelden het werk is neergelegd
de productie gestaakt is, waar-
*Mjnlyk wel juist zijn.
DaTurksche bladen spreken de hoop
dat het Engelsch-Iraksche conflict
•Potdig zal eindigen. Anders aldus
khUjven zij, bestaat het gevaar, dat
dc oorlog zich tot de andere Arabische
""den uitbreidt.
Moor te Istanboel verluidt heeft
Turksche regeering een tijdlang
overwogen om in het Engelsch
hoksche conflict te bemiddelen.
k verband met de onverzoenlijke
houding van beide zijden heeft men
•het echter tefl slotte van afgezien.
Haar het verdrag van Saadabad
Do? militaire clausules bevat, is
'b'kije niet verplicht Irak te hulp
komen.
bericht uit Ankara van S. P. T.
melding gemaakt van een
dat in de Turksche hoofdstad
hinde deed, dat de Turksche minis-
'on Buitenlandsche Zaken, Zater-
J ,n Britschen ambassadeur en den
hzont
van Irak bij zich ontboden had.
Otriuidde, zou Saradzjogloe po-
in het werk stellen om in het
uT 'raksche conflict bemiddel
le treden.
JJe,w Yorksche .avondbladen-
bod v, ooo'ding van e-i- arbitrageaan-
llk £f»P'e en Turkije in Het
Volgens een bericht
uit Cairo zou de
b^aodil» regeering na langdurige
ben •.„J8 'laar bemiddeling heb-
tsj^nseboden. In een bericht uit
*°mt hetzelfde agentschap
hag Sd, dat de Britsche regee-
krW, ..voorwaarde voor iedere on-
of18 eiscl1L dat de Iraksche
an net luchtsteunpunt Hab-
den teruggetrokken.
Van welingelichte zijde wordt uit
Berlijn gemeld:
De ontwikkeling in Irak wordt in
Berlijnsche politieke kringen met
groote belangstelling gevolgd. De
Iraksche troepen strijden naar men
in Berlijn verklaart, met groote bra-
vour en behalen successen. De opvat
ting van een bepaald deel van het
buitenland, dat de positie van Enge
land als gevolg van deze gebeurtenis
sen echt onbehaaglijk is, wordt ir.
Berlijn als volkomen begrijpelijk ge
kenmerkt.
In politieke kringen te Berlijn ken
schetste men gisteravond de voorge
schiedenis der gebeurtenissen in Irak
met de woorden „een in opstand
komen tegen het Britsche imperialis
me". De Iraksche regeering, aldus
voegt men hieraan toe, zag zich ge
plaatst voor de moeilijke vraag^ of zij
in geval van het binnenkomen van
meer Britsche troepen, die zij krach-
tere het verdrag met Engeland niet
behoefde toe te laten, een zelfde lot
zou willen onder-gaan als bijvoorbeeld
Ekypte, welke leger door de Engel
schen geheel ontwapend werd. Tegen
over dit Britsche optreden heeft de
nieuwe Iraksche regeering gezegd:
„Tot hiertoe en niet verder."
De spanning tusschen Engeland er
Irak wordt door de Duitsche bladen
tamelijk groot opgemaakt. De bladen
maken van de gebeurtenissen slechts
melding door het publiceeren van de
berichten, zonder een eigen standpunt
of een prognose over den vermoede-
lijken afloop van de dingen te publi
ceeren. Het heeft er totdusverre niet
den schijn van, dat men van Duitsche
zijde aan het Iraksch-Erige'sch con
flict een directe beteekenis in het
kader van den Oorlog tegen Engeland
wil hechten, hoewel dit conflict na
tuurlijk een symptoom vormt vfcor de
crisis waarin de positie van Engeland
in het Nabije Oosten is geraakt, als
mede voor de houding van Engeland
tegenover andere volken. Deze hou
ding verklaart waarom totdusver nog
geen officieel standpunt Van Duitsche
kringen is gepubliceerd.
In het Iraksche ministerie van Bui
tenlandsche Zaken, zoo wordt uit
Bagdad gemeld, is een bespreking ge
houden van de stamhoofden, die den
minister-president Kailani, troepen,
wapens, uitrustingsstukken en geld ter
beschikking stelden De groot moefti
van Jeruzalem, die zich in Bagdad be
vindt, heeft de Arabieren van Palesti
na tot actieve deelneming aan den
strijd van Irak tegen Engeland, dat de
ware vijand van de Arabische wereld
is, opgeroepen.
Naar 't agentschap Ofi meldt, heeft
Rasjid Ali zijn volk bedankt voor het
patriotisme, waarvan het in de eerste
uren van den Strijd blijk heeft gegeven.
„Een natie, die een zoo dapper leger
heeft, kan niet sterven en mag met
recht trotsch staan voor de groote mo
gendheden. Regeering en natie eischen,
dat de verdediging van de eer van het
vaderland tot de eindoverwinning zal
leiden. De autoriteiten deeien mede,
dat de betoogingen voor de regeering
nog steeds in grooten omvang voort
duren. Vluchtelingen uit Palestina,
waaronder ook de groot-moefti van
Jeruzalem, hebben als1 vrijwilligers
dienst genomen in het leger. In het
geheele land heerscht rust.
Volgens te Viehy ontvangen berich
ten uit Beiroet zijn in Syrië betoogin
gen voor Irak ontstaan, Syrische stu
denten kwamen bijeen voor het consu
laat van Irak te Damascus en riepen
luide om Daygan en Rasjid Kailani. In
Beiroet hebben Iraksche. en Palestijn-
sche studenten eveneens geestdriftige
betoogingen voor de zaak van Irak ge
houden. Naar verder gemeld wordt,
zijn in Syrië alle noodige maatregelen
genomèn\om de veiligheid aan de
grens tussShen Syrië en Irak te garan
deeren.
Naar het D.N.B. meldt, neemt de
anti-Britsche stemming in Damascus
steeds heftiger vormen aan. Er zijn
demonstraties voor Irak gehouden,
waaraan werd deelgenomen door tal
rijke sjeiks en studenten. Irak werd ge
huldigd ala de „voorvechter der vrij
heid van het Arabische volk". Voorhet
Britsche consulaat te Damascus werden
eveneens vijandige betoogingen gehou
den. Het consulaat moest door de
politie beschermd worden. In vele
wijken zijn commissies gevormd, the
geld voor Irak verzamelen.
Volgens het A.N.P. breiden de on
lusten in Palestina zich uit. Naar uit
Jeruzalem wordt gemeld, zijn ook te
Toelkarem in midden-Palestina over
vallen op Britsche soldaten gepleegd.
Ook worden onlusten uit Zuid-Palesti-
na en wel uit het ggjpied van Gaza ge
meld. De politieautoriteiten hebben het
luisteren naar de Iraksche radio ver
boden.
Honderden ArabierenjJiebben on
danks de Britsche bewalffngsmaatrege-
len de Iraksche grens overschreden om
zich ter beschikking' van de Iraksche
regeering te stellen. Ook uit Syrië
meldt men, dat velen de grens naar
Irak overschreden hebben.
In zijn Arabische uitzending van be
richten op Maandagavond heeft de om
roep van Cairo gemeld, dat de Egypti
sche regeering.aan de Iraksche regee
ring in een nota heeft medegedeeld,
dat zij de betrekkingen met Irak in
stand wil houden.
Volgens te Lissabon uit Egypte ont
vangen berichten zijn er in verband
met de gebeurtenissen en Irak, tal van
botsingen tusschen de Arabische jeugd
en de politie voor Irak op touw gezet.
De Egyptische jeugdpartij, Misrelfa-
tat, heeft den Iraksche minister-presi
dent Kailani, telegrafisch in kennis ge
steld van haar bereidwilligheid om met
hem goed en bloed" voor den vrijheids
strijd tegen Engeland beschikbaar te
stellen.
Volgens berichten van de New
York Daily News en van de
New Yorrk World Telegram
uit Londeft worden in geheel Indië
nog steeds arrestaties verricht. Zoo
zijn thans ook de secretaris generaal
van de Socialistische partij van Lahore,
professor Ram Koemar, en de voor
zitter van den Indischen Studenten-
bond gearresteerd. De kantoorvprtrek-
ken van het nationale congres in Luk-
now en Allahabad zijn doorzocht. Tal
rijke boeken en documenten werden
in beslag genomen. De neef van de
reeds vroeger gearresteerde Subnas
Bose is wegens een in Calcutta gehou
den rede voor den AI-Indischen
Jeugdbond gearresteerd.
De Britsche ambassade te Sjanghai
maakt bekend, dat vanaf 15 Mei voor
alle naar de Perzische Golf varende
schepen en voor neutrale ladingen naar
Iran en Irak navicerts geëischt zullen
worden. De Chineesche pers ziet in
dezen maatregel een bekentenis van
den kritieken toestand van Engeland
in het Nabije Oosten.
De secretaris-generaal van het depar.
tement van Handel, Nijverheid en
Scheepvaart maakt bekend, dat met
ingang van Zaterdag 10 Mei .1941 de
vrije verkoop van een groot aantal
soorten schoenen, welke tot dusverre
zonder bon mochten worden verkocht,
niet meer is toegestaan, en hiervoor
derhalve een schoenenbon dient te
worden ingeleverd.
Voor deze soorten schoenen zullen
aparte schoenen bonnen worden uit
gegeven, welke van de gewone bonnen
zijn te onderscheiden, doordat op de
bonr.en een cijfer „2" is gedrukt en zij
een andere kleur hebben. Deze „bonnen
2" kunnen op de gebruikelijke wijze
bij de plaatselijke distributiedienster
worden aangevraagd.
Met nadruk wordt er echter de aan
dacht op gevestigd, dat de „bonnen 2"
uitsluitend recht geven op het koopen
van open sandaletten, opanken, vlecht-
schoenen, riempjes- of meisjeschoenen,
witlederen schoenen, Samoa's, raffia's,
alle schoeisel met een boventuig van
leder en een onderwerk van hout of
ander vervangingsmateriaal (eventueel
met een achterlap van leder of rubber),
alle huispantoffels, waaraan leder is
verwerkt, alle textielschoeisel met
rubber of lederzooi, rubberlaarzen en
overschoenen, klompsokken, echt rep-
tiellederén schoenen, avondschoenen
van zilver-, goud- en goudtorrenleder,
laklederen heerenavondschoenen met
wasdoek hiel, kinderschoenen tot en
met maat 23 en dat het koopen van
gewone schoenen op deze bonnen ver
boden is.
Wat vrij blijft.
Éen beperkt aantal soorten schoenen
kan «echter ook thans nog zonder in
levering van een distributiebon bij een
kleinhandelaar worden gekocht. Dit
zijn uitsluitend de volgende soorten:
spikes, raceschoenen, boksschoenen en
korfbal schoen en voorts schoenen welke
d(y>r of namens den directeur van het
Rijksbui*e' voor huiden en leder ge
stempeld zijn met de woorden: af ge
keurd schoeisel r.h.l. en schoeisel, waar
aan g:en leder of rubber, noch afval
van leder of rubber is verwerkt, als
mede strandsandalen met een houten
zool en een boventuig van ten hoogste
vijf lederen riempjes (welke niet bree
der mogen zijn dan IVg cM.),
De vrijstelling van de distributie
regeling van de na verkreg< n machti
ging van den' directeur van het rijks
bureau voor huiden en leder met d^
woorden „vrij van bon" gestempeld
schoeisel komt dus met ingang var
10 Mei 1941 te vervallen.
Voor dit met de woorden ..vrij var
bon" gestempelde schoeisel zal dus in
het vervolg een geldige distributiebor
moeten worden ingeleverd.
De Führer tijdens zijn rede voor de leden van den Rijksdag in de
Kroll-opera te Berlijn. (Weltbild-Polyjoon)
Aan een V P.B -brief uit Berlijn
ontleenen wij:
ALS een spig in zijn web zit Ibr.
Saoed, heerscher over
Saoedië-Arabië en slaat de ge
beurtenissen om zich heen gade, wel
licht ge-eed om op'het juiste oogerblik
in te grijpen wie zal het zeggen?
Deze man, die in vele kringen door
gaat voor de ongekroonde koning van
het Muzelmansche rijk over de ge-
nèele wereld, verstaat de kunst om te
zwijgen. In den loop van het laatste
jaar is hij weinig ger.oemd. De ge
schiedenis van den oorlog, van <de
wereld, is geschreven zonder dat zijn
naam daarbij anders dan ir. zeer vaag
verband is te berde gebracht. Dit wil
echter geenszins zeggen, dat de sfinx
van het Nabije Oosten is ingeslapen.
Ibn Saoed waakt. Niet voor niets
heeft Irak enkeie maanden geleden
een militaire eommissie naar zijn
buurman gezonden. Het zou niets te
verwonderen zijn, indien bij de be
sprekingen, welke deze commissie met
den piachitgen nabuur heeft gevoerd,
de huidige opstand reeds ter sprake
was gebracht. Ibr. Saoed is niet ge
woon, zijn geheimen prijs te geven.
Doch veelbeteeker.end is het in elk
geval, dat thans reeds aan de Zuide
lijke grens van Transjordanie Saoe-
disch-Arabische troepen zijn gesigna
leerd. Dit staat ongetwijfeld ook in
verband met het bericht, dat in Trans
jordanie (dat geheel onder Engelschen
invloed staat) een nieu# leger wordt,
gevormd, onder opperbevel van Emir
Abdoellah van Transjordanie. Moet de
concentratie van Saoedisch-Arabische
troepen worden beschouwd als een
tegenmanoeuvre vah Ibn Saoed? On
waarschijnlijk is dit niet evenmin als
het onwt arschijnlijk is, dat volk en re
geering van Irak het oog gevestigd
houden op Saoedie-Aïabie voor hulp
en bijstand. Wanneer dit laatste land
zich in het conflict mengt, kan dit niet
anders dan een geweldigen terugslag
hebben op de geheele Islamietische
wereld.
Een opvolger van overste
Lawrence?
Ook dit is een gevaar, dat Engeland
reeds lang hééft voorzien er. dat het
heeft getracht te bezweren, voordat
het tot uiting kwam. Groot-Brittannië
weet zeer goed, dat het in Ibr. Saoed
.een vriend, r.og minder een bondge
noot heeft te zien. Dit verhindert
evenwel met. dat het op verschillende
wijzen gepoogd heeft, hem van koers
te doen veranderen.
Den man. dien het daarvoor had uit
gekozen, zou men een opvolger van
overste Lawrence kunnen noemer..
Zijn naam is Philbv. Deze geldt als
een der beste kenners van Oostersche
verhoudingen. Mr Philcy begon zijn
werkzaamheid in het Oosten reeds
voor den \vereldoorlog. Onder het mom
van ontdekkingsreiziger reisde hij
naar Arabië, om het terrein te ver
kennen en te onderzoeken, in hoeverre
„het Engelands belangen kon dienen.
Hij maakte zich vertrouwd met het
geheele Arabische schiereiland. Hij
ging zelfs tot den Islam over. om ont
vangen te worden door Ibn Saoed, den
toenmaligen beheerscher van den
Hedzjas. Hij had een open oog voor de
kundigheden en de' politieke be
kwaamheid van dezen man. Hij veins
de geen bezwaar te hebben tegen de
vorming van een groot-Arabisch rijk
onder leiding van Ibn Saoed voor
opgesteld natuurlijk, dat Ibn Saoed
zich vóór den Britschen wagen zou
laten spannen.
Philby wist van zijn regeering ge
daan te krijgen, dat aan Ibn Saoed
steun werd verleend bij zijn opptand
tegen den 'Imam van Yemen, Philby
bereikte echter zijn doel niet, want Ibn
Saoed doorzag zijn spel en keerde zich
van Engeland af.
Handelt Irak onder de auspiciën
van Ihn Saoed?
Ibrr Saoed wacht en ziet toe. Maar
niets ontgaat hem. Het Vliegveld Ha-
bannyah is door de Iraksche troepen
genomen, volgens de laatste berich
ten. Ibn Saoed verroert zich niet.
Een bataljon van de Transjordaan-
sche troepen, die blijkbaar aan de
grenzen van Irak waren geconcen
treerd, is met zijn geheele uitrusting
overgeloopen naar Iraksche zijde. Is
hierin de hand van Ibn Saoed te' ondier-
kennen? Hij alleen zou het kunnen
zeggen, maar hij zwijgt in alle talen.
De gouverneur van Aden, 'de Engelsche
kroonkolonie, heeft om hulp en steur,
aan het moederland gevraagd, daar de
toestand in Yemen en Hadramaut zeer
gespannen is. Hij spreekt de vrees uit,
dat de onrust ook naar zijn gebied zal
overslaan.
Wat zegt Ibn Saoed er van? Niets.
Hij zegt niets. Niet het minste of ge
ringste verluidt van troepenbewegin
gen in Saoedie-Arabie, die er op zou
den kunnen wijzen, dat interventie
van die zijde te«,wachten is. Maar deze
rust is bedrieglijk. Niemand iaat zich
er door in slaap wiegen. Misschien zal
spoedig de dag aanbreken, waarop Ibn
Saoed spreekt.
Dr P. H. vgn der Hoogh, die in de
Mohammedaansche wereld zeer thuis is
geeft in Het Vaderland een be-
schuwtng ver de gebeurtenissen in
Irak, waarin hij o.a. betoogt:
„Nu Griekenland gevallen is, begint
het strijdgewoel het Naburige Oosten
te naderen en het oogenblik is niet ver
meer, dat enkele van de staten daar,
zoo niet alle in het groote conflict be
trokken zullen worden. Wat zal Irak,
waar gedurende de laatste jaren de
eene staatsgreep na den .anderen heeft
plaats gevonden doen Dat Engeland
zich eenvoudig zal voegen naar de ver
langens van Irak om buiten het con
flict te blijven, is natuurlijk uitgeslo
ten. De belangen, die het heeft bij het
oezit van de olievelden van Mosoel,
zijn daarvoor te groot en het zal dus
doorgaan met troepen naar Irak te
sturen om te trachten deze op afdoende
wijze te beschermen.
Tegen den intocht van deze troepen
massa's is Irak reeds begonnen zich te
verzetten eri een dergelijk verzet is na
tuurlijk altijd wel neer té slaan. Maar
wat zal daar de reactie van de overige
Mohammedaansche landen op zijn De
verhouding van Irak tot zijn naburen,
die in 1923 nog zeer slecht was, is
sindsdien veel veranderd en verbeterd.
Er bestaan twee zeer belangrijke ver
dragen: het eerste tusschen Irak, den
koning van Arabië Ibn Saoed en den
imam van Jemen en, het tweede
tusschen Turkije, Irak, Iran en
Afganis tan.
Zullen deze Islamietische landen voor
de belangen van Irak opkomen Over
de geheele wereld worstelt de Islam
om zich aan de heerschappij van de
Europeanen te onttrekken en als het in
dit groote Europeesche conflict zijn
kans daartoe ziet, zal het die niet on
gebruikt voorbij laten gaan.
Ook is uit godsdienstig oogpunt Irak
een zeer belangrijk land. >Er bevinden
zich daar al de heilige plaatsen van de
secte der Sjiïten, n.l. Kerbela. waar de
graven van Hoesein en Abbas zijn,
Nedjef en Koefa, waar A!i gedood
werd en Kasimen en Samarra. Het
jaarlijksche aantal pelgrims naar deze
plaatsen bedraagt dikwijls meer dan
150.000. Ook zijn er soennitische bede
vaartplaatsen, zooals Basra, Waar het
graf var, Zobeir en van Hasan Basri is,
en Bagdad. Zal de bedreiging van deze
geestelijke goederen voldoende zijn
om de geheele wereld van den Islam
zich als één man te doen vereenigen
en déze gelegenheid aan te grijpen, om
z:ch voorgoed aan het Europeesche
voogdijschap te ontworstelen? Of zullen'
de rijke olievelden van Mosoel een zoo
groote twistappel blijken te zijn, dat
ze een dergelijke samenwerking
onmogelijk zullen maken
De toekomst zal het leeren."
AANZIENLIJKE SCHADE.
Het Britsche ministerie van Lucht
vaart en het ministerie van Binnen-
landsche Veiligheid deelen mede, dat
de Duitsche luchtaanvallen in den af-
geloopen nacht voornamelijk gericht
waren op het gebied van de Clyde.
Hier werden „zware aanvallen" ge
daan, die „aanzienlijke schade" en
„een zeker aantal slachtoffers" ver
oorzaakten. Andere aanvallen waren
gericht op het gebied aan de oevers
van de Mersey, verder op districten in
Noord-,, Oost- en Zuid-Oost-Engeland
alsmede op Noord-Ierland.
BRITSCHE VLIEGTUIGEN BOVEN
DITITSCH GEBIED
In den nacht van 5 op 6 Mei heeft
het Britsche luchtwapeh een aantal
vluchten gemaakt naar Zuid- en
Zuid-West-Duitschland. Op verschil
lende plaatsen, o.m. op bekende
kurorten werden brisant- en brand
bommen geworpen.- Talrijke bommen
vielen zonder schade aan te richten op
open veld. De aangerichte schade is
over het algemeen gering, aldus het
D.N.B.
Zon op 6.02, onder 21.14.
Maan op 16.20, onder 4.17.
Men is verplicht te verduis-
ter.a van zonsondergang to*
zonsopkomst
Lantaarns van voertuigen
moeten uur na zonsonder
gang onls'oken worden
J
