Boh tn HIooh iraak de Zee van Azof 9 October 1941 NIEUWSBLAD VOOR GOUDA EN OMSTREKEN ™- Vitamine-tabletten voor a.s. moeders en kleine kinderen fagende Sovjetleger afgesneden6 7 divisies voor de vernietiging No 20754 tot herovering van Smolensk Duitsche troepen k.m. van Moskou biu* van de gevechten. BOTER VOOR ZIEKEN MET VETKAART. Het extra half rantgoen voor personen van 13-20 jaar. UITSPRAKEN VAN HET VREpE- GERECHTSÉOF. Zware straffen met het oog op politieke verwildering. Belangrijke radiorede van Mussert. Ter dood veroordeeld. De collecte-speldjes van Winterhulp Nederland. Zon op 7.55, onder 18.55. Maan op 21.54, onder 12.48. t* print- rment#. lohrlftfli i <»p «Ut obruik) •rttfetf ttmJiftti [3377 u of da ot ttl UDSCHE COUBANT Chefredacteur: P. TIETER, Gouda. a Vtctone m Dutltch- Lj wint voor Europa QfUt fronten. evel der Duitsche Makt bekend: vermetele operatie ten Oosten' van uit la een door irleger, versterkt he Ilongaarsche en formaties, doorge- I ld de Zee van Azof en bet bü Melitopol aan de ie verslagen negende Sov- l dei terugtocht afgesne- Duitsche en strijdkrachten de j van het Westen uit Daarbij is een snelle der Waffen-SS fer in laags de kust der zee fyaf Berdjansk te bereiken buataet te komen met de strijdkrachten uit Haan hier, van alle z||- IsdleM ingesloten, zes of zeven ddtte divisies vlak voor de MlgiBg. De SS-formatie I ie strakke overblijfselen |ka ventsgen tegenstander, i terug te trekken breeds tot Marfopol na- „■wwwril NO VAN SMOLENSK MISLUKT. zijde verneemt bet ssavulling op het weer- eki vaa gisteren: I M weermachtsbericht blijkt l dit aan het Oostelijke front mam gebied' uitgebreide gsiade zijn. Terwijl de kin wereld en vooral die van de llfegsvjet-legers gericht waren |Uddijke deel van het Ooste- b de Duitsche weermacht in l van het Oostelijk front i. Reeds tijdens den groo- Jagsslag ten Oosten van i de Sovjets ernstige pogin- baak. te heroveren, hetgeen Pdb lehtkt. Bovendien wilden pMniea van Smolensk opruk- r dese doorbraak het Dult- »li 't Noorden aan het wan- i en Leningrad ontlasten. I is den Sovjets verderfe- a. Niet alleen zijn zij in J van Wjasma omsingeld, d weermachtsbericht laat ver- "ieok nog andere plaatsen 's deel van het front de „taak plaats vindt J Duitschen opmarsch ten t Smolensk schrijft een oor- ""detvt, dat deze geweldige a den 2en October begon, "ij heerlijk weer. Men MUche leger nauwelijks 1 bet al vechtende duizend a meer langa Sovjet-wegen «beeft liggen en dat het.de ■wuUire macht ter wereld 1 v*n omsingelingsslagen rand van den afgrond a en een gebied in bezit i, viermaal zoo groot als militaire zijde wordt 1 sterke groepen ge- vJ, giateren de opera- fuultsche leger aan de b de Zee van Azof met bund hebben. Buitenge- rwnvallen wet den gedaan ^abe transportschepen en Bt) Mariopol werden •van lsoo en 1300 ton tot i In de haven van bfa»iLiwce *'eine 3Che- een schip van zwaar beschadigd. In ub?2 bolsjewisten op ^""en, werden hun fuccea door gevechts- •bvsllen. Meer dan 100 ,w bespannen voertui- bommen vernield. voertuigen werd ern- J van gisteren be- slag ten Noorden Jbaof met de daarop "volging van de chalk Boedjenny, ^opperbevel to een I maken van een in het centrum m I®ner*al-vetdme»r- CrL BerlUntche Van de operaties in het kader van het nieuwe offensief moeten, voorloq- pig althans, de krijgsverrichtingen in het centrum ais de meest belangrijke worden beschouwd en uit het feit, dat de Duitsche legerleiding in weerwil van de door haar steeds getoonde voor zichtigheid spreekt van een te ver wachten nieuwe reeks vernietigings slagen —i een uitdrukking welke men vOor het eerst in den huidigen oorlog heeft kunnen lezen kan men op maken, dat deze operaties buitenge woon succesrijk verloopen. De legers van maarschalk Timos- jenko, welke thans in den greep van de aanvallende Duitsche troepen zijn geraakt worden door de Duitsche mili taire instanties als de laatste nog intact en op normale sterkte zijnde Sovjet, troepen geacht. Dit in tegenstelling tot de resteerende Sovjetlegers, waarmede de Duitschers de laatste weken in con tact zijn gekomen en die door de reeds toegevoegde verliezen aanzienlijk in aantal hebben moeten inboeten. Het schijnt dat Timosjcnko's troepen voor bestemd waren een tegenoffensief te openen aan het middelste front, waar bij men mede ten doel had Leningrad te ontlasten. Roepen wij in dat verband de situa tie, zooals deze begin September aan het Oostelijke front was, in de her innering terug. Divisies van generaal- veldmaarschaik Von Rundstedt waren den Dnjeprbocht binnengedrongen en hadden de oevers van de Dnjepr be reikt. Divisies van generaal-veldmaar- schalk Von Bock hadden den slag van Gomel gewonnen. In de Sovjet-Unie rijpten plannen om gedurende den winter een front te vormen, hetwelk van Leningrad via Jiet Ilmenmeer over het Dnjepr.Lowat- kanaal langs de Dnjepr naar Kief en vandaar in rechte lijn naar Odessa zou loopen. Boedjenny richtte aan de Dnjepr een sterke verdedigingsstelling in. Bovendien achtte men in de Sovjet- Unie het front van Krementsjoeg over Kief tot Gomel nauwelijks neembaar, aangezien men daar het grootste deel van het beste artilleriejnaterieel had opgesteld om de Duitschers af te weren. Duitsche troepen wisten echter toch over de Dnjepr te trekken. Pantser divisies stootten door naar het Zuid- Oosten en het kwam tot een omsinge ling van legers van Boedjenny, welke tenslotte ten Oosten van Kief in een groote vernietigingsslag hün einde von den en aan de Duitschers 650.000 ge vangenen moesten laten. Daarbij was de geheele legergroep van Boedjenny zoo totaal ontredderd, dat ten Zuiden van Charkof, in weerwil van verschil lende tegenoffensieven van Boedjenny het front niet meer kon worden ge houden. Duitsche divisies gingen de Krim in en stootten voorts door op Melitopol, langs de kust van de Zee van Azof. Een omsingeling ten Oosten van Dnjepropetrowsk vernietigde den laat- sten tegenstand. De nederlaag van het 9de leger ten Noorden van de zee van Azof heeft den Duitschen troepen den weg geopend naar het Donetzbekken dat door Boedjenny nu niet meer af doende kifn worden verdedigd. Aan het Noordelijke front werd het grootste deel van maarschalk Worosji lofs troepen ingesloten. Een ander deel staat nog bij het Seligermeer en tracht door tegenaanvallen den DulF schen opmarsch op te houden. Sedert den vemietigtogsslag ten O os. ten van Kief lag van Sovjetatandpunf gezien de voornaamste taak bij de legers van Timosjenko, welke ten Zui-, den van het Seligermeer tot de lijnf OrelKonotop stonden. Door dit front zijn de Dhitschers thans heen gebroken, waardoor het te vens mogelijk is geworden den Sovjet- legers het uitwijken naar het Oosten te verhinderen en hen te dwingen ten Westen van de lijn LeningradKalinin ^—MoskouRostof den strijd aan te binden. De Duitsche legerleiding heeft van het begin af het plan gehad zooveel mogelijk Sovjetlegers op niet te groo- ten afstand van de grens van de Sbv- jet-Unie en het gouvernement-gene raal, alsmede van Oost.Pruisen te ver nietigen. Dit plan is nu reeds voor een belangrijk deel verwezenlijkt. „Als verreweg het grootste deel van het bolsjewistische leger is vernietigd, is de inneming van steden als Lenin grad. Odessa, Moskou, Charkof en an dere nog slechts het geringste deel van d'e taak der Duitsche legers", schrijft dr. Kriegk in de Nachtausgabe. Wjasma, dat in het logerberiebt wordt genoemd, ligt 150 km. ten Oosten van Smolensk. Men kan thans zeggen dat het Duitsche front dus niet alleen de voorste troepen op 200 km. ten Westen van Moskou staat. In het kader van de medegedeelde doorbraak en de daardoor ontwikkelde slagen verwacht men in militaire krin gen binnenkort meer meldingen, van successen. Omtrent de reactie van de Duitsche overwinningen op den toestand in Moskou melden in Sovjet-kringen te Sjanghai ontvangen berichten, dat de evacuatie van alle partij- en regee- ringsbureaux, van de hoogste militaire autoriteiten en de buitenlandsche am bassades en legaties uit Moskof in vol len gartg is. De burgerbevolking heeft echter bevel gekregen in de hoofdstad te blijven en zich voor te bereiden op het bieden van den uitersten tegen stand. Omtrent de nieuwe verblijfplaats van de regeering melden kortelings uit de Sovjet-Unie aangekomen Sovjet vertegenwoordigers, dat op aandrang van de Engelaehe en Amerikaansche diplomaten Stalin definitief een be slissing heeft genomen ten gunste vart Stalingrad (Tsaritsin) als nieuwe zetel van regeering, partij en defensies. VREESELIJKE TOESTAND IN LENINGRAD Omtrent de toestanden in Leningrad meldt de Chicago Tribune, dat Sovjetgevangenen, die de Finnen aan het Karelische front hebben binnenge bracht, vertellen van vreeselijke ellende in de stad en in de verdedigingslinies. DuitscbFinsche luchtaanvallen op Leningrad hebben zware verliezen ver. oorzaakt. De Sovjetpers en de radio maken nooit melding van de aantallen. De slachtoffers worden des nachts heimelijk begraven en de bloedverwan. ten worden niet op de hoogte gebracht "van den dood hunner familieleden. De bolsjewieken veroorloven weliswaar het openen der kerken, maar er kun nen geen diensten gehouden worden, aangezieh er geen priesters zijn. Des ondanks stroomen duizenden de kerken binnen om te bidden. Door den hon.. gersnood stijgt het aantal sterfgevallen onder vrouwen en kinderen voortdu rend. Arbeiders, die zwaar werk ver richten krijgen nog geen pond brood, slechts van tijd tot lijd krijgen zij een stuk klipvisch. Steeds meer menschen zijrr noodig Voor de verdediging der stad, aangezien Moskou de belofte eener spoedige ontzetting niet kan na komen. ENGELSCH PESSIMISME Alle Londensche berichten in de Zweedsche pers omtrent den toestandi aan het centrale front worden geken merkt door een sterk pessimisme. In welingelichte kringen te Londen noemt men, volgens een in DagensNyhe- ter weergegeven United Press-be richt uit Londen, de Duitsche opmar- schen de grootste militaire onderne ming van alle tijden. Voor Moskou, zoo verklaart men to de Britsche hoofdstad, leveren de divisies van maarschalk Ti mosjenko een wanhoopsstrijd en in het Zuiden zijn de strijdkrachten van maarschalk Boedjenny gewikke] een strijd op leven en dood. En, militaire deskundigen hebbeni klaarblijkelijk ingezien, zoo (schrijft United Press, dat de offensieven, die maarschalk Timosjenko sedert vele we ken aan het centrale front -trachtte in te zetten, in werkelijkheid nóóit de Duitsche plannen ernstig in de war hebben dreigen te brengeA. In den nacht van Vrijdag op Zaterdag (van 3 op 4 October j.l.) wierpen Engelaehe vliegers bommen op de woonwijken van Rotterdam, vernielden herken, een oudeliedentehuia, ziekenhuizen, deelen van het Meseum Boy- mans en enkele huizen. 119 dood en 1IM zwaar en eenige honderden licht gewonden zijn de bloedige offers van deze Eagelsche waanzinnigheid. De achterzijde van de Noorsche kerk. (Officieele opname) De secretaris-generaal van Tiet de partement van Landbouw en Vis- scheri) maakt het volgende bekend roet betrekking tot de distributie van boter. Boter tegen gereduceerden prijs voor sieken, die in het bezit zijn van vetkaarten. In den vervolge zal aan houders van vetkaarten, die op medische gronden voor extra rantsoenen boter in aan merking komen, boter tegen de ge bruikelijke reductie van 2214 cent per 250 gram worden verstrekt. Aan deze personen zullen losse rantsoen bonnen gemerkt met „één rantsoen margarine of vet" worden verstrekt, welke recht geven op 250 gram boter met reductie. Uitreiking geschiedt uit sluitend tegen overlegging van een door den vertrouwensarts geteekcr.d formulier WD 29, waarbij tevens de stamkaart dient te worden overge legd ter controle van het feit, of des tijds een vetkaart werd uitgereikt. Uitreiking van extra bonnen voor „een half rantsoen boter." Aan personen, welke geboren zijn nè 1 Januari 1921, doch vóór 2 Januari 1928, wordt een extra rantsoen boter van 125 gram beschikbaar gesteld. Degenen, die hiervoor in aanmer king komen, dien-en zich in de week van 13 tot en met 18 October a.s. op een door de plaaiseiyke distributie diensten nader vast te stellen dag. bij deze dienster, te vervoegen. Zij zullen dan een bon voor „een half rantsoen" boter ontvangen, welke onbeperkt geldig is en recht geeft op 125 gram boter, zonder reductie. Daar de kleinste verpakking van boter 250 gram bedraagt, dienen steeds twee bonnen bij dm winkelier ingeleverd te worden, zoodat degenen, .die over eep oneven aantal bonnen beschikken, met anderen een com binatie zullen moeten vormen, ten einde een even aantal te verkrijgen In een officieele publicatie zijn de voor de detaillisten vain belang zijnde bijzonderheden, betreffende de in levering der bonnen, vermeld. „LANDVERRADER" EEN DER GRIEVENDSTE BELEEDIGINGEN. Het Vredegerechtshof te 's-Graven- hage heeft o.m. uitspraak gedaan op het door den officier van Justitie inge stelde beroep van een vonnis van den politierechter te Rotterdam, waarbij J. C. K. te Maasland wegens oeieedi- ging was veroordeeld tot een geld boete van ƒ20. Verd. had een voorbij gaand persoon voor „landverrader" uitgescholden. Het Vredegerechtshof veroordeelde verdachte tot een week gevangenisstraf en overwoog met betrekking tot de aanmerkelijke strafverhooging het vol gende: Het bezigen van het wootd „landverrader door den eenen Neder- lardscfién volksgenoot tegen den ande- ren, waaraan vroeger niet gedacht werd, heeft in de huidige tijdsomstan digheden een uitgesproken bedoeling, welke voor de politieke rust van het Nederlandsche volk in hooge mate schadelijk is, omdat daarmede pen scheiding tusschen Nederlanders wordt beoogd en in de hand gewerkt, die in wezen niet bestaat. Heeft het woord „landverrader" als beleedigende uit drukking in het algemeen reeds een grievender beteekenis dan veelal aan beleedigingen wordt toegekend en het veelvuldig gebruik van het woord behoort het besef daarvan zeker met te verzwakken gebezigd in de hui dige omstandigheden tegenover eën ander heeft het een bijzónder kwetsen- derl zin gekregen, omdat de bedoeling van-uitsluiting van dé Nederlandsche volksgemeenschap er 'n opgesloten ligt. Het hof acht het bezigen van het woord „landverrader" tegen een Ne derlander, gelijk verdachte heeft ge daan, alleen op grond van vage geruch ten en verschil van politieke overtui ging, dan ook een zeer ernstig vergrijp, waarmede de bü het vonnis waarvan beroep, opgelegde straf in geen rede lijke verhouding staat. Eveneens tot gevangenisstraf van een week veroordeelde het hof mej. P. A. van D. te Oegstgeest, die door den politierechter te 's-Gravenhage tot een geldboete van 10 was veroordeeld. Verd. had een in de uniform der W A. gekleed lid der N.S.B. de woorden „dat landverraderspakje staat u niet slecht" toegevoegd. Hierbij óverwoog het hof in het bij zonder dat het bezigen van het woord „landverrader" tegenover leden der Nationaal-Socialistische Beweging in Nederland in de huidige omstandig heden een bijzonder kwetsenden zin heeft gekregen, omdat er mede be doeld wordt hen, die zeker niet minder vaderlandslievend zijn dan de beste Nederlanders, to de oogen van een zeker gedeelte van het Nederlandsche volk te vernederen en buiten de volks gemeenschap te sluiten. Daarom achtte het hof eën belangrijke strafverzwa- ring in dit geval alleszins verdiend. Bevestigd werden de vonnissen ten aanzien van: Den trambestuurder P. J. T. te 's-Gravenhage door den Haagschen politierechter veroordeeld tot 1 week gevangenisstraf wegens wederspannig- heid (verzet tegen de politie toen hij aan 't vechten was met een W.A.-man). Den stoker A. N. te Dordrecht, door den politierechter aldaar veroordeeld tot 1 week gevangenisstraf wegens be- 'eediging van een groep der bevolking. Ten aanzien van den 42-jarigen I. D. •van L. te Rotterdam, die tot ƒ20. boete was veroordeeld wegens eenvou dige béleediging werd de straf ver hoogd tot 35,boete subs. 15 dagen hechtenis. In het kader van het vertrek van een bataljon Nederlandsche nationaal socia listen naar het Oostfront op Zater dagmiddag a.s. zal de leider der N. S. B. Vrüdagavónd 10 October van 19.45 tot 20 uur een zeer belangrijke radio rede uitspreken over den zender HiU versum II, golflengte 301 meter. De höhere SS. und Poüzeiführer maakt bekend: De Nederlandsche onderdaan A. T. Addicks uit Amsterdam is door een krijgsraad der S.S, en politie wegens het plegen van een daad van geweld jegens een Kd van de Duitsche politie en wegens het vérboden bezit van wa pens ter dood veroordeeld. Het vonnis is voltrokken. Op 17 en IS October aj. zal de tweede Winterhulp-collecte van dit jaar gehouden worden, welke ditmaal een inzameling met speldjesverkoop zal worden. Bij ,den aanvang van haar tweïde periode van activiteit komt Win terhulp met de wapens vat})'de provincies en van de stad "Am sterdam. Wij zullen ons niet verdiepen in heraldische beschouwingen over deze producten van Neder landsche industrie. Slechts wil len we als onze verwachting uitspreken dat op (7 en 18 Oc- j tober geen Nederlander zich J zonder een wapen zal vertoonen. j Stijging t.b.c.-gevallên voornamelijk veroor zaakt door psychische factoren - Geen reden tot bezorgdheid, wat andere ziekten betreft Doelmatige bereiding van het voedsel eerste vereischté Ongeveer acht maanden is de com missie tot onderzoek van den voe- dings- en gezondheidstoestand van het Nederlandsche volk, de z.g. Polscom missie (z|j voelt aan den pols van het Nederlandsche volk) nu ,met haar arbeid bezig. Het A.N.P. heeft hierin aanleiding gevonden, zich te wenden tot den ge neeskundigen hoofdinspecteur van de volksgezondheid, dr C. Banning, ten einde iets te weten te komen van den arbeid dier commissie en den gezond heidstoestand in het algemeen. Dr Banning zeide, dat de eerste ronde van het onderzoek der commis sie bijna is geëindigd. Alleen de Noor delijke provinciën moeten nog bewerkt worden. Zijn indruk van de verzamelde cijfers is, dat deze niet tegenvallen. Voor wat het platteland betreft, zijn - j zelfs tamelijk gunstig. De gegevens, verkre gen bij het onderzoek in opvoedings gestichten, zijn op enkele uitzonderin gen na ook gunstig. Het is merkwaar dig hoeveel verschil er dienaangaande is tusschen inrichtingen, welke onder precies dezelfde omstandigheden ge ëxploiteerd worden. Dr Banning schrijft dit verschijnsel onder meer toe aan de wijze waarop het voedsel wordt bereid. In dit verband wees dr Banning op de zeer goede geschriftjes, welke uit gaan van den Gezondheidsraad en op het boekje „Richtlijnen voor de heden- daagsche voeding", uitgave van den Voedingsraad, 's-Gravenhage, dat voor een kwartje bij dat college verkrijg baar is. Het bevat o.m. voedingstabellen, voorschriften voor de moderns kook- techniek en voedingsleer en geeft bo vendien een volledig overzicht vsn hot vitsmtoeyrasgstuk. Op do huishoud scholen wordt het nu als leermiddel gepropageerd. De tuberculose en andere riekten. „Uit een publicatie van het Centraal bureau voor de statistiek blijkt, dat er een verhoogd sterftecijfer is, vooral wat betreft de t.b.c. kunt u daarover iets zeggen?" Inderdaad is er een verhoogd sterfte cijfer lujdde het antwoord. Daarby be denke u, dat de gezondheidstoestand to ons land buitengewoon gunstig is ger weest. Het aantal t.b.e.-gevallen ging direct na het uitbreken van den oorlog omhoog. Toen was er van ondervoeding geen sprake. Wij moeten hier in de eerste plaats aan psychische factoren denken. De hoogste'top, welke wy to 1918 hadden, is overigens nog lang niet bereikt. Een kwaad ding is het gebrek aan sanatoriumruimte. De wachttyd voor patiënten is te lang en dat be ïnvloedt natuurluk het beloop van de ziekte. „Hoe staat het met de besmetteiyke ziekten?" Dienaangaande, was het antwoord, zijn wü zeer tevreden. Alleen met de kinderverlamming is het niet zoo gun stig. Er komen vooral nogal jzevallen voor, in het Noorden des lands. De oor zaken daarvan zijn niet bekend. De oorlogstoestand itaat hier geheel bul ten. Het aantal gevallen bedroeg In 1938 687, in 1939 403, in 1940 111 en nu ziin wy aan 181 wat betreft de geval len In het loopende jaar.' De diphterie is dezen zomer nogal opgetreden, maar opk dit heeft met den oorlogstoestand niets te maken. In Brabant en Limburg ls het aantal ge- Vallen hooger dan het rljksgemlddelde bedraagt. Ik zou er nog eens op willen wijzen, dat door Astematlscfie Immu niseer! ng deze ziekte vrijwel ^geheel kan worden bedwongen. Dan Ja ar nog iets over de malaria te zeggen. Zy heerscht iets meer dan andere jaren, vooral in Noord-Holland en in een deel van Friesland. In Bols- ward b.v. is een flinke spuitcampagne gevoerd, teneinde de malaria-muggen te dooden. Staat eventueele ondervoeding ge heel builen deze ziektegevallen?" Men moet niet te spoedig vén onder voeding spreken, aldus dr Banning. De voedseldistributie is op het oogenblik ook veel beter geregeld dan in den vorigen oorlog. Eveneens is de voor lichting veel beter en wy zün toege rust met meer wetenschappeiyke ken nis dan'tben. Het vitamtoevraagriuk. Aan het ilot van het onderhoud werd nog gevraagd hoe het met het vitami ne-vraagstuk staat. Dr Banning ant woordde hierop: „Wanneer men de wenken van den Voedingsraad opvolgt, de aardappelen in de schil eet, enz. bestaat er iu ons land weinig kans op A-vitaminosen. Dr. Banning knoopte hier nog de zeer belangrijke mededeeling aan vast, dat van rijkswege aan alle kin deren van drie maanden tot drie jaar en aan u. moeders gedurende de laatste drie maanden van haar zwan gerschap gratis vjwmine-d zal worden veratrekt en wel in tabletvorm. ten einde het optreden van rachitis te voorkomen. In de 2e helft van October zal de eerste zending tabletjes van de fabriek naar de burgemeesters worden ver zonden. Ten slotte zy nog medegedeeld, dat het gehalte vap vitamine D zoo is ge kozen, dat een tabletje per week vol doende ia om rachitis te voorkomen. a-awaawmsNmamanmaaan Man la varpttebt verdala- taran vaa zonsondergang lol zonsopkomst. Lantaarns vaa voertuigen moeten bff zonsondergang ontstoken wordea. 1U

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Goudsche Courant | 1941 | | pagina 1