Veranderingen, door de eeuw heen
De toekomst?
Hart van Holland/29 december 1999
pagina 9
Door Karin Heeren
Onderwijs
Gezondheidszorg
dag.
Landbouw
Emancipatie
In dit nummer van Hart van Holland kunt u een indruk krijgen van de veranderin
gen die de afgelopen jaren binnen verschillende takken van het bedrijfsleven zijn
opgetreden. Ook is er een groot aantal maatschappelijke veranderingen geweest
die in grote mate heeft bijgedragen aan onze huidige levensstandaard. De verande
ringen in het onderwijs, de gevolgen van een verminderde invloed van de kerken,
de emancipatie en de technologische ontwikkelingen hebben het leven in de afge
lopen eeuw beïnvloed. In deze eeuw zijn er meer uitvindingen gedaan dan in alle
eeuwen daarvoor tezamen. Vooruitgang en rijkdom. Communicatie en Internet,
waardoor het mogelijk is direct informatie uit te wisselen van waar ook ter wereld.
Deze rijkdom heeft echter ook een keerzijde. De moderne communicatiemiddelen
laten ons ook beelden zien van gebieden die niet met de vaart der volkeren mee
zijn gegaan, waar armoede en honger nog de realiteit van alle dag is.
Een aantal van deze onderwerpen nader belicht:
De plattelandsscholen van weleer kenden
grote klassen met kinderen van alle leeftij
den door elkaar heen. Leren lezen en
schrijven was al een hele opgave en niet
voor velen weggelegd. Kinderen kwamen
soms wel en als zij moesten helpen op het
land of in de huishouding een poosje niet.
De leerplichtwet heeft daar verandering in
gebracht. Kinderen moesten naar school,
als investering in de jeugd voor de toe
komst. Toen begin van deze eeuw de elek
triciteit werd uitgevonden, betekende dat
het begin van grote veranderingen, ook in
het onderwijs. Daar waar tot dan toe het
leven aan het einde van de akker ophield,
kregen de mensen een beeld van het leven
in andere, verre landen met al zijn goede
en ook minder goede aspecten. Onderwijs
heeft in belangrijke mate bijgedragen aan
onze huidige welstand. Door de verder
gaande technische ontwikkelingen heeft
ook het
onderwijs
een enorme
groei door
gemaakt. De
intrede van
de computer
in het
onderwijs
heeft een geheel andere 'cyberspace' wereld
doen opengaan. Door het blijvend aanslui
ting vinden met moderne ontwikkelingen,
worden leerlingen en studenten goed voor
bereid op de voor hen liggende taken.
Het armenhuis of 'huis voor oude van
dagen' waren vroege voorzieningen
voor datgene wat nu 'zorgcentrum'
wordt genoemd. De voorzieningen op
medisch en verzorgingsgebied zijn
enorm verbeterd, er is beter zicht op
allerlei ziektebeelden en lichamelijke
processen waardoor weloverwogen
maatregelen kunnen bijdragen aan een
prettig leven- en een aangename oude-
De medische wetenschap heeft door de
uitvindingen van de afgelopen eeuw
een spectaculaire groei doorgemaakt.
Daar staat tegenover dat er ook vele
'nieuwe' ziekten bij zijn gekomen.
Tegenwoordig kan men in dit deel van
de wereld dood gaan aan een overmaat
van welvaart en het overmatig gebruik
van genotmiddelen. Ook in de bestrij
ding en beheersing van dit soort ziek
ten is een enorme ontwikkeling waar te
nemen. Waar er nog geen kansen op
genezing bestaan, kan inmiddels wel
het resterende leven zo aangenaam
mogelijk worden gemaakt.
Door de vergrijzing van de maatschap
pij is er ook steeds meer aandacht voor
ouderenzorg. Door ouderen te stimule
ren om zo lang mogelijk datgene zelf
standig te blijven doen wat zij nog
kunnen doen blijven zij alert en
betrokken in de samenleving.
Na de tweede wereldoorlog was het alge
mene motto: "dat nooit weer". Nooit weer
genocide, nooit weer een mensonterende
oorlog en nooit meer honger. In dat stre
ven zijn tal van initiatieven ontplooid die
moesten bijdragen aan de invulling van die
wens. Het stimuleringsbeleid van de over
heid ten aanzien van de landbouw en ve-
teelt was erop gericht te kunnen voorzien
in die eerste levensbehoefte voor velen:
voeding. Dat leverde na verloop van tijd
weer geheel andere problemen op. Over
productie in dit deel van de wereld lijdt
niet automatisch tot 'nooit meer honger'
voor de rest van de wereld. Ook de inten
sieve varkens- en pluimveehouderij gaven
niet voorziene problemen: waar moeten we
met die enorme hoeveelheden mest naa-
toe? Het lijiet erop dat de huidige tendens
er een wordt van eenvoud en 'back to natu
re'. Met respect voor het land waarop we
leven en er niet meer vandaan halen dan
noodzakelijk is om te overleven. Anderzijds
is er de technologische ontwikkeling
binnen de landbouw. Al jarenlang worden
gewassen verrijkt door het gebruik van ster
ke rassen. De kennis van genetische
opbouw van gewassen zoals bijvoorbeeld
maïs en soja hebben al geleid tot het op
grote schaal kweken van genetisch modifi
ceerde gewassen in de Verenigde Staten.
Hier wordt nog met enige terughoudend
heid gereageerd op
deze ontwikkeling,
hoewel ook hier
proefvelden met
genetisch gemani
puleerd gewas
zijn. Ook op dit
gebied zijn er
voor- en tegen
standers en de
toekomst zal uit
wijzen hoe deze
ontwikkeling
verder gaat.
Gelijke kansen ongeacht ras of geslacht,
stemrecht voor vrouwen, vrijheid van
meningsuiting en het fundamentele
recht op leven. De afgelopen decennia
is er een bijna verbeten strijd geleverd
om de emancipatie gestalte te geven.
Emancipatie gaat allang niet meer
alleen om gelijke
rechten voor man
en vrouw. Een
groot aantal voor
vechters van de
emancipatie heeft
in dat opzicht veel
van hun doelstel
lingen bereikt. Het
is niet langer onge
woon als vrouwen
ervoor kiezen om,
naast de keuze
voor gezin en kin
deren, actief te
participeren op de
arbeidsmarkt.
Emancipatie is veel
meer een proces
waarin binnen het gezin goede afspra
ken worden gemaakt over de taakverde
ling, het gaat dus zowel de mannen als
de vrouwen aan. Het is belangrijk dat
er voorwaarden worden gecreëerd, die
het mogelijk maken om deel te nemen
aan het arbeidsproces en dit te combi
neren met de zorg voor kinderen.
Goede en verantwoorde kinderopvang
is daar een voorbeeld van. Buiten een
zo efficiënt mogelijke taakverdeling
binnen het gezin kan het nodig zijn om
voor enkele dagdelen per week een pro
fessionele organisatie te vragen om zorg
te dragen voor de kinderen. Een kin
derdagverblijf is daarvoor een goede en
betrouwbare oplossing. Ook het rijks
beleid is erop gericht gelegenheid te
scheppen voor bijvoorbeeld een-ouder
gezinnen om te participeren op de
arbeidsmarkt door kinderopvang te sti
muleren.
Op de drempel van het magische jaar 2000 is er
al veel geipeculeerd over het toekomstbeeld. In
een tijd waarin de technologische ontwikkelingen
zo snel gaan als die van ons, is het moeilijk een
reëel beeld te scheppen van een technologisch
hoogstaande maatschappij. De mensen met een
pessimistische inslag voorspellen het eind der tij
den, het einde van de grondstoffen, het einde van
de beschikbare ruimte en het eind van een eer
lijke samenleving.
Diegene met een wat meer positieve inslag zien
grote mogelijkheden en wereldwijde uitdagingen.
Gemiddeld genomen zou men kunnen stellen dat
de mogelijkheden inmiddels vrijwel onbeperkt
zijn en dat wij daarmee onze verantwoordelijk
heid niet uit het oog mogen verliezen. Verant
woordelijkheid voor het milieu, voor de mensen
in die delen van de wereld die onze hulp hard
nodig hebben en zeker ook voor elkaar!
