BEDREIGING OF KANS?
S i 'ÊMifoêfl
deHaij van derWende
advocate n
ZUIDPLAS
Water in de Zuidplaspolder:
ËM
Thuis in de regio.
Hart van Holland: dé krant voor de Zuidpias 18 juli 2007
pagina 3
Door Karin Heeren
Regio - Waterbeheersing, water
kansen, bedreigingen, risico's.
Woorden die in politiek en media
strijden om voorrang, kreten als
'diepste putje van Nederland', in
relatie tot klimatologische invloe
den en de mondiale scenario's die
worden geschetst door bijvoor
beeld Al Gore met zijn film 'An in
convenient truth'. Realistisch? Op
geklopt? Eenzijdig?
In het Hart van Holland zal een
aantal aspecten van water in de re
gio worden belicht. Deze week een
gesprek met dijkgraaf Hans Oos
ters van het Hoogheemraadschap
van Schieland en de Krimpener-
waard. Een gesprek over Nederlan
ders en hun gevecht met het water,
een gevecht dat sinds een aantal
eeuwen wordt gestreden, met als
gevolg dat het al vele eeuwen mo
gelijk is te wonen in gebieden die
ver beneden zeeniveau liggen.
De heer Oosters: "In deze regio
heeft water altijd een belang
rijke rol gespeeld. Sinds ongeveer
1850 wordt er in de Zuidplaspol
der gewoond en gewerkt, het is
een droogmakerij, ontstaan door
ontvening. De rivier de Holland-
sche IJssel stond in open verbin
ding met de zee. Halverwege de
negentiende eeuw heeft Koning
Willem I bevolen, nadat hij zelf de
effecten van een storm vanuit het
zuidwesten had gezien, dat de ri-
Achtergrond:
In de Nota Ruimte is de Zuidplas
polder aangewezen als ontwik
kelingsgebied. Aansluitend op
deze nota is een Interregionale
Structuurvisie (ISV) ontwikkeld
en nader uitgewerkt in een Inter
gemeentelijk Structuurplan (ISP).
Hierna zullen door de betrokken
gemeenten bestemmingsplannen
worden aangepast en partiele
streekplanherzieningen worden
doorgevoerd door de provincie
Zuid-Holland. Het Hoogheem
raadschap van Schieland en de
Krimpenerwaard is intensief be
trokken bij de planontwikkeling
voor de Zuidplaspolder. Er is in
samenwerking met de afdeling
Water van de provincie een wa
terstaatkundige visie neerge
legd in de 'Waterkansenkaart'.
Deze waterkansenkaart is vrijwel
rechtstreeks opgenomen in het
ruimtelijk planproces.
De gebruikte methodiek is een
sico's onaanvaardbaar waren en
dat de Zuidplaspolder een droog
makerij moest worden. Er is toen
een systeem uitgedacht door de
ingenieurs van toen, met een heel
fijnmazig stelsel van tochten, een
infrastructuur om de polder droog
te malen en droog te houden." Het
grondgebruik is in de loop van de
tijd drastisch veranderd door de
bouw van kassen en verstedelij
king. Oosters: "Zo langzamerhand
is het gebied dicht geploegd en
lang hebben we dat betrekkelijk
ongestraft kunnen doen."
Maakbaarheid van de
omgeving
Door weersveranderingen die er
zijn opgetreden, bijvoorbeeld hef
tigere regenbuien zodat er in korte
tijd veel water valt, heeft rond de
eeuwwisseling het besef gebracht
bij het Hoogheemraadschap dat er
nagedacht moest worden over hoe
robuust het watersysteem in de
polder nu eigenlijk was. Oosters:
"Met andere woorden, we moesten
nadenken over de maakbaarheid
van onze leefomgeving." Doordat
de polder voor veel verschillende
doeleinden wordt gebruikt, waren
er veel verschillende peilgebieden
ontstaan. "Vanwege het feit dat
land- en akkerbouw een ander
grondwaterpeil nodig hebben dan
wat wenselijk is in verstedelijkt ge
bied." Aldus Oosters. Momenteel is
de polder opgedeeld in 40 verschil
lende peilgebieden. "Geen duurza
me manier van waterbeheer. Het is
uitwerking van de 'lagenbenade-
ring', een afwegingssystematiek
voor het bepalen van de ruimtelij
ke invulling. In de lagen benade
ring wordt onderscheid gemaakt
tussen drie lagen, die ieder op ei
gen wijze van invloed zijn op de
inrichting: de ondergrond, ofwel
de bodem met het oppervlakte
en grondwater. De tweede laag
is het netwerk, de bestaande in
frastructuur van wegen, spoor
wegen en waterwegen. De derde
laag is de occupatie, ofwel het
gebruik van de ruimte.
De kerntaken van het Hoogheem
raadschap liggen voornamelijk in
de eerste laag. Met deze lagen
benadering is voor elk deel van
de polder gekeken welke invul
ling waar mogelijk is. Op deze
wijze is voor de polder bepaalt
waar het beste huizenbouw, kas
senbouw en groen met recreatie
ve doeleinden geschikt zijn.
"Waterbeheer kost geld, maar we betalen nog steeds meer aan een kabelabonnement
dan aan waterveiligheid."
te vergelijken met water opvangen
in veel kleine kopjes of één grote
emmer. De kans dat het water ef
fectief wordt opgevangen is met
de emmer veel groter."
Het Hoogheemraadschap is dan
ook nadrukkelijk betrokken bij
de discussie over de herinrichting
van de Zuidplaspolder. Veiligheid,
voldoende waterberging en ont-
snippering van de peilgebieden
zijn belangrijke items waar het
Hoogheemraadschap in meedenkt
en beslist. Binnen het RZG gebied
zullen waterstaatkundige maatre
gelen worden genomen. Binnen
het gebied, opvang van water mag
niet afgewenteld worden op an
dere gebieden.
Investeringen
Niet alleen de Zuidplaspolder is een
gebied waar investeringen worden
gedaan door het Hoogheemraad
schap van Schieland en de Krimpe
nerwaard. De calamiteitenopvang
in de nieuw ontwikkelde Eendrag-
tspolder is daar een goed voor
beeld van. Met de inrichting van de
polder wordt rekening gehouden
met de opvang van water als de
gemalen het op een zeker moment
niet meer aankunnen. De dijken
van de Ringvaartkade tussen Ze
venhuizen en Nieuwerkerk aan den
IJssel zijn recentelijk opgehoogd
met grond uit het baggerdepot in
de Eendragtspolder. Er wordt con
tinue controle uitgeoefend op de
dijken en op schade die door mus
kusratten wordt veroorzaakt. Oos
ters: "De muskusrat is vanuit wa
terstaatkundig oogpunt een groot
probleem wat fors en effectief be
streden moet worden." Als laatste
voorbeelden van investeringen die
het Hoogheemraadschap treft om
goed voorbereid te zijn op klimato
logische veranderingen is de bouw
van een nieuw gemaal tussen Ze
venhuizen en Nieuwerkerk voor
extra bedrijfszekerheid. Daarnaast
worden de hoofdwatergangen in
de Zuidplaspolder gebaggerd om
dichtslibben te voorkomen zodat
het water beter doorstroomt.
Hoe veilig is de polder?
De statistische kansen dat het mis
gaat in de Zuidplaspolder is erg
klein. De dijk van primaire kering,
bij de Hollandsche IJssel, is zwaar
beschermd. De stormvloedkering
in de Hollandsche IJssel is de eer
ste van de deltawerken die na de
watersnoodramp in 1953 is aange
legd. Door het dichten van twee
gaten kan tijdens deze storm een
overstroming van Rotterdam, Den
Haag, Leiden en Gouda worden
voorkomen, een 'dubbeltje op zijn
kant' zoals ook recent nog in het
gelijknamig toneelstuk in Nieuwer
kerk aan den IJssel uitgebeeld. Om
deze calamiteiten te voorkomen
wordt de stormvloedkering ge
bouwd en hierdoor wordt de druk
op de dijk van de Hollandsche IJs
sel aanzienlijk verminderd. Hans
Oosters: "Mocht ondanks dat de
dijk doorbreken, wat een absolute
ramp zou zijn, dan nog is de pol
der zo gecompartimenteerd dat er
in het diepste punt, het restveen-
gebied, maximaal 1.30 meter wa
ter komt te staan. Nogmaals: een
ramp, maar zeker niet zo'n ramp
als wel eens gesuggereerd wordt."
Westergouwe als voorbeeld
De plannen voor de wijk Wes
tergouwe bij Gouda zijn goed
doordacht als het gaat over wa
terveiligheid. Er komt veel water
in de wijk, met een breed flauw
aflopend talud. Als het water stijgt
kan het rustig oplopen in een bre
dere bedding. Bij de vorming van
de plannen is er rekening mee ge
houden dat de wijk 100 jaar mee
kan. Toen het besluit viel Wester
gouwe te bouwen was de huidige
'lagenbenadering' nog niet aan de
orde en daardoor ligt het niet op
de meest ideale locatie. Er wordt
wel nadrukkelijk rekening gehou
den met een dijkdoorbraak van de
Hollandsche IJssel of de Gouwe.
Hans Oosters: "Er zijn drie belang
rijke voorzorgsmaatregelen in het
plan opgenomen. Ten eerste de
brede watergangen waarbij het
water niet geremd wordt. Water
zal namelijk altijd de gemakke
lijkste weg kiezen. De schade aan
de woningen zal beperkt worden
omdat wordt gekozen voor een
vloerhoogte van die boven het ver
wachte peil komt, dus hoger dan
1.30 meter en ten derde worden
er eisen aan de fundering gesteld
die de kracht van een watervloed
zal kunnen weerstaan. Ik vermoed
dat dit project een voorbeeld zal
worden hoe toekomstige wijken
in de polder gebouwd gaan wor
den. Wij hebben met zijn allen een
enorm innovatief vermogen, voor
elk nieuw probleem vinden we een
oplossing. Dat hebben we ten aan
zien van water altijd gedaan. We
moeten onze kennis en ervaring
gebruiken om veilig te zijn voor het
water. En natuurlijk dat kost wat.
Daar betalen we met z'n allen voor
hier in Nederland, maar nog steeds
minder dan aan ons kabelabonne
ment."
~a're kering bij calamiteiten beschermd door stormvloedkering.
Barbizonlaan 82 2908 ME Capelle a/d IJssel telefoon 010-2204400 fax 010-2204499
