HART VAN HOLLAND NIEUWERKERKAAN DEN IJSSEL 27 DECEMBER 2012
17
0nze
stok met een Joods toerist
Een Palestijnse inwoner van Hebron passeert
een checkpoint.
Eer We op Migjeruzalvn-to op voo„ronö ma
Tot dusver hebben wij studenten al
leen gidsen gesproken. Een praatje
maken met de inwoners van Hebron
willen we wel en we zijn van harte
welkom. Op de binnenplaats van dit
Palestijnse huishouden is de grim
migheid van Hebron ver te zoeken,
ledereen krijgt een mierzoet drankje
voorgeschoteld en ik raak aan de
praat met Abdelrahman, de oudste
zoon van het gezin. Op zijn telefoon
laat hij filmpjes zien van gisteren
avond, toen er oproer was vlakbij
het checkpoint. Abdelrahman wordt
belaagd door 'kolonistenkinderen'
die hem bespugen. Hij filmt wel va
ker en stuurt die filmpjes naar een
organisatie die de problematiek in
de Westelijke Jordaanoever aan
kaart op internet. Ondanks de bijna
onleefbare situatie in Hebron denkt
Abdelrahman, die Engelse taal en
literatuur studeert, niet aan weg
gaan. "Checkpoints hebben jullie
alleen op Schiphol, wij overal. Het
is hinderlijk maar ik ga niet weg uit
Hebron. Als je je huis verlaat, valt
het in handen van kolonisten. Dat
kan ik niet over mijn hart verkrij
gen."
Woensdag 18 juli:
Bir Zeit Universiteit
Gelukkig wordt er, ondanks de be
narde situatie, ook onderwijs ge
geven in de Palestijnse gebieden.
Vandaag gaan we langs bij onze
Palestijnse vakbroeders en -zusters,
de journalistiekstudenten aan de Bir
Zeit Universiteit. We moeten flink
omrijden om er te komen; veel we
gen zijn verboden voor Palestijnen.
Omdat onze bus een Palestijns ken
teken heeft, mogen we niet over de
snelweg maar moeten we door ber
gen en dalen naar Bir Zeit. De goede
infrastructuur is verzorgd door de
staat Israël en alleen bedoeld voor
haar inwoners.
Een jonge leraar aan de universiteit
vertelt ons over de onderwijssitu
atie. "Bir Zeit had veel studenten uit
de Gazastrook. In de jaren tachtig
werd de universiteit regelmatig ge
sloten: geen onderwijs. Vanuit Gaza
naar de Westelijke Jordaanoever
komen is veel moeilijker geworden
met de controles. Van de veertig
procent studenten uit Gaza in de
jaren tachtig is nu nog 0,03 procent
over."
Ook Bir Zeit kent langstudeerders.
Met een van hen, Mohammad, praat
ik terwijl we naar de kantine lopen.
Hij zit in zijn zevende jaar journa
listiek. Er is hem een tussenpoos
opgelegd want hij was veroordeeld
tot zeven jaar gevangenis. Over
zijn strafbare daden is hij niet heel
open. Heeft hij een steen gegooid of
met een geweer geschoten tijdens
een oproer? Hij benadrukt dat hij in
ieder geval niemand ernstig heeft
verwond. We lopen de kantine in
en ik pak mijn portemonnee. Mijn
shekels, de Israëlische munteen
heid, moeten op want in Nederland
kan ik er niks mee. Ik heb nog wei
nig uit kunnen geven omdat het
eten je hier vaak gegeven wordt.
Arabische gastvrijheid. Ditmaal laat
ik Mohammed geen kans: ik heb
onze lunch betaald voor hij er erg
in heeft. Hij baalt dat ik voor hem
betaald heb, alsof hij een wedstrijd
verloren heeft. "Je bent een snelle
leerling: drie dagen hier en al zo
gastvrij als een Arabier", zegt hij
glimlachend.
Donderdag 19 juli: Jeruzalem
Tot dusver heeft de reis een uitge
sproken politiek karakter. De trip
jes naar Frankrijk met mijn ouders
van vroeger - kerkjes kijken, ba
den in meertjes - verschillen van
deze reis als water van vuur. Van
daag gaan we een dagje de toerist
uithangen in Jeruzalem.
Jeruzalem is de eerste stad die mij
weet te betoveren. Ik ben geen glo
betrotter, maar ik heb Parijs, Praag,
Antwerpen en Rome gezien en geen
van die steden greep mij als Jeruza
lem doet. Elke steen die mijn slip
per raakt, kent geschiedenis. Op een
hoger punt in de stad kijken we uit
op de Tempelberg met daarop de
Klaagmuur, de gouden Rotskoepel
en de binnen de islam zeer heilige
Al Aqsa moskee. Onder de Damas-
cuspoort door lopen we het markt-
gedeelte binnen van Jeruzalem. De
hectiek is enorm: kleine jongetjes
vervoeren met grote houten karren
koopwaar door de nauwe stegen. Ze
rennen als jekko's en als je tenen je
lief zijn kan je maar beter luisteren
naar hun geroep als ze aan komen
stormen. Het geschreeuw van de
marktmannen in twee talen die ik
niet begrijp maakt de hectiek com
pleet. Het benauwt niet, het hoort
bij deze wereldstad.
De mooie, historische stad contras
teert met wat we eerder op de dag
zagen. Met een Israëlische organi
satie genaamd ICAHD (the Israeli
Committee Against House Demoli
tions) zien we s ochtends het ande
re gezicht van Jeruzalem. Een gids
neemt ons met een busje mee op
East Jerusalem Tour, door de minder
betoverende delen van de stad en
haar omgeving. Palestijnse wijken
als Jabel Mukaber liggen in de dalen
van het glooiende land. De water
voorziening is er slecht; een leidin
gensysteem bestaat niet en tanks
met regenwater op de daken voor
zien de Palestijnen van drinkwater.
Op de heuveltoppen is de andere
wereld, zoals we zien in de Israëli
sche nederzetting Ma ale Adumim.
Als bezoeker van de nederzetting
moetje door een controle en het is
alsof je een resort inrijdt, zeker als
je daarvoor Palestijnse wijken hebt
gezien. In het dal wordt met water
omgesprongen alsof het goud is, in
deze nederzetting wordt het drink
water over fleurige bloemperken
gesproeid.
Later op de middag krijgen we een
rondleiding door Silwan, een wijk die
grenst aan de oude stad Jeruzalem.
Onze gids is een Palestijn, die zich
met een kruk voortbeweegt. Hij is
mank - "door een kolonist in mijn
been geschoten" - maar loopt als
een kievit. In deze wijk is de span
ning enorm. Silwan is een wijk met
veelal Palestijnse inwoners, die
er niet op hun gemak wonen. De
Joodse toeristen lopen er af en aan,
omdat de wijk een toeristische trek
pleister is.
Voor de ontwikkeling van de bijbelse
hotspots City of David en de Garden
of the Kings moesten veel Pales
tijnse huizen wijken. "De ommuur
de archeologische opgraving City of
David, de thuisplaats van de tweede
koning van het verenigd koninkrijk
Israël, heeft de Palestijnse kinderen
hun speelruimte ontnomen", ver
telt de gids. De Palestijnse huizen
staan dicht op elkaar en hoe verder
je wegloopt van de oude stad, hoe
onwelriekender Silwan wordt. Ei
genlijk is Silwan een achterbuurt. In
het deel van de wijk dat tegen het
oude centrum ligt en dus een toe
ristisch karakter heeft merkje daar
echter niks van. De wijk ziet er goed
uit, maar dat heeft meer betrekking
op Kfar Hashiloah de Hebreeuwse
naam voor de wijk dan Silwan.
Naast City of David ligt namelijk
een oogstrelend park genaamd Gar
den of Kings. Hier zouden vroeger
de tuinen van de koning zijn ge
weest en nu is het een recreatieplek
voor met name Joodse toeristen.
Volgens de gids woonden hier tal
loze Palestijnse gezinnen voordat
het recreatiegebied werd ontwik
keld. Nu woont er nog één Palestijns
gezin dat weigert te vertrekken voor
nieuwe bouwplannen.
Onze Palestijnse gids krijgt een
woordenwisseling met een Canade
se toerist die zijn religieuze joodse
roots is op komen zoeken. De woor
denwisseling wordt met de seconde
feller. De discussie is, op de keper be
schouwd, kinderachtig. "Jouw voor
vaders hebben de mijne vermoord!"
"Welnee, jouw voorvaders zijn de
moordenaars!" Het is een uiterst
beladen potje welles-nietes. In de
Garden of Kings bestoken de Jood
en de Arabier elkaar met jaartallen
en wetsvoorschriften om het onge
lijk van de ander aan te tonen. Hoe
kan er ooit toenadering plaatsvin
den tussen Israëli s en Palestijnen
als deze twee werelden er allebei
een eigen waarheid op na houden
die de waarheid van de ander deci
meert tot prietpraat? Het doet bijna
pijn als je ziet dat een land met
zulke schoonheid wordt verscheurd
door een conflict dat niet op te los
sen lijkt.
Zaterdag 1 december:
Wanneer weer?
De reis ligt een half jaar achter
me. Ik heb geprobeerd het samen
te vatten. De helft van mijn bele
venissen heb ik overgeslagen. Geen
woord over Ramallah, over Jericho,
over het gesprek met Volkskrant
correspondent Rolf Bos. Ik hoef
het niet op te schrijven om het te
onthouden, het staat in mijn grijze
massa gebeiteld. Deze reis heeft
een diepe indruk achter gelaten en
smaakt naar meer. In een halve dag
Jeruzalem ervaren? Onmogelijk!
Hopelijk keer ik nooit meer terug
naar Israël en de Palestijnse gebie
den. Ik hoop in de nabije toekomst
af te kunnen reizen naar Israël en
Palestina. Een rondreis door twee
landen die op gelijke voet met el
kaar staan en elkaar niet constant
bombarderen. Ik ben niet bij machte
om een oplossing aan te dragen.
Het zou van een overtreffende trap
van megalomanie getuigen als ik
dat probeer. Het is Obama, Clinton,
Netanyahu, Arafat, Rabin, Abbas en
wie-nog-meer allemaal niet gelukt.
Ik kan alleen schrijven over wat ik
heb gezien en dat aan u voorleg
gen in de hoop dat u ervan geniet
en zin krijgt om meer te weten te
komen over Israël en de Palestijnse
gebieden.
Wat als ik wél bij machte was om
tot iedereen te spreken, wat als ie
dereen aan mijn lippen hing? Dit zou
ik zeggen: "ledereen heeft het maar
over die heilige grond waarop jullie
conflict plaatsvindt. Als het jullie zo
heilig is, gedraag je er dan naar en
ga vreedzaam met elkaar om."
Studeren in de Palestijnse gebieden
is geen eitje. Als je wordt vastge
houden op een checkpoint, kom je
te laat voor je tentamen. Dat zijn
nog eens andere zaken dan bruggen
die open staan of lekke banden.
