r i5i.
ZONDAG 19 MEI.
1872.
[LAAT
RRIJK,
IISTOR IE
HUISGEZIN,
RSKNECHT,
a 100 Gulden loon.
ATE
MEID
WEEKBLAD VOOR DE KRIMPENER-, ALBLASSER- EN LOPIKERWAARD EN OMSTREKEN,
Carlisten.
S. W. N. VAJST NOOTEN,
Stoomboot
Bonhoven
g, 13 Mei,
ien, wegens
van NOOTEN
IERS.
tch vertaald.
TREERDE
i per aflevering’
ihoudende 32 kolommen
illustraties. De omvang
wij op ruim tachtig afle-
rekenen jaarlijks een twin-
unnen zenden. In betrek
ken een geringe uitgaaf
15 cents per week) kan
komen van deze wereld-
BUITENLAND.
OVERZICHT.
SCHOO1ÏHOVENSCHE COURANT
(ÏS.1)
DE DIRECTIE.
Si
hij
Deze Courant wordt geregeld iederen Zaterdag-middag
verzonden. Prys: voor Schoonhoven per drie maanden ƒ0,70.
Franco j>er post door het geheele ryk 0,80.
Prys der AdvertentiënVan 1 tot 5 regels ƒ0,50. Iedere
regel meer 0,10. Groote letters naar plaatsruimte. Inzen
ding franco, en uiterlijk tot Zalerdags-voormiddags ten 10 ure.
D VAN DIR KOP-
oven, vraagt tegen
om het bewijs te le
veren, dal de hoofdgedachte dezer schoone le
gende j
Spanje’,
trotscbe vrouwen,” welks naam alleen in ons
hart een onbestemd verlangen naar een helderen
hemel en schaduwrijke boschjes, naar bevallige
natuurtafereelen en trotsche bergpartijen, naar
muziek en droomennaar poëzie en bloemengeur
doet opwellen, Spanje, bewoond door een edel,
voor verheven indrukken vatbaar volk, is, alleen
door de wijze waarop het altijd is geregeerd ge-
-1-1 »x1..1....1
Wuiueu, ui
Het kon niet
en het
drukte
karakter,
is voorhanden:
ering van
EDENIS
het
iet
i het Consulaat en het
i vijf impériaal octavo
eer veertig veilen druks
doen was, liet de koningin hem met rust tot
aan zijn dood, in 1833.
Nu kwam er leven in de brouwerij. Koningin
Christina was tot regentes benoemd, door een
beschikking van haar echtgenoot; zij zou wor
den bijgestaan door een raad, die de meest bonte
schakeering ten opzichte der bestaande partijen
aanbood. Don Carlos noemde zich «Koning van
Spanje”, onder den naam van Karel V, en aan
vaardde den strijd voor zijn rechten. Alle voor
standers van het absoluut gezag, en vooral de
bevolking van de noordelijke gewesten, voorts
een groot aantal generaals, die ontevreden waren
eene zorgvuldige en de-
lijk is, zal deze uitgaaf
wschijnlijk in twee jaren
dt bij Afleveringen van
trijs is
DNTS.
hertaling, die met 100
zal alzoo de goedkoopste
lit wereldberoemde werk
JKE STAID.
SCHOONHOVEN.
3. tot den 10. Mei 1872.
der» A. van der Hek en Q.
Keij met J. Ubée. w»"1'
Ier A» met E. Mot*.
^“*55^
oor
)RI ESSEN’
i vijfhonderd Hint tralies
edt voor het geheel.
an bovengenoemde belang-
inzage te bekomen bij de
van nooten,
agd een
HETER, Mr. Schoen-
lonhoven. (2845)
gemeene ligchaams-
ae ziekte bij ge-
sbrek aan eetlust)
maagkwalen is het
MaLZ-EXTRACT
getuigschriften van
jebrnikert, onwaar-
gestoorde organen
;t bloed te hemieu-
-erlorene krachten te
fl. 45 ct. 6
ch en zonder vracht)
(2837)
•B Schoonhovbn.
ruggel
der d<
gunstigen indruk gemaakt,
veudigd op spoedige eu krachtige hulp. Hij
voud tevens gereede aanleiding om hier en daar
eene vermaning uit te deelende natiomaliteits-
strijd niet te ver te drijvenmaar vereenigd te
zijn in trouwe vaderlandsliefde, en allen invloed
te gebruiken tot bevestiging der eendracht.
Daaraan heeft ook de Regeering behoefte, bij
de gewichtige aangelegenheden, welke op rege
ling wachten, als het vergelijk met Gallicië,
de regeling van den rechtstoestand der Oud-
Katholieken en de uitvoering van de verschil
lende bepalingen der grondwet tegenover de
partij, die zich daartegen blijft verzetten. Of
zij berekend is voor bare taak en niet te veel
die partij naar de oogen ziet, valt te betwijfelen.
Te Bielitz hebben voor eenige dagen ernstige
ongeregeldheden plaats gehad. De werklieden
in de verschillende vakken hadden den arbeid
gestaakt eu waren voornemens een commune-
leest op kleine schaal te organiseeren, door alle
werkplaatsen in brand te steken en te vernie
len. Gelukkig werd dit door de overheid iu
tijds bemerkt en door inroeping der gewapende
macht tegengegaan, waarbij nog enkele dooden
en gekwetsten vielen. Thans is de rust hersteld.
In Frankrijk dreigt een nieuw conflict te
zullen ontstaan tusschen den President en het
Wetgevend Lichaam. Eerstgenoemde blijft zich
verzetten tegen de verandering, door de Kamer
gemaakt in het oorspronkelijk ontwerp, regelende
ove'r de verwaarloozing van het leger onder Fer
dinand, partijgangers, die in troebel water meen
den te visschendie allen vormden de Car-
listische partij, De regentes daarentegen zocht
en vond haar steun bij de liberalentevens trok
zij een aantal banvonnissen in, die onder de vo
rige regeering waren uitgesproken, zoodat niet
minder dan 50,000 ballingen uit onderscheiden
landen naar haar vaderland terugkeerden, en nu,
hunkerende naar bezittingeA-en ambten, de partij
van Christina, (de Christinos), versterkten.
Wie Spanje’s gesebiedboeken van 1833’40
opslaat, walgt van de tafereelen van bloed en
schande, van moord en verraad, van koele wreed
heid en eervergeten ontucht, die elke bladzijde
aanbiedt. Geen oorlog is wellicht met meer
barbaarschheid gevoerddan de burgerkrijg van
6 jaar en 9 maanden tusschen Carlisten en Chris
tinos; aan beide zijden was het, alsof een ge
geven eerewoord slechts bestemd was om terstond
daarna weder verbroken te worden. Eerst be
streed de onversaagde Zulama Carreguy de troe
pen van de regentes met voordeel; nadat deze
gesneuveld was bij de belegering van Bilbao ih
1835, en Moreno de aanvoerder der Carlisten
was geworden, ging de zaak van don Carlos ach
teruit door de overwinningen van Espartero, den
thans’ nog levenden, welbekenden timmermans
zoon. Zóó fel was de wederzijdsche haat, dat
de mogendheden vruchteloos hun pogingen aan
wendden, om de strijdende partijen over te halen
hun krijgsgevangenen niet langer af te maken I
De Carlisten konden hun doel niet bereiken;
hun laatste tegenstand werd gebroken door het
verraad van Maroto, die in 1839 de zaak van
zijn meester lafhartig verliet en naar E«partero
overliep. Ook hadden de buitenlandsche mo
gendheden, vooral door bewerking van Thiers,
toen minister van koning Lodewijk Philips, partij
voor Christina gekozen, door het sluiten van de
zoogenaamde quadruple-alliantie, tusschen Frank
rijk, Engeland, Spanje en Portugal, in 1834.
Carlos week naar Frankrijk en droeg zijn rech
ten over op zijn zoon, den Hertog van Monte-
molin, die zich natuurlijk nu ook Karel VI
noemde. Toch kwam Spanje niet tot rustE?-
partero, thans de Hertog oer Overwinning ge-
heeten, ontnam aan de regentes bijna alle gezag,
zoodat zij afstand deed en heenging; de tien
jarige Isabella werd als koningin erkend, onder
regentschap van Espartero. Drie jaar later, in
1843, moest ook deze voor het oproer wijken en
aanvaardde Isabella zelf de teugels van het be
wind.
Na de Fransche omwenteling van 1848 poog
den de Monteinolinisten, onder aanvoering van
Cabrera, die reeds in den eersten Carlistischen
oorlog zich had onderscheiden, van de ontevre
denheid in Spanje gebruik te maken. Hun inval
in Catalonië mislukte echter door de krachtige
houding van den toenmaligen president-minister
Narvaëz.
De Carlistiscbe eischen gingen vervolgens over
op den zoon van Montemolin, den thans 24-ja-
rigen pretendent don Carlos (Karel VII); die in
de verwikkelingen van de laatste maanden ge
legenheid meende te vinden, zich met de wapens
in de hand een weg tot den troon te banen. De
grijze Cabrera, de volbloed Carlist bij uitnemend-
- o -heid, is verstandiger geweest dan zijn meester,
malin alles gedaan bad, wat in zijn positie te' en heeft van het begin af geen licht in de zaak
4 1,,^ .1» L _.x ---X X gez|en
Ik eindig deze vluchtige schets van de Car-
listische bewegingen. Zij werd geschreven met
het doel, om den historischen oorsprong dier
woelingen nader in herinnering te brengen.
Wie in zijn wieg de fragmenten eener konings
kroon meent gevonden te hebben, is altijd ge
vaarlijk voor de rust, en de naam don Cados
blijft nog steeds een bedreiging voor den binnen-
landschen vrede in Spanje, een vrede, die, be
halve dat, nog op tamelijk zwakke grondslagen
is gebouwd. Hoe onzinnig het streven van den
jongen pretendent ook ware, toch is het hetn ge
lukt weder eenige honderden menschen te doen
sneuvelen, toch zijn er weder onnoozelen geweest,
die de gelden hebben verstrekt voor zijn dwaze
onderneming.
Als deze regelen den lezer onder de oogen
komen, zal hoogstwaarschijnlijk de gansche ge
schiedenis vau de restauratie van zijne Ma
jesteit Karel VII tot het verleden behooren. Toch
kan er uit de jongste beweging voor Spanje iets
goeds geboren worden: een nauwere aansluiting
van de partijen, die, ofschoon den nieuwen koning
Amedeus steunende, elkander onophoudelijk be
kampen en alzoo het regeeren nagenoeg onmogelijk
maken. Zij kan de Spanjaarden tot bet bewust*
zijn brengen, dat zij geen erger vijanden hebben
dan bun eigen inwendige verdeeldheden, en dat
hun wezenlijk belang alleen kan gebaat worden
door bevestiging van den tegenwoordigen staat
van zaken. Zij kan dat volk, nog zoo weinig
aan staatkundige vrijheid gewoon, tot het besef
brengen, dat de ware vrijheid alleen daar be
staat, waar orde haar de hand reikt.
Zal éénmaal de tijd komen, waarin Spanje
datgene erlangt, wat de Castiliaansche vorst van
de overlevering vruchteloos zijn beschermheilige
afsmeekte, als de laatste en kostbaarste gave,
namelijk een goede regeering? Voor een groot
deel hebben de Spanjaarden zulks thans in bun
eigen macht. Wij wenschen het hun van harte
toe, want waarlijk, dan, maar ook dan alleen,
wordt Spanje een paradijs, dat zelfs de engelen
des hemels zou verlokken. H-e.
Eeuwen geleden, in het schitterendst tijdperk
van de oorlogen tegen Arabieren en Mooren
deed zeker koning van Castilië een bedevaart
naar het graf van St. Jacobus, te Compostella.
Bij die gelegenheid vergunde hem de Heilige, voor
Spanje eenige gaven te vragenen de vorst ver
zuimde niet, daar gebruik van te maken. Alles
werd hem toegeslaaneen vruchtbare bodem, een
heerlijk klimaat, dappere bewoners alles, zon
der afdingen. Ten laatste verzocht hij ook voor
Spanje een goede regeering. «Neen,” sprak Sint
Jago; ff want indien Spanje, zoozeer bevoorrecht,
ook goed werd geregeerddan zouden de engelen
den hemel verlatenom zich op uw schiereiland
te vestigen.”
De geschiedenis is daar,
verendat uv nuujugcuauiivv ucacr ouuwno le
gende geheel overeenkomstig de waarheid is.
Spanje, dat «vaderland van ernstige mannen en
trotscbe vrouwen,” welks naam alleen in
hart een onbestemd verlangen naar
jeauuai uvv
bergpartijen
opwellen, Spanje, bewoond door een edel,
verheven indrukk
wijze waarop het altijd is geregeei
worden, als ’t ware aan het ongeluk gewijd.
,M -Lt anders, of de grove zinnelijkheid
somber fanatisme der Spaansche vorsten
een onuitwischbaren stempel op het volks-
en diezelfde Spanjaardeneens zoo fier,
de heldhaftige kampioenen voor het Christendom
tegen de volgelingen van Mahomet, kenmerkten
zich later door een wreedheid, die hun naam tot
een vloek maakte. De wereldgeschiedenis is het
wereldgericht de misdaden van een volk wor
den Onverbiddelijk op dat volk gewroken: en
sedert de doodskreten van millioenen vermoorde
Indianen en van duizenden gemartelde eu ge-
doode Vlamingen en Nederlanders de vervloe
kingen van Joden en Mooren, aan de afschuwe-
lykste hebzucht opgeofferd, wegstierven in de
luóht, sedert dien tijd heeft de engel des vredes
voor altijd bet schoone land aan gene zijde der
Pyreneeën verlaten.
Alles, water nog uitblonk in het karakter der
Ipaansche natie, was van lieverlede ingesluimerd
onder den invloed van koninklijke dweepers en
heerschzuchtige priesters. Toen strekte de be
geerte van keizer Napoleon zich uit naar //het
land van duizend wonaeren”, en in de harten der
Spanjaarden ontkiemde een nieuw denkbeeld, het
begrip van constitutioneele vrijheid, door de aan
hangers der Napoleontische dynastie gevoed en
versterkt, ’t Is waar, reeds meer dan driehon
derd jaar had er in Spanje een schijn van ge
meen overleg tusschen vorst en volk bestaan,
door de instelling der Cortes; maar dit staatkun
dig lichaam, herhaaldelijk in zijn rechten besnoeid,
bestond eindelijk slechts voor den vorm, en werd
alleen dan bijeengeroepenals er iets te regelen
was dat de troonopvolging betrof. Napoleon riep
in 1808 een commissie uit de Cortes naar Bayonne,
en gaf aan het land een constitutie en een nieu
wen koning, zijn broeder Jozef.
De Fransche overheersching was van korten
duur. Het gevoel van staatkundige onafbanke-
lijkheid ontwaakte, doorgloeide weldra als een
verterend vuur de borat van eiken Spanjaard, en
de vreemdeling kon zich niet staande houden.
Fétdinand Vil, de vorst wiens rechten door Na
poleon ter zijde waren gesteld, had ook een con
stitutie ontworpen en toegezegd, ten einde de
aanhangers der vrijzinnige instellingen op zijn
hand te krijgen. Helaas I nauwelijks op den troon
zijner vaderen hersteld, verbrak hij trouweloos
zijn eeden en beloften. Herhaalde woelingen
waren het gevolg dier handelwijze. Nu eens,
door den drang genoodzaakt, herstelde hij de
Certee, dan weder, wanneer hij de kans daartoe
De volksstemming over de nieuwe bonds-
constitutie in Zwitserland heeft plaats ge
had. De clericale partij heelt gezegevierdmet
eene meerderheid van ongeveer 10,090 stem
men is zij verwórpen; 9 cantons verklaarden
er zich voor, 18 tegen.
Zal de Bondsvergadering den moed hebben eene
nieuwe poging te wagen tot herziening der grond
wet, waarvan zij de wenschelijkheid in hare
proclamatie zoo daghelder aantoonde, of wel
gewonnen spel geven aan de partijwelke stil
stand of achteruitgang op elk gebied beoogt?
De Keizer van Oostenrijk is van zijne reis
door de zuidelijke gewesten van Hongarije te-
ikeerd. Zijn bezoek heeft op de bevolking
loor overstrooming geteisterde streken een
en de hoop verle
vendigd op spoedige
gunstig bevond, brak hij alles af, wat pas was
opgebonwd, en regeerde hij op nieuw op echt
Spaansche wijze, naar de grilligste willekeur.
Van al de rampen, die gedurende de laatste
vijftig jaren Spanje teisterden, is Ferdinand VII
rechtstreeks of middellijk de oorzaak geweest. De
slaafsche, middeleeuwsche geest, door hem inge
voerd, bracht de Inquisitie weder te voorschijn
herhaalde opstanden tegen zijn despotiek gezag
maakten het noodig, dat vijf jaar lang Fransche
troepen het schiereiland bezet hielden, ’t geen de
reeds zoo veege toestand der financiën niet wei
nig Verergerde; terwijl hetzelfde stelsel van on
derdrukking, op de Amerikaansche bezittingen
toegepast, af en toe het verlies daarvan ten ge
volge bad.
Driemaal was Ferdinand gehuwd geweest, en
geen enkele tejg had die drie verbintenissen ge
zegend. De koning was reeds vrij bejaard, en
zijn broeder don Carlos voedde de hoop, dat wel
dra de kroon op zijn hoofd zou overgaan. Een
groot gedeelte van den adel, de gansche geeste
lijkheid, en voorts allen die het onbeperkt ko
ningschap waren toegedaau, alle tegenstanders
van de herft&aldelijk afgekondigde en dan weder
ingetrokken constitutie schaarden zich aan don
Carlos’ zijde.
Evenwel, Ferdinand leefde nog. In 1829 kwam
hij voor den dag met het plan, om voor de vierde
maal in ’t huwelijk te treden, en wel met zijn
nicht, Maria Christina van Napels. Dat voor
nemen bracht heftigen tegenstand te weeg van
de zijde der aanhangers van don Carlos (de Car
listen), en in den Raad van State verklaarde
zelfs een hunner voorvechterspater Cyrillo, dat
men den ouden en krenken vorst geen vrijheid
tot een huwelijk moest lalen. Ferdinand liet
echter praten wie praten wilde, en trad tegen het
einde des jaars in den echt. De eenige hoop
van Carloa was nu daarin gelegen, dat ook dit
huwelijk kinderloos zou zijn, of, dat de nieuwe
koningin een dochter het leven zou schenken;
want iu Spanje was sedert 1715 de Salische wet
geldend, die vrouwen van de troonopvolging
uitsloot.
In Maart 1830 herriep Ferdinand de beslui
ten van 1715; zeven maanden later beviel ko
ningin Christina van een dochter, de zeer bekende
Isabella, ’t Was of zij zulks vooruit had geweten,
want al wat er geschied was had op haar aan-,
sporen plaats gehad.
Twee jaar later werd de koning ernstig ziek.
Thans scheen het hem te berouwen, dat hij don
Carlos, zijn zeer geliefden broeder, met wien hij
in de laatste jaren zoo vaak op hooggaande wijze
gekibbeld had, nu een vlieg had algevangen, en
hij vernietigde zijn herroeping van de Salische
wet. Hij herstelde, en gevlogen was zijn berouw-—
hij herriep op den laatsten dag van hetzelfde jaar
zijn vorige herroeping. Een model-koning waar
lijk! Nu werd de zeer geliefde broeder ook uit-
genoodigd om te maken dat hij Spanje uit
kwam, aan welken vriendelyken drang hy met de
meeste bereidwilligheid voldeed. Weder werd
de koning ziek, doch zijn liefhebbende gade wist
hem nog eenmaal zoover op te monteren, dat hij
de Cortes bijeen riep, om aan zyn dochter den
eed van trouw af te leggen. Dit geschiedde.
Ferdinand verzonk weder in zijn doffe gevoel
loosheid, en daar hij nu iu ’t belang van zijn ge-
liet de koningin hem met rust tot