rise.
ZONDA& 8 DECEMBER.
1872.
WEEKBLAD VOOR DE KRIMPENER-, ALBLASSER- EN LOPIKERWAARD EN OMSTREKEN.
Ons Onderwijs.
«7.
i«7.
w/.
1089
114
113
113*/,
681/,
981/.
BUITENLAND.
OVERZICHT.
V
pc.
1
StHOBNHOVENSCHE CmiHT
.9
3
rt
qandeel
lóoo’.
5
3
Deze Courant wordt geregeld iederen Zaterdag-middag
verzonden. Prijs: voor Schoonhoven per driemaanden ƒ0,70.
F"*» p«r poet door het geheel* .r^h 0,80.
871/.
14.
16.
S. W. N. VAN NOOTEN,
Uitgevers.
Prijs der Advertentiën Van 1 tot 5 regels ƒ0,50. Iedere
regel meer 0,10. Groote letters naar plaatsruimte. Inzen
ding franco, en uiterlijk tot Zaterdags-voormiddags ten 10 ure.
29 Nor.
55
65
87
88
74
250
245
«0»‘/ia
«O’/,.
M‘/i.
64»/-
572
161
91
4«‘/>.
89*/.
iicHTnr.
3
3
8
3
98 en 1816. 5
1820 5
5
5
1862. 5
64 V 1000. 5
66 4/1000. 5
60 2e leen. 4}
57/69. 4
59. .3
Ra. 100.
Dat het bondgenootschap tusschen de ver
schillende deelen der rechterzijde van de Nati
onale Vergadering in Frankrijk goed beraamd
wasdat er tucht heerschte onder die overigens
zoo vijandig tegenover elkander staande partijen,
heeft het votum over het regeeringsvoorstel in
de zitting van den 29sten November bewezen.
Wel werd dat voorstel, waarbij aan eene com
missie van 30 leden wordt opgedragen voor-
Het onderwije ie het voorname element van den
vooruitgang en de welvaart der volken.
Paiwa Hbndbik.
(Openingsrede van het Luxembargich Wet
gevend Lichaam5 November 1872.
Er is een tijd geweest, waarin de belangen
van het onderwijs de massa van het publiek koud
lieten. De zorg daarvoor werd geheel overge
laten aan onderwijzers en schoolautoriteiten, en,
wanneer slechts, na ijverige beknibbeling, de
gelden daarvoor werden verstrekt, dan legde men
het hoofd gerust nederovertuigddat men zijn
best had gedaan.
Dien tijd zijn wij gelukkig te boven. Ge
meentebesturen begrijpen thans, dat zij iets meer
te doen hebbendan te zorgendat de onder
wijzers niet te weelderig wordenschoolcommis-
siën zien indat hun roeping zich nog eenigs-
zins verder uitstrekt, dan *den schoolmeester
achter de veeren te zitten.” De school, zij
is niet langer een onbetreden terrein voor ben,
die wij leekeu zullen noemen met betrekking
tot het onderwijs; wij mogen ons verheugen in
het feit, dat juist die leeken gevoeleh, dat hun
medewerking onmisbaar is.
Van die gewichtige verandering van inzicht
getuigen overvloedig onze tijdschriftenonze dag
en weekbladen. De vraagstukken, die zich op
het gebied van het onderwijs voordoenworden
daarin besproken met al den ernst dien zij ver
dienen. En dat bet ook in de hoogste kringen
belangstelling wekt, dat getuigt onder anderen
het waarlijk koninklijk woord, hetwelk wij als
motto bóven dit artikel hebben geplaatst.
Het is ons voornementhans een vluchtig
overzicht te geven van de voornaamste geschil
punten, die in dezen tijd aan de orde zijn, ons
voorbehoudende, later nu en dan, wanneer
daartoe aanleiding bestaat, meer in bijzonder
heden af te dalen.' Zulk een overzicht, wij
twijfelen er niet aan, zal velen onzer lezers
niet ongevallig zijn. Alleen dit nog: het groote
vraagpunt, de strijd tusschen de voorstanders
van neutraal en vau kerkelijk onderwijs, zal
ons thans niet bezighoudendewijl deze van
zoo diep ingrijpenden aard is, dat zij zich niet
tot vluchtige beschouwingen kon leenen.
Tl.
>c. 2e Sectie. 7
1869. 7
lig. 3
1869. 5
7
6
6
8
3
8
RICHTER.
Hennep, schil, priji f 21 4
per kilo; goeboter 70 4
ir half kilo; kaas £26 4 30
f 190 a 210} vatte varkens
10 12; aardappelen f3.00
eren t 7,00 i 8,50 per hee
lt 74 stuks rundvee.
Aangevoerd 20 partijen;
wicht en qual,
ia wei- dito £1,10 4 1,90
biggen voor Engeland 22
re dito 16 4 24.
i November. Aangevoerd
n graakalveren, 3 nuchtere
meren, 309 varkens, 163
al. 85 et., 2de qual. 70 et.;
2de qual. 80 ct.; schapen
68 ct., voor Londen 50
2de qual. f 58 en 3de
e, Zeeuwsehe, Elakkeeeche
13,50, mindere en geringe
ie en Zeeuwsehe f7,80 4
sche en Noord-Brabantsche
rS30%»N7,Mr>lWk.
imsehe, Zeeuwsooe, Flak-
7,00 4 7,30, mindere f5,60,
5,00 h 6,40.
50, lange £2,80 4 4,20.
10.
eeuwsche Jammen f 3,00 4
slkammers 2,90 4 3,50,
sche f2,60 4 9,70.
Dikke kalikoeien f 200 h
40; gróte vaarien f 115 4
4 80; nuchtere kalveren
i cents per kilo,
ons.
26 stuks.
we. Puike jarige Zeeuwaohe,
b f 13,00 4 14,90, puike
ordinaire f 9,80 4 10,30,
9,00, Zotner-tarwe f 10,30
i en Vlaamsche f 6,50 4 7,50,
en Vlaamsche Winter xak-
0,00 4 7,20, Overmaassche
deu we Zeeuwsehe en V laan*
a 6,00, Ovetmaasscha en
jarige f5,80 4 6,90.
ihe Voeder 2.604 3.30,
701
NootenSebeenheven.'
van B. Z. heeft zich beroepen op het verschijn
sel dat reeds zonder dat sommige tractementen
zijn verhoogd. Wel een schrale troost voor hen
die niet in dat gunstig geval verkeeren.
Over het algemeen dient opgemerkt te wor
den, dat het denkbeeld «'schoolwetsherziening”
voldoende is, om velen in den lande met schrik
te vervullen. Ten onrechte, naar wij meenen.
Als toch de wet van ’57 zulk een teere plant
is, dat elke poging om haar gebreken te ver
helpen op haar ondergang moet uitloopen
welnu dan hoe eer hoe beter haar maar geheel
uitgeroeid, om ruimte te krijgen voor eeu pro
duct van wetgeving, dat meer levenskracht bezit.
Wij gelooven integendeeldat het beginsel dier
wet zoozeer is vereenzelvigd met het grootst ge
deelte onzer natie, dat het zegevierend uit den
smeltkroes der herziening te voorschijn zou komen.
Nog een woord over een andere strijdvraag
Heeft het zoogenaamd Uitgebreid lager on
derwijs reden van bestaanof moet het zich
oplossen in bet Middelbaar Onderwijs? Wij
wijzen slechts op den toestand in de kleinere
gemeenten van ons landwaar geen Hoogere
Burgerschool bestaat. Door het Uitgebr. L. O.
op te heffen, zou men daar groot nadeel toe
brengen aan de algemeene ontwikkeling.
Ofschoon het Middelbaar Onderwijs
nog betrekkelijk jong is, doen zich reeds stem
man voordie op gebreken wijzen. De bezwaren
zijn in weinig woorden samen te vatten.
1. Het sluit zich niet genoeg aan bij
het Lager Onderwijs, dewijl het bij de leerlin
gen in den aanvang zekere mate van kennis onder
stelt die alle L. scholen niet aan allen geven
kunnen. Het wil het algemeen L. O. tot zijn
dienaar makenhetgeen ontegenzeggelijk een
dwaze en schadelijke pretentie is. De M. S.
moet voortbouwen op den grondslag der Lagere
maar de laatste kau zich niet vernederen tot
een voorbereidingsklasse der eerste.
2. De richting, die bij het Midd, Onderw.
de overhand heeft, is te exclusief. De wis
kundige vakken zwaaien er den scepter. De
Hoogere Burgerschool krijgt te veel het karakter
van een opleidingsschool voor bepaalde weten
schappelijke vakken, terwijl haar hoofddoel blij
ven moet algemeene ontwikkeling.
3. De toelatings- en overgangsexamens zijn
niet verplichtend. Dat maakt, dat som
tijds de leerlingen het onderwijs niet kunnen
volgen in die klassen waarin de eigenliefde van
ouders of voogden hen heeft geplaatst.
4. Er is geen eenheid genoeg in de eind
examens, terwijl deze ook zondigen door de
massa geleerdheid, die vereischt wordt. Dat
zou aanleiding kunnen geven tot het volgen van
een africhtingssysteem.
Om volledig te zijn zouden wij thans met
onze beschouwing moeten overgaan tot het
Hooger Onderwijs. Doch bij den chaoti-
schen toestand waarin het zich bevindt, en
in afwachting van het reeds zoo lang toege
zegde Ontwerp tot regeling, kunnen wij dit
achterwege laten. Ook verzet zich de ons ge
stelde plaatsruimte daartegen.
Wij breken dus af niet uit gebrek aan
stof, want er is nog veel over ons Onderwerp
te zeggen. Later zullen wij wel eens gelegen
heid hebbenhet ontbrekende aan te vullen
het al te beknopte nader te omschrijven.
H-e.
stellen te doen tot regeling der bevoegdheid van
de openbare machten en der ministeriëele ver
antwoordelijkheid, aangenomen en de heer Thiers
al zoo in zijne politiek gehandhaafd, doch het
geschiedde met zulk eene geringe meerderheid,
dat van de terugwerkingdie gewoonlijk op zulk
eene crisis volgt, weinig te bemerken was.
Die meerderheid is nog minder beteekenend
geworden door den uitslag van de verkiezing
dier commissie, waarin 19 leden der rechterzijde
en slechts II de linkerzijde zitting hebben.
De kracht der oppositie, nauw aaneengeslo
ten in haren haat tegen de republiek, heeft de
oogen doen open gaan voor den gevaarlijken
toestand, waarin Frankrijk zich nog steeds be
vindt, bij de verdeeldheid en onverschilligheid,
die vaak onder de repubiikeinsche partijen heerscht.
Ternauwernood heeft de meerderheid de zijde
van Thiers gekozenof het gelukt der rechter
zijde in de talrijke adressen van gemeenteraden
die hunne instemming hadden betoond met den
inhoud der boodschap, een reden te vinden om den
Minister van Bmneiilandsche Zaken tot aftreden
te nopenen alzoo de regeering een gevoeligen
slag toe te brengen. Die adressen, als zijnde
van zuiver politieke strekking, streden tegen
de wet, en hoewel de Minister verklaardedat
die gemeenteraadsbesluiten vernietigd zouden
worden, en eene daartoe strekkende aanschrij
ving reeds gereed lag, de vijanden der regeering
(monarchalen, ultramontanen en Bonapartisten)
wisten eene zeer geringe meerderheid te winnen
voor eene motie, waarbij de handelwijze van den
Minister werd afgekeurd.
Die afkeuring heeft evenwel niet kunnen ver
hinderen, dat de adressen van sympathie, nu
uitgaande van het volkvan de natie zelve
dagelijks vermenigvuldigden, en voor de regee-
ring een krachtige steun zijn vooral met
het oog op de door baar beoogde gedeeltelijke
vernieuwing der vergadering.
Na de hartstochtelijke zittingen der vorige
dagen kon de behandeling der begrootingswetten
aan de leden weinig belang meer inboezemen.
In een paar zittingen werden de begroetingen
van Financiën en Oorlog, de laatste tot een
bedrag van ruim 431 millioen francs, zonder
belangrijke discussie aangenomen.
Niettegenstaande de geruststellende verklarin
gen der regeering is in den toestand van Spanje
nog geene verandering gekomen. Carlisten en
republikeinen, gesteund door zoovelen, die niets
te verliezen hebben of ontevreden zijn met den
tegen woordigen gang van zakenreiken elkaar
de hand in hun verzet tegen de regeering. Te
midden van dien chaos wordt al wederom eene
nieuwe leening van 10 millioen pond sterling
aangekondigd. Waarlijk geen gunstig tijdstip
voor dergelijke operatie 1
Aan het voornemen der PruisaiBöhö regee
ring, om, door benoeming van nieuwe leden voor
het Heereuhuisdit lichaam te dwingen tot goed
keuring van het wetsontwerp op de districten, is
uitvoering gegeven. 25 nieuwe leden, waaronder
20 hooggeplaatste burgerlijke en militaire ambte
naren, zijn daarvoor uitgekozen, en aldus de
aanneming hoogstwaarschijnlijk genoegzaam ver
zekerd. De maatregel zelven wprdt door de ver
schillende bladen verschillend beoordeeld. Som
mige achten het, en o. i. met recht, eene»
haiven maatregel, en een eersten stap op eene»
gevaarlijken weg. Bij elk regeeringsvoorstel van
eenig gewicht, waaronder het reeas ingediende
op het burgerlijk huwelijk en de regeling der
kerkelijke bevoegdheid mede eene plaats inne
men, kan hetzelfde geval zich voordoen. Deze
hadden dan ook aan eene geheele reorganisatie van
het Heerenhuis, waarvan vroeger sprake was
eu welke gedachte, naar men zegt, van Bismarck
was uitgegaande voorkeur gegeven. Zoodoende
ware aan eene instelling, zoo zeer in strijd met
eene goede constitutie, een eind gekomen. Andere
weder hadden het getal nieuwe ledenvolgens het
oorspronkelijk plan, tot 40 4 50 willen zien op
gevoerd om daardoor de voor de regeering gun -
Laat ons beginnen met bet voornaamstehet
voor allen toegankelijke, openbaar lager onder
wijs, dat terecht als het fondament der volks
welvaart wordt aangemerkt. Verkeert het in
bloeienden toestand, dan gaat ons volk een hel
ders toekomst te gemoet; kwijnt het, dan zullen
zich ook weldra bedenkelijke versthijnselen voor
doen in de geschiedenis van onze nationale ont
wikkeling.
In de eerste plaats dan wordt de aandacht
gevestigd op de deelneming aan het on
derwijs. Deze is nog veel te gering. Het
volstrekt schoolverzuim moge zeldzamer worden,
het betrekkelijk wegblijven is nóg schrikbarend.
De nietigste beuzelingen zijn voor vele ouders
redenen om huu kinderen thuis te houden. Veel
te vroeg wordt het kind tot arbeider gepromo-
k veerd. Duizenden kinderen verlaten de school,
voor zij eenigszins op weg zijn om geregeld te
leeren denken. Het schoolverbond heeft,
gedurende ,den korten duur van zijn bestaan
veel gedaan om de jeugd tot schoolbezoek, de
ouders tot bevordering daarvan aan te sporen,
doch verscheidene van zijn afdeelingen beginnen
reeds in te ziendat zedelijke dwang met vol
doende is, en dat men zal moeten eindigen met
pogingen aan te wenden tot verkrijging van wet
telijke invoering van leerdwang. Zeker, dat
middel zou helpen; doch bij de toepassing zullen
groote hinderpalen zich voordoen, die niet ge
makkelijk uit den weg zijn te ruimen. Drin
gend noodig achten wij een wet op den arbeid
van kinderen. Onze Minister van Binnenland-
sche Zaken schijnt niet van die meening te zijn.
Een tweede vraagpunt betreft het onder
wijzend personeel.
De wet Van 1857 heeft o. a. ook de kwee-
kelingen het recht gegeven om als onderwijzers
te furtgeeren, niet alleen tot eigen oefening,
maar wel degelijk als onderwijskracht. Een
ondervinding van vijftien jaar heeft over dat
stelsel den staf gebrokenzij heelt bewezen dat
het èn voor den kweekelmgèn voor de school
onaannemelijk is. In onderscheiden gemeenten
worden dus van lieverlede de kweekelingen door
hulponderwijzers vervangen; dit gaat evenwel rifet
gemakkelijk, aangezien er thans, even als voor
een twaalftal jaren, gebrek aan hulppersoneel
is. Op sommige plaatsen wordt in 't gemis
voorzien door aanstelling van hulponderwijzeres-
senhetgeen tot zekere hoogte goed te keuren is.
Ook de opleiding van onderwijzers wordt
herhaaldelijk besproken. Moet deze van Staats
wege geschiedenof aan de particuliere krachten
overgelaten wprden? Kunnen de kweekelingen
met vrucht eenige iaren de Hoogere Burger
scholen bezoekenof moet van het begin af de
practische vorming worden in het oog gehouden?
Wat is er te zeggen vóór, wat tegen Kweek
scholen en Normaallessen? Ziedaar vragendie
aanhoudend aan de orde zijn. Onzes inziens
verdient de opleiding van Staatswege de voorkeur,
ook omdat anders weldra het gebrek aan on
derwijzers zou toenemen; evenwel kunnen par
ticulieren aan dat werk insgelijks met vrucht
arbeiden. Zoowel aan Kweekscholen als Nor-
maalinrichtingen kunnen flinke onderwijzers wor
den gevormdmits men niet de wetenschappen
het leeuwenaandeel geve, de praktijk in de school
beschouwe als iets dat wel van zelf komt. Daarom
ook is de Middelbare School geenszins de aan
gewezen plaats voor den aanstaanden Lageren
Onderwijzer.
Ten vierde. De benoeming van hoofd
onderwijzers. Algemeen bekend is de wijze
waarop deze geschiedt: oproeping van sollicitan
ten vergelijkend examen, voordracht. Daarmêe
is het officieel gedeelte afgeloopen, doch in vele
gevallen gaan dan nog de voorgedragenen be
zoeken afleggen bij de Raadsledenom meer
bepaald de aandacht op zich te vestigen. Dit
gebruik (misbruik komt zoo vaak voordat
een sollicitantdie schroomt zich dus op te
dringen, gevaar loopt voor onverschillig gehou
den en derhalve gepasseerd te worden.
Die wijze van benoeming het laatste ge
deelte gaat natuurlijk buiten de wet om en zal
ons niet bezig houden; wij hebben het slechts
aangestipt om het te signaleeren als beneden de
waardigheid van den onderwijzer; die wijze
van benoemingvooral het vergelijkend examen
wordt thans ijverig bestreden en niet minder
ijverig verdedigd. Wij voor ons, wij zijn geen
voorstanders van die schoolmeesters-tentoonstel-
lingendie aanleiding gevendat zijdie be
vordering willen verkrijgenzich onmogelijk met
hart en ziel op hun arbeid kunnen toeleggen
en ook vaak hun school moeten verlatendat
de practische man zeer dikwijls wordt overvleu
geld door den jeugdigen adspirantdie tot nog
toe alleen zich heeft ingespannen om het pro
gram zijner kundigheden pasklaar te maken voor
alle mogelijke examens en die toch niet in staat
zijn om de deur voor elke intrigue te sluiten.
Ten aanzien van deze zaak heeft onze Minister
van Binnenlandsche Zaken als zijn ineening te
kennen gegeven dat hij de bezwaren tegen de
Verg. Ex. niet deelt.
Ten vijfdej de groote quaestiede bezoldi
ging der onderwijzers. Ieder kan voor
beelden opnoemen van schoolmeesters die gebrek
lijden, ieder betreurt zulks, maardaar blijft
het bij. De wet heeft eenmaal het minimum
bedrag bepaald; als de gemeentebesturen zich
daaraan houdenzijn zij volkomen gedekt.
Pogingen tot verkrijging van een hooger mini-
mumcijfer worden wel aangewend, maar of zy
met een goed succès zullen bekroond worden
valt te betwijfelen. Ten minstede minister
eiNov, 5
>br.Aug. 5
m.Juli. 5
pr.Oct. 5
500, 1860. f
I, 1864. r
6,
5
5
6
7
6
6
6
5
4 4j
3
3
f
5
5
5
5
d.st.100. 5
ensk.
ik.
7c
