1875.
ZONDAG 29 NOVEMBER.
N°. 284.
WEEKBLAD VOOR DE KRIMPENER-, ALBLA.8SER- EN LOPIKERWAARD EN OMSTREKEN.
I
«7,
89’/.
8»1/.
BINNENLAND.
j»
3
5
5 1
5
5
.st. 100. 5
usk.
BUITENLAND.
OVERZICHT.
Morgenlicht of Bliksemstraal.
-- -
stinnonimi tomm
1.
9.
S. W. 1ST. VAN NOOTEjST,
Uitgevers.
aandeel.
000.
'o- -•
het licht
blijft de toestand in
t.
4.
5.
n
1869.
62
6P/4
0ö7.
582
147
17»/
^7s
9P/a
59
25»/,
12
60
mep, f 21,00 4 22.00,
50 kilo; goeboter
20 Nov.
61'7..
72’/.
1’7..
127..
«7>.
102
81
80‘/4
•9
Alle binnenlandiohe AdvertentiSn waarvan da
plaatsing DRIE MAAL wordt opgegeven, worden
alaebta TWEE MAAL aa rekening geWaoht.
«»7..
1989.
107
88’/,
«7.
129
78’/,
98’/.
99
100’/,
97’/,
14’/,
»*7..
244
231
997.
99'/
»«7;.
Prgs der Advertentiën Vim 1 tot 5 regels ƒ0,50. Iedere
regel meer 0,10. Groote letters naar plaatsruimte. Inten
ding franco, en uiterlgk tot Zaterdags-voormiddags ten 10 ure.
Z. M. heeft Mr. J. A. Ms. Bichon
Van iJsselmonde, op zijn daartoe gedaan ver
zoek, met ingang van 1 Jan. 1875, eervol ont
slag verleend als president der arrund.-rechtbank
te Rotterdam, en zulks onder dankbetuiging voor
de vele diensten door hem iu rechterlijke be
trekkingen aan den lande bewezen, eu is met
ingang van 1 Jan. 1875 benoemd tot president
iNov. 5
>r.Aug. 5
i.—Juli. 5
r.—Oct. 5
50U, 1860. f
1864. n
5
5
5
6
7
6
6
6
5
en met M
nme, oud 'J dagen.
1. H. Lafnorée, öud
straal, daarheen geworpen om te verblinden en
misschien zelfs te verschroeien of te verteren?
Indien de heer Kappeijne bij het gaan naar
de Kamer had gezegd tot een vriendwik
ben politiek in den laatsten tijd gevallenwelnu,
wilt gij zien, dat ik straks weder de eerste per
soon ben?” indien de heer Kappeijne, om
hieraan te voldoen en zijnen vriend te toonen
hoever hij het met de macht van zijn talent
konde brengen, de bedoelde redevoering gehou
den had, wij zouden het kunnen begrijpen.
Maar laat ons aan de noodige voorzichtig
heid toch ook die goede hoop parenwelke
ons tegen vertwijfeling zal behoeden. Laten wij
afwachten en inmiddels daarmede zullen wij
aan de goede zaak, die wij zoo van harte wen
schen, door wien zij ook tot stand kome, den
eersten den besten dienst bewijzen inmiddels
het voorgedragen programma overwegenbe
spreken en ontwikkelen, zoö het onze sympa
thieën bezit.
#Een uitgebreid, goed georganiseerd en goed
bezoldigd beambten wezen' noemde Mr. Kappeijne
in de eerste plaats. Daarbij kwam een zooda
nige hervorming van het rechtswezen, dat men
erlangde eene kleine keurbende van rechters, hoog
geplaatst, hoog geëerd en hoog bezoldigd, in te
genstelling van het heirleger slecht bezoldigde
rechters, dat wij thans bezitten.
Maar vóór alles, ook vóór het recht, ga de
openbare gezondheid, waarvoor in den ruimsten
om vang en zonder besparing van kosten moet
worden gezorgd, niet door de gemeenten, die lo
cale belangen bezorgen, maar door het Kijkzelfs
de oprichting van een afzonderlijk departement
voor openbare gezondheid scheen Mr. Kappeijne
mogelijk en gewenscht te achten. Naast die phy-
sieke welvaart de materieele, door milde opncn-
ting en bescherming van openbare werken en ter
bevordering van d«ze herziening van het recht
tan vereeniging, opdat de kapitalen zich gemak-
kehjk kunnen verbinden. Maar waartoe zal dat
alles verkregen worden, indien er niet in de eerste
plaats is eene verlichte, beschaafde natie. Daar
om moet van den Staat iedere tak van ouderwijs
uitgaan, èn het lager, en het middelbaar, en het
hooger. Dat onderwijs moet uitstekend zijn in
gericht; betere opleidingen bezoldiging der on
derwijzers is daarom de hoofdzaak en na die ver
beteringen blijft eindpaal de schoolplichtig heid.
Maar het land moei in zijn onafhankelijkheid
wprden beschermd en daarom moet de Slaat zor
gen voor de defensie. Die kan niet zonder al-
gemeenen dienstplicht, en, om deze mogelijk te
maken, moet daaraan een geheel veranderde le-
gerorga nisa tie voorafgaan.
Geld is voor dat alles noodig en daarom blijft
naast het genoemde, als een der eerste eischen
hervorming van het belastingwezen. De grond
slagen daarvan geeft Mr. Kappeijne aan en hoofd
beginsel is daarmjde belastingen moeten zoo min
mogelijk de productie belemmeren. Wij komen
op al die bijzondere punten later wel eens terug.
Hoofdzaak is thans, dat er een programma ligt,
een programma, waarvan de voorsteller zelf zegt,
of het uitvoerbaar is, of het zal worden verwe
zenlijkt? Was ik 25 jaar ouder, ik zoude zeg
gen neennu zeg ik: ja. Het kan en het moet.
De liberale partij blijft hervormingsgezind.
O, mochten die woorden liederen der hope zijn!
Mocht die gloed de glans wezen van het mor
genlicht, niet de flikkeringen van een rassen blik
semstraal, plotseling verlichtend, straks ver
schoten I
Wij wachten voorloopig af en nemen de wen-
schen, in het programma ueergelegd, nu en dan
ter hand. Immers, indien 'Ie wenschen der her
vormingsgezinde!) eenmaal zullen worden verwe
zenlijkt, dan moeten zij volksovertuigingen zijn
geworden. Slechts de kracht dier overtuiging is
de stoomkracht voor den vooruitgang.
Raadselachtig is en
Spanje.
De grootst mogelijke bandeloosheid, waarvan
eer- en heerschzucht gretig gebruik makpn, het
gemis van alle gezond politiek leven, maken
daar te lande het uemen vau doortastende maat
regelen te eenenmale on mogelijk. En is, als
I (1 H T N.
pc
M
3
4
3
3
3
3
18 en 1816. 5
1820. 5
5
.5
862. 5
4 4/ 1000. 5
6 4/1000. 5
0 2e leen. 4| 94»/t
7/69.
9. .3
4iU00. f
’t ware in weerwil der omstandigheden, een oo
gblik aanfe L -
mogelijk en
eene onbekende drijfveer plotseling alle goede
verwachtingen teleurstellen. Zoo ging het ook
weder met de jongste operatie tegen de Car-
listen bij Irun. Naar men voorgaf ondernomen
met het doelniet alleen om de vesting te ont
zetten maar ook oin den vijand uit zijn laatste
verschansingen te verjagen, komtop het o »gen-
blik dat de omstandigheden gunstig zijn om den
geslagen en verstrooiden vijand het meeste na
deel te berokkenen, een bevel uit Madrid om
de veroverde positiëu te verlaten en den terug
tocht aan te nemen naar de oude stellingen aan
de Ebro. Geen wonder dat dit bevel ontevre
denheid wekte ook onder de troepen. Slechte
wegen en ongunstig weder waren ook nu weer
de gewone voorwendsels om eene wijze van han
delen te rechtvaardigen waaraan veeleer politieke
bedoelingen niet vreemd schijnen te zijn. Thans
is weer sprake van eene beslissende beweging
die door de geconcentreerde troepen aan de Ebro-
liirie onder persoonlijk opperbevel van Serrano
zou ondernomen wordeneen geruchtdat wel
niets anders zal zijn, dan een nieuw voorwend
sel om den onverwacliten terugtocht] te rechtvaar
digen. Terwijl alzoo nog niets het einde van
den noodlottigen burgeroorlog aankondigtkomt
de Impartial met hetonder dezj omstandighe
den voor velen zeker dubbel teleurstellend be
richt dat de commissie, belast met het beramen
van voorstellen tot reductie der schuld meent
alat de schatkist in staat zal zijn hoogstens
1 percent rente te betalendoch niet vóór dat
aan dien hopeloozen toestand des lands een einde
zal gekomen zijn.
ALa.it de behartiging der binnenlandschc aan-
^elcgen heden alzoo veel te wenschen over, tegen
over het buitenland is de regeermg op haren
post. De gezant bij het Engelsche Dof heeft in
last gekregenom op uieuw vertoogen in te dienen
tegen het leveren van wapenen aan de Carlisle»,
door Engelsche kooplieden eene inarchandise in
Engeland niet vreemd getuige de groote
Amtrikaansche en de jongste Fransch-Duitsche
oorlog. Het Engelsche volk is echter een veel
te praktisch volkom veel aan dergelijke vertoo
gen te hechten. Diezelfde praktische gezindheid
komt mede aan het licht, m den strijd, die
Gladstone's bekende brochure bedt uiigelokt.
Hoe wanhopig ook de pogingen zijn der bestrij
ders van het genoemde geschrift, om de Vaü-
caansche decreten te rijmen met eene onvoor-
waardelijke gehoorzaamheid aan ’1 lands wetten
allen protesteeren met de meeste heftigheid tegen
de verdenking dat zij, door trouw hunne plich
ten als Katholiek te vervullenzouden te kort
schieten in hunne plichten als onderdaan. En
men mag van de meeste Engelsche. Katholieken
geloovendat werkelijk bij hen het leven boven
de leer gaat.
Intusschen zijnnaar de Popolo Romano
meldtvescheideue Engelsche bisschoppen naar
Rome gegaan, om met het Vaticaan de middelen
te bespreken welke zouden moeten worden aan
gewend indien de regeermgin navolging van
Pruisenmaatregelen mocht nemen tegen de
geestelijkheid. Zoover is het echter nog niet
gekomen, dat daaraan zou gedacht worden; de
toestanden iu beide landen verschillen daartoe
te veel. Zoo het bericht niet voorbarig is de
stap der bisschoppen zou dit voorzeker zijn.
De geestelijkheid in Pruisen is nog geens
zins verzoend met de kerkelijke wetten. Boete
en gevangenisstraf schijnen vooralsnog weinig te
baten, om haar tot andere gedachten te brengen.
De Aartsbisschop van Keulen, nauwelijks uit
de gevangenis ontslagen, zal waarschijnlijk wel
weigeren gehoor te geven aan den eisch der re-
geenng om de vacante pastoorplaatsen in zijn
diocese te vervullen, en dan op nieuw in eene
aanzienlijke boete vervallen.
Zijn geestverwant, Von Windthorst, heeft de
zer dagen in den DuitSChen Rijksdag weder
van zich doen spreken. Het was op zijn voor
stel, dat de Vergadering bij acclamatie den heer
Forckenbeek als president üerkuos. Deze had,
zooals men zich Herinneren zal, tengevolge van
een verschil van gevoelen over de uitlegging
van het reglement van orde, zijn ontslag ge
nomen, doch liet zich zijne herbenoeming wel-
ren een reorete! om de
afgevaardigden Bebel, Haesnclever en Most, die
zich nog altijd in arrest bevinden, gedurende de
zitting op vrije voeten te stellen, gelukte het
den strijd!ustigen woordvoerder van het centrum,
om zijn aartsvijand, den Rijkskanselier, in den
strijd te mengen. Hij zinspeelde nl. op de. tal
rijke arestaties van den laatsten tijd, waarvoor
zelfs diplomaten met gevrijwaard bleven. Vou
Bismarck nam daarop dadelijk het woord, om,
naar hij zeide, de regeermg van een blaam te
zuiveren. Dat de arrestaties steeds toenamen
was, betoogde de Vorst, een gevolg van den geest
van verzet, die meer en meer doordrong ook in
die st inden der maatschappij, welker natuurlyke
roeping het was eerbied voor de wetten aau te
kweeken. Overigens zou hij gaarne bij elke
gelegenheid over dergelijke quaeeties met Vou
Windthorst in discussie treden.
Toen vervolgens de interpellatie van den El-
zasser afgevaardigde Winterer aan de orde kwam,
over de slechte behandeling door Pruisische be
ambten sommigen personen aangedaandie voor
Frankrijk geopteerd hadden, was het alweder
Von Windhorst, die zich in deze partij tegen de
regeering stelde, hoewel deze verklaarde, dat die
slechte behandeling slechts een persoon gold
waarvoor bereids aau Frankrijk genoegdoe
ning gegeven was.
Omtrent de plannen der regeering in laatst
genoemd land ten aanzien der te volgen,
gedragslijn, bij het heropenen der zittingen vau
de Nationale Vergadering, deeleu de dagbladen
eiken dag nieuwe berichten mede. Nu eens heet
het waarschijnlijk dat de centra’s zich tot eene
groote partij zullen vereenigen, die, met de zoo
genaamde conservatieven van de rechterzijde,
de regeering onder zekeie voorwaardea zouden
steunen. Dan weder wordt de onmogelijkheid
eeuer zoodanige vereeniging betoogd en bij het
ontbreken van eene gewenschle meerderheid ge
fluisterd van niets meer of minder dan van een
coup détat, die de regeering op het oog zou
hebben. Zij zou nl. in het uiterste geval een
plebesciet a Vinstar de l'empire willen uitschrij
ven, om hare politiek door de natie zelve te
doen goedkeuren. Gewone geruchten trekken
na eenmaal niet meer de aandacht in dat land,
waar a des, ook de gemeenteraadsverkiezingen,
door de politiek beheerscht wordt, van daar dat
men vaak tot buitengewone de toevlucht moet
nemen.
De uitslag der verkiezingen in Italië is
thans volledig bekend. Alleen bestaan over de
getalsterkte der meerderheid, waarover de regee
ring in de nieuwe Kamer zou te beschikken
hebben, verschillende lezingen. Volgens de eene
bedraagt die 64volgens de andere slechts 26
stemmen. Wat hiervan zij zal spoedig genoeg
blijken. De zittingen van het parlement tocu
zijn den 23en dezer door den Koning geopend,
en Minghetti zal dus weldra in de gelegenheid
zijn, zijn voornemen uit te voeren om de Kamer
uitspraak te laten doen over zijne politiek. De
troonrede kondigde een nieuw ontwerp straf
wetboek, een wet op de Kamers vau Koophandel
en een tot verzekering der veiligheid in som
mige provinciën aau. In het üeensohö I'ol-
kething is het weer het oude doen. Elerst in
terpelleerde de oppositie de regeering, over haar
gedrag ten opzichte van een ouderwijzer, die
zich oneerbiedig over den Kouing had uitge
laten eu dreigde zelfs met eene motie om dat
gedrag af te keuren, thana heeft zij weder een
voorstel ingediend om alle adellijke titels en
ridderorden af te schaffen; een voorstel dat,
blijkens de ondervinding van vroeger, weinig
kans heeft van aangenomen te zullen worden.
Het groote feit in de Nederlandsche politiek
van den dag is ongetwijfeld de redevoering van
den heer Kappeijne, op den 24sten November 11.,
bij de algemecne beraadslagingen over de staats-
begrooting gehouden.
Wij zouden naar aanleiding dier rede willen
vragen morgenlicht of bliksemstraal P Zij is eene
flikkering geweest eene plotselinge flikkering
aan den staatkundigen hemelwaar alles de vol-
komenste rust teekende. Een ministerie uit. de
minderheid begroet als eene noodzakelijkheid
welke men wenscht te ontziente eeren en te
behouden; eene liberale partijscherp toeziende,
dat de Regeering niet offere aan de kerkelijke
partijenmaar overigens uitrustende vau hare
tegenspoeden en zwakheden uit dfn laatsten tijd,*
zich herstellende van de langdurige ziekte, waar
aan zij geleden heeft.
Wat wij van dien tijd der ruste hoopten? Wij
hebben het in dit blad reeds zoo menigmaal ge
zegd. Hetgeen ontbroken heeft aan de nieuwere
liberalen het is de geestdrift om de maatschap
pelijke gebreken, die men ziet,, te beteren,
om de leemten in de wetgeving aan te vullen.
Het is de vaste, de ernstige overtuiging, dit
de zaken anders worden moetendan zij zijn.
Daarom kwam er niets tot stand omdat zij van
wie de hervormingen werden verwacht, niet ver
vuld waren van dat heilig vuur dat hen door
tintelen moestindien zijom de groote doelein
den te bereiken niet voor kleine onvolkomen
heden zouden terugschrikken. Welnu, wij hoop
ten, dat m dezen tijd van rust dat heilig vuur
zoude worden ontstoken en aangewakkerdtot de
dagen zouden zijn gekomenwaarin de volle vlam
mocht uitstaan.
En ziet. Daar treedt op eens Mr. Kappeijne
van de Cappello de afgevaardigde uit Haarlem,
op. Hij ontwikkelt mets meer of minder dan
een staatkundig programma voor de hervormings
partij als welke de liberale partij eenmaal zal
optreden. Terwijl nog onlangs de hoogleeraar
Buija de vorming van zoodanige hervormingspartij
wilde voorbereid hebben door eene ernstige be
spreking en overweging der hoofdpunten, welke
men op zoodanig programma zoude plaatsen
is Mr. Kappeijne reeds gereed.
#De liberale partij, zoo roept hij uit, is gé
slagen nocb verslagen. Zij blijft hervormingsge
zind eu hare roeping bestaat in controleeren
thansen gouverneeren straks."
Gedurende een paar uren boeit de talentvolle
redenaar, talentvol boven allen, de gansche
Kamer aan xijue lippen. Wie had dat verwacht
en verwacht van hem? Ziet eens. Ook onze
lezers zijn niet onbekend met hetgeen over den
beer Kappeijne in den laatsten- tijd al zoo is
voorgevallen en gezegd. De liberale regeeriugen
der laatste jaren werden het felst bestookt door
haar eigen vrienden en onder die stokers stond
Mr. Jan Kappeijne bovenaan. De welgebleken
ontevredenheid van het volk op de Kamer, die
maar niets scheen te willen tot stand brengen,
kwam wel voor het grootste gedeelte op Mr.
Kappeijne neder, leder hield zich dan ook
wel overtuigd, dat de Haarlemsche kiezers in
1875 wraak zoudeu nemen, dat de bekwame
Haagse he advocaat niet meer door hen zoude
worden afgevaardigd, en geruchten uit Haarlem
bevestigden dit vermoeden volkomen. Of hij
dan elders zoude worden gewenscht, men be
twijfelde het sterk. Op eenmaal nu komtdie-
zellde Mr. Kappeijne op den voorgrond en treedt
hij op als de aanstaande leider der Hervor
mingspartij, die binnen niet al te langen tijd
de teugels van bet bewind hoopt in handen te
nemen.
Is dat ernst? zal menigeen vragen en de
heer Kappéijne mag niet klagen, dat door zulke
vragen aan zijne goede bedoelingen onrecht
wordt gedaan. Hij heeft ons er zoo aan ge
wend van hem op staatkuudig gebied niets
ernstigs meer te gelooven, dat wij het recht
hebben te vragen: is dit de verzekering vau
het morgenlicht of is het een grillige bliksem-
Deze Courant wordt geregeld iederen Zaterdag-middag
verzonden. Prijs: voor Schoonhoven per driemaanden f 0,70.
Franco per post door het geheele rijk 0,80.
L
2e Sectie. 7
1869. 7
3
5
7
6
6
8
3
3
iicïïï
Hem
per 50 kilo; goeboter
'2 ot. per half kilokaas
27 ct., overloopers f 6 h
kalf koeien f 2*0 4 270,
lisle vaarzen f 80 4 90,
kalveren 85 4 9u ct. per
10, schapen f284 36.UO,
2.60 4 2.80. pcerentjü
0, poters f 1,30 1,40 per
r 100 stuks. Ter markt
Aangevoerd 60 partijen
to qual. f 23 4 27.
dito f 1,2041,30 per kilo,
biggen voor Engeland 21
ire dito f5413; graskal-
N ovem ber. Aang* voerd
graskalveren, 1 nuchter
■en, 461 varkens, 15 big-
1. 82 ct., 2de qual. 60 ct.;
de qual. 80 ct.; tchapen
et., voor Londen 42 tot
2de qual. f 64 en 3de
,75. Overmaassche f5,75
>e en Vlaamsche 9,00 a
n Overmaassche f8,70 a
8,50, jarige Vlaamsche,
vermaassche f 8,804 9 80.
'xseuwsche f 7,80 4 8,30,
en Noord-Brabantwhe
W8che, Flakkeesche en
ƒ,30, dito mindere f6,20
,10, dito mindere f6,00
e f 5,204*6,00, lange en
he f225, f228 4 231 per
gen Zeeuwsehe f8,70 a
i7AI4