JING.
1879.
r. 5io.
Scheprad,
fAAL.
Manufac-
j Ca
om bekend, als
de beste
imacbines
Ssffï-
ygbaaf, tevens
Zondag 28 Maart.
AND.
M W,
WEU.
Weekblad voor Zuid-Holland en Utrecht.
Tassen.
aderen.
P:
ikkerkerk,
knnnén worden
CUT
[ELHUISj
)S&Zn.,
tnz. te Boskoop.
p
lassen,
boden
rWlGKN,
drie BOEREN-
ehooren en een
HIEL,
.rèA^tpNr-
BUITENLAND.
Overzicht.
VERSLAG
SCHOONÏÏOfflSCffl GOMT
P.VANIJPEN,
ter'
PNIAK,
l(
best gewonnen
derwij» tag
het ondtfwr
dat
al
den hebben bij
geachten Begun*
voor LHKKER-
issionair hebben
L.
te JVlenwpoorf.
steekenden voor
g te zullen zorg
I Maart 1979,
ig REGTHUIS
an een
iehten STO0H-
m de uitwate-
j P. HUNIK te
or den Machi-
bij behooronde
Alle Biotienlandsche Advertentiënwaarvan
de plaatsing 3 maal wordt opgegeven, worden
•lacht» maal in rekening gebracht.
•fHrr-f W 7 --t f-‘- - - --
met ONDER-
en BOVEN-
ARTEN, TRAP-
voor perceel 2,
KOREVAAR,
ij Delft.
Ier voornoemd.
lout,
tfITS.
itaris,
lARDEN, L. 8.
van den polder
sr Lekkerkerk
tot 6.16 Meter»;
‘den.
Op grond
ons L»* -
richting van
i ter Secretarie
n bij den Heer
len maker aldaar.
ze aanbesteding
oor elk perceel
je verkrijgbaar
R, Civiel-Inge-
«M.
mwanifb.
'AN: IHOOyKN.
n-»b ,i .b
S. W. N. VAN NOOTEN tb Schoonhoven.
UitWWM.
Wsags---llliy.- L
Deze Courant wordt geregeld iederen Zaterdag-middag
vejnppden. Prijs: voor Schoonhoven per drie maanden Ó,7O. j
Franco per post door het geheele rijk 0,80.
én OMiétftliMi.
jkkerkerk
Uppers on eel. I gemeld, doet zien dat die inrichting uitstekend
Mei^^ia^w*»^ de ^meisjesschool worden^ zoadat ^de kinderen
- hebben erlangd, voor dat zij de school van lager
onderwijs bezoeken.
c. Schoolgebouw.
Wenschelyk ware het dat in den speeltuin
eenige boomen, en dat wel zoodanigewaarvan
reeds terstond iets te wachten is, werden ge
plaatst, opdat de kinderen in de schaduw kun
nen spelen; dat bij aanvulling van het zand in
dien speeltuin zulks niet te grof genomen wordt,
daar het spelen op dat grove kiezelzand voor
vele kleinen zeer vermoeiend is; dat gordijnen
aan de zuidzydeder school werden aan ge bracht,
daar de kleinen anders te veel last hebben van
de zon; dat ook voor het schoonhouden der
lokalen eene vaste regeling werd daargesteld.
Nog is het wenschelijk dat maatregelen worden
genomen waardoor op die school minder tocht
gevoeld wordt; ook hier is, zoo als op andere
sohoollocalen, alles opgeofferd ter bekoming van
versche lucht, maar ook daardoor heeft men
meer gelegenheid voor tocht bekomen.
aats hebben op
ide, ’s morgens
de SLUIS te
De stormen, die dezer dagen de partij-harta-
tochten in sommige parlementen opzwêépten,
hebben niets te beteekenen in vergelijking met
de materieele verwoestingen door water en storm
aangericht aan de oevers van de rivier de Theiss
in Hongarije. Het water dier rivier was in den
laatsten tjjd tot eene ontzettende hoogte gewas
sen, tengevolge van de gevallen sneeuwmassa’s
in de hooger gelegen plaatsen. Ofschoon drie
dijken de plaatsen in het Theissdal gelegen tegen
eene overstrooming moesten beschermen, bleken
die voorzorgen, helaas! onvoldoende tegen de
geweldige kracht, die water en atorin vereenrgd
kunnen ontwikkelen. Nadat twee dijken reeds
voor de woede dier elementen bezweken warén
en terwijl alle krachten werden ingespannen
om den laatsten dam te versterken en te be
houden, deed een plotseling onstekende orkaan
alle berekeningen falenook de laatste dijk be
zweek en het water, door niets meer in zijn
kracht gestuit, vond zijn prooi in Hongarije'»
tweede stad Szegedin. Die stad is letterlijk ge
heel verwoest. Van de 7000 huizen zijn er
slechts 250 blijven staan, de overige zijn allen
ingestort, sommige nog te midden van de ramp
door eene misdadige hand in brand gestoken.
Daar, in verhouding tot den omvang der ramp,
slechts weinig reddingsmiddels aanwezig wa
ren, zijn ook tal van menschen daarbij omge
komen men schat hun aantal op minstens 2000,
terwijl van have en goed bjjna niets gered is.
Gelukkig dat, zoo algemeen de ontsteltenis was
in het geheele rijk bij het vernemen van de
ramp, zoo jjverig men ook is geweest met al het
mogelijke in het werk te stellen om te redden
wat nog t» redden was, om leniging te brengen
in den nood, welks omvang nog niet te schat
ten is. De keizer-koning gaf zelf het voorbeeld
door eene belangrijke som beschikbaar te stellen
uit eigen fondsen, en de gemeente-beaturen uit
te noodigen om de gelden, die men had uitge
trokken voor de feestelijke ontvangst van den
Keizer bij diens voorgenomen bezoek aan som
mige gemeenten, thans aan te wenden tot voor
ziening in den nood. De regeeringen der beide
rijkshelften hebben dat voorbeeld gevolgd door
aanzienlijke sommen voor datzelfde doel uit te
trekken, terwijl ook de bevolking al het moge
lijke doet. Ijzingwekkend zijn de verhalen die
de groote bladen geven, van de ellende die tfr
gedurende de eerste dagen na de catastrophe
en oök nu nog heerscht.
Behalve de velen, die bij het opkomen va»
het water het leven verlorenzijn nog honderden
omgekomen, omdat zij van hunne schuilplaats
te vergeefs naar redding uitzagen of ten gevolge
van uitputting of koude bezweken. Aan den
spoedigen val van het water is het te dankeu,
dat nog niet meer steden in hetzelfde dal, in
het lot van Szêgedin deelden.
Zooals meer het geval is zal men nu eindelijk
ook een krachtige hand gaan slaan aan de vW-
betering van den waterafvoer der rivier, die eene
voortdurende bedreiging was voor de plaatsen
aan haren oever gelegen. Beter Iaat dan nooit;
doch te laat betreurt men het nu, daarmede niet
reeds vroeger begonnen te zijn. Stormen, hoe
wel van geheel anderen aard, hebben ook gewoed
in de Fransche, Duitsche en Engelèche parle
menten. In Frankrijk was hét ’t vraagstuk
van het in staat van besohuldiging stellen van
de regeeringen van 16 Mei en 23 November,
dat bij dé herinnering aan de voorvallen van
die tijdennog eens de oude hartstochten wak
ker schudde en aan niauwe hartstochten ge-
l gelaten, maar juist dat gratis toelaten, hetwelk
man m ha» belaag na da jeugd, uund au, nal
i moet toestaan, is voor beide inrichtingen niet
gewenscht. De commissie vermeent, dat wanneer
er schoolgeld-heffing moet zyn, juist een laag
schoolgeld de ouders meerderen prijs zal doeh
stellen op het onderwijs, en hetwelk mede tan
gevolge kan hebben dat de kinderen niet te
vroeg van de school worden genomen.
In het belang der onderwezen wordende jeugd
zou het meer dan wenschelijk zyn, dat de Raad
kon besluiten over te gaan tot het in orde ma
ken van het plein „de Doelen,” zoodat de kin
deren niet verplicht zijn om gedurende een school
tijd somwijlen met natte voeten te zitten. Mocht
dan daarbij kunnen worden besloten dat ook
eene behoorlijke en afdoende af heining van de
Zevender langs de school werd daargesteld!
De commissie sluit dit verslag met den wensch,
dat de Raad termen zal kunnen vindan de ver
schillende verordeningen waarbij de schoolgeld-
heffingen zijn geregeld, aan een nieuw onderzoek
te onderwerpen.
Ten slotte doelt de commissie den Raad mede
dat zij besloten heeft dit verslag, als geldende
een algemeen belang, door middel van de Schoon-
hovensche courant ter kennis van de ingezetenen
dezer gemeente te zullen brengen.
De Plaatselijke Schoolcommissie te Schoonhoven
S. GRATAMA Hz. Voortilter.
W. N. VAN NOOTEN. Secntaru.
vu de Plaatselijke Schoolcommissie te Schoon
hoven. au den Gemeenteraad, betreffende
het onderwijs in die gemeente, over 1878.
In voldoening aan het voorschrift, vervat in
artikel 64 der Wet tot regeling van hot Lager
Onderwijs d.d. 13 Augustus 1857 (Stbl. No. 103),
hebben wij de eer aan den Gemeenteraad van
Schoonhoven onderstaand beredeneerd verslag
van het onderwjjs in die gemeente te doen toe-
kpmen. De plaatselijke Schoolcommissie acht
zich verplacht den Gemeenteraad te doen op-
merkpn, dat dit verslag niet met andere verslagen
dienaangaande als een geheel kan worden
aangemerkt, doordien niet een dergelijk ver-
slag over den jare 1877 is ingediend, en wel
omdat de vorige plaatselijke Schoolcommissie in
hare vergadering, gehouden 8 Maart 1877, had
besloten gezamenlijk ontslag te vragen, en de
eerste vergadering der nieuw benoemde School-
v commissie is gehouden 8 Maart 1878.
Wij kunnen ons niet ontveinzen, dat, hoewel
ieder beredeneerd verslag moeilijkheden oplevert,
het ons thans moeilijk valt om een zoodanig
afdoend verslag in te zenden, daar de verbete
ringen, die het onderwijs binnen deze gemeente
vordert, vele zijn en financiëele offers eischen;
maar wij vleien ons, dat met de invoering der
Wet tot regeling van het Lager Onderwijs d.d.
17 Augustus 1878 (Stbl. No. 127), die verbete
ringen zuilen komen, o. a. meer onderwijskrach
ten, scheiding van localenopdat het onder
wijzend personeel elkander niet kan hinderen en
daardoor onaangenaamheden kunnen voorkomen
wordqa.
*'r o l van het vorenstaande zullen wij
tot het hoognoodige bepalen en iedere in-
onderwjjs afzonderlek behandelen.
Uitgebreid Lager Onderwijs.
Hoofdonder wijzer G. H. Westbroek.
a. De School.
Volgens ingekomen berichten varieerde gedu
rende het jaar 1878 het aantal leerlingen tus-
schen 65 k 70. Op 31 December jl. waren ter
school 52 manlijke en 19 vrouwelyke leerlingen.
De Fransche taal werd gedurende den loop van
het jaar 1878 onderwezen aan 84 leerlingen,
daaronder begrepen ook zij, die gedurende dat
jaar de school hebben verlatende Hoogduitsche
aan 17. leerlingen en de Engelsche taal aan 24
leerlingen.
Van die leerlingen werd slechts aan een twin
tigtal de meetkunde met de daarmede verwante
wetenschappen onderwezen.
Met het oog op het getal leerlingen, wien
meetkunst en de daarmede verwante wetenschap
pen onderwezen werd, springt het in het oog,
dat de gemeentelijke verordeningbetreffende de
heffing der schoolgelden, d.d. 11 December 1860,
en wei ten opzichte van hen, die onderwezen
worden in de vakken, bedoeld bij letter b, be
hoort gewijzigd te worden, daar nu al die leer
lingen, 65 i 70, gecenseerd worden in die vakken
te worden onderwezen en dan ook daarvoor moe
ten betalen. Het onbillijke dier bepaling iszoo
hèt ons voorkomtduidelijk genoeg en be
hoeft alzoo geene nadere uitlegging.
- Over het geheel mag men tevreden zijn over
do resultaten van het onderwys, maar daar,
Vaar tnen minder goede resultaten van het on-
lag de oorzaak daarvan niet aan
'ijzend personeelmaar elders.
De ouders moeten het onderwijzend personeel
steunen en in huis meer toezicht houden op de
kinderen, v
daan. Niet alles kan
veelmaar dan vooral veel wanneer die kinderen
ook te hui* worden aangespoord en gehouden om
eteat te werken en dan ta spelen.
WenMhelijk ware het, dat de verordening,
bevattende de vereiachten om op de school voor
Uitgebreid Lager Onderwjja te worden toegp-
tetett, gewyzigd werd, en dat daarin werd opge-
n«men d*t een onderzoek naar die vereiachten
m bijdön en ter beoordeeling van de ptaateetyfce
sehoolcommiaaie werd gehouden en dat over de
al of niet toelating door de plaataelyke school-
eommiMie werd geoordeeld, na een ouderwijzer,
met het onderzoek belast, te hebben gehoord.
Nu wil aich het geval wel voordoen, dat een
kind, die school willende bezoeken, niet kan
worden aangenomen, doordien het niet de ver-
•iMhtea bezit. Komt nu een dargehjk kind
ran de school voor gewoon lager onderwjj*
deser gemeente, dan kan eene afwyzing onaan-
genaamheden tusachen de hoofden dier scholen
WemSelök ware^het, .dat ïoor den Raad
maatregalmi werden genomen, waardeer meerdere
zorg aan het onderwijs der meisjes, de school
WXW toitee^reid lager ooderwjjs bezoekende, kon
Moeteed, door ook in die aideeling naeer-
dovoi klanten te doen vormen.
Aan het einde van het verslag genaderd zynde,
acht de commissie zich geroepen den Raad te
wijzen op eenige punten het onderwijs betref
fende.
Zoodra de wet op het lager onderwijs, wier
invoering in het belang der onderwezen wor- i
dende jeugd is, wordt ingevoerd, zal binnen deze
gemeente waarschijnlijk moeten worden overge
gaan tot het stichten van een nieuw schoolge- j
bquw met onderwijzerswoning.
Zou het niet wenschelyk zijn dat or au reeds
werd omgezien naar geschikte terreinen en dat
al die maatregelen werden genomendie als
voorbereidend kunnen worden aangemerkt, opdat
de jeugd zoo spoedig mogelyk partij trekken
kan van de meerdere onderwys-krachtendie
^gWlan qpjedere school wordon vereischt.
De commissie heeft reeds 's Raads aandacht
gevestigd op het onbillijke van het schoolgeld,
betaald wordende voor uitgebreid lager onderwys
en acht zich nu nog verplicht te wyzen op de
schoolgelden, geheven wordende voor de bewaar
school en school voor gewoon lager onderwijs.
Voor beide scholen komen de kinderen in aan
merking, die in den leeftijd vallen van 3 tot
12 jaar.
Veel kan daarover gezegd en geschreven
worden, maar de commissie zal zich daarentegen
liever bepalen tot voorbeelden.
Vreemd zal het wel niet kunnen genoemd
worden dat kinderen uit een gezirr én bewaar
school én school lager onderwys bezoeken, en
dan moet door de ouders voor schoolgeld betaald
worden: f0,20 voor bewaarschool, f0,12} voor
lager onderwijs per week, alzoo over 50 weken
(de vacantie buiten rekening latende) de som
van f 16,25. Wanneer men nu let op dat be
drag, dan is de vraag gewettigd, is dat niet te
veel schoolgeld vooral wanneer men in aanmer
king neemt dat het alleen de eerste beginselen
geldt. Moet er schoolgeld in het algemeen ge
heven worden ter bes try ding der kosten, dan
toch moet steeds op den voorgrond staan: „zoo
min mogelijk” en ’t is daarom dat de commissie
zich verplicht acht ’s Raads aandacht hierop te
vestigen, overtuigd dat zulks in het belang is
van hen die onderwezen moeten worden. Immers
door voor voldoend lager onderwijs te zorgen
tel men wel is waar in de toekomst werken,
maar ook dan zal men voorkomen veel ellende
en armoede.
Met dit voorbeeld heeft de commissie willen
aantoonen dat het bedrag te hoog is voor menig
ouder die te veel eergevoel bezit om gratis on
derwijs te vragen, hetwelk tengevolge heeft dat
dergeltjke kinderen niet reeds tijdig de^verschil-
onderwijs) die" aan elkander sluiten, bezoeken,
zoodat dan wederom die kinderen op de school
van lager onderwijs met de eerste beginselen
moeten wordan bezig gehouden. Wat nu de
Bewaarschool aangaat, dat bedrag is zeer zeker
te hoog, ja veel te hoog. In deze kan het
spreekwoord niet gelden „waar naar je geld”,
daar het booge bedrag zulks direct in het oog
doet springen.
Bewaarschooléén kind uit een gezin f0,20
per week, alzoo 50 weken f 10,00lager onder-
wijs per week f0,12|, 50 weken alzoo f6,25.
Een kind van drie a vier jaren komt ter be
waarschool en verlaat die inrichting, zes jaren
oud zijnde, en heeft alsdan het eerste onderricht
in het lezen bekomen, maar meer niet. Op de
school lager onderwijs komt het kind, 6 jaren
oud zynde, en verlaat die, twaalf jaren oud zijnde,
en dan is het kind ervaren in lezen, schrijven,
rekenen, beginselen der vormleer, die der Neder-
landsebe taal, die der aardrijkskunde, die der
geschiedenis, die der kennis van de natuur en
het singeu. Het i verschil van schoolgeld voor
beide inrichtingen zal wel doen zien dat het hier
niet is: „meerdere opleiding, meer geld” maar
juist „mindere opleiding, meer geld.” Nu zal
men kunnen zeggen, dat zy, die niet dat vela
schoolgeld kunnen betalen, gratis worden toe-
Prijs der Advertentiën: Van 1 tot 5 regels ƒ0,50. Iedere
regel meer 0,10. Groote letters naar plaatsruimte. Inzendiag
franco, en uiterlijk tot Zaterdags-voormiddag» ten 10 ure.
b. Het Hulp
I Tot 1 Mei 181
jongensBohool'tet 15 Mei de Mpoodenrijzer
J. C. Pisteree.
Gedurende dat jaar waren werkzaam mejuf
frouw M. 8. Bourdrez, en wel van 2 September
tot 91 DecemberJL; de heerJL W. Van Maanen,
de heer W. A. Hissink, die wegens ziekte ver
hinderd is geweest gedurende eene maand te
onderwijzen, en de kweekeling R. Hartman.
c. Schoolgebouw.
Veel is dat schoolgebouw in het jaar verbe
terd, maar toch eischt het nog een voortdurend
goed nazien, daar door het lekken de wand
kaarten gescheurd en alzoo bedorven zijn.
Het schoonhouden der school is dit jaar vol
doende geweest. Wenschelijk ware het, dat ook
in dat schoolgebouw het tonnenstelsel, even als
in het schoolgebouw voor gewoon lager onder
wijs, wierd toegepast.
In de school voor uitgebreid lager onderwijs
is behoefte aan tafels en eene spoedige voor
ziening is meer dan wenschelijk. Die behoefte
is ontstaan, doordien in October 11. meer leer
lingen op die school zijn toegelaten dan er
plaatsen waren.
Het aan die inrichting verbonden personeel
heeft ziclf gedurende het jaar 1878 op eene
voldoende wijze gekweten van hare taak, en
het door hen gegeven wordende onderwijs mag
als goed worden aangemerkt, zoodat ook de
schoolcommissie over den gang van het onder
wijs zeer tevreden is.
Lager Onderwijn.
Hoofdonderwijzer L. Akkerhuya JEz,
a. De School.
Volgens i
durende hei
het onderwijzend personeel
Steunen en in nuis meer toezicht houden op de zesue jaar waren, zwuanig tuot te oereiuen nefgenjae amuertpu uioi> ivvmo «y
kinderen opdat het werk behoorlijk worde ge- dat zij met goed gevolg de school voor gewoon tende inrichtingen (bewaarschool
- de onderwjjzer doen, wel lager onderwijs konden bezoeken. au aiiranaA>> «i»
Wenschelijk ware het, dat op die school én
vooral ter oefening van het hulppersoneel aan
wezig was: ïe. de Handleiding voor de Fröbel-
methode (de Macht der ontwikkeling of de Hoop
der Toekomst door mevrouw Elize van Calcar,
drie jaargangen). 2e. Frobel-methode tot Na
tuurlijke en Harmonische ontwikkeling van li
chaam en geest, door mevrouw Elize Van Calcar.
b. Het Hulppersoneel.
Werkzaam waren op die school de meisjes:
A. 8. Lasonder, E. Van Oosten, J. B. Olden-
burg en A. Verhejj.
Over het algemeen moet men zeggen,
die meisjes, hoewel daartoe niet opgeleid, »i
meer en meer hare taak begrijpen. Eenige
meerdere studie harerzijds zou in het belang
der inrichting maar vooral in haar eigen belang
dienstig zijn. Bij aanvulling van personeel of
bij vervulling van vacatures dient men vooral
voorzichtig te zijn met het doen van eene keuze,
daar geduld, goed humeur, net en zindelijk voor
den dag komen hoofdvereischten zjjn.
Der commissie is het eene aangename taak
te kunnen melden dat de kinderen met genoe
gen op de bewaarschool zjjn, en zij kan niet na
laten te vermeldendat de meerdere zorg aan
da oudste kinderen besteed, zooals hierboven ia
ingekomen berichten varieerde go-
st iaar 1878 het aantal leerlingen
tusschen 460 a 470.
Het personeel, belast met het onderwijs op
die inrichting, ia veel te kleiig daar me® «w
afdeelingen heeft van ruim negentig leerlingen,
iedere afdeeling bestaande uit twee klassen.
Ook wanneer men let op de lokalen, die be
schikbaar zjjn, zou men de vraag kunnen stel
len, of het getal leerlingen niet te groot is.
Óver het algemeen mag men tevreden zyn
over de resultaten van het onderwijs, maar ook
hier mag niet worden voorby gezien, dat niet
alles door den onderwijzer kan worden gedaan,
maar dat ook hij moet gesteund worden door
de ouders.
b. Hulppersoneel.
Aan die inrichting waren verbonden de heeren
Kosten, Oostrom en Krpbbers, mejuffrouw
Schless, mejuffrouw Van Schouwenburg en de
kweekeling H. A. Westbroek, terwyl van af
October als privaat kweekelingen werkzaam
waren M. Akkerhuijs en A. Ubben.
c. Schoolgebouw.
Aan het onderhoud werd meerdere zorg be
steed dan vroeger; wenschelyk ware het dat
kleine voorzieningen, zoo die noodig waren,
spoediger konden verstrekt worden. Ook zou het
niet ondienstig zijn indien eene pomp bij die
school kon worden aangebracht, en eene gele
genheid voor gymnastiek (b. v. op de binnen
plaats) kon worden daargesteld.
Bewaarschool.
Aan wier hoofd staat mejuffrouw D. B. Van
der Wel.
a. De School.
Volgens ingekomen berichten waren voor die
school aangegeven 165 kinderen, waaronder 10
niet opgekomen zijn; schoolgeld werd betaald
door 99 leerlingen, terwijl 56 gratis werden
toegelaten. Gedurende den laatsten tijd werd
méér zorg besteed om d© kinderen, die in hun
zesde jaar warenzoodanig voor te bereiden
