\Z
k.
.OWAY
N°. 518.
Zondag 18 Mei.
1879.
BID.
IEH.
IE.
Weekblad voor Zuid-Holland en Utrecht.
?cn.
ind-lLoek,
:ter,
;rt
bi.i
5 Gom.
f 20 per anker
en half ankers,
verd.
LBURY
BINNENLAND.
iding van
modellen.
!H kortst
BUITENLAND.
Indische baten en nog iets.
3 geëerde be-
e
litiseeren, levert
S. W. N. VAN NOOTEN te Schoonhoven,
Uitgevers.
inkel genoten,
nen als buiten
luis.
SCÏÏOOMOmSCHE COURANT.
ren,
Grander in g van
ne
huiswerk moet
i en Omstreken.
'ons ziekte van
mogelyk eene
NS, bij P. DE
n. Jaarsveld).
Deze Courant wordt geregeld iederen Zaterdag-middag
verzonden. Prijs: voor Schoonhoven per drie maanden 0,70.
Franco per post door het geheele rijk 0,80.
n wordt in de
dtegen half
lein gezin zon-
HENSTBODE,
ot kan koken,
uigen voorzien.
D. E.aan het
JK Comp.
ida.
maal zoover komen, dat Indië zich geheel van
k j afscheidde, dan zou zeker een critieke tijd
root ons aanbreken, doch we
zeer goed overleven, en na die overgangs-yeriode
ons even goed weten te redden als België, De
nemarken, Zweden en andere kleine staten zon
der koloniën zich staande houden.
Doch voor Indië ware de afscheiding een
onoverkomelijke ramp. Het lot van de Kaap
kolonie is men zeker nog niet vergeten, en wat
er verder volgde, de annexatie van Transvaal,
enz. Als over tien jaar Indië zijn betrekkingen
tot Nederland heeft verbroken, dan is het over
twintig jaar Engelsch grondgebied. De voor-
teekenen zijn reeds aanwezig; de weinig wel
willende houding der Britsch-Indische organen
ten opzichte van den Atjeh-oorlog, de vesti
ging van Engelschen op Bornéo, de scherpe
kritiek waaraan ons koloniaal beheer in Engel-
sche tijdschriften blootstaat, men weet het,
de Britten zijn evenals hun Russische mededin
gers er steeds over uit om in naam van het
humaniteits-beginsel het zwaard te voeren en
veroveringen te maken, dat zijn altemaal van
die schier onmerkbare windvlaagjes, die den
storm voorafgaan. Zoolang Nederland en Indië
één zijn, zal een andere mogendheid zich wel
tweemaal bedenken eer het daar ginds annexatie-
idées gaat verwezenlijken; niet, omdat wij zoo
veel reden hebben om op onze defensieve kracht
te zwetsen, maar omdat er dan andere verwik
kelingen van oneindig breeder omvang zopden
geboren worden. Doch Indië op eigen wieken
drjjvende zou een gemakkelijke prooi worden
voor een Brit met „confederatie-plaunen” in
den zak.
De Indische Europeaan, die op afscheiding
aandringt, speelt met vuur. Maar ook een Ne
derlandse ho Regeering doet zulks wanneer zij,
in stede van door een rechtvaardige behartiging
van gezamenlijke belangen, den afstand, die door
het Suez-kanaal word verkort, door politieke
maatregelen grooter maakt. Wij zijn er zeker
van dat de Volksvertegenwoordiging dit niet
uit het oog zal verliezen.
I1ULLOWAY.
ren. Sedert nage-
ikleeden deze ge-
voor de genezing
gezwellen, uitslag
i. Dadelijk deed
gen deze genees-
rolko al degenen
i er mede namen,
door eigenbelang
le geneesmiddelen
vertelden aan de
zij er bij gehad
r op hunne beurt
er insgelijks de
is aldus, dat die
gebruik kwamen
3Woonden aardbol
is altijd met het
ingewend bij been-
jrs, -de gezwollen
igo ligchaamsge-
n, die ons omnn-
alf f 0,80, f 1,85,
zijn op franco
n bij alle Apothe-
HOLLO WAY’S
Oxford Street,
Pry's der Ad verten tienVan 1 tot 5 regels ƒ0,50. Iedere
regel meer 0,10. Groote letters naar plaatsruimte. Inzending
franco, en uiterlyk tot Zaterdags-voormiddags ten 10 ure.
w_£ In de zitting van w
Oost-Rumeliëdie de pennen Beaufort aan, dat het plan tot den aanlej
diplomaten bezig houdt. Het het ontworpen kanaal reeds uit de 16e
t aan Turkije het recht
toe om onmiddellijk na de ontruiming van Oost-
Rumelië garnizoen te leggen in de steden Burgas
enlchtimanen de Balkanpassen, die de grenslijn
vormen tusschen het nieuwe Vorstendom Bul-
garijë en Oost-Rumelië, te bezetten. Rusland,
dat er steeds op uit is eene vereeniging dier
beide gewesten in de hand te werken, doet alle o o
mogelijke moeite om van de Porte te verkrygen Rotterdam kon hij geen kortoren weg vnnr Am-
dat zij vooreerst van dat recht geen gebruik sterdam noemen, omdat deze loopt over het kan?.
Alle Binnenlandschc Ad verten tiënwaarvan
de plaatsing S maal wordt opgegevenworden
slechts 2 maal in rekening gebracht
IN te Schoonhoven:
Bil. Roman in
isoch. Naar den
litsch door TER-
t. Prijs f 6,25.
VAN NOOTMT,
STATEN-GENER AAL.
Tweede Kanjer. Over de eerste alinea van
Artikel 1 der Kanalenwet zijn heel wat woorden
gewisseld: teveel om die in een kort bestek te
resumeeren. We zullen beproeven het voornaam
ste aan te stippen.
De rede van den heer Lenting, den eersten
spreker van Maandag, was voornamelijk gericht
tegen hetgeen door den afgevaardigde uit Utrecht,
den heer Roëll, in de zitting van Vrijdag was
aangevoerd. (Zie ons vorig nommer.) De Ne-
derlandsche handel /heeft niet genoeg aan het
kanaal Amsterdam—Rotterdam, dat slechts in
lokale behoeften kan voorzien. Het Valleika-
naal alleen beantwoordt aan het doelde kortere
afstand moet een gunstigen invloed uitoefenen
op ’t spoedig vervoer, op de vrachtprijzen, op
het getal reizen. Geheel Noord-Holland en Gel
derland zullen er de voordeelen van genieten.
De heer Van Kerkwijk critiseerde het kanaal -
plan. Hij wees op de talryke sluizen en brug
gen die de vaart zullen belemmeren, op de
moeielijkheid van den Rijn-overtooht, op de
stremming bij ijsvorstopping, op het gevaar vau
botsingen. Ook hij zou willen beginnen met
de vaart naar Rotterdam, om later, als de handel
zich uitbreidt, mede te werken tot den aanleg
van een nieuw of de verbetering van een be
staand Rijnvaart-kanaal.
De heer Van Wassenaer wil het kanaal laten
graven als de Atjeh-oorlog geëindigd is; hoe
wenschelijk hij het voorgestelde werk ook acht,
er is nu eenmaal geen geld.
De heer Froger, ofschoon niet zoo cordaat
optredende als zyn Amsterdamsche committenten
van hem, den opvolger van Stieltjes, hadden
verwacht, wederlegde de bezwaren van techni-
schen aard. Ook hij betoogde dat niet alleen
Amsterdam bij ’t Vallei-kanaal is betrokken; de
nijvere Zaanstreek, Haarlem, geheel Noord-Hol
land, ook Gelderland hebben er rechtstreeks be
lang bij voor handel en landbouw. Bovendien
wordt het algemeen handelsbelang er zeer door
gebaat.
t Dinsdag toonde de heer De
lat het plan tot den aanleg van
i.eeuw
dagteekent, maar steeds bij Utrecht tegenstand
ontmoette. De heer Dijckmeester meende dat
nog wel eens in overweging moest genomen
worden, of een afdoende verbetering van de
Keulsche vaart, waarvan de kosten op 16} mil-
lioen zijn geraamd, niet te verkiezen was. Als
voorstander van het re^/eeringsplan trad de heer
Rutgers van Rozenburg op. Den waterweg naar
tterdam kon hij geen kortoren weg vnnr Am-
heftigheid toeneemt dan niet wat te denken?
Was de jongste verkiezing te Bordeaux, waar
Blanqui, mede door de hulp der clericalen, werd
gekozen, dan geen onrustbarend voorteeken?
Gretig wordt elke gelegenheid aangegrepen om
tweedracht in den boezem der regeering te zaaien.
Als zoodanig bezigt men nu weer de quaestie
van de organisatie der politie in de hoofdstad.
De Senaat, zoo beweert men, zou als voorwaarde
voor den terugkeer naar de hoofdstad den eisch
gesteld hebben, dat do Staat het bestuur der
politie in Parijs op zich nam. Werkeljjk is er
ook sprake van dat een dergelijk voorstel eerst
daags zal worden ingediend, maar dat er ver
band bestaat tusschen deze quaestie en die van
den terugkeer naar Parijs moet nog blijken.
Nu tusschen Oostenrijk en TurkIJë overeen
stemming is gekomen over de bezetting van
Bosnië, nu ook de ontruiming van het Turk-
sche grondgebied door de Russische troepen
voor goed geregeld is en Bulgarije verlan
gend uitziet naar de komst van zijn Vorst,
die nog te Livadia vertoeft, is het voornamelijk
de quaestie van Oost-Rumelië
en hoofden der
tractaat van Berlijn kent
Overzicht.
Een staaltje van de vermakelijke wijze waarop
men in Frankrijk weet te politiseeren, levert
de conservatieve pers daar te lande. De Siècle
en, in navolging van dit blad, mede een paar
andere orginen hebben verband gezocht en ge-
Dat er voor vonden tusschen het gure Meiweder en de
afzonderlijke begroeting noodig republiek. „Hoe wilt gij dat de lucht onbe-
wolkt en de temperatuur zacht zij; dat seringen
bloeien! Wij zijn immer onder de republiek
en de natuur is conservatief, de elementen be-
hooren tot de party der orde.” De partij der
orde, zoo noemen zich die mannen, die elk een
eigen devies, oen eigen pretendent hebben en
straks zich met de vijanden der maatschappelijke
orde zullen vereenigen om de Republiek zoo
mogelijk te doen vallen. Gelukte dit ooit, dan
eerst zou blijken wat die lieden onder orde ver
staan en Frankrijk, het verjongde en krachtige
Frankrijk, waarschijnlijk het ongelukkige slacht
offer worden dier zoogenaamde orde. Aan de
mogelijkheid van zulk een ommekeer te denken
op het oogenblik dat de Republiek sterker dan
ooit uit hare windselen is te voorschijn getreden,
ren, het omgekeerde doen, en flink schijnt eene dwaasheid. Maar geeft de oppo-
behoeften van Indië, van de sitie die door de uiterste linkerzyde tegen de
ondeelbaar regeering gewend wordt en met don dag in
spoorbaan op Java
of andere aanvulling van het zooge-
r.MMVM.muwovh spoorwegnetheeft ons op
een dwaalspoor gebracht. Evengoed als een
kuuiuu, in Nuurdbrabaui gegraven,
plan wèl overwogen zij, de alge
vaart ten goec’ Z.
geval met uitbreiding van het vervoerwezen in
Neerlandsch-Indië. Elke onderwijs-inrichting
binnen de grenzen van het Rijk geopendis
een bron van licht welks stralen zien over 't
gansche land verspreiden; maar hetzelfde kan
gezegd worden van scholen waarmede do koloniën
worden verrijkt. Wij moeten geen schrede voor
waarts willen doen op den weg van ontwikke
ling, zoo stoffelijke als zedelijke, of Indië moet
die mede afleggen. Geen staatkunde van „elk
het zijne”, maar van „alles voor allen” moet
ons richtsnoer zijn. Niet deelen, maar bijeen
houden; niet splitsen, maar samenvoegen.
Reeds openbaart zich ook in Indië een nood
lottig streven naar isolement, dat in een later
tijdperk wellicht in een eisch tot afscheiding
kan overgaan. Wij vreezen zeer dat losmaking
van den financiëelen band de eerste phase zou
worden van een ontbindings-proces, waarvan
het einde niet te overzien is.
Er is weleens gezegd, dat Nederland zonder
zou kunnen blijven bestaan. Zoo
was het in de .dagen van voorheen, toen de zo
nen van ons vaderland uit de baten van Insu-
zig isdoor al de Indische mopperaars linde gouden kwasten lieten maken waarmede
afgekeurd I Neenleve de batige-saldo- zij hun slaapmutsen versierden. Mocht het een-
jteld, de nieuwe uitvinding op het
flnancieële koloniale politiek ware
i van liberaliteit, hoe is het
kenen wat op de Nederlandscho staatsbegrooting
ro- -- o ten bate van Indië wordt uitgetrokken?
Verslag,(waarom dat ding altijd Voorloopig Onzo marine doet deels in’t moederland, deels
-jt„i jn (je koloniën dienst. De officieren van het
onderzoek ter algemeene Indische leger wórden gevormd in de gelederen
i van het Nederlandsche of op de militaire aca
demie, op kosten van den Staat. Aan onze aca
demies, alweer op kosten van den Staat, voor
een groot deel althans, worden do mannen
gevormd die als rechterlijke of administratieve
ambtenaren of in andere betrekkingen de ver
worven kennis ten behoeve van Indië gaan aan
wenden; zelfs de onderwijzers, die er heen ge
zonden worden, zijn aan onze kweekscholen of
normaalinrichtingen gevormd, alweer op kosten
van den Staat. Nu brenge men dat alles eens
in rekening, zonder een van beide partyen te
benadeelen
Doch wij hebben nog een veel ernstiger be
denking, die ook blijkens het Voorloopig Verslag
door een groot getal leden der Tweede Kamer
is-geopperd. De eenheid tusschen Nederland en
de koloniën wordt er door bedreigd, ’t Is zoo,
die eenheid bestaat tot dusver meer in théorie
dan zij in werkelijkheid wordt toegepast; maar
dat laatste is juist de verkeerdheid waarvan we
moeten trachten ons los te maken.
Indië nog een t“
wordt geacht, en zelfs de grondwet tot die op
vatting aanleiding geeft, is evenzeer waar, maar
dat is geen reden om de flnancieële klove nog
wijder te maken. Integendeel, dat dualisme is
te beschouwen als een gevolg van de omstan
digheid dat Indië nog slechts ruim zestig jaar
in vaster betrekking dan te voren tot Nederland
is gekomen. Den band vaster te maken, de een
heid, tot dusver in vele opzichten een fictie, tot
daadzaak te verheffen, dat moet de roeping I
zijn van een waarlijk liberale staatkunde. I
In naam dier vooropgestelde eenheid, en met
een beroep op de solidariteit van belangen hebben
wy ons schuldig gemaakt aan grove afzetterij.
Toegestemd. Welnu laat ons daarvoor boete doen. 1
Laat ons thans, met hetzelfde beginsel in onze
banier geschreven,
Voorzien in de l
gewesten die met het moederland een c
geheel vormen. Juist dat angstvallig wegen,
of het leggen van een spoorbaan op Java
of Sumatra wel de voorkeur verdient boven
de eene of andere aanvulling van het zooge
naamd binnenlandsch spoorwegnetheeft ons op
dwaalspoor gebracht. Evengoed als een
kanaal, in Noordbrabant gegraven. mits het
o 'j, ameene wel-
;de komt, evenzeer is zulks het
In het tijdsverloop dat aan de optreding van den
tegen woord igen Minister van Koloniën vooraf
ging werd beweerd dat de groote hinderpaal die
tegen de vervanging van wijlen den heer Van
Bosse bestond, gelegen was m het wetsontwerp wel eenige aanspraak kunnen doen gelden op
tot nadere regeling van de financiëele verhou- hot omgekeerdeon vergen kunnen dat Neder-
ding tusschen Nederland en Indië. landin aanmerking genomen de financiëele
Natuurlijk zijn wij niet in staat de waarheid moeielijkhedeneens niet zoo precies cent voor
van die bewering te bevestingen of te ontkennencent alles in rekening bracht. Het gaat er nu
alleen de Haagsche correspondent van de Gro- net mee als met twee compagnonswaarvan de
ninger Courant en een paar van zyn collega’s armste tot dusver de gemeenschap heel pleizierig 1
i.x --i_* Lui-i- -ne- 1 -
ditieke tra-
..1 geprepa-
zoozij oo"
ruimd, want we
Koloniën, en de
periodetoen Nederland mot reuzenschreden
vooruitgingin de richting der vetwording wel ons
te verstaan, en Indië het als de natuurlijkste vooi
zaak van de wereld beschouwde, dat aan zijn
behoeften in ’t geheel niet werd gedacht.
Wordt hot ontwerp, zooals het daar ligt, tot
wet verhevendan krygen we batige sloten in
verscherpten vorm. Indiëdat vroeger alles
afstond wat het had (gedwongen natuurlijk) en
veel meer dan de waarde van ’t geen Nederland
er aan ten koste had gelegdzou misschien nu
alleen de Haagsche correspondent van de Gro-
--
hebben het voorrecht, een kijkje te mogen
men achter de schermen, waar de poli''
gedioën, drama’s en kluchten worden
reerd. In elk geval, die zwarigheidzi
bestaan heeftis uit don weg geruimd,
bezitten een nieuwen Minister van F*'1—
voordracht in quaestie is nog altijd aanhangig,
wijzen” zal verkepren en do Tweede Kamer tijd het nee plus ultra
zal 1 v 1
stellen. Reeds heeft het onderzoek in de Afdeo-
lingen plaats gehad, en brengt het Voorloopig
wordt genoemd begrijpen we niet al te best
de resultaten van dat
kennis.
Het zou geenszins te verwonderen zyn, dat
een liberaal staatsman schroomvallig is geweest
om dit gedeelte van de nalatenschap des groo-
ten financiers te aanvaarden.
Vooreerst om don oorsprong en de geschiede
nis van dit wetsvoorstel. Het maakte geen deel
uit van het progamma van den heer Kappoijne;
zelfs gelooven wy dat deze, toen hij de regee-
ringstaok overnam, in ’t geheel niet zal ver
moed hebben dat van een Kabinet, door hem
gevormdooit een voordracht van die strekking
zou uitgaan. Eigenlijk is de Commissie van Rap
porteurs over de jongste Indische begrooting op
het schitterend idéé gekomende lastige quaestie
óp die manier te regelen; zij confereerde er over
met den Minister van Koloniën, deze kon zich
in beginsel met het plan wel vereenigenwerkte 1
het verder uit en logde het in den vorm van
een wetsontwerp de volksvertegenwoordiging
voor, ’t Is een wetals het ware uit de lucht
gevallen als een nieuwe Eris-appel, die twee
dracht komt brengen in het liberale kamp.
Ten tweede om de strekking. In hoofdzaak
heeft het ten doelIndië aan Nederland te doen
uitkeeren een vaste bijdrage, berekend naar den
maatstaf van ’t geen het moederland ten bate
van de koloniën uitgeeft. Zijn er dan nog over
schotten oy den Indischen dienst, dan worden
deze niet uitsluitend voor Indië aangewendmaar
ze komen ter beschikking van den Nederland-
schen wetgeverdie er de bestemming aan geeft
welke hij voor het oogenblik het meest gepast
oordeelt. Zijn er daarentegen tekorten zoodat
de bydrage niet kan worden voldaandan gaat
Nederland voor Indië een leening aanwaarvan
de rente en de aflossing ten laste der Indische
finantiën komen. Indië is dan de eigenlijke
geldopnemer, Nederland niets anders dan zijn
borg.
Het komt ons voor dat deze voordracht, of
schoon zij er op ’t eerste gezicht wel een beetje
liberaal uitziet, in den grond der zaak precies het
tegendeel is van liberaal,— ja, dat zij eigenlijk nog
minder vrijzinnig is dan het terecht veroordeelde
batige-sloten-systeem uit de gulden dagen van
het cultuurstelsel. Toen nam Nederland een
voudig wat er overschootalsof dat zoo hoorde
zonder evenwel een minimum aan te geven
waarmee het zich wel tevreden zou willen ver
klaren. 't Is zoo, die batige saldo’s liepen over
zoo enorme sommendat de thans gevorderde
zes millioen als restitutie „voor gedane leveran-
cies en bewezen diensten” daarbij een peulschil
letje gelijkenmaar in elk gevalmen nam wat
er was. In onze dagen van een meer rechtvaar
dig bestuur zal men niet alleen nemen wat er
ismaar eischt zelfs dat er item zóóveel zal
zijnis die som niet present, dan ga je maar
leenenwij zullen wel zoo goedertieren zijn om
borg te spreken. Goed bekeken geraakt Indië
alzoo in minder gunstige verhouding dan te
voren.
’t Is zeker aardig gezegd, dat Indië terug
betaalt wat voor Indië is uitgegeven; alleen is
het jammer, dat men niet op die gedachte is
gekomen vóór eenige jaren, toen de goudstroom
van daar nog vloeide, toen er voor den oorlog
in Atjeh en voor publieke werken nog niets
werd uitgegeven en de lieden<dit laatste heel
natuurlijk vonden. Wat heeft mep ook aan open
bare werken didr, onder den Schoonen hemel
van Insulinde! Spoorweg!ijnen op Java, het Indië niet
dorste proza te midden der Oostersche poëzie 1
Een haven te Tandjong-Priokdie, nu men er
wortt i‘g
maakt, en volgens sommige berichten zou deze
-- toeleg werkeljjk gelukt zijn. Ook in het
zouden dien Eugelsche Hoogerhuis kwam deze zaak ter
sprakewaarop de minister antwoorddedat
hoewel de bepaling aangaande de bezetting fa-
I cultatief was, Turkije daarvan toch geen afstand
zou kunnen doen, zonder dei toestemming der
Mogendheden, die het Berlijnsche tractaat on-
derteekenden. Do mogelijkheid van nieuwe ge
schillen tusschen Rusland en Engeland is dus
nog niet weggenomen.
De onderhandelingen met Jakub-Khan schij
nen werkelijk tot vrede te zullen leiden. De
Emir is zelf naar het Engelsche hoofdkwartier
vertrokken om de vredesvoorwaarden te bespreken.
Volgens een bericht van de Standard uit Lahore
zouden partijen het reeds eens geworden zjjn en
een goed deel van Afghanistan aan Engeland
komen, terwijl een Engelsch agent ook voort
durend te Candahar zou verblyf houden
De toestand in Zuid-Afrika blijft nog altijd
onveranderd. Alleen is het eindelijk toch gelukt
de Transvaalsche boeren met een kluitje in het
riet te sturen; de ontevredenen zijn allen huis
waarts gekeerd.
De Duiische Rijksdag heeft het tol- en ta-
rieven-wetsontwerp in handen eener speciale
commissie gesteld, waarin conservatieven en
centrum de meerderheid hebben. Hoewel dit
oponthoud door de regeering niet gewenscht
werd, behoeft zij zich daarover echter niet al
te bezorgd te maken. In afwachting van de
dingen die komen zullen, heeft de Bondsregee-
ring, vreezende dat men anders haar het gras
voor de voeten zal wegmaaien, voorgesteld om
voorloopig reeds over te gaan tot eene verhoo-
ging der invoerrechten. Mocht de Rijksdag die
verhooging dan later verwerpendan zal terug
betaling van het te veel betaalde geschieden.
Dit wetsontwerp zal mogelijk het aantal bro-
churen en adressen (circa 80.000), bij den Rijks
dag ingekomen en betrekking hebbende op de
tarieven-en belasting-ontwerpen, nog doen stjjgen.
Heden, Zondag, moet in Zwitserland de
Volksstemming plaats hebben over de al of niet
wederinvoering der doodstraf. Van beide zjjden,
voor- en tegenstanders, heeft men getracht op
die stemming invloed uit te oefenen, door het
houden van optochten, het beleggen van verga
deringen enz.
vond, totdat op eenmaal zijn kameraad op lager
wal geraaktenu gaat hij aan ’t cijferen en
x vraagt trouw restitutie van ’t geen hij voor hem
:ij ooit betaaldetot sigaren op ’t kantoor en bittertjes
x in de spreekkamer toe. ’tls wel politiek,
maar edelmoedig is ’t niet.
--- Maar gest
wachtende op het oogenblik dat zij in „staat van gebied der
i
hebben gevonden om haar aan de orde te dan nog mogelijk, met eenige juistheid te bere-