ft I N°. 526. Zondag 13 Juli. 1879. fDBOUW, n, cd uf lie I L f 6 )RDH”. i, 11FEKS Gouda. Sociëteit. Weekblad voor Zuid-Holland en Utrecht terug. VERTH oven. 7 ure, tT, 'D JAGERS, lR. zitplaatsen. :letelt. WERK, QUAST, Secretaris. Proletariaat BUITENLAND. U.’ 7 BINNENLAND. TIE. S. W. N. VAN NOOTEN te Schoonhoven, Uitgever* Doze Courant wordt geregeld lederen Zaterdag-middag verzonden. Prijs: voor Schoonhoven per drie maanden 0,70. Franco per post door het geheel® rjjk 0,80. idsnaam of wat rm- I. 8., (J ■ölfflOVMfflï COURANT. m belangrijken bio PAARDE», a eene inkoops- moeten we Romeinsche Alle Binrienlandsche Advertentiënwaarvan de plaatsing 3 maal wordt opgegeven, worden slechts 2 maal in rekening gebracht. ieteit, EL, President. Secretaris. b Kajuit f 2,50, Prijs der Advertentiën: Van 1 tot 0 regels ƒ0,50. Iedere regel moer 0,10. Groote letters naar plaatsruimte. Inzending franco, en uiterljjk tot Zaterdags-voormiddags ten 10 ure. f, EIT, mts per pakje uur, In onzen tijd, nu maatschappelijke verhou dingen menigmaal in openbare bijeenkomsten in periodieke geschriften en zelfs in particuliere gesprekken worden behandeld, wordt niet zelden van proletariaat gesproken, zonder dat men zich behoorlijk rekenschap geeft van de juiste betee kenis van dat woord. Om den oorsprong te vinden, terug naar het oude Rome. De koning Servius Tullius, die in de zesde eeuw vóór Christus over den nog vrij onaanzienlijken staat, bestemd om eenmaal de beheersoher der wereld te worden, den scepter zwaaide, verdeelde do burgers naar hun vermogen in zes klassen mot 193 afdeelingen; do zesde dier klassen be vatte degenen, die niets bezaten, die van den dagelijkschen handenarbeid moesten leven, en buiten staat waren iets te besparen. Zij werden proletarii genoemd, welk woord is afgeleid van proles, kroost, omdat men aannam dat zij den staat geen anderen dienst bewezen dan de be volking te doen toenemen. Zij moesten echter eenig hoofdgeld betalen, en reeds dit bewijst dat de qualificatie niet uitmuntte door juistheid; daarentegen waren zij van den krijgsdienst vrij gesteld. Dit laatste kon echter geen voorrecht genoemd worden; vooreerst was het recht tot het voeren der wapenen een eer en uitsluiting een smaad, dien men zich niet dan noode liet welgevallen, zoodat later de consul Marius, die tot versterking zjjner legioenen ook de burgers der zesde klasse bij het leger inlyfde, door dien maatregel een bijzondere populariteit verwierf; in de tweede plaats was er in den oorlog altijd zij zijn, buit te behalen, hetgeen gelegenheid aanbood sedert om tot zekeren trap van gegoedheid op te klim men. Het woord proletariër kan dus het best worden teruggeven door „niets-bezitter”en in dezen zin wordt het dan ook thans vrij algemeen gebezigd. Men past het evenwel ook toe op personen, die geheel of gedeeltelijk van de open bare liefdadigheid leven; deze opvatting is his torisch onjuist, omdat in het oude Rome zulke menschen niet tot de zesde klasse van burgers werden gerekend. Onder dit voorbehoud willen we, met eer biediging van het hedendaagsch spraakgebruik, een paar woorden aan het proletariaat wijden. Het spreekt van zelf dat meer dan óén maat schappelijk vraagstuk daarbij aangeroerd moet worden. Niets te bezitten, proletariër te zyn, zou op zichzelf zulk een ramp niet zijn, indien er omtrent de toekomst eenige zekerheid bestond. Wie zonder hulp van anderen in zyn onderhoud en dat van zjjn gezin kan voorzien, is er zoo slecht niet aan toe; beter in elk geval dan menigeen die met het air van een welgesteld personaadje langs de straten wandelt, maar door de eene schuld op de andere te stapelen de beide einden van het jaar aan elkander moet trachten te knoopen. Ais zoo iemand tot liquidatie over gaat, bljjkt het dat al wat hij het zijne noemt en nog veel meet waarvan hij het genot reeds heeft gehad, aan anderen toebehoort, zoodat hij geen andere bezittingen heeft dan negatieve, hetgeen -nog minder is dan niets. Wie iets van I de wereld heeft gezien weet ook, dat die soort van lui niet enkel in onze verbeelding bestaan; dat zij menschen zjjn van vloosch en bloed, met heuscheljjke magen en soms een niet geringe dosis pretenties. Zij wanen hooger te staan dan de eigenlijk gezegde proletariër, maar feite- 1 jjk staan zij vele sporten lager, ofschoon zij nog niet hun toevlucht genomen hebben tot publieke kassen van onderstand. Maar het is noodig niet slechts voor het tegenwoordige een bevredigend antwoord te kun nen geven op de vragen: „Wat zullen wjj eten en drinken en waarmede zullen we ons kleeden.” Den ijverigsten en bekwaamsten kan het op een gegeven oogenblik aan werk ontbreken, en dan staat hij machteloosof ziekte kan hem tot wer keloosheid doemen, en dan lijden de zijnen ge brek. Of do kralen van don ouderdom kunnen zjjn krachten ondermijnen, en dan zijn zjjn hulp bronnen uitgedroogd. Daarom is eigenlijk het proletariaat een orfhoudbaro toestand: wie niet» heeft, is ook van niets zeker. Het streven van eiken proletariër moet dus zjjn, bezitter te worden. Jawel, heel mooi geredeneerd, maar hoef Als wij op die vraag een voor allen bevre digend antwoord konden geven, dan zouden wij o» haast verbeelden, Salomo mitsgaders doseren wjjzen van Griekenland in helderheid van geest te overtreffen. Ongelukkigerwijze zjjn wij daartoe buiten staat. f Trouwens, zij moet ook individueel worden beantwoord. Elk voor zich moet overwegen. I en als hij dat niet doet verzuimt hij een zjjner dringendste plichten, wat hij persoonlijk kan doen pm bezit te verkrijgen, ’t Meest voor de Overzicht. Waarschijnlijk is op dit oogenblik art. 7 van Ferry’s onderwijswet, het beruchte artikel waarbij aan de leden van alle niet door den Staat er kende geesteljjke orders in Frankrijk het geven van onderwijs verboden wordt, reeds door de Kamer van Afgevaardigden aangenomen. Met eene verpletterende meerderheid van 348 tegen 185 en van 381 tegen 78 stemmen zijn de beide amendementen, die aan dat artikel en dus ook aan do geheels wet alle beteekenis zouden ont nomen hebben, verworpen. Hieruit mag men opnïhken, dat de oppositie, die zich ook van de zijde der uiterste linkerzjjde tegen deze bepa ling deed verwachten, niet zoo ernstig gemeend was, als sommige organen dit wel voorstelden. De kansen voor de aanneming der wet zjjn hierdoor zeer verbeterd on het laat zich aan zien, dat de beraadslagingen nu spoedig zullen ten einde loopen. Vóór het recès zal dan waarschynlijk nog in behandeling komen het bereids door den Senaat goedgekeurd ontwerp, tot regeling der bijzon derheden betreffende den tetugkefer van het Par lement naar Parijs. Zooals vroeger de Senaat, is thans do Kamer bedacht op het nomen van voorzorgsmaatregelen tegen mogelijko wanorde lijkheden. Do commissie, in wier handen het ontwerp gesteld is, wil nl. dat de presidenten der Kamers, zonder tusschonkomst van doa Mi nister van Oorlog het recht zullen hebben, zoo noodig, troepen te requireoron. De tweedracht in den boezem dor Bonapar- tisten duurt voort. Er worden nu reeds vier pretendenten genoemd. De ware pretendent, Jerome Napoleon, moot er, naar men beweert, over donken, om eene verklaring af to loggen, waarin hij do Republiek als rogeoringsvorm van Frankrijk erkent, doch voor ’t geval dat deze mocht blijken niet meer te voldoen, zjjne rechten op den troon handhaaft! De regoering heeft van de zjjde van Engeland geruststellende ophelderingen ontvangen omtrent de beteekenis der attenties, die men daar te lande aan de ex-Keizerin bewjjst. Een aantal Franscho officieren hebben don lust te kennen gegeven aan de begrafenis-plechtig- heden van don ex-koizerijjken Prins te Chislehurst te gaan deelnomen. De regoering wil dit echter alleen toestaan aan dio officieren, wolko behoor den tot het militaire huis van den Prins. Ge neraal Fleury hoeft om deze reden zjjn ontslag gevraagd; wol een bowjjs hoe wonscheljjk en noodig het is dat het voorste), door een lid van den Senaat gedaan, strekkende om van do mi litairen voortaan don eed op de Republikeinsche grondwet te verlangen, wet werd. Do do,od van den Prins oefende ook nog eonigen invloed uit op den stand van zaken in Zuid-Afrika. De Zula-kaffers zagen nl. den Prins voor een voornamen Engeteeben Prins aan en overachatton dus hot bohaaldo voordeel niet weinig. Dit is misschien ook wel oen dor oor zaken waarom de vredesonderhandelingen, die in het begin dor vorige maand met Cetawayo waren ^angeknoopt, nu gehool afgosprongen zijn, ofschoon de hoofdooraaak dozor mislu’-L handelingen do ovordre- gelachen, die niets minder dan volkomen onder werping eischten. Volgons de laatste berichten maakte nn de Engelscho troepen zich weder gereed tot voorwaartsohe bewegingen. Spoediger dan men verwachtte is de minia- teriëele crisis in DuUschland geëindigd. Het bljjkt zelfs niet dat er pogingen zjjn aangewend om do ontslag verzoekende ministers op hun besluit te doen terugkomen. De breuk moet dus wel volkomen zjjn. Falk, de minister van Eeredienst, is vervangen doorVon Puttkammer, een bloedverwant van Bismarck en streng con servatief; Hobert, minister van Financiën, wordt opgevdgd door Bitter, die in den Frans-Duitsohen oorlog verschillende hooge betrekkingen waarnam en als financiëele specialiteit bekend isDr. Lucius, liberaal katholiek, wordt minister van Landbouw. Ook in Italië is weder een Kabi- nets-crisis ontstaan. Het ministerie Deprotis is afgetreden, omdat de Kamer eene motie van vertrouwen weigerde. Cairolide redder des Konings en voorsteller van de afschaffing van de belasting op het gemaal, is door den Koning met de samenstelling van een nieuw kabinet belast, dat met behoud van een drietal der demissionaire ministers reeds weder geboren is. Vorst Alexander van Bulgarije isnadat hjj te Constantinopeluit handen van den Sultan de investituur ontvangen had, te Varna aange komen en door de bevolking met gejuich ontvan gen. In zjjne toespraak beloofde hjj at zjjne krachten to zullen aanwenden tot bevordering van het geluk zjjner onderdanen. De nieuwe Onderkoning van Fgljpie doet wer- koljjk veel goeds van zich verwachtenzoo door de keuze zjjner raadslieden als door do bezuini gingen die hjj allereerst op zjjne eigen inkom sten invoerde. Do Mogendheden, beducht voor den invloed der Porte, hebben bezwaar tegen de intrekking der Armen van 1873. Zjj vreezen en terecht, dat de meerdere invloed van den Sultan op doorgang van zaken in Egypte, voor de schatkist weF eens minder voordeehg kon zjjn. Z. M. heeft bjj de dd. schutter}] te Gouda, op verzoek, eervol ontslag verleend aan C. G. Van der Post, als kapt.; voorts be noemd tot kapt. A.i Van Reedt Dortlandt, thans 1ste luit.-adj.; tot /sten luit.-adj. P. Goodewaa- gen, thans 2de lult. Z. M. heeft benoemd tot heemra den van den polder HeukelumA. Sprong en C. Kleyntot vertegenwoordiger van het water schap Stormpolder, gem. Krimpen a/d IJsel, C. Van der Giosen. Deverkiezing van een lid van de Tweede Kamer in het hoofdkiesdistrikt Leiden, noodig geworden door hot overljjden van jhr. mr. J. L. Cremer van den Berg vart Heemstede zal plaats hebben Dinsdag 29 Juli, en herstem ming, zoo noodig, Dinsdag 12 Aug. e. k. —Id de 11. Donderdag, 10 dezer, plaats gehad hebbende vergadering der Prov. Staten van Zuid-Holland is o. a. behandeld Het Reglement op de uitwatering dor Lingo. Do commissie om mot do commissie uit de Staten van Gelderland de bezwaren te onderzoeken verzoekt diligent-vêrklaring tot do horfstverga- doringaldus besloten. Verbetering van het vaarwater de Oude Rijn. De commissie adviseert tot aanneming van het voorstel van God. Staten, om daarvoor f3500 beschikbaar te stellengoedgekeurd. Subsidie in de kosten der droogmaking van plassen onder de gemeente Reeuwjjk. De Com missie adviseert conform het voorstel van Gedep. Staten aan do heoren Van Hallo en Montyn de toogezegde subsidie van f 100.000 te bljjven toe zeggen ook zondor rjjk» subsidiemits vóór 20 Februari 1880 het werk is aangovangen en de onderneming Anancieel is verzekerd. Dit voor stel wordt aangenomen met 57 tegen 8 stemmen. Subsidie-aanvragen voor kosten van het lager onderwjjs. Wordt besloten de volgende subsidiën te vorleenen. Aan Schelluinen f300 'sjaars, aan Leksmond f7200; aan Ottoland f 4390,79 aan Molenaarsgraaf f 11.500; aan Hardinxveld f66.350; aan Streefkerk f 17.000aan Berken- woude f16.612. Op dit voorstel is door don heer v. Hou woningen voorgesteld, mede op grondvan te zwaren druk voor de gemeente, haar aandeel in plaats van op f8000 te bepalen op f4000. Dat amendement wordt afgestemd met 37 tegen 27 stemmen on het voorstel van Ged. Staten, waarmede de commissie ad hoe zich heeft ver- eenigd aangenomen. Verder werd aangenomen het voorstel om de subsidie-aanvragen vanNieuw-Lekkörland, Lek- korkerk on Hoornaar aan Ged. Staten te ron- voieeren. Bjj het voorstel om een subsidie te vorleenen van f29.983,241 aan de gemeente Brielle, bljj- vende alsdan ten laste dier gemeente f25.000, wijst de hoer Haantjons Dekker er opdat Brielle ou vaste eigendommen on inschrijvingen op hot Groot- lukte onder- boek hoeft tot een reëel bedrag van f 80.000 en wel zal gezocht moeten worden in dan gelooft hjj toch niet, dat die stad kan geacht reven en hooghartige eischen dor En- worden te vallen in do termen van art: 86 der kal verwachten. Ten slotte moeten wij er nog op wijzen, dat hei onderwjjs mede zal werken om het proleta riaat' te verbannen. Tot op zekere hoogte doet het zulks reeds, en menigeen, die door inspan ning van alle krachten tot welvaart is geraakt, zal erkennen dat hij aan do school zjjn succes is verschuldigd. Wjj geven toe dat de school niet het universeel en onfeilbaar geneesmiddel ii voor alle maatschappelijke abnormaliteiten, maar do quinine is zulks ook niet voor de koorts. Zsl men daarom de laatste den lof onthouden die haar toekomt? Daarom, de schooldeuren wjjd open, en het komend geslacht, zonder uitsluiting van een enkel individu, er naar toe. Willen zo niet, dan maar met dwang. De maatschappjj moet op zelfbehoud bedacht zjjnzjj heeft het recht, neon, zij is verplicht het bederf dat haar ont wikkeling tegenwerkt en zelfs haar bektaan be dreigt, tegen te gaan. Vinden sommige ouders het verkieselyk, bun kinderen als bedelmaohines, gewapend met drie doosjes Zweedsche lucifers om do politie af te weren, langs de straten te slepen, men neme hun die kinderen af; zjj zijn niet waard, zij hebben geen recht, kinderen te bezitten, en de maatschappjj mag niet lijdelijk toezien, dat die stumperde zedelijk en soms ook lichamelijk worden vermoord. Hier moet de Staat de maatschappjj te hulp komen, en de arme kleinen opnemen in verplegingsgestichten, waar do meer dan twijfelaohtigo liefde hunner ouders hen niet kan bereiken. Ja, heel goed en wel, doch dat zou nogal geld kosten! Acöoord. dat zou ’t ook. Dan in go< maar eenpaar regimenten of een stuk nieuwmodels kanonnen minder. hand liggend middel is beperking van behoeften. Niet in de eerste plaats op onze voeding moeten we 't zoeken; ik geloof dat in dit opzicht de buitensporigheid zoo heel groot niet is, en het zelfs wonscheljjk zou wezen dat de man en de vrouw die Aink arbeiden, ook krachtige spijzen nuttigden, al is het dan ook dat zjj voor andere „behoeften” wat minder overhouden. Maar op ons drinken kan wel wat uitgezuinigd worden. De vele millioenen, die do schatkist jaarljjks aan accijnsen opstrijkt, do mooie zalen en fraaie gevols, de sierlijke tuinen met schitterende gas verlichting die de eigenaars onzer nieuwere jeneverpaleizen bouwen en aanleggen, de weelde waarmede die hoeren zich omringen als zjj hun zaakjes aan kant hebben gedaan, dat alles komt voor een groot deel uit de zakken der proletariërs, van de mannen, die bjj kris en kras zweren dat zij niets sparen kunnen, en ons wellicht op dit oogenblik uitnoodigen er maar uit te scheiden, als wjj niets anders te vertellen hebben. En dan de Weeding! Waarom schikken wij ons zelven en vooral onze kinderen zoo op? Is het, om ons schoonheidsgevoel te bevredigen Echter vind ik, en ook gij vindt, veel van die nieuwe modes precies het omgekeerde van mooi, en gij zoudt, als gij do inspraak van uw eigen hart durfdet volgen, aan een eenvoudig, rein kleed verreweg de voorkeur geven. Toch laat gij u, wat het u ook kosten mogemet den algemeonen stroom voortsleuren; waarom? Gij wilt niet van achteren blyven; gij verkiest niut dat lui die minder zijn dan gjjin eenig opzicht u de loef afsteken, ’t Is dus ten pleiziere van Jan en alleman, dat gjj u soms zeer zware offers getroost, en dat gij de eenige kans, om het proletariaat te ontkomenverwerpt. „Niets kost den menschen meer geld, dan de oogen van andere menschen. Hoevelen zijn er reeds arm gewordendoor iets meer te willen schijnen dan zjj zijn.” Ruim honderd j aren zjjn voorbijgegaan, de beroemde Amerikaansche burger, Franklin, deze woorden geschreven heeft. Wat zou hijde degelijkeeenvoudige manzich vreeseljjk ergerenals het hem nu eens vergund ware een blik te slaan op de hedendaagsche maatschappjj! Het kan niet genoeg herhaald worden, en wjj zullen hetbljjven doen op het ge vaar of dat men ons beschuldigen zal afgezaagde waarheden te herkauwenzoodra iemand iets heeft gespaardal is het nog zoo weinig, houdt hij op proletariër te zyn. Doch ook in aansluiting bjj anderen kan men zich aan het proletariaat onttrekken. Wie eenigs- zins is verzekerd tegen de rampen die in de toekomst wellicht treffen kunnenis bezitter. Zijt gjj lid van een ziekenfonds, ’t welk u bjj ongesteldheidwaardoor werkeloosheid wordt veroorzaakteen deel of het geheel van uw weekloon uitbetaalt, dan is dat fonds uw kapi taal en dat uwer medeleden. Hebt ge wellicht en ’t ware zeer te wenschon dat onze arbeiders, voor zoover ’t hun krachten niet te boven gaat dit beproefden, u bjj een solide levensverzeke ringmaatschappij voor zeker bedrag aangesloten zoodat ge op uw ouden dag pensioen, of in geval van uw overlijden uw nagelaten betrek kingen oen lijfrente bekomen, dan hebt go u op kloeke wijze aan hot proletariaat ontwor steld. 't Moet gezegd worden, do werklieden konden voel moer doen, indien zjj algemeen de handen ineensloegen; duizenden nauw merkbare beekjes zouden een krachtigeu stroom vormen, in staat de hindernissen van menigerlei sociale ellende weg te dringen. We moeten er bijvoegen, dat niet overal do hooger geplaatste, inzonderheid de gunstelingen dor fortuindoen wat zjj kunnen om het proleta riaat de wereld uit te helpen. Waarom sluiten zjj zich niet meer aan bij de arbeidersbeweging om die in goede richting te leiden; waarom verbloemen zjj het onwederlegbaar feit, dat de toestand der werklieden vatbaar is voor velerlei verbeteringen? Indien door gefortunoerden het initiatief wordt genomen voor de oprichting van spaarkassenziekenfondsenpensioen- of Ijjfren- teka8sen,dan overtreft altijd de pitslag do ver wachting. Het is daarom wel te betreurendat in die richting niet nog veel meer wordt gedaan, ’t Is zoo, de tijden zjjn op dit oogenblik voor zulke dingen niet bjj uitstek gunstig te noemen maar voor een goede daad zijn do tijden altijd goed. Wat boven alles in staat is om het proleta riaat te overwinnen, is het stichten van arbei derswoningen, ‘die verhuurd worden op zoodanige voorwaardendat de bewoner na ‘’eenigen tijd eigenaar wordt, of, zoo hjj dien termijn mot kan bereiken, oen gedeelte van zjjn gestorte huurpenningen gekapitaliseerd terug krjjgt. Van het eerste uur af aan, dat de eigenaar der toekomst zjjn woning heeft betrokken, is hjj geen proletariër meer. Wezenljjk, daaraan is zeer dringende behoefte. Zjj die in kleine ge meenten wonenkunnen zich moeielijk verbeelden in wat ongelukkige krotten eöms oen werkman zjjn levensdagen moet slijteneen gevolg daarvan is, dat alle énergie bjj hem verloren raakt, en hij een ras van kinderen aankweekt, dat sloot water in de aderen hooft in plaats van bloed, en waarvan do maatschappij al bitter weinig

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Schoonhovensche Courant | 1879 | | pagina 1