1879.
Zondag 19 October.
IT. 540.
ilgieterij,
Co.,
Greenen
EN,
ran 5, 10 en 15
SN, PALEN enz.,
•ofden, Bruggen,
rwerken.
ng te zien.
Boeken
IK00P11.
[IISRAAD,
SCHUIT.
9PING
BER 1879, te
1 L 1)
GROOT, en
BER 1879, te
er,
Gasfabriek,
10 uren,
rder C. B. VAN
eene groote partij
a
Weekblad voor Zuid-Holland en Utrecht.
J
i
J
AGP.
t WERF,
e GOUDA.
f-HOHIG
Verkond-
leningen
zekerder middel
Sch
BUITENLAND.
Overzicht.
BINNENLAND.
IE.
avonds disponibel
met het
De Koning.
7.
en van 24 uur
I
het
solide Afnemer
S. W. N. VAN NOOTEN te Schoonhoven,
Uitgevers-
Deze Courant wordt geregeld iederen Zaterdag-middag
verzonden. Prijs: voor Schoonhoven per drie maanden f 0,70.
Franco per post door het geheele rijk 0,80.
zich-
r ge-
2 vaste
Doch de
het ont-
te beheer-
jvenworden
'it.
sur,
n Voogden te he-
vnngers of Num-
g 1880, weder is
willen bij voegen,
ven ten kantore
of bij den Af-
die zoo noodig
dere Werktuigen
O JU
ren en herstellen
JOMWERKTÜI-
KEN, PANNEN-
nvormmachi-
,000 stuks steenen
PERSEN, enz.
fAM NOQTEÏT
letter J, aan
■OiOWMï COURABT.
Prijs der Ad verten tienVan 1 tot 5 regels 0,50. Iedere
regel meer 0,10. Groote letters naar plaatsruimte. Inzending
franco, en uiterlijk tot Zaterdags-voormiddags ten 10 ure.
IE
ER te Main».
prov. Friesland,
e Druiven-Borst-
eiffen te Heeren-
hare borstaandoe-
t bewezen.
leden, waar geen
>aat, zal men dit
atuurlijk huismid-
r gunstig gevolg
ke flesch is door
tule gesloten, waar
et zijn ingedrukt.
2,-*; fl 1,— en
olff&Zn.; Gouda
hem bij B. J. R.
D. den Hartog;
oerkerk bij P. van
Jonker Idonburg.
Alle Binnenlandsche Advertentienwaarvan
de plaatsing 3 maal wordt opgegev
slechts 2 maal in rekening gebracht
IN BAAREN zal
1879, voormiddags
ibossen” te
OVEN,
geld, verkoopon:
ru
els, Schilderijen,
Glas- en Aarde-
LOPSTAND,
dansenTonnen
n verder te voor-
onder letter X,
fc W. N. VAN
De einduitslag van de verkiezingen voor den
Prulsischen Landdag is nog ongunstiger geweest
voor de liberalen dan men verwacht had.
Telt men het centrum mede, dan zal de con
servatieve meerderheid in de nieuwe vergade
ring ruim 100 stemhien bedragen, terwijl in den
vorigen Landdag de conservatieven ruim 65
stemmen in de minderheid waren. De overwinning
is dus volkomen geweest en do „Prov. Corr.
het orgaan van Prins von Bismarck, verheelt dan
ook hare vreugde niet over de verkregen uit
komst. Do regeering gevoelde altijd met smart
hot gemis van eene conservatieve meerderheid,
zegt het genoemde orgaan, en herademt nu
zij geen hulp bij de liberalen meer zal behoeven
te vragen. Deze redeneering zou doen vermoeden,
dat de regeering plan heeft uitsluitend steun te
zoeken bij en dus te regeeren naar den zin van
die verschillende nuances der zgn. conservatieve
meerderheid, doch nu reeds doet de taal, door
het hoofdorgaan der ultramontanen, de Germania,
aangeslagen, vermoeden, dat op dien gewenschten
steun slechts zeer voorwaardelijk te rekenen valt.
Daarom oordeelen sommige bladen dat v. Bis
marck bij de vrij-conservatieven, dio zich met
den rechtervleugel der nationaal-liberalen tot een
middenpartij zouden constitueeren, steun zou zoe
ken, doch dan is het ook volstrekt niet zeker
dat hij den steun der liberalen wel altijd zou
kunnen missen.
Veel zal er ook afhangen van den uitslag der
ondorhandelingen met hot Vaticoan, welker goe
de afloop meer kansen van waarschijnlijkheid
verkregen heeft, nu een gerucht zegt, dat de
nuncius te Weenen, die met v. Bismarck te
Gastein de eind-ondorhandelingen voerde, in de
plaats van Nina als ’s Pausen staats-secretaris
zal optreden. In verband met dat gerucht mag
men mitsdien ook meer daiu-gowono beteekenis
hechten aan het feit, dat de nieuwe Minister van
Eeredienst in zijne daden begint te toonen, dat
hij op een ander standpunt staat dan zijn voor
ganger Falck. Op enkele plaatsen, waar de con-
sessioneelo scholen ‘maar eenigszins mogelijk wa
ren, heeft hij de gemengde opgeheven, vaak
zeer tegen den zin van het betrokken gemeente
bestuur.
Aan de ontmoetingen tusschen Vorstelijke
personen en diplomaten 'in Diilteehland komt
nog al geen einde. Te Baden-baden, waar kei
zer Wilhelm op ’t oogenblik vertoeft, had eene
hartelijke ontmoeting plaats tusschen Z. M. en
don Franschon gezant te Berlijn, de Saint Vallier.
In Frankrijk is men met dit blijk van vriend
schappelijke gezindheid niet weinig tevreden en
natuurlijk loopen over het gevoerde onderhoud
Ingevolge het Kon. besluit van 10
October 11. waarbij alle postzegels en brief
kaarten van vroegere uitgiften buiten omloop
worden gesteld, kunnen, te rekenen van 1 Nov.
e. k., geene andere dan de laatstelijk ingevoerde,
op dit oogenblik in gebruik zijnde postzegels
en briefkaarten, worden toegelaten. De brieven,
de gedrukte stukken en de monsters van koop
waren, voorzien van buiten omloop gestelde post
zegels, zoomede niet geldige briefkaarten, welke
na 31 October o. k. ter post komen, worden als
ongefrankeerde stukken met port belast. De
buiten omloop gestelde postzegels en briefkaar
ten, mits zij zich in ongeschonden staat bevin
den, kunnen na 31 October 1879 nog gedurende
drie maanden, en alzoo uiterlijk op 31 Januari
1880, op de postkantoren worden ingewisaeld
tegen geld of tegen gangbare zegels of brief
kaarten.
Te Harmelen zal opnieuw, bij de
verkiezing op 4 Nov. e. k., volgens de kiezers
lijst van 1879 worden gestemd. De personen
dus, die daarop abusief voorkomen en geen
kiezers behoorden te zijn, zullen ook nu kun
nen medestemmen, omdat deze lijst eenmaal langs
wettigen weg is vastgesteld.
r- De burgemeester van Amsterdam
heeft officieel medegedeeld dat hy met 31 De
cember a. s. zyno betrekking zal nederleggen.
Burg, en Weth. *van Rotterdam
hebben aan den Raad eene aanbeveling gedaan
voor de benoeming van een geneesheer directeur
van het Ziekenhuis aan den Coolsinge!
in plaats van wijlen Dr, Rhèmderhoff. Daarop
zyn geplaatst de heeron F. J. Van Leent,
dirigeerend officier van geïbndheid der zeemacht
te Amsterdam, Dr. H. G. Hè>sselink, geneesheer
te Stad Almelo en Dr. H. KlinkorV, geneesheer
te Rotterdam.
Door den Majoor, Genie-komman-
dant in de 3e stelling, heeft Zaterdag te Go-
rinchem de aanbesteding plaats gehad van het
verbeteren Van het verdedigingswerk bij Aspe
ren, waarvan de raming bedroeg f 128.000,
Hiervoor zijn ingekomen 9 biljetten. Hoogste
inschrijver was de heer H. Th. Wiegerink te
Groenlo, voor f139.900; laagste de heer L.
Kalis te Sliedrecht, voor f 119.400.
Dezer dagen is de Oude Keulsche
vaart tusschen Utrecht en Amsterdam opgenomen
door een commissiebestaande uit den heer
J. Van der Vegt, provinciaal ingenieur van Zuid-
Holland, daartoe door de stad Utrecht benoemd
een civiel ingenieur en een ambtenaar van de
Keulsche vaart.
Dezer dagen heeft men, met hei
oog op het leggen van een tramweg Utrecht—
Vreeswijk v. v. opmetingen gedaan.
Van 7 September tot 4 October
zyn, door longziekte aangetast vyf runderen in
Zuid-Holland. In het vorige tijdperk .van vier
weken waren vyf runderen door die ziekte aan
getast.
- Op de tentoonstelling van Ak
kerbouw-en Tuinbouw-voortbrengselen, alsmede
van Boter en Kaas, te ’s-Gravesande, is o. a. een
tweede prijs verleend voor Zoetomelksche kaas
aan J. Van der Breggen Azn. te Waddinxveen,
en voor Groene Heesters een tweede prijs aan
8. Trissel te Boskoop.
Op de thans gehouden wordende
tentoonstelling van zuivelbereiding te Londen,
heeft bij den wedstrijd van de meest melkge
vende koe een Hollandsche koe de overwinning
behaald. Het verschil bedroeg byna Ij kan melk
meer dan de daarop volgende Engelsche koe
leverde. Ook de kaas ingezonden door den heer
Hasting, te Rotterdam werd zeer geroemd en
bekroond. Opmerkelijk is, dat da Engelsche kaas
op verre na zoo goed niet werd bevonden als die
van hot vasteland. Het Engelsche blad „Daily
News” zegt„het is wel niet aangenaam tot de
ontdekking te komen maar het zal goed zyn bfl
Denemarken en Nederland ter schole te gaan.”
Do Arr. Rechtbank te Rotterdam
vernietigde Zaterdag 11. een vonnis van den kan
tonrechter te Schoonhoven, en sprak dr. A. v. R.,
geneesheer te Ouderkerk aan den IJsel, vry van
het hebben doen leggen van vaste bruggen, in
strijd met het polderreglement.
Te Wagoningon heeft men deze
week voor particuliere rekening eene vleesch-
houwerjj opgericht. De toevloed van koopers
was zoo groot, dat men geen handen genoeg
had om de koopers te hblpen. Het vleesch was
uitmuntend en ruim 20 cent per kilogram lager
dan bij de vleeschhouwers.
Ook te Bneek zal eerstdaags eene
melkinrichting worden geopend.
De lage stand van do Waal levert
dezer dagen voor de scheepvaart nog al eene
moeilijkheden op. Zondag jl. geraakten beneden
de kribben ter hoogte van de Dalomscbe sluis
verscheidene schepen vut, die niet dpn nu veel
Meer dan over de bekende onderwijs-quaestie,
waarover rden, en geen wonder, langzamerhand
uitgepraat,raakt, tot tijd en wjjle de Senaat die
quaestie op nieuw au fond zal gaan behandelen,
wordt tegenwoordig geschreven en gesproken
over de woelingen der in hun vaderland terug-
gekeerde communisten.
Vooral de verkiezing van Humbert als ge
meenteraadslid van Parijs heeft den overmoed
dier geamnestieerden doen ontwaken, en, een
maal zoover, zijn er onder hen genoeg te vinden
die gaarne alles aanwenden om de beweging
levendig te houden. Zoodra de Kamer dan ook
bijeenkomt, mag zij rekenon op een voorstel tot
algemecne amnestie, dat van de uiterste linker
zijde zal uitgaan, en bij de uiterste rechterzijde
on de Bonapartisten, die te Bordeaux en te
Parys bewezen hebben, dat zij, waar het be-
moeielyken der republiek geldt, gaarne met de
rooden medegaan, misschien veel steun zal vinden.
Zondag jl. hebben de Engelsclien, na eenige
voorafgaande gevechten, de hoofdstad van Af
ghanistan bereikt en ingonomen. Generaal
Robberts deed zyn intocht in de stad, bege
leid door den Emir Jakub Khan. Niet min
der dan ruim 100 stukken geschut werden
daarbij buit gemaakt. De schuldigen aan den
aanslag op de ambassade zyn waarschijnlijk ge
vlucht; men zoekt zo althans vergeefs. Allen
die zich verzetten of gewapend zijn, worden
zonder vorm van proces gedood. De troepen
hebben de citadel, na die behoorlyk bewapend
te hebben, bezet en zullen die waarschijnlijk
vooreerst niet verlaten. Of Jakub Khan als
Emir zal gehandhaafd worden is nog niet zeker.
Gebeurt dit, dan zal hy zich zeker alleen door
Engelschen invloed als zoodanig kunnen doen
gelden. 13
De lang verwachte benoeming van graaf
llaymirle als kanselier van Oostenrijk-Hongarijc,
in de plaats van graaf Andrassy on het besluit
der Czechen om voor ’t eerst weder sinds langen
tijd, aan de parlementaire werkzaamheden deel
te nemen, zijn gebeurtenissen die in do Oosten-
rijksche pers het moest besproken worden. Zoo-
als moor gebeurt in dergelijke gevallen, worden
de Czechen door allen op do hartelijkste wyze
welkom geheeten; zelfs de troonrede wydde een
paragraaf aan dit heugelyk feit.
In Ruiuaniè is de Joden-quaes tie nog altijd
aan de orde. Al mag de aanneming van het
meene Unie, doch ’t een en ander met zeer
losse banden. De instelling van het stadhou
derschap was de aanvankelijke oplossing van dit
vraagstuk; niettemin bleef het partijverschil,
zooals we het thans noemen zouden, bestaan.
Pogingen tot uitbreiding van het stadhouderlijk
gezag, derhalve schreden in do richting der mo
narchie, bleven niet achterwege. Een handig
en verdienstelijk vorst als Prins Frederik Hen
drik kon met goed succes de staatsgezinde
partij, zij die de provinciale statenvergadering
als hoogste macht wilde doen erkennen, af
breuk doen, doch zijn zoon Willem II bedierf
alles door zijn al to stoutmoedig optreden. Zijn
vroege dood verspeelde voor langen tijd de kansen
van het min of meer eenhoofdig bestuur.
Onze verdere geschiedenis is een voortdurend
balanceeren tusschen de beide stelsels, en tel
kens is het juist onder den druk van bui ten -
landsch gevaardat de behoefte aan een krach
tig hoofd zich doet gevoelen: natuurlijk wordt
dan do hand uitgestrekt naar den erfgenaam van
Oranje. En bj elk dier crisissen worden de
rechten der stadhouders vermeerderdzoodat wij
de wetten, die wel gedurig meer de monarchie naderen. Reeds
doch wier hand- werd van Willem III beweerddat hij stad
houder was in Engeland, Koning in de Ver-
eonigde Nederlanden. Aan Willem IV wordt
het erfstadhoudorschap over alle provinciën op
gedragen; aan hem en zijn zoon Willem V ont
brak niets dan de titel, om inderdaad Koning
te zijn. Hadde do laatste het beleid van zijn
te vroeg gestorven vader bezetendan zou
misschien ons land voor vele schokken bewaard
gebleven en het eenhoofdig gezag op
grondslagen gebouwd geworden zijn. lv
omstandigheden waren hem tegen, en
brak hem aan de wilskracht om die
schen. De staatsparty, geprikkeld door de te
kortkomingen van het stadhouderschap, stak het
hoofd omhoog; de gebeurtenissen in het buiten
land werkten mede, en de omwenteling van 1795
was van dit alles het gevolgd Weder stond ons
volk op gen keerpunt, waar niets anders viel te
doen aan een nieuwe proef te nemen met het
republikeinsch stelsel.
Het Bataafsch Gemeenebest, met geestdrift op
’t getouw gezet, was niet bestand tegen de ge
waagde proefnemingen van de toenmalige poli
tiek, en viel als een gemakkelijke buit in han
den van den Franschen overweldiger. Elke
nieuwe verandering was een schrede achter
waarts. Eerst de strooman Schimmelpenninck,
toen de zetbaas Koning Lodewijk Napoleon,
eindelijk de onverbloemde annexatie. Doch het
uur der verlossing sloeg. De doorgestane ellende
had de tegenstanders op politiek gebied nader
tot elkander gebracht, en de oplossing van het
eeuwenoude vraagstuk was het constitutioneel
l "V 1 o 1 1/ ‘J, V
mannen van 1813 hadden, alvorens den Oranje
tak op nieuw te griffelen op den Nederlandschen
stam, een ontwerp van Grondwet in gereedheid
gebracht, en Koning Willem I zelf gaf zyn
zegel aan het compromisvoor hij nog een voet
had gezet op den vaderlandschen bodem. Hij
verklaarde de hem opgedragen waardigheid al
leen te aanvaarden onder voorwadrde van een
Grondwet, welker tot standkoming zijn eerste
zorg, welker bekrachtiging een zyner eerste
regeeringsdaden zou zjjn.
En nu mogen er enkele Nederlanders worden
gevonden, die het constitutioneel koningschap
beschouwen als een doelloos zeilen tusschen
twee tegenstrijdige beginselen: de volkssouve-
reiniteit en het monarchaal gezag, onze ge
schiedenis leert duidelyk dat geen ander regee-
ringsstelsel mogelyk is. Noch voor de republiek
met haar bedenkelijke verrassingen, noch voor
de absolute alleenheerschappij is hier plaats. Do
partijschappen mogen zich overal doen gelden,
bij elke verkiezing, bij de beoordeeling van elke
regeeringsdaad, zij zwijgen eerbiedig aan den
voet van den troon. De Koning staat boven
de partijen; hij is het middelpunt van het ge-
Mgi geenszins het gezag in al zijn om vang.
w imajandigheden, als do wetgevende
arbeid ongestoord zijn gang gaat, wordt do natie
van dat koningschap niets gewaar; doch zoodra
er iets hapert wenden allo partijen het oog naar
do kroon, en wachten van daar hot beslissend
woord, in overeenstemming mot lettor on geest
van de Grondwet. Menige verwikkeling, die
elders oen omwenteling zou doen geboren wor
den, vindt langs dien wog oen bevredigende
schikking, zoodat do nationale rust geen oogen
blik wordt gestoord. De constitutiopeole Koning
regeert, maar bestuurt niet; dat is, hij oordeelt
in het hoogste ressort, terwyl do verantwoorde
lijkheid valt op de schouders van hen, die de
tenuitvoerlegging van het genomen besluit heb
ben aanvaard.
Wie alzoo beweren wil dat de Koning, door
een Grondwet beperkt, eigenlijjlbdechts oen
zwakke afschaduwing van het monarchaal gezag
vertegenwoordigt, en in het raderwerk van den
Staat wel gemist kan worden, houdt goen reke
ning met de logica der historische feiten.
Dit to doen uitkomen, was het doel van dezo
onze eefste beschouwing over de Nederlandsche
staatsinstellingen.
ivember voor een
i dienst is,' een
bevragenonder
ars 8. W. N.
>n.
regeerings-ontwerp ook waarschijnlijk geacht
wordenuit de beraadslagingen blijkt genoeg
zaam, dat de meerderheid slechts uit noodzaak
zich met het ontwerp zal vereenigen.
Om de plaats van den Koning in den consti-
tutioneelen staat goed te begrijpen, moeten wij
een vluchtigen blik slaan op de geschiedenis
van ons volk.
De Germaanscho stammen zijn oorspronkelijk
op echt republikeinsche wijzo bestuurd geworden.
Geen centralisatie, geen samenvatting van het
oppergezag in handen van één persoon, was bij
hen te bespeurenslechts in oorlogstijd werd één
uit hun midden, die zich door zijn dapperheid
of ervaring die eer had waardig gemaakt, tot
aanvoerder met nagenoeg dictatoriale macht ge
kozen; in den strijd was hij de voorste (vorst),
maar na den afloop legde hij zijn commando
weer neer. Elk familiehoofd was voor het overige
onbeperkt heerscher in zijn eigen kring, behou
dens aller onderwerping aan c’
is waar niet geschreven waren, doch wier hand
having tot de plichten der priesters behoonden.
Zoo was het bij de verschillende stammen, die
tijdens de komst der Romeinen over Nederlands
bodem verspreid woonden.
De toestand werd spoedig abnormaal, toen de
Romeinsche prefecten hun gezag deden gelden;
de opstand van Claudius Civilis was een ver-
geefsche poging om tot het oude stelsel terug
te keeren. Daarna bleef het volk aan vrpemd
gozag onderworpen. De Frankische on Sipatiche
veroveraars verdoofden het onafhankelijkheids-
gevoel, en naarmate de Frankische koningen
hun macht uitbreidden, schoot ook hier te lande
hot monarchaal gezag, ofschoon door het leen
stelsel getemperd, dieper wortelen.
De leenmannen waren niets anders dan vreemde
veroveraars. Hun werd een bepaald grondgebied
toegewezen, binnen welks grenzen zij als byna
onafhankelijke heerschers gebied vocalen; hun
banier was het vereenigingsteqjcen, het symbool
der oppermacht. Door eenigon dier baander-
heeren of baronnen met de grafelijke qf herto-
gclijke waardigheid te bekloeden, verbond do
Frankische iConing of Duitscho Keizer hen aan
zyn dienst, nïoar ontnam hij hun tevens dio na
genoeg onbeperkte heerschappij, waarop zij zoo
trotsch waren. Van vrije baronnen werden zy
ambtenaren. Döch van dat oogenblik af zien
wij de graven en hertogen alle krachten inspan
nen, eensdeels om do macht der baronnen te
breidelen, anderdeels om zich het oppertoezicht
d«r Keizert van den hals te schuiven. Vandaar
dio eiudeloozo twisten, waardoor de Nederlanden
van de dertiende tot het eind der vijftiende eeuw
werden geschokt. Het volk had eigenlijk met
dien strijd tusschen zijn onderdrukkers niets te
maken, doch de graven wisten met uitmuntend
gevolg, door schenkingen van rechten, de lieden
uit de mindere standen tot hun belang ovet te
halen. Zoo kwam de strijd de algemeene vrij
heid ten goede; maar evenzeer had hij tot uit
komst, dat het eenhoofdig gezag een sterke uit
breiding verkreeg. Duidelijk blykt uit het voor
gaande dat het geen instelling wasonzen
volksaard oorspronkelijk eigenhet is van buiten
af aangebracht.
Ongunstiger werd do verhouding, toen in het
vervolg door het uitsterven der oud-Hollandsche
graven-dynastie do heerschappij geraakte in
handen van geheel vreemde vorsten; eerst nog
van een Nederlandsch stamhuis, daarna van
buitenlandsohe. Reeds onder de Bourgondische
vorsten nam de centralisatie sterk toe, doch
zy bereikte |iaar toppunt onder het Oostenrijk-
sche huis. In de Zuidelijke Nederlanden werd
het dwangjuk van Karel V noode gedragen, in
het Noorden wist men er zich nogal in te schik
ken. Karei bezat echter de macht, om elke
poging tot verkrijging van oude lang vergeten
rechten met gewéld te keeren. geenszins
Ware er geen godsdienstige beroering tus- ‘Onder gewone omt
echenbeiden gekomen, misschien zou dan op den
langen duur de onbeperkte heerschappij hier
even diep zijn doorgedrongen als elders. Maar
nu voerde de loop der omstandigheden tot om
verwerping van het Koninklijk gezag, en in het
gedenkwaardige jaar 1581 bevond het volk van
Nederland zich door een kloeke daad plotseling
vrij van elke vreemde overheersèhing, behoudens
de verplichting om die onafhankelijkheid gewa
penderhand te doen zegevieren.
Van dien tijd af zijn or“hier te lande twee
politieke stroomen duidelijk waar te nemen. Aan
de eene zijde gevoelde men zich niet veilig dan
onder de hoede van een krachtig gozag; van
daar de herhaalde opdrachten alm vreemde vor
sten, om de regeering over deze landen te aan
vaarden, welke aanzoeken gewis beter onthaal
zouden hebben gevonden, ware hot niet dat de
vrees voor Spanje dit belette. Aan den anderen
kant vond men het beter, den republikeinschen
vorm, naar de omstandigheden gewyzigd, te her
stellen, zoodat elke gemeente een staat op zlvL-
zelf zou uitmaken, met samenvoeging der ge
meenten tot gewe»ton en van' deze tot de alge-
op politiek
en de oploe
koningschap. Want, vergeten wij het niet, de allerlei geruchten.
iden,
