1879. I. sT Zondag 14 December. MIS EN, jde A, aan klauw van Ive terecht sente beloo- ;e Stolwijk. H >ON, sn, Oostzjjde. iruik van na- >p te brengen. WAY. BUITENLAND. Een Nabetrachting. Weekblad voor Zuid-Holland en Utrecht. w BINNENLAND. >v in jacht IOOTEN te ider. >nder. ider. der. er. mder. ider. der. ■nd er. :hten van Alle Binnenlandsche Ad verten tiënwaarvan de plaatsing 3 maal wordt opgegeven, worden slechte t maal in rekening gebracht. Luteura. ender. ot 30 Cent*. IANDUM- der geschikt iractische en op een sier- is dient tot Prijs f »,S». irde seizoen 9 gemaakte n Kinder* ken, nenthouder rdon UIT- an een be- Jiteiten der uitverkoop haaste zich te maken. December. Ulster* of verjaseen enz. enz. xOVDA. per anker alf ankers. Deze Courant wordt 'geregeld iedoren Zaterdag-middag verzonden. Prjjs: voor Schoonhoven per drie maanden 0,70. Franco per post door het geheelo rijk 0,80. iiibona llwerck een naar mengsel jn, welke eer heil- latuurly- me melk leren als •en. bij Wed. K. Oos- iken. j recept van en. ittent maakt. FING. door ons in i doozen, te end verkryg- gd. nootenT bij buitengewoon strenge koude. Volgens de „Volkszeitung” zal de ellende na Kerstnjis a erger worden. Van do 80.000 inwoners van het district Pless lyden r van Duitsche dames, hto spjjsver- hte spijsver- i den geest, andoeningen temde Pillen, 9 verlichting laag, en het napijnen, de le ongesteld* jke spysver- igetast, kan runstige uit ar do eenige Pillen. Zjj bevorderen e gezondheid iken, die de illen hebben e kracht er n vervolgens reprozen met is geworden. ),80, f 1,85, i op franco alle Apothe- I*LO WAY’S .ford Street, in het kar „heidenen”, dere namen onze zjjn Prijs der Ad verten tiënVan 1 tot 5 regels ƒ0,50. Iedere regel moer 0,10. Groote letters naar plaatsruimte. Inzending franco, en uiterlijk tot Zaterdags-voormiddags ten 10 ure. Hoorneer b ij zonderheden mon verneemt aangaande don moordaanslag op don Keizer van Rusland, dos te onbegrijpelijker wordt, dat die niet lang is ontdekt. De mijn was in derdaad 22 vadem lang en lag 3 vadem diep. Zo was bekleed'mot planken en op do plaats der uitbarsting met tichel». Dit onderstelt dus, dat minstens 3000 pud aarde is uitgegraven en verwijderdwaartoe drie werklieden 270 uren noodig zouden hebben. De lading moet minstens 3 a 4 pud kruid hebben vereischt en het is een Volslagen raadsel, hoe men al dit materieel on bemerkt in een klein huisje heeft kunnen bergen. De geheelo mijn moet door een zeer bekwaam ’t Is verschrikkelijk. Eerst bij het adres van antwoord op de troon rede, vervolgens bij do algemeeno beraadslagin gen over de Staatsbogrooting, eindelyk weer bij die over Hoofdstuk Binnenlandschc Zaken altijd en nogmaals en onveranderlyk hetzelfde thema: do rchoolwet. Gelukkig, we zijn er doorheen, dat is te zeggen, voor dit jaar; want het i» niet onwaarschijnlijk dat de mannen van de rechterzijde, die nu al het mogelyke beproef den om de Regeering over te halen tot ontrouw aan haar vooropgestelde beginselen, bij eon volgende bogrooting niet zullen nalaten nog een laatste, zij het dan ook hopelooze poging to beproeven om de alsdan nog niet ingevoerde wet te vernietigen. In onze opvolgende Kamer-overzichten deelden we iets mede uit de berichten van het oorlogs- tooneel. Doch uit den aard der zaak kon dat slechts weinig zijn; onze ruimte is beperkt. Bovendien waren wjj genoodzaakt, de uitdruk king onzer indrukken daarbij meestal achter wege te laten; we moesten rapporteeren, niets meer. Laat ons dan nu, nadat de wapenen voor een poos zijn opgeborgen, een oogenblik rustig over net gebeurde nadenken. Vooreerst dan dit. Al het geredeneer tegen, vóór of naar aanleiding van de wet en het tijdstip van haar invoering zou ons bespaard geworden zijn, indien de hoer Kappeyne zijn post niet had verlaten vóór zijn taak was afge werkt. Ofschoon na hetgeen in den laatsten tijd omtrent de crisis nu en dan is „uitgelekt”, voel wegneemt van de verbazing, waarmede wij en velen met ons den loop der gebeurtenissen in den laatsten zomer hebben gadegeslagen, toch mag het niet vergeten worden, gelijk een groot deel der liberale pers willens on wetens doet, dat de bekwame staatsman is opgetre den met het bepaalde doel, den strijd ten aan zien der school tot een oplossing te brengen. Het in zijn oog en in dat zijner geestverwanten onvoldoende van het ontwerp—Heemskerk deed de bekende zinsnede in het adres van antwoord op de troonrede (1877) te voorschyn komen, die het sein gaf tot het optreden van eon nieuw bewind, waarvan hij do ziel en schoolwet-her- tiening de leidende gedachte was. Geen over weging van hooge of lage politiek had hem moeten nopen, de voltooiing van zijn arbeid aan anderen over te laten. De schoolwet was geheel zijn schepping; haar leemten danken haar voortbestaan meest aan zijn persoonlijk inzicht en aan het vertrouwen dat hjj den leden der liberale partij had weten in te boezemen. Meer dan eenig Nederlander was hij overtuigd, dat geen onkele verbetering, op wolk gebieu ook, met vrucht kon worden beproefd, voor en aleer de strijd over de school tot een beslissing was gekomen. Na een eerste en schitterende overwinning trok de aanvoerder zich in zijn tent terug, hoewel hjj zeer goed kon weten, dat do vyand, die de nederlaag had geleden, geenszins was verslagen, en terwijl het niet meer in zijn hand lag te verhoeden, dat de vruchten der eerste zegepraal totaal verloren zouden gaan. Men zal ons misschien beschuldigen dat wij napleiten op lang verleden gebeurtenissen. Doch vooreerst staan we in dit opzicht niet alleen; ten tweede hebben we dezen zomer een zoo be slist oordeel uitgesproken over het aftreden van het vorig Ministerie, dat wo aan ons zelven en aan onze lezers verplicht zijnna de latere ophelderingen, het in te trekken, of de redenen te ontvouwen waarom we het handhaven. Wij bljjven by onze opinie: de heer Kappeyne had de invoering der schoolwet moeten leiden, en zoolang de teugels van het bewind vasthouden, totdat zijn werk was voltooid. Door dit niet te doen, heeft hjj den stryd noodeloos verlengd, en de klove, die de partyen in het parlement en in het land scheidt, verbreed. We willen daarmee geen blaam werpen noch op het karakter, noch op de werkzaamheid van den oud-minister. Integendeel, het eerste is boven eiken rechtstreekschen of zijdelingschen aanval verheven, terwijl de laatste algemeen door hen die haar vruchten aanschouwen, wordt bewonderd. Dat belet ons niet met volle vrij heid te mogen verklaren, dat hij naar onze meaning een fout beging. In België werd de nieuwe onderwijswet ingevoerd, kort nadat zij door den Koning was bekrachtigd, terwjj 1 de on dergeschikte regelingen onderwerpen van latere zorg uitmaken en gaandeweg tot stand worden ge bracht; maar in elk geval, de wet is er, en is tevens een deel geworden van het Staats-organisme. De heer Kappeyne wilde alle bijzonderheden eerst regelen, en daarna de invoering en uit voering tegelijk en volkomen tot stand brengen zijn opvolger, de tegenwoordige Minister van Bjnnenlandsche Zaken, wil dit in nog meerdere mate. Gedurende dat tijdsverloop is de wet, I spoorweg wera geslagen, zoodra de locomotief over de mijn was, had eene diepte van vier I vadem en was anderhalve vadem in doorsnede. i De slag werd op een werst afstand gehoord. Do spoorstaven vlogen in kleine brokken. Do mijn werd aangestoken door middel eener galvanische batterij, die in het huisje was ge plaatst. Het toeval echter wilde, dat do trein niet op het gewone spoor liep, maar op het an dere, dat niet ondermynd was. De wagons wer den dus wel omvergeworpen, maar de personen, die er in waren, kregen nagenoeg geou letsel. Bovendien was hot roods donkor en moest men dus uit hot huisje op do gis werken. In de steenkolenmijn te Zwichau heeft eene vreesehjke ontploffing plaats gehad, op eene diepte van 1000 meter, torwyl 150 man in do mijn aan ’t werk Waren. Negen en tachtig van hen vonden den doodde anderen slaagden er in zich te redden. Al do werklieden, die zich op do plaats der ontploffing bevonden, zijn om gekomen. Eon opzichter on 8 arbeiders, die hun te hulp wildon snollen, kwamen om het levon. - Uit Rybnik en Pless, in Opper- Sileziö, komen hartverscheurende berichten. Er h veracht reeds hongersnood in do hutton der ar beiders en dagloonors, men heeft er gebrek aan aardappelen, brood en steenkolen, en dat alles mi Volgens de t rooMu.ug a Kerstmis nog aanwyzing, minstens 40.000 gebrek. Op naaste omgeving ongetwyfeld niet verzuimen, De inhoud van dit Adres ontworpen naar ■OBWffl COURANT S. W. N. VAN NOOTIWte Schoonhoven, Uitgevm 188(L en dat een aantal argumenten werden aan- gtfWfeA om dien wemeh krachs bij te zetten. Het moet gezegd wordende Minister Six is niet orverzetteljjk op zijn stuk blijven staan. Hij geeft tosdat spoedige invoering wenschelyk is, om aai den hartstochtelijken partijstrijd zijn scherpte te ontnemen doch aan don anderen kant is er no; veel voor te bereiden, opdat terstond het onlerwys door den verlangden maatregel worko- 1 ij I gebaat worde. In elk gevalde Minister zal dom wat hij kan: de le Januari 1881 beichouwen niet als eon absolute, doch als uiterste termijn, die niet oversc dm. Reeds vroeger vernamen wedat er geen 1 spjciale financiëele regeling ten behoeve van de vtrbetering van de volksschool behoeft plaats te hdibende behoeften der schatkisten niet mhder van do gemeentenworden er eenvoudig do>r vermeerderden het is de plicht van Re- geiring en vertegenwoordiging om nieuwe bron- nei van inkomsten aan te wijzen of bestaande milder te doen vloeien. llles te zamen „daikbaar en voldaan” rekenen. Wel betreuren houden onder hun vaandel te dienen. lange, óf gemoedelijke, öf bittere redevoeringen den geregelden gang van „zaken” tegenhouden, ziedaar het eenige wat van hen is te wachten. w Och, die zorg voor het godsdienstig element kwam. Niemand echter schijnt eenige verdon- in do opvoeding, zij is van zoo verdacht allooi! king to hebben gehad. Het gat, dat in den Wilt gij weten hoe het daarmee gesteld is, ga j spoorweg werd geslagen, zoodra do locomotief dan naar de catechisatiekamers, en vraag eens, J‘ -- hoeveel uren per jaar do voorgangers der ge- I meonton aan net allerbelangrijkste deel van hun werkkring wyden! Gaarne erkennen we het bestaan van nobele uitzonderingen, doch in den regel zult ge treurige ervaringen opdoen. Het opzweepen van do menigte tot den strijd voor den Bybel in do school geschiedt slechts, omdat men dien Bijbel wil verlagen tot een koten, waardoor de school wordt geboeid aan de reactie op kerkelijk gebied, die we overal in ons land waarnemen, en die oorzaak is dat zooveel edele mannen en vrouwen, wier vroomheid eerbied af dwingt, de kerk ontvluchten. Doch blijven we op ’t *s Gravenhaagsche Binnenhof. In de troonrede werd beloofddat de onder wijswet „zoo spoedig mogelyk” zou worden in gevoerd. In ’t voorloopig verslag op de staatsbogrooting word door vele leden aangedrongen op het stel len van een bepaalden termijn, binnen welken die invoering kon worden verwacht. De Minister voldeed aan dien drangin het antwoord op ’t verslag werd de le Januari 1881 als zoodanig opgogeven. Dat kon niet missen, eenige teleurstelling te baron. Ware de heer Kappeyne aangeblevon dan zou oen jaar vroeger aan het algemeen ver langen voldaan zijn geworden de crisis veroor zaakte natuurlijkerwijze eenige vertraging, doch men wenschte die tot „eenige maanden” beperkt te zien. Echter een geheel jaarGeen wohdor dan ook dat het niet ontbrak aan pleidooien ton minste van een vroegeren datum, liefst 1 Juli ofschoon zij alle stadiums heeft doorloopen, een theorie, een fictiezij is te vergeleken bij., oen geheel voltooid! werktuig, waarvan do werkman het stop-yzer nog niet heeft overgehaald, on dat dus nog niet in verbinding is gebracht met de stoommachine. In datzelfde tijdsverloop heb ben do hartstochten vrij spel, on worden goen middelen onbeproefd gelaten om het aangrijpen van dat ijzer, in dit geval hot uitvaardigen van het' Koninxlyk Besluit ’t welk den datum van het in werkingtreden bepaalttegen te houden. Maar, gedane zaken nomen goen koer, ’t Is, met blijdschap moet het erkend wordenbeter afgoloopen dan iemand had durven verwachten. Do Ministers Van Lynden en Six zullen de wet invoeren, en, hopen we, ook ton uitvoer leggen en dat niet slechts als een noodzakelijkheid met zekeren tegenzinomdat hot niot aangaat een afgekondigde wet verder te laten rusten, en te doen alsof zij er niet was. Wat dat betreft, er bestaat bij ons zoowel als elders menig wet- telijk voorschrift, op even normale wijzo tot stand gekomen, waar niemand zich aan stoort, on dat men opzettelijk over 't hoofd ziet; indion do Regeering 1 had verklaard dat zij met het oog op financiëele of andere bezwaren zich genoodzaakt zag in zake het lager onderwijs hot tlalus quo to handha ven, ja, dan zou de liberale partij een motie van „diepgevoelde teleurstelling” of zoo iets uitgebracht kunnen hel/ben, doch de Regeering had die eenvoudig voor kennisgeving kunnen aannemen. Maar neen, met geestdrift en met talent hebben de beide genoemde Minister» het onvermijdelijke der invoering betoogd; zij, van wie niemand kan beweron dat zij thuis behooron imp der „modernisten”, „ongeloovigen”, 1”, „godloochenaars”, of met welke an- nn rechtzinnige broederen gewoon zyn ons te bestempelen, zij die op godsdien stig gebied zich aan de zijde der orthodoxen scharen, hebben oen krachtig en schitterend plei dooi geleverd ten voordooie van do gemengde school, met warmte do stelling verdedigd dat zy de meest gewenschte kweekplaats is voor het opkomend geslacht, en het beroep op do „volks- consciëntie”, het „volks-petitionnemont” in al zijn naaktheid ten toon gesteld. Waarlyk, de anti-revolutionairen behoeven er niet naar te verlangen dat eon dien zij tot hun geestverwanten rekenen, aan de Groene Tafel oen plaats vindt, en niot ten onrechte betoonde eenmaal Dr. Kuijper zich wars van het „ope- reeren in regeeringskringen.” ’t Is niet moeie- lijk, programma’s op to stollen vol zalvende variation op het thema van do „ordonnantiën Gods”, alsof éónig sterveling zich de uitslui tende wetenschap van Godswil kan aanmatigen,— en dio zelfs uit te pletten tot eon boekdeel van vele honderden pagina’s; doch zoodra men zich gesteld ziet voor de practischo rogeertaak, on geroepen om in verband met ’s lands wetten en bestaande toestanden het schip van staat zijn koers te doen voortzetten, dan blijkt het dat geen andere beginselen dan die der liberalen ge- ingenieur zijn gelegd. Daarvoor pleiten allerlei volgd kunnen worden. Reden waarom de anti- omstandigheden. Het huisje, waarvan zij uitging, revolutionairen nooit een anderen politioken rol werd tegen het midden van September betrokken zullen kunnen vervullen, dan oppositie maken; 1 door een jong man, ongeveer 23 jaren oud, zelfs al kregen zij in het Parlement do meer- niet een mooie jonge vrouw. Zij kwamen zelden dorheid, zij zouden öf machteloos zijn, öf op- te voorschyn, en do buren hadden niets buiten- k.A» Door gewoons bemerkt, behalve dat 's nachts nog al eens equipages voor de woning stil hielden. Dan ook wist men, dat de jongelieden eon kelder groeven, waaruit helder geel zand te voorschijn onder medewerking van ken der ondersteuningen. Er zal in de dagbla- de Regeering in bedenking gaf door middel I.nutol 1n zin i nA nuiri/ï vnnp wnzvlz-urilninz bewaren. v z w I Dinsdag zyn die met de onmisbaarste verbeteringen wach- Zaken een ten op 30 percent bijdrage van staatswege, oen houding die door do zwakke geldmiddelen van B9mmigo wordt noodzakelijk gemaaktwol erkennen wodat één jaar weer een belangrijk ondorieel uitmaakt van den schooltyd van dui zenden bij duizenden kinderen, en dat het mo reel nadeel van uitstel niet licht te hoog kan worden getaxeerd. Doch wo hebben nu reeds zoo lang geduld geoefend dat beetje moet er dan nog maar bij. Inmiddels belet niets de Re geering voor goed op officiëele wyze aan alle onzekerheid eon eind te makendoorzoodra zij tot de vaste overtuiging komtdat invoering binnen don loop dos volgenden jaars ónmogelijk iado Staatscourant te verrijken met eon Konink lijk Besluittot onveranderde vaststelling van den datum Anders krijgen we het volgend jaar een her- 1 halen van do debattendie nu gelukkig zijn doorgeworsteld. don een beroep worden gedaan op de algemeeno liefdadigheid. STATEN-GENERAAL. Ttvecdo Kamer. Eindelijk is het dan geschied, en wel op Donderdag jl., dat het vijfde hoofd stuk (ffinneiilandsche Zaken) der Staatsbegroo- ting werd aangenomen; slechts 16 leden stemden is dus te tegen. Nog de geheelo zitting van Maandag, uto, doch als een on gedeeltelijk die van Dinsdag, waren in be- ichredon zal wor- slag genomen door algemeeno beschouwingen over het onderwijsden eersten d^g stonden een drietal bestrijders (Brouwers, Mackay on Van Ni»pen) tegenover een viertal verdediger» van do openbare school, (Borgesius, Van Eijsinga, De Beaufort on Lenting). Een kleine afwisse ling werd aangebracht door den heer Borgesius die, mot het oog op de gedwongen sluiting van do fabriek van de firma Enthoven te ’s-Hage, genomenkunnen wy ons bestellingen de industrie voor wegkwijning te „uwiKouar en vuiuuan” rekenen. Wel betreuren bewaren. wij lat jaar uitstolte meer, omdat or gemoonton Dinsdag sprak do Minister van Binnenlandscho de kosten die do invoering der nieuwe wet zou veroorzaken, werden eonigo volzinnen gewijd aan het volkspetitionnement, dat door den Minister werd veroordeeld, daar het strekte om het volk te misleiden door de bewering dat de nieuwe wet verandering bracht in het gebruik van den Bybol'op de school, hetgeen inderdaad het ge val niet was. Na aanneming van oen motie, voorgesteld door den heer Schimmelpenninck van der Oye, tot sluiting van het debat, ving de behandeling der onderdeolen aan. Geen daarvan bood iets by- zonder merkwaardigs aan. Bij afdeeling lager onderwys had de heer Moens een memoriepost voorgesteld voor vroegere invoering van do nieuwe wethij trok die echter in toen do Minister ver klaarde dat het aannomen of verwerpen van dit amendement van geen invloed zou zyn op het tijdstip der invoering. Bij de zesde afdeeling werd aangenomen een vermindering ad f75.000 op den post voor historische monumenten, door den heer De Jong voorgesteld. De voorzitter der Kamer benoemde tot leden van de centrale commissie voor het strafwetboek de hoeren Godefroi, Patyn, Van der Kaay, De Savornin Lohman en Van der Hoeven. Deze hoeren kozen eerstgenoemde tot hun voorzitter. Z. M. heeft met ingang van 1 Jan. 1880, aan jhr. mr. C. J. A. Den Tex, op zyn verzoek, eervol ontslag verleend als burgemees ter der gemeente Amsterdam, met dankbetuiging voor de vele en gewichtige diensten door hem in die betrekking bewezenen tot burgemeester dier gemeente benoemd mr. G. Van Tienhoven, lid van de Tweede Kamer? der Staten-Generaal. Z. M. heeft het aan J. A. Van Hat- tem, burgemeester van Sliedrecht, op zyn ver zoek, verleend eervol ontslag als secretaris dier gemeente goedgekeurd. Gedeputeerde Staten der pro oio Zuid-Holland hebben besloten dat de i op klein wild in deze provincie wordt gesloten op 31 December a. s. met zonsondergang, met uitzondering van het in art. 15, sub litt. g dier wet bedoeld jachtbedrijf, van het vangen van houtsnippen met laat-, war- of valflonwen, dat blijft toegelaten tot en met den 27sten Maart 1880. De Maatschappy „Tot Nut van ’t Algemeen” besloot, in hare jongst gehouden Algemeeno Vergadering, het initiatief te nemen van oen Volks-Pclilwnncment aan de Tweede Kamer der Staten-Generaal, ten einde te ver krijgen dat van Overheidswege maatregelen wor den genomen tegen het misbruik van sterken drank. Om daaraan zooveel mogelijk het karakter te geven eener daad van het geheele Nederland- scho Volk in zijne verschillende schakeeringen, besloot de Maatschappy, en droeg aan het Hoofd bestuur op, niet alleen hare Departementen tot yverige medewerking aan te sporen, maar ook een beroep te doen op de goede gezindheid der bewoner» van al die Gemeenten, waar geene Afdeeling der Maatschappy gevestigd is. Gevolg gevende aan laatstgemelde opdracht, noodigt het Hoofdbestuur bij deze alle meerder jarige ingezetenen van het Koninkrijk der Neder landen, zonder onderscheid van kunne, staat kundige of godsdienstige geloofsbelydenis, met den meesten aandrang uit, zich by d^t Volks- Potitionnement aan te sluiten en van hunne of hare instemming met hot door de Maatschappij beoogde doel te doen blijken, door hunne of hare llandleekening to plaatsen onder oen adres aan de Tweede Kamer der Staten-Generaal, dat in do maand Januari o. k. overal in don lande ter teekening zal worden nedergelegd. Van de juiste -Waar die gelegenheid tot ondertee- kening bestaat, zal een der Departementen in do verzoek der Keizerin heeft zich een verooniging alle belangstellenden tydig to ondurrichton. van Duitsche dames, onder medewerking van den Minister Friedenthal, belast met het uitrei- aanleiding van do Koninklyke toezegging in do I Troonrede, op 15 September 11., dat nog in den

Kranten Streekarchief Midden-Holland

Schoonhovensche Courant | 1879 | | pagina 1