1882.
N’. 662.
Zondag 19 Februari.
)R,
elaar.
abode,
koop!
M0
SchooFterzuim.
IEEK
t
Weekblad voor Zuid-Holland en Utrecht.
<*g<i
i
I
j
oudheid,
m enz.
ë^S[
BINNENLAND.
BUITENLAND.
tomenzy
ekkerkerk.
inge-
UMGEBT.
>i- dito f 1,60
aio. Kipeieren
den
Schoonhoven.
S. W. N. VAN NOOTEN te Schoonhoven,
Uitgeveri.
>er half kilo.
3 et. per half
^,30 per week,
uchtere kalve-
n aanvoer van
trendeels kalf
de heden we-
>r H, aan de
N NOOTEN
richt van de
irs. Goudache
ijen. Prjjzen
26 k 28,50.
r K, aan het
Mejufvrouw
Schoonhoven.
SGHOOMOVEBSGHE COURANT.
anger. 3 paar-
en graskalve*
31 schapen of
>0 biggen en
Dane Courant wordt geregeld lederen Zaterdag-middag verzonden.
Prijs: voor Schoonhoven per drie maanden 0,70. Franco per poet
door het geheele rijk 0,80. Men kan zich abonneeren bjj alle
Boekhandelaren, Postdirecteuren en Brievengaarders.
ihoonhoven.
dogus gratis.
TEN.
ter: le qual.
ilf kity; kaas
8 ct., everloo-
10lammeren
a 25 ets. per
i 8 per stuk;
Zeeuwsche
f2,80, Roode
tqliter.
fGMENSCH,
erdienst heb-
melijke voor- i
f
e dikke f3,00
,50.
PAARDEN-
n prijs, ver-
kende, 4 jaar
9 eenige flee-
DRUIVEN-
iteld van eene
verkrjjgbaar
an 2 Gulden,
15 Cent, voor-
'enstaand fa
it., 2de qnal.
Lal veren: 1ste
*,95Schapen
per kilo,
de qual. f76,
80 ets.
e, Zeeuwsche,
1,75, dito heste
i f 7,75 9,75,
e dito f 10,50
Zeeuwsche en
>ref6,50è8,10.
Fl. en Overm.
indere f 5,25 i
6,60, mindere
If koeien f230
0, dito vaarzen
alveren f3,50
op levering
tal fok varkens
Wolff 4 Zn.;
lorinchem bjj
bjj J. D. den
as veldLek-
s; Oudewater
•rijk bjj O. G.
3MEN8CH,
zeer goede
ing gevraagd
Prjjs der Advertentiën: Van 1 tot 5 regels 0,50. Iedere regel
meer 0,10. Groote letters naar plaatsruimte. Inzending francoen
uiterlijk tot Zaterdags-voormiddags te 10 uren. Alle binnenlandsche
Advertentiënwaarvan de plaatsing 3 maal wordt opgegevenworden
slechts 2 maal in rekening gebracht
telling, heele
jpzaad f 7 8.
angevoerd 15
■ijs f27 32
Wanneer wy de verwachting uitspreken,
dat onze lezers in dit onderwerp belang
zullen stellen, dan is het niet onmogelijk
dat wy enkelen hunner een onverdiend
compliment maken. Toch zullen ook dezen
missdiien de urgentie van de zaak erkennen,
als we vertellen wat ons heden in de keuze
onzer stof bepaaldeal is het ook waar
dat die keus op zichzelve nooit te onpas
zou zyn en derhalve ook geen verontschul
diging behoeft.
We ontvingen een schryven van den
hoofdonderwyzer,de nieuwe wet heeft
aan dezen titel zyn beteekenis ontnomen,
maar niettemin zullen wij hem blyven ge
bruiken in zyn oude waarde, omdat het
geen er voor in de plaats is gekomen *zoo
verschrikkelijk leelyk is? eener school in
een plattelands gemeente, aan welk epistel
de volgende regels zyn ontleend
«De couranten vertellen ons dezer dagen
allerlei treffende, zelfs verbazende bijzon
derheden waaruit het bewys zou kunnen
worden samengesteld, dat het met de re-
geling, de opvolging, en de kenmerkende
eigenschappen der seizoenen niet precies
in den haak is. Hier, bijvoorbeeld, leest
men van een mees die in alle deftigheid
op haar eieren gaat zitten broeden; ginds
van meikevers die een vliegwedstrijd hou
den elders van bloeiende rozenstruiken,
vruchtzettende pereboornen en zwemmende
lieve jeugd. Ook in myn dagelykscbe
omgeving komen de knleteekenen op vry
ondubbelzinnige wyze tamelyk ontijdig te
voorschyn. Was het vroeger hegin April
of hoogstens half Maart eer iut bekende
kanon onhoorbaar zyn bressen begon te
schieten in de gelederen der leergrage
kinderschaar, thans heb ik half Februari
reeds deserteurs. Eenige dagen vóór dezen
begon het lieve leventje. «Gys, waar is
Klaas, je buuijongenf' »Die komt niet
meer, meesterI »Ei, is hij dan reeds»
volleerdP” »Da’ wee ’k niet, meester,
maarhy mot’t veld inI” Zoo, voor wie?”
•Voor Gerritsen, dat is de boer waar zyn
vader werkt.”
>Klaas, dat voorzie ik met angstwekkende
zekerheid, is de sneeuwvlok. Nu zij een
maal aan het rollen is, komt er meer naar
omlaag, totdat de lawine myn heele school
organisatie met leerplan en albekrachtigd
door Burgemeester en Wethouders na goed
keuring van den districts-schoolziener, te
pletter gooit; Die drommelsche Klaas, ik
meende het zoo goed met hem; thans is
het de derde winter geweest dat ik hem
deelgenoot maakte van de geheimenissen
der alleroorapronkelykste letterkunde, en
toen ik hem voor de laatste maal na een
afwezigheid van zeven maanden terug zag,
was het eenige dat nog onder de goudgele
bedekking van zyn hersenkas was blijven
zittende wetenschap dat zoo ’n ronde een
o was!
»Wat hy en zyn kornuiten eigenlyk op
het veld of in het weiland uitvoeren, weet
ik niet. Men zegt, Klaas is een heele
matador in de edele kunst van stekels
pikken en molshoopen slechten. Ik vtfi I die
vaardigheid volstrekt niet laag taxeerende
landbouw is de oudste der kunstenen al
wat er mee in verband staat eerbiedig ik
zonder voorbehoud. Niettemin zou ik het
niet kwaad vinden als de heeren Klaas
c. s. hun kunstenaarsloopbaan wat later
begonnen, zoodat ik niet jaar in jaar uit
in de zomermaanden bleef zitten met hoog-,
stens 70 percent van myn leerlingenin
den druksten tyd met 50want dan moeten
de meisjes ook thuis blyven omdat moeder
mee moet helpen in het land.”
We zullen deze jammerklacht niet verder
overschryven, te meer niet omdat zij vol
strekt niet op zichzelf staat. Het onderwerp
•schoolverzuim” heeft sinds vele jaren een
vaste plaats ingenomen in onze literatuur;
het is inzonderheid aan de orde gekomen,
sedert de tegenwoordige hoofdredactenr
van »De Wekker”, de heer Lalleman, hoofd
onderwyzer te Moordrecht, in een flink
tjjdschrift-artikel het monster in al zyn
leelykheid aan de Nederlandsche natie heeft
laten zien. Wat is er sinds dien tyd al
over geschrevenmeer nog over gepraat I
In duizend vergaderingen van belangstel
lenden in de laak van het onderwijs leverde
het stof voor discussiën van onderscheiden
temperatuur, naar den smaak der aanwe
zigen en deelnemendenheetewarme1,
lauwe enz. Het vroegte »Schoolverbond”
heeft er zyn ontstaan aah te danken gehad;
wat zyn er niet een aantal mannen en vrouwen
van goeden wil geweest, die zich tot den
strijd tegen het verderfelijke ding hebben
aangegord; kapitalen zyn besteed aan school
feesten, prysuitdeelingenuitstapjes,
alles maar om de school zoo aantrekkelijk
mogelyk te maken, en genietingen in het
leven te roepen waarvan de kinderen, die
de school niet geregeld bezochten, zich
beroofden of, om met meer juistheid te
sprekendoor hun ouders werden beroofd I
Sinds dien tijd zijn niet veel minder dan
twintig jaren verloopenen wat heeft men
tot dusver verkregen? De Vereeniging
•Volksonderwijs” heeft inmiddels haar vaan-
Z. M. heeft J. W. Van Riet,
ontvanger der dir. bel., invoerrechten en
accijnsen te Bimpelveld c. a., benoemd tot
ontvanger der dir. bel. en aec. te Rijp o. a.
Bij Koninklijk besluit is voor
alle acten en stukken, benoodigd bij den
inleg van gelden in- en het terugbetalen
daarvan door de Rijkspostspaarbank, "li
stening van zegel- en registratierechten
verleend, mits in of op die stukken van de
bestemming melding worde gemaakt en
daarop gesteld worde: „vrij van zegel en
van het recht van registratie, ingevolge
Koninklijk besluit van 19 Januari 1882,
No. 17.”
Bij da 1.1. Dinsdag plaats ge
had hebbende verkiezing van een lid der
Twoede Kamer in het hoofdkiesdistrict
Gorinchem werden ingeleverd 1452 stem
biljetten. Daarvan waren 71 biljetten in
blanco en 16 van onwaarde. Herkozen
1 werd de heer H. Seret met 1300 stemmen.
Bjj de vorige verkiezing in Juni 1^81
werdeu 2506 stemmen uitgebracht.
Bij de herstemming voor twee
leden der Provinciale Staten in het kies
district Vlaaniingenwerden Dinsdag 1.1.
uitgebracht 1057 stemmenvan onwaarde
twee. Gekozen zijn de heeren0. P. Hoek
met 554 en Mr. J. D.- C. O. W. baron De
Constant Rebeoque met 539 stemmen. De
heeren Mr. A. M. Maas Geeateranus en J.
J. Duynstee vereenigden respectievelijk 463
en 283 stemmen op zich.
De uitoefening der jachten
op waterwild in de provincie Zuid-Holland
wordt gesloten Woensdag 1 Maart a. s.
Verder hebben Ged. Staten bepaald dat
de uitoefening van het weispel met kwar
talen met steekgaren of vliegnet is toege
laten van 29 April a. s. tot 8 Juli d. a. v.
doch dat; het vliegnet in geen geval tot
het tirasseeren van kwartelen mag worden
gebruikt, dat de visscherij in de binnen
wateren, waaronder ook worden verstaan
rivieren door sluizen afgesloten, zal zijn
gesloten van 1 April a. s. tot en met 1
Juni d. a. v. met uitzondering a. van de
vissqherjj door middel van fuikenaal-
scheren, aalkorven, dobberen door peuren
naar aal en paling, b. van de visscherij
met; de gebbe om kleine vischjes te schep
pen tot aas voor dobbers, dat het visschen
met kuilnetten, waaronder ook behooren
ankerkuilen en staalboomen, van 1 April
a. s. tot en met 15 Juni d. a. v. is verbo- I
den, dat de kooilieden hunne kooieenden
in dit jaar moeten opsluiten of ophokken I
van 11 Maart tot 29 April en van 10 Juli
tot de opening der jacht op waterwild.
Voor het tjjdvak van 1 Maart
tot en met 31 Augustus aanstaande, zal het
Rijkstelegraaf kantoor aan het Kralingsche
Veer open zijn als volgt: op werkdagen van
7 uur voor- tot 1 uur ’s namiddags en van
2 tot 9 uur ’s namiddags; op Zon- en Feest
dagen van 7 tot 9 Uur voor- en van 4 tot 6
en 8 tot 9 uur ’s namiddags.
Er is, een adres aan den Mi
nister van Waterstaat gezonden met verzoek
om de postkantoren des Zondags voor de
postpakkettendienst gesloten te houden.
Uiterlijk met 1 Mei 1882 zal
aan de tollen op ’s Rijks groote wegen het
volgende tolgeld worden geheven: Van de
wagens op den paardenspoorweg gebruikt
wordende voor ieder aangespannen trekdier
4 cents; voor eiken door stoomkracht be
wogen tramwagen en van elke locomotief
5 cents. Van de betaling van tolgeld zijn
vrijgesteld de met trekdieren bespannen toe
stellen, dienende om de sporen schoon te
vegen.
Tengevolge van den toestand
dor waterwegen van Rotterdam naar zee,
zal de Ned. Amerikaansche Stoomvaart
maatschappij met hare drie of vier grootste
stoomschepen voortaan gaan varen van
Amsterdam.
De maatregel, door den bur
gemeester van Kralingen genomen, om ge
durende de loting voor de nationale militie
de herbergen te doen sluiten, teneinde de
wanordelijkheden, vroeger op dien dag zoo
algemeen, te doen öphouden, heeft goed
gewerkt. Niet één der lotelingen beeft zich
bij het loten in kenmelyken toestand van
dronkenschap vertoond, terwijl van luid
ruchtigheid onder de lotelingen thans niets
te bespeuren was.
Vanwege de Noord-Brabant-
sche Zeeuwsche sohroefstoomboot-reederij
wordt een sohroefstoombootdienst in wer
king gebracht tot vervoeg van goederen
en vee tusschen ’s Hertogenbosch, Middel
burg, Zierikzee en Vlissingen, langs Gorin
chem, Sliedrecht, Dordrecht, Willemstad,
Stavenisse, ZijpeKatsche veer, Kortgene,
Wolfaartsdijk en Veere.
Langs den stoomtram tus
schen Breda en Dongen, over Oosterhout
en Geertruidenberg, is een telephoon-gelei-
ding in dienst gesteld, om op die wijze de
veiligheid van het verkeer te verzekeren.
Te Wageningen worden dezer
dagen op een erfhuis 14 porseleinen scho
teltjes voor f570 verkocht.
Oventeht
De eerste ontvangst .-Js den Pruislschen
Landdag aan het wetsontwerp betreffende
de toepassing der Mei wetten te beurt ge
vallen is lang niet gunstig. De commissie
in wier handen het ontwerp gesteld is, en
wier samenstelling gewoonlijk eene getrouwe
afspiegeling is van de partijverhoudingen
in de vergadering, heeft art. 1 en daarmede
het beginsel der wet verworpen. Het cen
trum, dankbaar noch voldaan, gaf den
doorslag en stemde met de Fortschrittspartij
en een deel der Nationaal-liberale partij
tegen. Het centrum eischt bepaald herzie
ning der Meiwetten, niet eene al /of niet
toepassing, die zich naar de omstandighe
den regelt. Van eene herziening* wil de
regeering en met name v. Bismarck echter
voorloopig niets weten en zóó sti^in Aus de
kansen voor het tot stand komen vqn een
op een eenigszins hechten grondslag" gqkes-
tigden vredestoestand weder zeerV slecht.
De conservatieven en het centrum beffcad-
slagen echter mog over een tegen-voorstel
als brug om het ton slotte z. m. eenS te
worden met de regeering.
Is het toeval of een gevolg van den stand
van zaken in den Landdag, dat volgens
een gerucht, verschil zou zijn ontstaan tus
schen den Paus en den Staats-secretaris
Jacobini in zake de vredesonderhandelingen
met Duitschland? Laatstgenoemde schijnt
ook ten opzichte van de voorgenomen
bedevaart uit Spanje mindor conciliante
gevoelens te zijn toegedaan. De Paus wil,
in overeenstemming met de Bpaansche re
geering, dat de bedevaart geen staatkun?
dig d. i. Carlistisch karakter drage.
De regeering besloot zelfs in dat geval de
zoogenaamde godsdienstige demonstratie te
zullen verbieden.
De IJaliaansche Kamer van afgevaar
digden hoeft de verandering der kieswet,
de invoering van de Inststemming, goed
gekeurd. De 33 of 33 groote kiesdistricten
waarin het land dientengevolge voortaan
zal verdeeld worden, zullen door een com
missie, samengesteld uit 6 afgevaardigden
en 6 senatoren, onder voorzittetschap van
den Vader der Wet, Minister Depretis,
worden vastgesteld.
De aanneming van dit voorstel door de
Italiaansche Kamer zal, de leden van het
afgetreden Kabinet in Frankrijk er wel
licht toe brengen om onder de velerlei
voorstellen die zij uit den faillieten boedel
op nieuw aan de markt brengen, ook dat
tot invoering voor het Scrutin de title te
voegen. Het wetsontwerp tot daarstelling
van een verzekeringskas voor werklieden
behoort ook reeds onder de ingediende
voorstellen. Te oordeelen naar het cijfer
van hen, die in de Kamer Gambetta en
de zijnen getrouw bleven, de leden der
tegenwoordige Union Republicaine, hebben
die voorstellen echter weinig kans van
slagen. De jongste benoeming van onder
voorzitters, waarbij de candidaten dier partij
ver in de minderheid bleven, leverde daar
voor het bewjjs.
Frankrijk en Engeland hebben een ge
zamenlijke nota verzonden aan de overige
groote Mogendheden over de zaken in Egypte,
die nog altijd reden tot ongerustheid schijnen
te gevenniettegenstaande Turkije den
Khedive heeft aangemaand de internationale
verdragen gestand te doen en voor hand
having der orde te waken.
De merkbare verbetering in den toestand
van Ierland, waarvan de regeering in de
troonrede gewag maakte, schijnt toch in
werkelijkheid te bestaan. De «Daily News”,
anders nog al vrij zwaartillend, geeft een
overzicht van den tegenwoordigen toestand
op het eiland en vindt dan ook aanleiding
om op vele lichtpunten te wijzen, waaruit
de goede werking der landwet en der bui
tengewone maatregelen blijkt. Misschien is
het daaraan wel te danken, dat Gladstone
in zjjne laatste redevoering niet meer zoo
geheel afkeerig er van scheen te zijn, om
aan Ierland, is de toestand eenmaal weer
normaal, wat meer zelfstandigheid en vrijheid
toe te staan. In het Lagerhuis hebben de
lersche afgevaardigden overigens nog geen
blijken gegeven van meer bezadigheid.
Ouder gewoontehebben zij de beraadsla
gingen'over het adres van antwoord op de
troonrede weder tot in het oneindige trachten
te rekken en bij de behandeling van het
voorstel tot wijziging van het reglement
van órde, dat de strekking heeft om aan
dat misbruik een einde te maken, zullen
zij ten slotte voorzeker nogmaals hun uiterste
best doen om de noodzakelijkheid van den
maatregel daghelder aan te toonen.
De officiëele berichten van het tooneel
van den opstand in Oostenrijk blijven altijd
even gunstig luiden voor eene spoedige
onderdrukking. Van andere zjjde echter
bericht men de vorming van een zelfstan
dig bestuur in de Herzegowina. Montenegro
vervult den plicht der dankbaarheid jegens
Oostenrijk door zooveel mogeljjk bevorde
ring van den opstand door zijne onderdanen
tegen te gaan.
Naar men verneemt aal het
stoomschip «Batavier”, thans in aanbouw
op de werf van den heer P. Smit Jr. te
Slikkerveer, gebouwd worden volgens de
regelen, vastgesteld voor den hoogsten graad
van zeewaardigheid, onder speciaal toezicht
van den ingenieur Joh. De Hoog, te Am
sterdam.
Bij de openbare besteding van
de leverantie van 1800 elzen en grenen
heipalen voor de Maas- en Sohermhoofden,
11. Dinsdag door Dijkgraaf en Hoogheem
raden van Schieland gehouden, zyn inge
komen 4 biljetten, als: van L. Van der
Weyden, te Krimpen a/d Lek f1460; C.
Zanen Hz., te Ammerstol f1387; O. Ooms Jz.,
te Ammerstol f1384; E. Langerak, te Berg-
Ambacht f1238. Aan laatstgenoemde is
de aanbieding gegund.
De Pruisische Regeering
heeft bepaald, dat in de regeeringsdistricten
Munster, Aken en Trier de in-en doorvoer
van rundvee uit Nederland weder wordt
toegelaten, onder voorwaarde dat bij den
invoer van ieder rund moet worden over
gelegd een certificaat van oorsprong, af
gegeven door eene Nederlandsche gemeen
telijke autoriteit en inhoudende
1°. vermelding der plaats van herkomst,
ouderdom geslacht en kleurvan elk rund
afzonderlyk
2°. de verklaring dat het dier in de laatste
zes maanden niet geweest is op eene plaats,
alwaar, of waar binnen een omtrek van 20
kilometerde longziekte heerschtof bin
nen dien tijd geheerscht heeft.
Hierbij is bepaalddat ook de in- en door
voer van rundvee uit België wordt toege
laten bij overlegging van een dergelijk cer
tificaat afgegeven door eene Belgische ge
meentelijke autoriteit. Voorts zijn er ook
bepalingen vastgesteld op den invoer van
rundvee uit Groot-Brittannië en Amerika.
Door den heer C. M. Mazure,
plaatsv. districts-veearts te Kralingen, zijn
op de Rotterdamsche veemarkt, niet be
smette gedeelte, twee runderen aangehouden,
welko mot de letter V waren voorzien
derhalve afkomstig uit den besmetten kring
gemeente Schiebroek. Tegen den eigenaar
H. is op grond daarvan proces-verbaal op
gemaakt terwijl de runderen in beslag
zijn genomen en afgomaakt.
Bjj vonnis van de Arr. Recht
bank te Rotterdam, dd. 24 Januari 11., is
J. R., oud 22 jaren, wonende te Lopiker-
Kapel, beschuldigd van het iu den avond
van 24 November 1881 arglistig wegnemen
en zich toeeigenen van twee planken, vrij-
getproken, als zijnde het hem ten laste ge
legde niet wettig en overtuigend bewezen.
Voor de Arr. Rechtbank te
Rotterdam stond 11. Dinsdag terecht:
H. d. J., tapper en visscher te Schoon
hoven, beschuldigd van mishandeling zjjner
vrouw. Eisch 1 maand gevangenisstraf,
cellulair en f 8 boete of 1 dag gev. cell.
Mr. B. Denekamp trad op als verdedigor
voor bovenstaande beklaagde en concludeerde
tot vrijspraak wegens gebrek aan wettig
bewijs.
Vier boerenarbeiders van de gemeenten
Jaarsveld, IJselstein en Lopik, F. v. H.,
H. v. H., W. v. H. en A. v. d. A, be
klaagd van zekeren A. O. en F. O. in
de herberg van II. v. O. geslagen en met
een mes verwond te hebben. Eisch voor
ieder der beklaagden 2 maanden gevange
nisstraf cell, en f 8 boete of 1 dag gev. cell.
Men zal zich herinneren, dat
op den 8sten December 11. een treurig on
geluk op den Rijn plaats had. De stoom
boot «Concordia VII” kwammet volle
vaart ’s avonds te 5 uren stroomafwaarts
varendebij Rhenen in aanvaring met het
aaksohip «Jeannette”, gevoerd door schipper
Hendrik Kreuse. De «Jeannette” lag voor
anker in de nabijheid van den zuiderwal en
dus buiten het vaarwater en had bovendien
een brandende lantaarn. De schok was zoo
hevig, dat de «Jeannetto” zonk, en twee
kinderen, 4} en ruim 1| jaar oud, van
schipper Kreuzo verdronken. De kapitein
der «Concordia VII” werd voor het onge
luk aansprakelijk gesteld en stond voor de
rechtbank te Amsterdam terecht ter zake
van 18 het door onoplettendheid en onbe
drevenheid onwillig veroorzaken van gen
nederlaag, en 2° het als schipper van eene
den Rijn afvarende stoomboot niet vermin
deren van de vaart dier stoomboot op eene
plaatfewaar de stroom een sterke bocht
vormt en waar geen standplaats van waar
schuwere bestaat.
Het O. M. eischte eene cellulaire gevan
genisstraf van twee maanden en twee geld
boeten ad f 25 elk.
De rechtbank verklaarde den kapitein
schuldig en legde hem eene cellulaire ge
vangenisstraf van 45 dagen en twee boeten
ad f25 op.
Eerlang zal de verzameling
foltorwerktuigen die in de Gevangenpoort
te ’s Hage is opgelegdmet een aantal ande
ren vermeerderd wordenherkomstig uit
LeeuwardenGroningen en vele andere
plaatsen van ons land. Zij zullen in een
der nieuw gerestaureerde lokalen der Gevan-
poort ter bezichtiging gesteld worden.
del ontplooid en haar oudere zuster het
•Schoolverbond” in zich opgenomen; zy
heeft haar invloed doen gelden by het tot
stand komen der nieuwe wet op het Lageii
Onderwijs,—eu, toen deze wettelijke orl
ganisatie een voldongën feit was geworden)
heeft zij de sympathie van ons volk zien
verdooven, terwyl zy in later dagen, om
haar recht van bestaan te blyven bewyzen,
verschillende dingen bij de hand heeft ge
nomen, zooals schoolspaarbanken«huis
vlijt”, den toestand van het aanschouwings-
onderwys, op zichzelf voortreffelijke zaken,
maar die in belangrijkheid verre achterstaan
by de groote zaak, die in de eerste plaats
de onverdeelde aandacht van geheel het
Nederlandsche volk behoört te trekken,—
het geregeld schoolbezoek van alle Neder
landsche kinderen.
Een zeker aantal vroegere Afdeelingen
van «Volksonderwijs” hebben de Veree
niging verlaten en zich geconstitueerd tot
plaatselyke genootschappen ter bevordering
van het schoolgaan. Wy willen niets te
kort doen aan de goede bedoelingen waar
mede dezen zijn opgericht en huldigen het
beginsel waarvan zij uitgaan ook willen
we gaarne erkennen dat zij niet geheel
vruchteloos werken. Maar toch, wat zou
er oneindig meer kunnen gedaan worden
als er geen afscheiding had plaats gehad,
als de kern van ons volk steeds bleef sa
menwerken totdat het groote doel was be
reikt. In zeker opzicht werken die afzon
derlijke vereenigingen zelfs nadeelig; zy zijn
als de kapstokken waaraan de billijke wen-
schen naar radicale hervorming worden
opgehangen. Het gaat er mede als met
niet flink voorbereide concessies voor een
tramweg; zoo lang zij in wezen zyn en
haar termijn nog niet is verloopenhouden
zij alle andere meer serieuse aanvragen
tegen, terwyl haar houders zelf niet bij
machte zijn het beraamde plan ten uitvoer
te brengen. Elke drang om tot wettelyke
hervorming te komen wordt afgewezen op
i het bestaan der plaatselyke »Vereeniging”,.
die, zooals het in de officiëele taal heet,
•met den meesten yver werkzaam is en
van wier bemoeiingen men eerst de uit
komsten moet afwachten alvorens nadere
voorstellen in overweging te kunnen ne^
men.” En al kan men nu vooruit bere
kenen dat die uitkomsten volstrekt onvol
doende moeten zyntoch houden de be
sturen de zaak gaande, en hebben den
moed niet tot de leden te zeggen: •Kom
aan, mannen, langs dien weg komen wy
er niet; onze «zedelyke middelen” zyn
niet by machte het kwaad tegen te gaan;
de bekomen resultaten blyven ver beneden
het peil van onze inspanning; we maken
ons een illusie als wy meenen dat de over
tuiging die het beste deel der natie bezielt,
namelyk de totale onmisbaarheid van de
ontwikkeling waarvan beschaving het doel
en kennis het middel is, zonder weti<-
lyken dwang door de minbeschaafde massa
zal worden overgenomen. De tijd is alzoo
gekomen om de handen ineen te slaan, ten
einde eerstens aan te dringen op volledig
verbod van allen arbeid van kinderen onder
welken vorm ook, ten tweede op invoering
van den leerplicht.
Men vergist zich zeer als men meent
dat de eerste der genoemde maatregelen
den tweeden onnoodig zal maken. Hij kan
de wegbereider zyn en, met de noodige
mate van kracht toegepast, het ingrypende
van den tweede verminderen. Maar komen
moet, ook de leerplicht, dat wordt gelukkig
bij tóeneming de zienswijze van velen in
den lande, die lang geloofd hebben aan het
vermogen der «zedelyke middelen”, lang
hebben vastgehouden aa,n hun vrees voor
krenking van het recht der ouders, lang
gemeend hebben dat de maatschappij zon
der hulp van staatswege het kwaad wel
zou overwinnen, maar thans, nu zy ge
slachten by geslachten van kinderen groot
zien worden, nu de belangryke uitgaven
voor het onderwys toch niet van ons volk
een der best-onderwezen natiën van Europa
vermogen te maken, hun tegenstand van
lieverlede laten varen.
Indertyd heeft de Minister Heemskerk
een statistisch overzicht van het schoolver
zuim in lipt leven geroepen. De onder
wijzers hadden er niet veel mee op; zy
hadden ongelyk—de moeite was zoo groot
niet, en het is noodig het kwaad in zyn
ganschen om vang te kennen, des te eer zal
men het met ernst gaan bestryden. Zyn
opvolger Kappeyne heeft die statistiek wber
ingetrokken; dat was jammer, want de
onderwijzers waren er reeds aan gewoon
en velen kwamen tot de erkenning dat
het zoo heel veel tijd niet wegnam. Wat
de nieuwe wet er voor in de plaats gal
beduidt niemendal ééns per jaar wordt er
vastgesteld wie de school niet bezoekt,
maar een leerling kan van half Januari tot
bijna het eind des jaais langs de straat
slenteren zonder dat zyn naatn op de «zwarte
lijst” zal komen. En al gebeurt dat nog,
wat kan dat hem of zyn ouders schelen,
en wie ter wereld neemt er nota van?
We hebben over deze allergewichtigste
•volks-quaestie” nog veel te zeggen, dat we
tot latere gelegenheid wenschen te bewaren.
